|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1995) 4 ΑΑΔ 2070
6 Οκτωβρίου, 1995
[ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ/στής]
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΝΑΠΩΤΙΔΗΣ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ Επάρχου ΠΑΦΟΥ,
Καθ' ου η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 708/94)
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Λόγοι ακυρώσεως — Έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας —Απόρριψη αιτήσεως για ανόρρυξη φρέατος δυνάμει του περί Φρεάτων Νόμου, Κεφ. 351, όπως τροποποιήθηκε — Ελλείψεις στην αιτιολογία δεικνύουσες παραλείψεις κατά την έρευνα —Απόπειρα εκ των υστέρων αιτιολόγησης της πράξης με τα δικόγραφα — Επανάληψη διατάξεων του νόμου δεν συνιστά αιτιολογία.
Ο αιτητής υπέβαλε αίτηση για άδεια γεωτρήσεως προς άντληση νερού σε κτήμα συνιδιοκτησίας του, η οποία απορρίφθηκε τόσο αρχικά όσο κατόπιν ιεραρχικής προσφυγής του στον Υπουργό Γεωργίας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Δεν υπάρχουν στο κρίσιμο έγγραφο, που καταχρηστικά μπορεί να το ονομάσει κανείς έκθεση, ή σε άλλο έγγραφο του φακέλου, στοιχεία που να δείχνουν πως και γιατί υπάρχει ο κίνδυνος επηρεασμού των υπογείων υδάτων. Οι παραλείψεις δείχνουν απουσία επαρκούς έρευνας που αντανακλάται και στην αιτιολογία, η οποία κρίνεται ανεπαρκής.
2. Οι επιπρόσθετες παρατηρήσεις στην Ένσταση της Δημοκρατίας λήφθηκαν από την έκθεση του Επάρχου ημερ. 7/11/94 προς το Γενικό Εισαγγελέα για τους σκοπούς υπεράσπισης της κρινόμενης προσφυγής. Η προβολή τους στην ένσταση αποτελεί απόπειρα εκ των υστέρων αιτιολόγησης η οποία, σύμφωνα με τα νομολογηθέντα, δεν συνιστά νόμιμη αιτιολογία
3. Η αιτιολογία που δόθηκε εν προκειμένω είναι στην ουσία διατύπωση του γενικού όρου του νόμου περί επηρεασμού των υπογείων υδάτων. Η επανάληψη όμως διατάξεων του νόμου δεν εκπληρώνει την απαίτηση της νομολογίας για την ύπαρξη νόμιμης αιτιολογίας.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με £150 έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Αχιλλέως ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 565,
Κυρμίτσης ν. Δημοκρατίας (1993) 4 Α.Α.Δ. 1900,
Brent Cross Shopping Center Ltd και Άλλος ν. Δημοκρατίας (1993) 4 Α.Α.Δ. 2905,
Papageorghiou v. Republic (1984) 3 C.L.R. 1348,
Stilvi General Cleaners Ltd v. Δήμου Λευκωσίας (1991) 4 Α.Α.Δ. 1408,
Α. Πέτσας και Υιοί Λτδ ν. Δημοκρατίας (1991) 4 Α.Α.Δ. 3069.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης του καθ' ου η αίτηση με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του αιτητή για παραχώρηση σ' αυτόν άδειας να ανοίξει λάκκο σε κτήμα στην Κρήτου Τέρρα στο οποίο έχει μερίδιο.
Α. Κακογιάννης, για τον Αιτητή.
Γ. Κυριακίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τον Καθ' ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ.: Ο αιτητής είχε αποταθεί στον Έπαρχο Πάφου για άδεια να ανοίξει λάκκο σε κτήμα στην Κρήτου Τέρρα στο οποίο έχει μερίδιο. Το έντυπο αίτησης υπέγραψαν και οι λοιποί συνιδιοκτήτες του κτήματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιέχει, πρόθεση του αιτητή ήταν η χρήση του νερού από το λάκκο που θα έσκαβε για την άρδευση και αξιοποίηση άλλου κτήματος του στην περιοχή έκτασης 40 περίπου σκαλών.
