|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1994) 4 ΑΑΔ 193
26 Ιανουαρίου, 1994
[ΠΙΚΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΚΑΡΣΕΡΑΣ, ΔIA TOY ΠΛHPEΞOYΣIOY ANTIΠPOΣΩΠOY TOY XAPAΛAMΠOY ΠANTEΛIΔH KAI AΛΛΟΙ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔIA TOY
YΠOYPΓOY EΣΩTEPIKΩN KAI AΛΛOY,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Aρ. 230/92)
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ― Προϋποθέσεις παραδεκτού ― Έννομο συμφέρον, εκτελεστότητα της προσβαλλόμενης πράξης, επενέργειά της στο δημόσιο δίκαιο ― Αυτεπάγγελτη ενέργεια του Δικαστηρίου ― Διαπίστωση του απαράδεκτου της προσφυγής κατά μεταβιβάσεως ακίνητης περιουσίας στην κριθείσα περίπτωση.
Με την προσφυγή επιδιώχθηκε η ακύρωση μεταβίβασης ακίνητης ιδιοκτησίας και παράλληλα ακύρωση της παράλειψης του Γραφείου Φόρου Κληρονομιών να γνωστοποιήσει στο Κτηματολόγιο ότι τα μεταβιβασθέντα κτήματα, βαρύνονταν με υποχρέωση καταβολής φόρου κληρονομιάς.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
1. Ανεξάρτητα από τη διατύπωση ένστασης ή μη, στο παραδεκτό της προσφυγής με αναφορά στο συμφέρον που τη θεμελιώνει, η ύπαρξη του προβλεπόμενου από το Άρθρο 146.2 συμφέροντος, αποτελεί προϋπόθεση για την ανάληψη δικαιοδοσίας για την αναθεώρηση της πράξης. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες προϋποθέσεις για την υπαγωγή της προσφυγής στη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όπως η εκτελεστότητα της πράξης και η επενέργειά της στο πεδίο του δημόσιου δικαίου.
2. Το αντικείμενο της θεραπείας 2 δεν συνιστά παράλειψη υποκείμενη σε αναθεώρηση εφόσον δεν αφορά παράλειψη εκπλήρωσης καθήκοντος, επιβαλλομένου από το Νόμο.
Ο λόγος όμως ο οποίος καθιστά την προσφυγή απορριπτέα στην ολότητά της, είναι η κραυγαλέα απουσία ίδιου έννομου συμφέροντος των αιτητών, όπως απαιτείται από το Άρθρο 146.2 να ζητήσουν την αναθεώρηση της πράξης. Το συμφέρον το οποίο επικαλούνται οι αιτητές είναι εκείνο των φορολογικών Αρχών για την είσπραξη φόρου κληρονομίας. Ανεξάρτητα από την απουσία του νενομισμένου συμφέροντος, οι όποιες ανησυχίες των αιτητών για τα συμφέροντα της Πολιτείας, έπρεπε να είχαν αρθεί με την έγγραφη αποκάλυψη των καθ' ων η αίτηση η οποία επισυνάπτεται στην ένσταση, ότι από 16/5/90 καταχώρησαν "εμπόδιο" βάσει του άρθρου 29 του περί Φορολογίας των Κληρονομιών Νόμου.
3. Η προσφυγή στερείται αντικειμένου υποκειμένου σε αναθεώρηση.
H προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Δημοκρατία v. Κυθραιώτη (1992) 3 Α.Α.Δ. 21,
Δημοκρατία v. Κουκκουρή (1993) 3 Α.Α.Δ. 598,
Georghiou v. Republic (1987) 3 C.L.R. 400,
Σιμιλλή κ.ά. v. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 463,
Μαρκουλλίδου v. Δημοκρατίας (1992) 4 Α.Α.Δ. 3377,
Πολυδώρου v. Δημοκρατίας (1993) 4 Α.Α.Δ. 371.
Προσφυγή.
Προσφυγή για ακύρωση της μεταβίβασης της περιουσίας της αποβιωσάσας Βασιλείας Μαυροσκούφη από τον σύζυγό της στα παιδιά του από προηγούμενο γάμο.
Λ. Κληρίδης, για τους Αιτητές.
Λ. Καουτζάνη, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Kαθ' ων η αίτηση.
Μ. Παπαπέτρου, για τα Eνδιαφερόμενα μέρη.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Δ.: Οι αιτητές είναι κληρονόμοι της Βασιλείας Μαυροσκούφη η οποία απέθανε στις 2/3/90. Η αποβιώσασα ήταν άτεκνη. Ο μόνος άλλος κληρονόμος της ήταν ο σύζυγός της, ο Αλέκος Μαυροσκούφης, στον οποίο μεταβίβασε λίγο πριν το θάνατό της, στις 15/2/90 την ακίνητη περιουσία της. Μετά το θάνατο της συζύγου του ο Αλέκος Μαυροσκούφης μεταβίβασε την ακίνητη ιδιοκτησία που είχε αποκτήσει από τη σύζυγό του στα παιδιά του από προηγούμενο γάμο.
Με αγωγή στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας (Αρ. 3968/91), οι αιτητές επεδίωξαν την ακύρωση της μεταβίβασης γης περιουσίας της αποβιώσασας στο σύζυγό της για το λόγο ότι αυτή ήταν το προϊόν δόλου ή άσκησης ανεπίτρεπτης επιρροής (undue influence) από τον Αλέκο Μαυροσκούφη εις βάρος της συζύγου του. Η πολιτική αγωγή δεν έχει εισέτι εκδικασθεί από το Επαρχιακό Δικαστήριο.
