|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2023:A60
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
΄Eφεση κατά απόφασης Διοικητικού
Δικαστηρίου αρ. 6/2022
2 Φεβρουαρίου, 2023
[ΓΙΑΣΕΜΗΣ, ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, ΣΑΝΤΗΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
1. ANAΣΤΑΣΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ
2. ΡΙΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ
Εφεσείουσες,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Τ/Κ/ ΠΕΡΙΟΥΣΙΩΝ,
3. ΕΠΑΡΧΙΑΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΑΦΟΥ
Εφεσιβλήτων
....
Α. Δημητριάδης για Λ. Π Δημητριάδης ΔΕΠΕ, για τις εφεσείουσες
Ν. Νικολάου (κα) για Γενικό Εισαγγελέα, για τους εφεσίβλητους
.........
ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Σωκράτους, Δ.
.......
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ: Η κρινόμενη έφεση στρέφεται εναντίον απόφασης Δικαστή του Διοικητικού Δικαστηρίου (στο εξής το «πρωτόδικο Δικαστήριο») με την οποίαν απερρίφθη η Αίτηση/προσφυγή των εφεσειουσών να κηρυχθεί άκυρη και αντισυνταγματική η «πράξη και/ή απόφαση της Καθ' ης η αίτηση ημερομηνίας 4/4/2022 η οποία κοινοποιήθηκε στις Αιτήτριες περί τις 7.4.2022 αναφορικά με τον τερματισμό της Σύμβασης Μίσθωσης τους 67/287/1ΕΤ ημερομηνίας 31.10.2012 (εφεξής «προσβαλλόμενη πράξη και/ή απόφαση»), αντίγραφο της οποίας επισυνάπτεται ως ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α, και οποιαδήποτε συναφής με αυτή πράξη, είναι άκυρη και/ή παράνομη και/ή αντισυνταγματική και/ή στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.»
Με δέκα λόγους έφεσης οι εφεσείουσες προσβάλλουν την ορθότητα της πρωτόδικης κρίσης (εκ των οποίων ο τέταρτος απεσύρθη και απορρίφθηκε στις 5/12/22) προβάλλοντας πως λανθασμένα απορρίφθηκε η προσφυγή λόγω αλυσιτέλειας, λανθασμένα κρίθηκε πως οι εφεσείουσες στερούντο έννομου συμφέροντος και πως γενικά το πρωτόδικο Δικαστήριο «απέτυχε να καταγράψει και/ή να αντιληφθεί ορθά συγκεκριμένα γεγονότα». Διατείνονται επίσης πως λανθασμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο διαπίστωσε «ότι από το αιτητικό της προσφυγής δεν προκύπτει ότι η Απόφαση Παραχώρησης του Κηδεμόνα αποτελεί αντικείμενο της Προσφυγής».
Προτού γίνει ενασχόληση με τους λόγους έφεσης θεωρούμε σκόπιμη την παράθεση των παραδεκτών γεγονότων όπως και όσα από αυτά περιέχονται στους διοικητικούς φακέλους και καταγράφηκαν στην πρωτόδικη απόφαση.
Στη βάση ενοικιαστηρίου εγγράφου ημερομηνίας 29.7.1976 παραχωρήθηκε στο σύζυγο της εφεσείουσας αρ. 1, Νίκο Κωνσταντινίδη, εκτοπισθέντα από τη Λάπηθο, η τουρκοκυπριακή κατοικία με αρ. Δ.287/ΕΤ επί της οδού Χαρίλαου Τρικούπη 2 στην Πάφο, κατοικία η οποία βρίσκεται σε μέρος του τεμαχίου με αρ. 408, Φ./Σχ. 51/030103 έκτασης 700 τ.μ. Με μεταγενέστερη άδεια ημερομηνίας 24.6.1982 του παραχωρήθηκε πρόσθετα, μία σκάλα (1338 τ.μ.) από το ίδιο το τεμάχιο με αρ. 408 ως αυλή της κατοικίας.
Ο σύζυγος της εφεσείουσας αρ. 1 απεβίωσε στις 16.1.2010. Με απόφαση της Ειδικής Επιτροπής για παραχώρηση τουρκοκυπριακών κατοικιών, ημερομηνίας 21.12.2010, τόσο η κατοικία, όσο και έκταση 1250 τ.μ. του ίδιου τεμαχίου παραχωρήθηκαν στην εφεσείουσα αρ. 1, επίσης εκτοπισμένη από τη Λάπηθο και υπεγράφη σχετική Σύμβαση μίσθωσης με αρ. 67/287 ΕΤ/1 ημερ. 12/5/2011, στην οποία περιλαμβανόταν το τεμάχιο 408Β εμβαδού 700 τ.μ. και το τεμάχιο 408Δ εμβαδού 1250 τ.μ. στον Άγιο Παύλο, στην Πάφο.
