|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1993) 4 ΑΑΔ 1011
5 Μαΐου, 1993
[ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ANAΦOPIKA ME TO APΘPO 146 TOY ΣYNTAΓMATOΣ
ΛΑΜΠΡΟΣ Τ. ΚΕΦΑΛΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ,
Αιτητές,
v.
KYΠPIAKHΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
ΔIA TOY YΠOYPΓEΙOY EΣΩTEPIKΩN,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 786/92)
Φορολογία — Τέλη και Δικαιώματα που επιβάλλονται από το Νόμο δεν είναι ανταποδοτικά για υπηρεσίες, αλλά φόρος — Περίπτωση τελών μεταβίβασης ακίνητης ιδιοκτησίας.
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Έννομο συμφέρον — Αποδοχή με γνώση και ελεύθερη βούληση ανεπιφύλακτα διοικητικής πράξης, στερεί από το διοικούμενο εννόμου συμφέροντος προσβολής της — Δεν υπάρχει αποδοχή με ελεύθερη βούληση καταβολής τελών, που επιβάλλει ο Νόμος επί ποινή ακυρότητας.
Ο περί Κτηματολογικού και Χωρομετρικού Τμήματος (Τέλη και Δικαιώματα) Νόμος (Κεφ. 219) — Άρθρο 8(δ) — Μεταβίβαση διά δωρεάς ακίνητης ιδιοκτησίας από εταιρεία προς μετόχους — Επιβάλλονται και εισπράττονται δικαιώματα μεταβίβασης, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι μέτοχοι είναι αδέλφια μεταξύ τους.
Οι αιτητές προσέβαλαν με την προσφυγή τους την απόφαση επιβολής σε αυτούς δικαιωμάτων εγγραφής δυνάμει δηλώσεως μεταβιβάσεως ιδιοκτησίας διά δωρεάς της εταιρείας Τάσος Λ. Κεφάλας & Υιοί Λτδ προς αυτούς. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των αιτητών εφαρμογή στην περίπτωσή τους είχε η παράγραφος 3(ζ) του Πίνακα του περί Κτηματολογικού και Χωρομετρικού Τμήματος (Τέλη και Δικαιώματα) Νόμου (Κεφ. 219) και επομένως κακώς τους επιβλήθηκαν δικαιώματα καθ'ότι ήταν όλοι μέτοχοι της εταιρείας και αδέλφια μεταξύ τους.
Οι καθ' ων η αίτηση πρόβαλαν προδικαστική ένσταση ότι οι αιτητές στερούνταν εννόμου συμφέροντoς καθότι είχαν αποδεχθεί την προσβληθείσα απόφαση με την καταβολή των δικαιωμάτων. Περαιτέρω υποστήριξαν πως εφαρμογή στην περίπτωσή τους είχαν οι διατάξεις του Άρθρου 8(δ) του Νόμου και τα δικαιώματα ορθά επιβλήθηκαν.
Το Ανώτατο Δικαστήριο απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
1. Τα "δικαιώματα και τέλη" που επιβάλλονται με το Νόμο δεν είναι ανταποδοτικά για υπηρεσίες που παρέχονται από τη δημόσια άρχή, αλλά, φόρος με την έννοια ότι είναι υποχρεωτική επιβολή για είσπραξη χρημάτων, για σκοπούς επαυξήσεως των προσόδων και κράτους.
Η μεταβίβαση ακινήτου διέπεται από τους περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμους του 1965 έως 1981, (Νόμοι Αρ. 9/65, 51/70, 3/78 και 6/81).
Το Άρθρο 15(1) των Νόμων αυτών έχει:-
".....................................................................................................
η δε δήλωσις λογίζεται άκυρος και εστερημένη οιασδήποτε νομικής ισχύος, εφ' όσον τα ως είρηται τέλη και δικαιώματα δεν ήθελον ούτω καταβληθή κατά την ως εν τοις ανωτέρων καθοριζομένην ημέραν."