Στις 6/3/92 οι αιτητές υπέβαλαν την παρούσα προσφυγή, θεμελιούμενη στον ισχυρισμό ότι μόλις στις 6/2/92 περιήλθε σε γνώση τους ότι ο Αλέκος Μαυροσκούφης μεταβίβασε (20/4/90) τη δωρηθείσα σ' αυτόν ακίνητη περιουσία στα παιδιά του.
Η πρώτη θεραπεία η οποία επιδιώκεται είναι η ακύρωση της μεταβίβασης της 20/4/90 από τον Αλέκο Μαυροσκούφη στα παιδιά του. Έρεισμα για την άσκηση της προσφυγής αντλείται από την ανάγκη προστασίας των φορολογικών δικαιωμάτων της Πολιτείας από την αποξένωση της περιουσίας από το σύζυγο της αποβιώσασας. Παράλληλα, και με έρεισμα το ίδιο δικαίωμα, οι αιτητές επιδιώκουν την ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης ως συνιστώσα παράλειψη του Γραφείου Φόρου Κληρονομιών να γνωστοποιήσει στο Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο Λευκωσίας ότι τα κτήματα βαρύνονταν με την υποχρέωση για καταβολή φόρου κληρονομίας από την περιουσία (estate) της αποβιώσασας. Η απαίτηση αυτή αποτελεί το αντικείμενο της δεύτερης θεραπείας που επιζητείται στην προσφυγή.
Στην ένστασή τους οι καθ'ων η αίτηση αρνούνται την ύπαρξη οποιουδήποτε συμφέροντος που να νομιμοποιεί τους αιτητές να προσφύγουν και συγχρόνως αμφισβητούν ότι οι πράξεις που προσβάλλονται υπόκεινται σε αναθεώρηση βάσει του Άρθρου 146.1 ενόψει του τομέα του δικαίου στον οποίο επενεργεί η μεταβίβαση, του ιδιωτικού. Αμφισβητείται επίσης το εμπρόσθετο της προσφυγής και η συνάφεια μεταξύ του αντικειμένου των θεραπειών "α" και "β". Και το ενδιαφερόμενο μέρος υπέβαλε ανάλογες ενστάσεις στο παραδεκτό της προσφυγής.
Στην τελική της αγόρευση η δικηγόρος των καθ'ων η αίτηση επικαλείται τη Δημοκρατία v. Κυθραιώτη (1992) 3 Α.Α.Δ. 21, ως καθοριστική για το μη παραδεκτό της αναθεώρησης των προσβαλλόμενων πράξεων. Και προσθέτει ότι δεν επιμένει στην ένστασή της ότι οι αιτητές στερούνται του νενομισμένου συμφέροντος να προσφύγουν. Το ενδιαφερόμενο μέρος στην αγόρευσή του διατηρεί τις ενστάσεις του στο παραδεκτό της προσφυγής και λόγω έλλειψης του απαιτούμενου συμφέροντος.
Ανεξάρτητα από τη διατύπωση ένστασης ή μη, στο παραδεκτό της προσφυγής με αναφορά στο συμφέρον που τη θεμελιώνει, η ύπαρξη του προβλεπόμενου από το Άρθρο 146.2 συμφέροντος αποτελεί προϋπόθεση για την ανάληψη δικαιοδοσίας για την αναθεώρηση της πράξης. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες προϋποθέσεις για την υπαγωγή της προσφυγής στη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όπως η εκτελεστότητα της πράξης και η επενέργειά της στο πεδίο του δημόσιου δικαίου [βλ. Δημοκρατία v. Κουκκουρή κ.ά. (1993) 3 Α.Α.Δ. 598].
Η πρώτη διαπίστωση είναι ότι δεν υφίσταται η απαραίτητη συνάφεια μεταξύ του επίδικου θέματος της "α" και "β" θεραπείας ώστε να παρέχεται η δυνατότητα αναθεώρησης με το ίδιο ένδικο μέσο της πράξης και παράλειψης που προσβάλλεται [βλ. Georghiou v. Republic (1987) 3 C.L.R. 400. Σιμιλλή κ.ά. v. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 463, Μαρκουλλίδου v. Δημοκρατίας (1992) 4 Α.Α.Δ. 3377 και Πολυδώρου v. Δημοκρατίας (1993) 4 Α.Α.Δ. 371].
Ανεξάρτητα από τη θέση αυτή, το αντικείμενο της θεραπείας 2 δε συνιστά παράλειψη υποκείμενη σε αναθεώρηση εφόσον δεν αφορά παράλειψη εκπλήρωσης καθήκοντος επιβαλλομένου από το νόμο.
Ο λόγος όμως ο οποίος καθιστά την προσφυγή απορριπτέα στην ολότητά της, είναι η κραυγαλέα απουσία ίδιου έννομου συμφέροντος των αιτητών, όπως απαιτείται από το Άρθρο 146.2, να ζητήσουν την αναθεώρηση της πράξης. Το συμφέρον το οποίο επικαλούνται οι αιτητές είναι εκείνο των φορολογικών Αρχών για τη είσπραξη φόρου κληρονομίας. Ανεξάρτητα από την απουσία του νενομισμένου συμφέροντος, οι όποιες ανησυχίες των αιτητών για τα συμφέροντα της Πολιτείας, έπρεπε να είχαν αρθεί με την έγγραφη αποκάλυψη των καθ'ων η αίτηση η οποία συνάπτεται στην ένσταση, ότι από 16/5/90 καταχώρησαν "εμπόδιο" βάσει του Άρθρου 29 του περί Φορολογίας των Κληρονομιών Νόμου.
Η προσφυγή στερείται αντικειμένου υποκειμένου σε αναθεώρηση. Απορρίπτεται με έξοδα.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.