Κατόπιν έγκρισης αιτήματος που υπεβλήθη από την εφεσείουσα αρ. 2, θυγατέρα της εφεσείουσας αρ. 1, υπογράφτηκε νέα σύμβαση μίσθωσης των ίδιων πιο πάνω αναφερόμενων τεμαχίων, ημερομηνίας 31.10.2012 με μισθώτριες τις εφεσείουσες. Όπως αναφέρεται στον όρο 2 της εν λόγω σύμβασης μίσθωσης, η εκμίσθωση της τουρκοκυπριακής περιουσίας αρχίζει την 1.10.2012 και λήγει την 30.9.2015 και ισχύει για περίοδο τριών χρόνων. Μετά τη λήξη της πιο πάνω περιόδου, η εκμίσθωση ανανεώνεται αυτόματα, από χρόνο σε χρόνο, εκτός εάν οποιοδήποτε από τα δύο Μέρη ειδοποιήσει γραπτώς το έτερο μέρος, τουλάχιστον δύο μήνες πριν από τη λήξη οποιασδήποτε περιόδου ισχύος της σύμβασης, πως δεν επιθυμεί την περαιτέρω ανανέωσή της, οπότε και η ισχύς της τερματίζεται, χωρίς άλλη προειδοποίηση.
Μετά από σχετικές καταγγελίες των εφεσειουσών εναντίον του Δήμου Πάφου, διαπιστώθηκε πως ο τελευταίος υπέβαλε με επιστολή του ημερ. 30/10/2019 αίτημα για παραχώρηση συγκεκριμένων Τ/Κ τεμαχίων γης για διαμόρφωση πάρκου χρωμάτων στα οποία περιλαμβανόταν και το τεμάχιο 408Δ, εμβαδού 1250 τ.μ. το οποίο ήταν εκμισθωμένο στις εφεσείουσες.
Στις 28/8/2020 οι εφεσείουσες ενημερώθηκαν για απόφαση της Συμβουλευτικής Επιτροπής ημερ 28/5/2020 (με επιστολή εκ μέρους της Επαρχιακής Διοίκησης Πάφου), με την οποίαν παραχωρείτο μέρος του τεμαχίου 408 το οποίο συμπεριλαμβανόταν στη σύμβαση μίσθωσης τους και εκαλούντο για υπογραφή νέας σύμβασης.
Οι εφεσείουσες υπέβαλαν ιεραρχική προσφυγή ενώπιον της εξ Υπουργών Επιτροπής, όπως προνοείται από τις διατάξεις του Άρθρου 10 του περί Τουρκοκυπριακών Περιουσιών (Διαχείριση και άλλα θέματα (Προσωρινές Διατάξεις) Νόμου του 1991 (Ν. 139/1991) η οποία έγινε δεκτή με απόφαση ημερ. 2/12/2021, για τούς λόγους που αναφέρονται σε αυτή και η σημασία αυτής εξετάζεται πιο κάτω, αφού αποτελεί έναν από τους λόγους έφεσης.
Μετά την έκδοση της ανωτέρω απόφασης, η Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου, με επιστολή της ημερ. 11/1/2022 υπέβαλε εισήγηση προς τον Αναπληρωτή Διευθυντή Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/Κ περιουσιών όπως δοθεί στις εφεσείουσες προειδοποίηση για τερματισμό της σύμβασης μίσθωσης δίδοντας τουλάχιστον δύο μήνες προειδοποίηση. Η εισήγηση έγινε δεκτή και ο Αναπληρωτής Διευθυντής της Υπηρεσίας Τ/Κ περιουσιών, δι' επιστολής του ημερ. 16/3/2022 προς τον Έπαρχο Πάφου, γνωστοποίησε την απόφαση τερματισμού της σύμβασης μίσθωσης των εφεσειουσών σε σχέση μόνο με το τεμ. 408Δ εμβαδού 1250 τ.μ. το οποίο χρησιμοποιείτο ως αυλή. Η απόφαση αυτή, γνωστοποιήθηκε στις εφεσείουσες με επιστολή ημερ. 4/4/2022, η νομιμότητα της οποίας αποτέλεσε το αντικείμενο της προσφυγής στο Διοικητικό Δικαστήριο, με το ακόλουθο περιεχόμενο:
2. Πληροφορείσθε σχετικά ότι ο Κηδεμόνας Τ/Κ Περιουσιών ασκώντας το δικαίωμα το οποίο του παρέχεται από τον όρο 2 της πιο πάνω Σύμβασης Μίσθωσης δεν επιθυμεί την περαιτέρω ανανέωση της και με την παρούσα επιστολή η ισχύς της εν λόγω Σύμβασης Μίσθωσης τερματίζεται στις 30/09/2022. Θα κληθείτε να υπογράψετε νέα Σύμβαση Μίσθωσης με ισχύ από 1/10/2022 στην οποία θα συμπεριλαμβάνεται μόνο το τεμ. 408Β (εμβαδού 700 τ.μ.), Φ/Σχ. 51/030103, ενορία Αγίου Παύλου στο Δήμο Πάφου, επί του οποίου βρίσκεται η υπό αναφορά κατοικία και αυλή. ως το αρχικό ενοικιαστήριο έγγραφο παραχώρησης του 1976.