Θα μπορούσε εδώ να υπομνησθεί ότι με βάση τις πρόνοιες του άρθρ. 3(1) του περί Φρεάτων Νόμου, Κεφ. 351 (όπως τροποποιήθηκε από τους Ν. 47/61,19/62, 88/84 και 7/92) η ανόρυξη λάκκου είναι παράνομη εκτός αν ληφθεί άδεια από τον οικείο Έπαρχο. Ωστόσο ο Έπαρχος δεν μπορεί να εκδώσει άδεια σε ωφελούμενες περιοχές ή περιοχές υδροδότησης χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του Διευθυντή του Τμήματος Ανάπτυξης Υδάτων (στο εξής ο Διευθυντής) για άντληση ή χρήση υπόγειου ή επιφανειακού νερού ή για άλλο σκοπό που μπορεί να θεωρηθεί "ότι καθ' οιονδήποτε τρόπον θα επηρεάση, παραβλάψη ή ρυπάνη τους υπογείους υδατίνους πόρους ή τας επιφανειακός υδροροάς": άρθρ. 5Α του Νόμου. Φαίνεται ότι το κτήμα σε σχέση με το οποίο έγινε η αίτηση κείται έξω από προστατευόμενη περιοχή.
Ο Διευθυντής, στον οποίο διαβιβάστηκε η αίτηση, δε σύστησε την έκδοση άδειας γιατί "κοντά υπάρχει κυβερνητική γεώτρηση που χρησιμοποιείται για την υδατοπρομήθεια του χωριού η απόδοση της οποίας μπορεί να επηρεαστεί". Η Επιτροπή Υδατοπρομήθειας του χωριού επίσης αντιτάχθηκε στη χορήγηση άδειας (βλέπε τεκμ. Γ). Έτσι ο Έπαρχος απέρριψε την αίτηση υιοθετώντας στην επιστολή του ημερ. 9/2/94 (τεκμ. Δ) το ίδιο ακριβώς λεκτικό που χρησιμοποίησε ο Διευθυντής.
Η απόφαση υπόκειται σε ιεραρχική προσφυγή που προβλέπεται ειδικά από το άρθρ. 5Β του περί Κυβερνητικών Υδατικών Έργων Νόμου Κεφ. 341, όπως τροποποιήθηκε και διαμορφώθηκε από το άρθρ. 4 του Ν. 1/77, ενώπιον του Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. Ο αιτητής άσκησε ιεραρχική προσφυγή όπως ορίζει ο νόμος, η οποία όμως είχε την τύχη της αρχικής του αίτησης. Απορρίφθηκε με την ίδια επίσης αιτιολογία στις 2/6/94.
Μεταξύ άλλων λόγων για την ακύρωση της πράξης ο αιτητής πρόβαλε την έλλειψη αιτιολόγησης της καθώς επίσης και την έλλειψη προηγούμενης έρευνας. Χαρακτήρισε "υποτυπώδη αν όχι ανύπαρκτη" την αιτιολογία. Και παραπονέθηκε, από τη σκοπιά της διεξαγωγής έρευνας, ότι δε λήφθηκε υπόψη και η πρόθεση του για ανάληψη υποχρέωσης, που διαβίβασε εγγράφως ο δικηγόρος του στη διοίκηση, να μην κάμει χρήση του νερού από το λάκκο του αν επηρεαζόταν αποδεδειγμένα η δημόσια διάτρηση. Αντιπαρατηρήθηκε ότι τεχνικός του Τμήματος διερεύνησε την υπόθεση και τις πιθανότητες επηρεασμού της υφιστάμενης διάτρησης, όπως φαίνεται στην έκθεση του ημερ. 17/11/93 (τεκμ. Ζ), που έγινε λίγες μόνο ημέρες μετά την υποβολή της αρχικής αίτησης. Υποστηρίχθηκε περαιτέρω ότι η αιτιολογία είναι σαφής και υποστηρίζεται από το φάκελο και τα έγγραφα που προσκομίστηκαν ως τεκμήρια.
