|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1991) 4 ΑΑΔ 3658
18 Νοεμβρίου, 1991
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΙΧΑΗΛ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ, ΚΑΙ ΑΛΛΟΥ
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 208/90).
Αστυνομική Δύναμη — Προσόντα — Οι περί Αστυνομίας (Γενικοί) Κανονισμοί του 1989 — Κανονισμός 4(γ) — Ανώτατο όριο ηλικίας το 28ο έτος — Χρόνος ισχύος του προσόντος αυτού είναι ο χρόνος υποβολής της αίτησης για διορισμό και όχι ο χρόνος λήψης της απόφασης διορισμού.
Το ερώτημα που γεννήθηκε και συζητήθηκε από τους δικηγόρους τόσο του αιτητή όσο και της Δημοκρατίας στην παρούσα υπόθεση ήταν κατά πόσο το απαιτούμενο γενικό προσόν του ορίου ηλικίας συνεχίζει να ισχύει και κατά την ημερομηνία λήψης της απόφασης του διορισμού.
Ο αιτητής που πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις - μαζί και του ορίου ηλικίας - αποκλείστηκε γιατί κατά την ημερομηνία που διενεργήθησαν οι διορισμοί είχε ήδη υπερβεί το όριο ηλικίας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Ο Κανονισμός 4 των περί Αστυνομίας (Γενικών) Κανονισμών του 1989 προνοεί για τα γενικά και τυπικά προσόντα που πρέπει να έχει ένας υποψήφιος για εγγραφή ή διορισμό στη Δύναμη. Αναφορικά με το όριο ηλικίας, και για να τύχουν οι υποψήφιοι ίσης και δίκαιης μεταχείρισης, η ημερομηνία που ένας υποψήφιος πρέπει να έχει το προβλεπόμενο όριο ηλικίας δεν μπορεί να είναι μεταβλητή. Άλλως το αρμόδιο όργανο θα μπορούσε αν ήθελε να αποκλείσει ορισμένους επιτυχόντες υποψήφιους για οποιοδήποτε λόγο αναβάλλοντας χρονικά την πράξη του διορισμού μέχρις ότου αυτοί οι υποψήφιοι υπερβούν το όριο ηλικίας. Είναι άδικο, στην κρίση μου, αφενός μεν να δικαιούται ένας να υποβάλλει υποψηφιότητα, γιατί κατέχει τα προβλεπόμενα από το νόμο προσόντα, να επιτυγχάνει σε δοκιμασία διαγωνισμού και συνέντευξης, αλλά αφετέρου να αποκλείεται από διορισμό γιατί στο μεταξύ υπερέβη το προβλεπόμενο όριο ηλικίας. Και ο παράγοντας χρόνος επενεργεί μόνος του. Πάνω σ' αυτόν δε τον παράγοντα ο υποψήφιος δεν ασκεί οποιοδήποτε έλεγχο, ενώ αντίθετα μπορεί να τον χειριστεί εις βάρος του υποψηφίου η διοίκηση. Οι πρόνοιες του Κανονισμού 4(γ) ερμηνεύονται και εφαρμόζονται κατά τον ίδιο τρόπο, ερμηνεία που επιβάλλεται από το σκεπτικό στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Περικλέους (1984) 3 ΑΑΔ 577 και τις γενικές αρχές για χρηστή και ισόνομη διοίκηση.
Επίδικη απόφαση ακυρώνεται με £100 έξοδα.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Δημοκρατία ν. Περικλέους κ.α. (1984) 3 ΑΑΔ 577.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης των καθ' ων η αίτηση με την οποία δεν διόρισαν τον αιτητή στην Πυροσβεστική Υπηρεσία γιατί όταν έγιναν οι διορισμοί είχε ήδη συμπληρώσει το 28ον έτος της ηλικίας του, αν και είχεν υποβάλει αίτηση για πρόσληψή του, προτού συμπληρώσει το 28ον έτος της ηλικίας του.
Α. Μαρκίδης, για τον αιτητή.
Μ Φλωρέντζος, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ. ανάγνωσε την ακόλουθη απόφαση. Στην παρούσα προσφυγή εγείρεται προς συζήτηση ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που προκύπτει από την ερμηνεία και εφαρμογή της πρώτης επιφύλαξης του Κανονισμού 4(γ) στους περί Αστυνομίας (Γενικούς) Κανονισμούς του 1989, που παραθέτω πιο κάτω.
4(1) Υποψήφιος για εγγραφή ή διορισμό στη Δύναμη πρέπει -
(α) ..............