3. Ενόψει των πιο πάνω και εντός του καθορισμένου χρόνου παρακαλείσθε όπως απομακρύνετε/εκκενώσετε την περιγραφόμενη Τ/Κ περιουσία (τεμ. 408Δ, Φ/Σχ. 51/030103) από οποιαδήποτε αντικείμενα/κατασκευάσματα/υλικά/φυτά και παραδώσετε ελεύθερη την κατοχή της στην Υπηρεσία.»
Οι εφεσείουσες προβάλλουν ιδιαίτερα πως η παραχώρηση μέρους του επίδικου τεμαχίου στο Δήμο Πάφου, την οποίαν αποκαλούν «Απόφαση Παραχώρησης» είναι εκτός του πλαισίου του Νόμου και δεν υπάρχει ούτε προκύπτει από το φάκελο νόμιμη αιτιολογία, ως όφειλαν, με στάθμιση των συγκρουόμενων συμφερόντων και αξιολόγηση των κριτηρίων που θέτει ο εφαρμοστέος Νόμος. Τονίζουν πως η Απόφαση Παραχώρησης είναι εξώφθαλμα παράνομη. Ότι αυτή τους κοινοποιήθηκε για πρώτη φορά με την επιστολή ημερ. 28/8/2020 «την οποίαν προσέβαλαν με ιεραρχική προσφυγή. Επιτυχώς. Η δεύτερη φορά που μπορεί να υποτεθεί μόνο, αφού δεν τίθετο ρητώς, η επίκληση της Απόφασης Παραχώρησης ως αιτιολογία είναι η επιστολή ημερ. 4/4/2022, ήτοι η προσβαλλόμενη πράξη..»
Με τον πρώτο λόγο έφεσης τον οποίον οι εφεσείουσες χαρακτηρίζουν ως το βασικό λόγο, διατείνονται πως «Λανθασμένα το Πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή λόγω αλυσιτέλειας και θεωρώντας λανθασμένα ως δεδομένη τη μη προσβολή της απόφασης του Κηδεμόνα για παραχώρηση του επίδικου τεμαχίου προς το Δήμο Πάφου (εφεξής «Απόφαση Παραχώρησης»)
Προβαλλόταν ως αιτιολογία του λόγου τούτου πως απαράδεκτα το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέτασε θέμα αλυσιτέλειας χωρίς αυτό να εγερθεί από την πλευρά της καθ' ης η αίτηση, το οποίο όμως δεν προωθήθηκε και συνεπώς θεωρείται εγκατελειφθέν και πως υπό λανθασμένη θεώρηση των γεγονότων κατέληξε πως η «Απόφαση Παραχώρησης εξακολουθεί να υπάρχει στο νομικό κόσμο, παρά την επιτυχή κατάληξη της ιεραρχικής προσφυγής που ασκήθηκε εναντίον της».
Η συνήγορος των εφεσειουσών επανέλαβε στο περίγραμμα αγόρευσης της τη δοθείσα αιτιολογία και επεσήμανε πως το εύρημα της αλυσιτέλειας είναι υπό τις περιστάσεις αντίθετο με την αρχή της χρηστής διοίκησης και το Κράτος Δικαίου και αφήνει τις εφεσείουσες απροστάτευτες κατά παράβαση των συνταγματικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Προσέθεσε δε πως εάν γίνει δεκτή η θέση του πρωτόδικου Δικαστηρίου, το αποτέλεσμα για τις εφεσείουσες θα είναι το ακόλουθο: «Ενώ έχουν λάβει κάθε νομικό διάβημα στο οποίο νομιμοποιούνταν για προσβολή των παράνομων ενεργειών που τους επηρέαζε και τους κοινοποιείτο θα έχουν βρεθεί ουσιαστικά χωρίς πρόσβαση σε Δικαστήριο πρόθυμο να τους ακούσει επί της ουσίας των επιχειρημάτων τους επί της παρανομίας.»