Αποδοχή από το διοικούμενο με γνώση και ελεύθερη βούληση ανεπιφύλακτα διοικητικής πράξης, εκτός εάν αυτή παραβιάζει θεμελιώδη και αναπαλλοτρίωτα ανθρώπινα δικαιώματα, στερεί τον αιτητή του εννόμου συμφέροντος και, συνεπώς, δε δικαιούται να προσβάλει την πράξη με αίτηση ακυρώσεως.
Στην παρούσα υπόθεση, η Δήλωση Δωρεάς θα λογιζόταν, σύμφωνα με το Νόμο που έχει προεκτεθεί, άκυρη και χωρίς καμιά νομική ισχύ, εφόσον τα τέλη και δικαιώματα δεν καταβάλλονταν την ίδια ημέρα.
Για το λόγο αυτό, δεν υπάρχει αποδοχή με ελεύθερη βούληση από τους αιτητές, οι οποίοι ήταν αναγκασμένοι να καταβάλουν στις 19 Ιουνίου, 1992, το ποσό σύμφωνα με την πιο πάνω νομοθετική πρόνοια.
Η απόφαση του Διευθυντή που κοινοποιήθηκε στους αιτητές στις 6 Οκτωβρίου, 1992, δεν είναι βεβαιωτική αλλά εκτελεστή διοικητική πράξη.
Η προσφυγή, ως εκ τούτου, δεν είναι ούτε απαράδεκτη ούτε εκπρόθεσμη.
2. Αναφορικά με την ουσία της υπόθεσης:
Το Άρθρο 8(δ), που προστέθηκε με τον Τροποποιητικό Νόμο 31/76, έχει:-
"8. Προς άρσιν πάσης ενδεχομένης αμφιβολίας δηλούται διά του παρόντος ότι εις περίπτωσιν μεταβιβάσεως ακινήτου ιδιοκτησίας ......................................................
(δ) υπό ή εκ μέρους εταιρείας τινός εις τινα των μετόχων αυτής, είτε επί τη διαλύσει ή εκκαθαρίσει αυτής είτε μη, επιβάλλονται και εισπράττονται τα κατάλληλα δικαιώματα χωρίς να ληφθή υπ' όψιν ότι ο εις ον δηλούται η μεταβίβασις δικαιοδόχος εις των μετόχων της εταιρείας."
Η παράγραφος 3(ζ) του Πίνακα αναφέρεται σε μεταβίβαση από ή εκ μέρους εταιρείας της οποία οι μετόχοι είναι σύζυγοι ή και τα τέκνα αυτών σε σύζυγο ή τέκνο του τοιούτου μετόχου ή σε συγγενή του τοιούτου μετόχου μέχρι και του τρίτου βαθμού συγγενείας. Δεν έχει εφαρμογή στην παρούσα περίπτωση γιατί οι μέτοχοι είναι αδελφοί και η μεταβίβαση έγινε από την εταιρεία στους μετόχους αδελφούς.
Δεν υπάρχει καμιά ασάφεια στο Νόμο.
Η μεταβίβαση με δωρεά στην παράγραφο 3(β)(ν) δεν αναφέρεται μόνο σε φυσικά πρόσωπα, όπως ισχυρίστηκε ο δικηγόρος των αιτητών, αλλά σε όλες τις δωρεές εκτός εκείνες που ειδικά εξαιρούνται.
Ο Νόμος που διέπει τον υπολογισμό και την καταβολή των δικαιωμάτων στην παρούσα υπόθεση είναι το Άρθρο 8(δ) του Νόμου και οι παράγραφοι 3(β)(ν) και 17 του Νόμου.
Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε σύμφωνα με ορθή ερμηνεία και εφαρμογή των σχετικών νομοθετικών προνοιών.
Η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης συμπληρώνεται από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου.
H προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Constantinides v. Electricity Authority of Cyprus (1982) 3 C.L.R. 798,
Apostolou and Others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 509,
Lanitis and Another v. Republic (1985) 3 C.L.R. 2541,
Lami Groves Ltd v. Republic (1986) 3 C.L.R. 2378,
Hara Hotels v. Republic (1987) 3 C.L.R. 618,
Loizou v. Sewage Board of Nicosia (1988) 1 C.L.R. 122,
M.J. Lousides & Sons Ltd v. Municipality of Limassol (1988) 3 C.L.R. 122,
Elia Hotel Appartments Ltd and Another v. Municipality of Polis Chrysochous (1988) 3 C.L.R. 1529,
Cacoyiannis v. Republic (1988) 3 C.L.R. 1860,
Paschali v. Republic (1966) 3 C.L.R. 593,
Papadopoullou and Another v. C.B.C. (1987) 3(B) 1688,
Γρηγορίου και Δήμου Λευκωσίας (1991) 4 Α.Α.Δ. 3005,
Republic v. Makaronopeion Carkotis (1987) 3 C.L.R. 72.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης του Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου & Χωρομετρίας, αναφορικά με δικαιώματα εγγραφής δυνάμει δηλώσεως μεταβιβάσεως ιδιοκτησίας που εισπράχθηκαν στη Σύμβαση Δωρεάς ΣΔΔ 475/92, που κοινοποιήθηκε στους αιτητές με επιστολή ημερομηνίας 6.10.92.
Α. Κεφάλας, για τους Αιτητές.
Γ. Παπαϊωάννου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΣTYΛIANIΔHΣ, Δ.: Οι αιτητές με την προσφυγή αυτή ζητούν την ακύρωση της απόφασης του Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου & Χωρομετρίας, (ο "Διευθυντής"), αναφορικά με δικαιώματα εγγραφής δυνάμει δηλώσεως μεταβιβάσεως ιδιοκτησίας που εισπράχθηκαν στη Σύμβαση Δωρεάς ΣΔΔ 475/92, που κοινοποιήθηκε στους αιτητές με επιστολή ημερομηνίας 6 Οκτωβρίου, 1992.
Οι αιτητές είναι αδελφοί και οι μόνοι μέτοχοι της εταιρείας Τάσος Λ. Κεφάλας & Υιοί Λτδ.
Στις 19 Ιουνίου, 1992, η εταιρεία και οι αιτητές παρουσίασαν στο Κτηματολογικό Γραφείο Παραλιμνίου Δήλωση Καταθέσεως Συμβάσεως με την οποία η εταιρεία μεταβίβαζε δωρεά στους αιτητές ακίνητη ιδιοκτησία.
Η Δήλωση έγινε αποδεκτή και οι αιτητές, ως δωρεοδόχοι, κατέβαλαν την ίδια ημέρα £2.395,00 δικαιώματα εγγραφής της μεταβίβασης.
Η Δήλωση διαβιβάστηκε στο Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο Αμμοχώστου που εδρεύει στη Λάρνακα.
Στις 14 Ιουλίου, 1992, οι αιτητές, με αίτηση στον Επαρχιακό Κτηματολογικό Λειτουργό, ζήτησαν την επιστροφή των πιο πάνω μεταβιβαστικών δικαιωμάτων τα οποία, όπως ισχυρίστηκαν, κακώς επιβλήθηκαν και εισπράχθηκαν. Στην αίτησή τους ανέφεραν ότι είναι αδελφοί και οι μόνοι μέτοχοι της εταιρείας από το 1985. Βάσισαν το αίτημά τους στην παράγραφο 3(ζ) του Πίνακα του περί Κτηματολογικού και Χωρομετρικού Τμήματος (Τέλη και Δικαιώματα) Νόμου, (Κεφ. 219, Νόμοι Αρ. 10/65, 81/70, 61/73, 31/76, 66/79, 15/80, 2/82, 34/87, 193/91 και 82(Ι)/92), (ο "Νόμος").
Ο Επαρχιακός Κτηματολογικός Λειτουργός διαβίβασε την αίτηση με λεπτομερή έκθεση στο Διευθυντή.