(β) ..............
(γ) να έχει συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας του και να μην έχει συμπληρώσει το εικοστό πέμπτο έτος, εκτός αν έχει προϋπηρεσία ως μέλος της Δύναμης κατά την ημέρα έναρξης της ισχύος των παρόντων Κανονισμών ή είναι κάτοχος πτυχίου ή διπλώματος πανεπιστημίου, οπότε μπορεί να διοριστεί αν δεν έχει συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο έτος:
Νοείται ότι το ανώτατο όριο του εικοστού πέμπτου έτους της ηλικίας αυξάνεται στο εικοστό όγδοο έτος προκειμένου για τις πρώτες προσλήψεις που θα διενεργηθούν μετά τη δημοσίευση των παρόντων Κανονισμών στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας:
Νοείται περαιτέρω ότι τα πιο πάνω όρια ηλικίας δεν εφαρμόζονται σε περιπτώσεις ειδικών αστυφυλάκων που υπηρετούν στη Δύναμη κατά την έναρξη της ισχύος των παρόντων Κανονισμών·
.............."
Τα παραδεκτά γεγονότα στην υπόθεση είναι τα εξής. Ο αιτητής υπέβαλε αίτηση για πρόσληψη στην Πυροσβεστική Υπηρεσία στις 5.4.89, προτού συμπληρώσει το 28ον έτος της ηλικίας του. Παρακάθησε με επιτυχία σε εξετάσεις στις 3.6.89 και κλήθηκε σε προσωπική συνέντευξη στις 4.8.89. Μετά τη δοκιμασία αυτή επελέγη ως κατάλληλος για διορισμό. Η διαδικασία κρίσεως έληξε προτού ο αιτητής συμπληρώσει το 28ον έτος της ηλικίας του. Όταν όμως διενεργήθησαν οι διορισμοί, στις 13.12.89, ο αιτητής αποκλείστηκε γιατί είχε ήδη συμπληρώσει το 28ον έτος της ηλικίας του, αφού γεννήθηκε στις 18.11.61.
Η περίπτωση του αιτητή, αναφορικά με το όριο ηλικίας, εμπίπτει στην πρώτη επιφύλαξη του Κανονισμού 4 (γ). Τα ίδια όρια ηλικίας που προβλέπονται στον Κανονισμό είναι και απαιτούμενα προσόντα στα σχέδια υπηρεσίας, που εδημοσιεύθησαν στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 17.3.89.
Το ερώτημα που γεννάται και συζητήθηκε από τους δικηγόρους, τόσο του αιτητή όσο και της Δημοκρατίας, είναι κατά πόσο το απαιτούμενο γενικό προσόν του ορίου ηλικίας συνεχίζει να ισχύει και κατά την ημερομηνία λήψης της απόφασης διορισμού. Ο δικηγόρος του αιτητή εισηγείται πως το προσόν αυτό οφείλει να ικανοποιείται χρονικά κατά την τελευταία ημερομηνία υποβολής της αίτησης, στην παρούσα περίπτωση 8.4.89, ενώ ο δικηγόρος της Δημοκρατίας υποβάλλει πως πρέπει να υφίσταται και κατά την ημερομηνία λήψης της απόφασης του διορισμού. Και οι δύο δικηγόροι κάμνουν αναφορά στην απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Περικλέους κ.α. (1984) 3 Α.Α.Δ. 577, στα ισχύοντα δια νόμου στην Ελλάδα και σε σχετικά συγγράμματα Ελλήνων ακαδημαϊκών.
Στην Ελλάδα ο Υπαλληλικός Κώδικας ρυθμίζει ειδικά το όριο ηλικίας των δημοσίων υπαλλήλων (άρθρο 17). Στο σύγγραμμα "Βασικοί Θεσμοί Δημοσιοϋπαλληλικού Δικαίου" Ανατύπωση 1985, του Σπηλιωτοπούλου διαβάζουμε τα εξής, σελ. 58-59.
"Τα γενικά τυπικά προσόντα συντρέχουν σε κάθε περίπτωση διορισμού ή προσλήψεως και ο υπάλληλος πρέπει να τα έχει σωρευτικά σε δύο χρονικά σημεία:
(Ι) Κατά την επιστολή ή τον διαγωνισμό, (II) Κατά το διορισμό ή την πρόσληψη, εκτός από την ηλικία που πρέπει να έχει στο πρώτο χρονικό σημείο."