Συνάφεια με τον πρώτο παρουσιάζει και ο τρίτος λόγος έφεσης με τον οποίον χαρακτηρίζεται εσφαλμένη η κρίση του Δικαστηρίου πως η ιεραρχική προσφυγή των εφεσειουσών έγινε δεκτή ως προς ένα ζήτημα, αυτό της μη πρόσδοσης της απαιτούμενης προειδοποίησης και στη βάση αυτή ερμήνευσε λανθασμένα και συσταλτικά το ακυρωτικό αποτέλεσμα.
Λαμβάνοντας και εξετάζοντας τα γεγονότα από την αρχή, σημειώνουμε τα ακόλουθα, απαραίτητα για την κρίση μας, επί του συγκεκριμένου - και όχι μόνον - λόγου έφεσης.
Οι εφεσείουσες ενημερώθηκαν στις 28/8/2020 για την απόφαση της Συμβουλευτικής Επιτροπής να παραχωρήσει στο Δήμο Πάφου το τεμ. γης αρ. 408. Η επιστολή είχε το εξής περιεχόμενο:
«Αναφέρομαι στη Σύμβαση Μίσθωσης ημ. 01/10/2012 με την οποία έχετε συμβληθεί με τον Κηδεμόνα Τ/Κ Περιουσιών για χρήση του Τ/Κ τεμαχίου 408μ, Φ./Σχ.51/3.1.3 στην Ενορία Αγίου Παύλου για χρήση ως κατοικία και αυλή.
2. Σχετικά πληροφορείστε ότι κατά την 42η συνεδρία της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Κηδεμόνα Τ/Κ Περιουσιών αποφασίστηκε η παραχώρηση Τ/Κ γης για διαμόρφωση/κατασκευή του Πάρκου των Χρωμάτων. Με την όλη διαμόρφωση/σχεδιασμό επηρεάζεται μέρος του Τ/Κ τεμ. 408 το οποίο περιλαμβάνεται στην Σύμβαση Μίσθωσης σας. Ως εκ τούτου πληροφορείστε ότι μέρος από το τεμ. 408 θα αφαιρεθεί από τη Σύμβαση Μίσθωσης σας και θα περιληφθεί στη διαμόρφωση του Πάρκου.
3. Με την παρούσα καλείστε όπως προσέλθετε στο Γραφείο μου για υπογραφή νέας Σύμβασης Μίσθωσης από 01/09/2020 για το τεμ. 408μ, Φ/Σχ: 51/3.1.3 εμβαδού 1000 τ.μ. για χρήση ως οικία για ιδιοκατοίκηση και αυλή.
4. Σημειώνεται ότι η περίφραξη της οικίας θα κατασκευαστεί κατά την κατασκευή του Πάρκου. Νοείται ότι η Υπηρεσία, σε περίπτωση που ζητηθεί, θα καταβάλει οποιοδήποτε κόστος προκύψει για επιδιόρθωση/βελτίωση της κατοικίας σας.»