Το τεκμ. Ζ δε διαφωτίζει ή τουλάχιστον δε διαφωτίζει στο βαθμό που θα έπρεπε το ζήτημα για τους σκοπούς του δικαστικού ελέγχου. Όπως δείχνει το τεκμ. Ζ υπάρχουν 4 διατρήσεις στην περιοχή από τις οποίες οι δύο είναι αχρησιμοποίητες. Αναφέρονται οι αποστάσεις από την προτεινόμενη υποθέτω γεώτρηση. Δεν υπάρχουν όμως άλλα στοιχεία που αφορούν λ.χ. την απόδοση της διάτρησης ή την ποσότητα που είναι απαραίτητη για ύδρευση και άρδευση, το βαθμό και την έκταση του επηρεασμού από μία νέα γεώτρηση ή πιθανούς συσχετισμούς με τις άλλες διατρήσεις της περιοχής. Με άλλα λόγια δεν υπάρχουν στο έγγραφο αυτό, που καταχρηστικά μπορεί να το ονομάσει κανείς έκθεση, ή σε άλλο έγγραφο του φακέλου, στοιχεία που να δείχνουν πως και γιατί υπάρχει ο κίνδυνος επηρεασμού. Οι παραλείψεις δείχνουν απουσία επαρκούς έρευνας που αντανακλάται και στην αιτιολογία, την οποία βρίσκω επίσης ανεπαρκή. Είναι για τέτοιες παραλείψεις, όπως αυτές που έχω επισημάνει, που πάσχει η έρευνα και όχι για το λόγο που αναφέρει ο αιτητής, που καμιά θεματική σχέση δεν έχει με την έννοια της έρευνας.
Θα πρόσθετα πως η άποψή μου ενισχύεται απ' ό,τι αναφέρει η παράγραφος 6 της γραπτής ένστασης της Δημοκρατίας:
"6. Πέραν των πιο πάνω αναφέρονται και τα εξής:
(α) Η γεώτρηση εκτός του ότι προμηθεύει με πόσιμο νερό την κοινότητα αποτελεί και την μοναδική πηγή του Αρδευτικού Τμήματος "Κεφαλόβρυσο" από το οποίο αρδεύονται γύρω στις 300 σκάλες,
(β) το υδροφόρο στρώμα της περιοχής είναι πολύ φτωχό με αποτέλεσμα η κοινότητα να αντιμετωπίζει προβλήματα τόσο ύδρευσης όσο και άρδευσης. Για επίλυση του προβλήματος ανορύχθησαν δύο δοκιμαστικές γεωτρήσεις οι αποδόσεις των οποίων είναι χαμηλές. Οι γεωτρήσεις αυτές δεν έχουν ακόμη αξιοποιηθεί και υπάρχει προβληματισμός λόγω ακριβώς της μειωμένης απόδοσης που έχουν,
(γ) η κοινότητα Κρήτου Τέρρας ζητεί τα τελευταία χρόνια επέκταση των ορίων υδατοπρομήθειας/ανάπτυξης αλλά το αίτημα δεν κατέστη δυνατό να ικανοποιηθεί μέχρι σήμερα λόγω ακριβώς της έλλειψης πόσιμου νερού."
Οι πιο πάνω παρατηρήσεις λήφθηκαν από την έκθεση του Επάρχου ημερ. 7/11/94 (κυανούν 21) προς το Γενικό Εισαγγελέα για τους σκοπούς υπεράσπισης της κρινόμενης προσφυγής. Η προβολή τους στην ένσταση αποτελεί απόπειρα εκ των υστέρων αιτιολόγησης η οποία, σύμφωνα με τα νομολογηθέντα, δε συνιστά νόμιμη αιτιολογία: Αχιλλέως v. E.Δ.Y. (1992) 3 Α.Α.Δ. 565, Χρίστος Κυρμίτσης ν. Δημοκρατίας (1993) 4 Α.Α.Δ. 1900, Brent Cross Shopping Center Ltd. & Άλλος v. Δημοκρατίας (1993) 4 Α.Α.Δ. 2905 και Στέλιος Λοΐζου ν. Δήμου Λεμεσού (1994) 4 Α.Α.Δ. 931.
Μία τελευταία παρατήρηση. Η αιτιολογία που δόθηκε είναι στην ουσία διατύπωση του γενικού όρου του νόμου περί επηρεασμού των υπογείων υδάτων. Η επανάληψη όμως διατάξεων του νόμου δεν εκπληρώνει την απαίτηση της νομολογίας για την ύπαρξη νόμιμης αιτιολογίας: Παπαγεωργίου ν. Δημοκρατίας (1984) 3 Α.Α.Δ. 1348-1355, Stilvi General Cleaners Ltd. v. Δήμου Λευκωσίας (1991) 4 Α.Α.Δ. 1408 και Α. Πέτσας & Υιοί Λτδ. ν. Δημοκρατίας (1991) 4 Α.Α.Δ. 3069.
Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται σύμφωνα με το άρθρ. 146.4(β) του συντάγματος για έλλεψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας με £150 έξοδα σε βάρος του δημοσίου.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με £150 έξοδα.