Πάνω στην ισχύουσα στην Ελλάδα ειδική αυτή διάταξη βασίζει και την εισήγηση του ο δικηγόρος της Δημοκρατίας, πως θα μπορούσε δηλαδή ο νομοθέτης, αν ήθελε, να κάμει την ίδια πρόνοια και στη χώρα μας.
Έχω τη γνώμη πως η υπόθεση Περικλέους, στην οποία παραπέμπουν και οι δύο δικηγόροι, είναι άκρως βοηθητική για την επίλυση του θέματος που συζητούμε. Το κρίσιμο απόσπασμα από την απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που εξέδωσε ο Δικαστής Α. Λοΐζου, όπως ήταν τότε, είναι στη σελίδα 586.
"With the aforesaid in mind we have considered the issues raised before us very carefully as they are of great importance because of their general application and their consequence to public officers or prospective candidates for public offices and we have come to the conclusion that the first material date at which a candidate must possess the required qualifications in the case of a First Entry and First Entry and Promotion Post, is the last date of the period prescribed in the advertisement for the vacancy by which applications have to be submitted and in respect of Promotion Posts only where no applications are made, inevitably it is the date on which the request for the filling of a vacancy under section 17 of the Law is received by the Commission. These dates are the dates on which the substance of the administrative process for appointments and promotions by the Commission is set in motion. They are as such impersonal in character and unrelated to the expeditious or delayed action of the appropriate administrative organ concerned with such appointments and promotions and which are fundamental safe quards for good and proper administration. Needless to say that the candidate must continue to possess the required qualifications also on the day the decision to appoint or promote him is made. And we agree on this point with the learned trial Judge."
"Με τα ανωτέρω υπόψη έχουμε εξετάσει τα ζητήματα που έχουν εγερθεί ενώπιόν μας πολύ προσεκτικά γιατί είναι μεγάλης σπουδαιότητος λόγω της γενικής τους εφαρμογής και συνεπειών στους δημόσιους υπαλλήλους ή μέλλοντες υποψήφιους για δημόσια λειτουργήματα και έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα πως η πρώτη ουσιώδης ημερομηνία κατά την οποία ένας υποψήφιος πρέπει να κατέχει τα απαιτούμενα προσόντα στην περίπτωση Πρώτου Διορισμού και Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής, είναι η τελευταία ημερομηνία της περιόδου που καθορίζεται στη δημοσίευση της κενής θέσης κατά την οποία οι αιτήσεις πρέπει να υποβληθούν και στην περίπτωση θέσεων Προαγωγής μόνο όπου δεν υποβάλλονται αιτήσεις, αναπόφευκτα είναι η ημερομηνία κατά την οποία η παράκληση για την πλήρωση κενής θέσης σύμφωνα με το άρθρο 17 του Νόμου λαμβάνεται από την Επιτροπή. Σε αυτές τις ημερομηνίες τίθεται εν κινήσει η ουσιώδης διοικητική διαδικασία για το διορισμό και προαγωγές από την Επιτροπή. Έχουν αφ' εαυτών απρόσωπο χαρακτήρα και είναι άσχετες με τη γρήγορη ή καθυστερημένη ενέργεια του αρμόδιου διοικητικού οργάνου στο οποίο εναποτίθενται οι διορισμοί και οι προαγωγές αυτές και αποτελούν θεμελιακές διασφαλίσεις της καλής και χρηστής διοίκησης. Είναι περιττό να πούμε ότι ο υποψήφιος πρέπει να συνεχίσει να κατέχει τα απαραίτητα προσόντα και κατά την ημερομηνία που λαμβάνεται η απόφαση του διορισμού ή της προαγωγής του και πάνω σε αυτό το σημείο συμφωνούμε με τον ευπαίδευτο πρωτόδικο δικαστή."
Η σημασία της πιο πάνω απόφασης έγκειται στο σκεπτικό και αιτιολογία της αναφορικά με το χρονικό σημείο στο οποίο ο υποψήφιος πρέπει να κατέχει τα απαραίτητα προσόντα για διορισμό. Το Δικαστήριο απεφάνθη πως όταν η θέση είναι πρώτου διορισμού και προαγωγής, τα προσόντα αυτά πρέπει να κατέχονται την τελευταία ημερομηνία, που καθορίζεται στη δημοσίευση, κατά την οποία γίνονται δεκτές οι αιτήσεις για τη θέση. Ενώ, όταν αφορά προαγωγή μόνο και όπου δεν γίνονται αιτήσεις, η ημερομηνία κατά την οποία λαμβάνεται από το διορίζον όργανο η παράκληση πλήρωσης της θέσης εκ μέρους του αρμοδίου οργάνου. Αιτιολογώντας τη θέση αυτή το Ανώτατο Δικαστήριο ανέφερε πως στα πιο πάνω χρονικά σημεία τίθεται εν κινήσει η ουσία της διοικητικής διαδικασίας για διορισμό και προαγωγή. Τα χρονικά αυτά σημεία έχουν απρόσωπο χαρακτήρα, και είναι άσχετα με τη γρήγορη ή καθυστερημένη ενέργεια των αρμοδίων τμημάτων που έχουν σχέση με το διορισμό ή τις προαγωγές και γι' αυτό αποτελούν θεμελιακή διασφάλιση της καλής και χρηστής διοίκησης.