Ο Διευθυντής αποφάσισε ότι η περίπτωση των αιτητών εμπίπτει στις διατάξεις του Άρθρου 8(δ) του Νόμου και τα δικαιώματα ορθά επιβλήθηκαν και εισπράχθηκαν. Η απόφαση κοινοποιήθηκε στους αιτητές με επιστολή ημερομηνίας 6 Οκτωβρίου, 1992.
Οι λόγοι ακυρώσεως που προβλήθηκαν και αναπτύχθηκαν είναι:-
1. Η απόφαση είναι αντίθετη με το νόμο.
2. Πλάνη και ασάφεια νόμου.
3. Έλλειψη αιτιολογίας.
Ο δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση ισχυρίστηκε προδικαστικά ότι η προσφυγή είναι απαράδεκτη γιατί οι αιτητές δεν έχουν έννομο συμφέρο, επειδή αποδέχθηκαν την προσβαλλόμενη πράξη με την καταβολή των δικαιωμάτων στις 19 Ιουνίου, 1992.
Περαιτέρω, πρόβαλε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι βεβαιωτική και, ως εκ τούτου, δε χωρεί προσφυγή για ακύρωσή της και, εν πάση περιπτώσει, η παρούσα προσφυγή είναι εκπρόθεσμη.
Τέλη και δικαιώματα επιβάλλονται και εισπράττονται σύμφωνα με το Νόμο. Τα "δικαιώματα και τέλη" που επιβάλλονται με το Νόμο δεν είναι ανταποδοτικά για υπηρεσίες που παρέχονται από τη δημόσια αρχή, αλλά, φόρος με την έννοια ότι είναι υποχρεωτική επιβολή για είσπραξη χρημάτων για σκοπούς επαυξήσεως των προσόδων του κράτους (βλ. Aleccos Constantinides v. The Electricity Authority of Cyprus (1982) 3 C.L.R. 798· Apostolos Apostolou and Others v. The Republic (1984) 3 C.L.R. 509· Lanitis and Another v. Republic (1985) 3 C.L.R. 2541, 2546· Lami Groves Ltd. v. The Republic (1986) 3 C.L.R. 2378· Hara Hotels v. Republic (1987) 3 C.L.R. 618· Meropi Michael Loizou v. Sewage Board of Νicosia (1988) 1 C.L.R. 122· M. J. Louisides & Sons Ltd. v. The Municipality of Limassol (1988) 3 C.L.R. 1017· Elia Hotel Appartments Ltd. and Another v. The Municipality of Polis Chrysochous (1988) 3 C.L.R. 1529· George P. Cacoyannis and The Republic of Cyprus (1988) 3 C.L.R. 1860).
Η μεταβίβαση ακινήτου διέπεται από τους περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμους του 1965 έως 1981, (Νόμοι Αρ. 9/65, 51/70, 3/78 και 6/81).
Το Άρθρο 15(1) των Νόμων αυτών έχει:-
"15. - (1) Εάν η δήλωσις μεταβιβάσεως ή υποθήκης γενή αποδεκτή, άπαντα τα τέλη και δικαιώματα τα εισπρακτέα δυνάμει των διατάξεων του εκάστοτε εν ισχύϊ νόμου επί τη εγγραφή της τοιαύτης μεταβιβάσεως ή υποθήκης καταβάλλονται εις το Επαρχιακόν Κτηματολογικόν Γραφείον ή παράρτημα παρ' ω εγένετο αποδεκτή η τοιαύτη δήλωσις, καθ' ήν ημέραν εχώρησεν η αποδοχή· η δε δήλωσις λογίζεται άκυρος και εστερημένη οιασδήποτε νομικής ισχύος εφ' όσον τα ως είρηται τέλη και δικαιώματα δεν ήθελον ούτω καταβληθή κατά την ως εν τοις ανωτέρω καθοριζομένην ημέραν:
Νοείται ότι αι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν τυγχάνουσιν εφαρμογής επί τελών και δικαιωμάτων ή μέρους αυτών άτινα ήθελον εξακριβωθή ως εισπρακτέα μετά την ημέραν καθ' ήν η σχετική δήλωσις εγένετο αποδεκτή."
Αποδοχή από το διοικούμενο με γνώση και ελεύθερη βούληση ανεπιφύλακτα διοικητικής πράξης, εκτός εάν αυτή παραβιάζει θεμελιώδη και αναπαλλοτρίωτα ανθρώπινα δικαιώματα, στερεί αιτητή του εννόμου συμφέροντος και, συνεπώς, δεν δικαιούται να προσβάλει την πράξη με αίτηση ακυρώσεως (βλ., μεταξύ άλλων, Iro Paschali and The Republic of Cyprus, through 1. The Public Service Commission 2. The Minister of Finance (1966) 3 C.L.R. 593· Papadopoullou and Another v. C.B.C. (1987) 3(B) 1688, 1691· Μέλπω Γρηγορίου και Δήμου Λευκωσίας (1991) 4 A.A.Δ. 3005).
Στην υπόθεση Republic v. Makaronopeion Carkotis (1987) 3 C.L.R. 72 αποφασίστηκε ότι η πληρωμή δικαιωμάτων από τους εφεσίβλητους δεν ήταν αποδοχή με ελεύθερη βούληση, επειδή ήταν αναγκασμένοι να πληρώσουν τα δικαιώματα για τη λήψη της άδειας εξαγωγής των εμπορευμάτων τους.
Στην παρούσα υπόθεση η Δήλωση Δωρεάς θα λογιζόταν, σύμφωνα με το Νόμο που έχει προεκτεθεί, άκυρη και χωρίς καμιά νομική ισχύ εφόσον τα τέλη και δικαιώματα δεν καταβάλλονταν την ίδια ημέρα.
Για το λόγο αυτό δεν υπάρχει αποδοχή με ελεύθερη βούληση από τους αιτητές, οι οποίοι ήταν αναγκασμένοι να καταβάλουν στις 19 Ιουνίου, 1992, το ποσό σύμφωνα με την πιο πάνω νομοθετική πρόνοια.
Η απόφαση του Διευθυντή που κοινοποιήθηκε στους αιτητές στις 6 Οκτωβρίου, 1992, δεν είναι βεβαιωτική αλλά εκτελεστή διοικητική πράξη.
Η προσφυγή, ως εκ τούτου, δεν είναι ούτε απαράδεκτη ούτε εκπρόθεσμη.
Ο δικηγόρος των αιτητών υπέβαλε ότι το Άρθρο 8(δ) του Νόμου είναι ασαφές γιατί αναφέρεται σε "κατάλληλα" δικαιώματα τα οποία δεν καθορίζονται και, περαιτέρω, ότι είναι αντίθετο με την παράγραφο 3(ζ) του Πίνακα.
Το ουσιαστικό μέρος του Άρθρου 3 του Νόμου προβλέπει:
"The several fees and charges set out in the Schedule shall be levied and taken in respect of the several matters therein set out in such manner as may be directed from time to time by the Director, and the same shall, when levied and taken form part of the revenue of the Republic."
Το Άρθρο 8(δ), που προστέθηκε με τον Τροποποιητικό Νόμο 31/76, έχει:-
"8. Προς άρσιν πάσης ενδεχομένης αμφιβολίας δηλούται διά του παρόντος ότι εις περίπτωσιν μεταβιβάσεως ακινήτου ιδιοκτησίας -
........................................................................................................
........................................................................................................
(δ) υπό ή εκ μέρους εταιρείας τινός εις τινα των μετόχων αυτής, είτε επί τη διαλύσει ή εκκαθαρίσει αυτής είτε μη, επιβάλλονται και εισπράττονται τα κατάλληλα δικαιώματα χωρίς να ληφθή υπ' όψιν ότι ο εις ον δηλούται η μεταβίβασις δικαιοδόχος είναι εις των μετόχων της εταιρείας·"
Τα "κατάλληλα δικαιώματα" είναι τα δικαιώματα που επιβάλλονται με βάση το Άρθρο 3, δηλαδή, τα δικαιώματα που καθορίζονται στον Πίνακα.