Με το ίδιο σκεπτικό πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να κριθεί και η περίπτωση που συζητούμε. Ο Κανονισμός 4 των περί Αστυνομίας (Γενικών) Κανονισμών του 1989 προνοεί για τα γενικά και τυπικά προσόντα που πρέπει να έχει ένας υποψήφιος για εγγραφή ή διορισμό στη Δύναμη. Αναφορικά με το όριο ηλικίας, και για να τύχουν οι υποψήφιοι ίσης και δίκαιης μεταχείρισης, η ημερομηνία που ένας υποψήφιος πρέπει να έχει το προβλεπόμενο όριο ηλικίας δεν μπορεί να είναι μεταβλητή. Άλλως το αρμόδιο όργανο θα μπορούσε αν ήθελε να αποκλείσει ορισμένους επιτυχόντες υποψήφιους για οποιοδήποτε λόγο αναβάλλοντας χρονικά την πράξη του διορισμού μέχρις ότου αυτοί οι υποψήφιοι υπερβούν το όριο ηλικίας. Είναι άδικο, στην κρίση μου, αφενός μεν να δικαιούται ένας να υποβάλλει υποψηφιότητα, γιατί κατέχει τα προβλεπόμενα από το νόμο προσόντα, να επιτυγχάνει σε δοκιμασία διαγωνισμού και συνέντευξης, αλλά αφετέρου να αποκλείεται από διορισμό γιατί στο μεταξύ υπερέβη το προβλεπόμενο όριο ηλικίας. Και ο παράγοντας χρόνος επενεργεί μόνος του. Πάνω σ' αυτόν δε τον παράγοντα ο υποψήφιος δεν ασκεί οποιοδήποτε έλεγχο, ενώ αντίθετα μπορεί να τον χειριστεί εις βάρος του υποψηφίου η διοίκηση.
Είναι ακριβώς αυτό το ενδεχόμενο που ο Έλληνας νομοθέτης με δίκαιη ειδική διάταξη αποκλείει. Έχω όμως τη γνώμη πως και οι πρόνοιες του Κανονισμού 4(γ) ερμηνεύονται και εφαρμόζονται κατά τον ίδιο τρόπο, ερμηνεία που επιβάλλεται από το σκεπτικό στην υπόθεση Περικλέους και τις γενικές αρχές για χρηστή και ισόνομη διοίκηση.
Τελειώνοντας, θάθελα να πω δύο λόγια σχολιάζοντας τις τελευταίες γραμμές του αποσπάσματος από την υπόθεση Περικλέους, που παραθέτω πιο πάνω, τις οποίες επισημαίνει ο δικηγόρος της Δημοκρατίας και υπογραμμίζει.
Ότι δηλαδή είναι περιττό να λεχθεί πως οι υποψήφιοι πρέπει να συνεχίσουν να έχουν τα απαιτούμενα προσόντα και κατά την ημερομηνία της απόφασης διορισμού ή προαγωγής. Η γνώμη μου είναι πως τα προσόντα, στα οποία αναφέρεται το Ανώτατο Δικαστήριο στην πιο πάνω φράση, είναι αυτά που αποκτά ένας υποψήφιος, όπως π.χ. ακαδημαϊκά, ή άλλα που μπορεί να υπόκεινται σε αλλοίωση στην πρόοδο του χρόνου, η οποία αλλοίωση όμως ελέγχεται από τον ίδιο τον υποψήφιο ή οφείλεται σε δική του ενέργεια. Η ηλικία ενός υποψήφιου αυξάνεται αφ' εαυτής με την πάροδο του χρόνου.
Η προσφυγή γίνεται αποδεκτή, η επίδικη απόφαση ακυρώνεται με £100 έξοδα υπέρ του αιτητή.
Προσφυγή επιτυγχάνει, με £100.- έξοδα υπέρ του αιτητή.