Η παράγραφος 3(β) του Πίνακα ορίζει τα δικαιώματα που πληρώνονται για εγγραφή τίτλου δυνάμει Δηλώσεως Μεταβιβάσεως.
Η παράγραφος 3(ζ) του Πίνακα αναφέρεται σε μεταβίβαση από ή εκ μέρους εταιρείας της οποίας οι μέτοχοι είναι σύζυγοι ή και τα τέκνα αυτών σε σύζυγο ή τέκνο του τοιούτου μετόχου ή σε συγγενή του τοιούτου μετόχου μέχρι και του τρίτου βαθμού συγγενείας. Δεν έχει εφαρμογή στην παρούσα περίπτωση γιατί οι μέτοχοι είναι αδελφοί και η μεταβίβαση έγινε από την εταιρεία στους μετόχους αδελφούς.
Η παράγραφος 3(β)(ii) αναφέρεται στη δωρεά ή πώληση από γονέα σε τέκνο και η παράγραφος 3(β)(iii) αναφέρεται σε δωρεά από συγγενή προς συγγενή μέχρι και του τρίτου βαθμού συγγενείας, άλλως ή από γονέα σε τέκνο και σε δωρεά από σύζυγο σε σύζυγο.
Η παράγραφος 3(β)(v) έχει:-
"3. Εγγραφή Τίτλου (καταβλητέα υπό του εγγραφησομένου προσώπου) -
(α) ..................................................................................................
(β) δυνάμει δηλώσεως μεταβιβάσεως -
(v) διά δωρεάς, άλλως ή υπό γονέως προς τέκνον ή υπό συγγενούς προς συγγενή μέχρι και του τρίτου βαθμού συγγενείας ή υπό συζύγου προς σύζυγον, του τέλους υπολογιζομένου επί της αγοραίας αξίας ως αύτη ήθελεν υπολογισθή υπό του Διευθυντού βάσει της εν τω Κεφαλαίω 17 κλίμακος:
Νοείται ότι διά τους σκοπούς της παρούσης υποπαραγράφου, διά τον υπολογισμόν της αγοραίας αξίας και την είσπραξιν των τελών εφαρμόζονται, τηρουμένων των αναλογιών, αι επιφυλάξεις της προγενεστέρας υποπαραγράφου (iv).
Το ουσιαστικό μέρος της παραγράφου 17 του Πίνακα έχει:
"17. Η εν ταις υποπαραγράφοις (i), (iv) και (v) της παραγράφου (β) και εν ταις παραγράφοις (γ), (δ), (ε) και (στ) του Κεφαλαίου 3 του παρόντος Πίνακος αναφερομένη κλίμαξ έχει ως ακολούθως:"
Δεν υπάρχει καμιά ασάφεια στο Νόμο.
Η μεταβίβαση με δωρεά στην παράγραφο 3(β)(v) δεν αναφέρεται μόνο σε φυσικά πρόσωπα, όπως ισχυρίστηκε ο δικηγόρος των αιτητών, αλλά σε όλες τις δωρεές εκτός εκείνες που ειδικά εξαιρούνται.
Ο Νόμος που διέπει τον υπολογισμό και την καταβολή των δικαιωμάτων στην παρούσα υπόθεση είναι το Άρθρο 8(δ) του Νόμου και οι παράγραφοι 3(β)(v) και 17 του Νόμου.
Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε σύμφωνα με ορθή ερμηνεία και εφαρμογή των σχετικών νομοθετικών προνοιών.
Η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης συμπληρώνεται από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται.
Καμιά διαταγή για έξοδα.
H προσφυγή απορρίπτεται χωρίς διαταγή για έξοδα.