H ιεραρχική προσφυγή την οποίαν καταχώρησαν οι εφεσείουσες μέσω δικηγόρου δυνάμει του Άρθρου 10 του Ν. 139/1991 στρεφόταν εναντίον της τοιαύτης παραχώρησης εισηγούμενες ότι η Απόφαση Παραχώρησης πάσχει και επί της ουσίας και επί της διαδικασίας. Επικαλούντο προς τούτο παραβίαση του Άρθρου 7 του Ν. 139/91 από το οποίο προκύπτει ότι «ο Κηδεμόνας κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του θα μεριμνά για την εξυπηρέτηση των αναγκών προσφύγων παράλληλα με την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των ιδιοκτητών με καθορισμένα κριτήρια». Προέβαλαν επίσης πως η Απόφαση φαίνεται να λήφθηκε προς εξυπηρέτηση μιας γενικότερης απόφασης που έλαβε η Συμβουλευτική Επιτροπή του Κηδεμόνα. Ότι είναι προϊόν μη δέουσας έρευνας, είναι μη αιτιολογημένη και εκδόθηκε κατά παράβαση των συνταγματικών δικαιωμάτων των εφεσειουσών. Τονίζετο επίσης πως «...είναι εξώφθαλμη η παραβίαση της πιο πάνω διάταξης του Νόμου από την Απόφαση, αφού φαίνεται να επιδιώκεται η εξυπηρέτηση των σχεδίων του Δήμου Πάφου, χωρίς την προηγούμενη δέουσα έρευνα και αξιολόγηση του δυσμενούς επηρεασμού των προσφύγων που επηρεάζονται και οι ανάγκες των οποίων τίθετνται από το Νομοθέτη ως υπέρτερης σημασίας των σχεδιασμών των Δήμων». Προέβαλαν επίσης πως «οι ενέργειες που έγιναν και είναι αντίθετες και με την αρχή της χρηστής διοίκησης, έχουν προκαλέσει μέγιστη πρωτίστως ψυχική και άλλες ταλαιπωρίες» στις εφεσείουσες για την οποίαν επιφύλαξαν τα νόμιμα δικαιώματα τους. Κατέληγε η προσφυγή με τη θέση ότι η Απόφαση εκδόθηκε κατά παράβαση των Συνταγματικών Δικαιωμάτων των εφεσειουσών, των δικαιωμάτων τους στη βάση του περί της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ) και ότι παραβιάζετο το δικαίωμα τους για προστασία της κατοικίας.
Η εξ υπουργών Επιτροπή εξέδωσε απόφαση στις 2/12/21 (Παράρτημα Ε αίτησης ακυρώσεως και παρ. ΧΙΙΙ ένστασης) επί της ανωτέρω ιεραρχικής προσφυγής εξετάζοντας μόνο το μέρος της προσφυγής που προσέβαλλε την απόφαση τερματισμού της μίσθωσης, αφήνοντας ασχολίαστους και χωρίς έκφραση κρίσης επί των λόγων που προβάλλονταν για ακύρωση της απόφασης παραχώρησης, με το ακόλουθο σκεπτικό (παρατίθεται αυτολεξεί):
«4. Σύμφωνα με τις Αιτήτριες:
(α) Με βάση το άρθρο 7 του Ν. 139/1991, μόνο οι περιουσίες που δεν είναι αναγκαίες για την εξυπηρέτηση των αναγκών προσφύγων και σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορούν να ενοικιάζονται σε μη πρόσφυγες. Ως εκ τούτου, ο Νόμος παραβιάζεται με σκοπό την εξυπηρέτηση των σχεδίων του Δήμου Πάφου.
(β) Η Απόφαση λήφθηκε κατά παράβαση της ισχύουσας Σύμβασης Μίσθωσης και δεν είναι δεόντως αιτιολογημένη. Δεν έγινε καμιά αξιολόγηση του επηρεασμού των προσφευγουσών και οι ενέργειες έχουν προκαλέσει μέγιστη ταλαιπωρία.
5. Με βάση τα στοιχεία που η εξ Υπουργών Επιτροπή έχει ενώπιον της, διαπιστώνεται ότι:
(α) Η Σύμβαση Μίσθωσης μεταξύ του Κηδεμόνα Τ/Κ Περιουσιών και της Αναστασίας και Ρίτας Κωνσταντινίδου υπογράφηκε στις 31 Οκτωβρίου 2012 με την εκμίσθωση της επίδικης οικίας να αρχίζει από την 1η Οκτωβρίου 2012 και να λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2015. Η εκμίσθωση μετά τη λήξη της Σύμβασης Μίσθωσης ανανεώνεται αυτόματα από χρόνο σε χρόνο, εκτός εάν οποιοδήποτε από τα δύο Μέρη ειδοποιήσει γραπτώς το έτερο μέρος, τουλάχιστον 2 μήνες πριν από τη λήξη οποιασδήποτε περιόδου ισχύος της Σύμβασης ότι δεν επιθυμεί την περαιτέρω ανανέωση της, οπότε η ισχύς της εν λόγω Σύμβασης τερματίζεται χωρίς άλλη προειδοποίηση.
(β) Η επιστολή του Κλάδου Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών ημερ. 28 Αυγούστου 2020 αναφέρει ότι μέρος από το τεμάχιο 408θα αφαιρεθεί από τη Σύμβαση Μίσθωσης και θα περιληφθεί στη διαμόρφωση του Πάρκου. Ως αποτέλεσμα αυτής της τροποποίησης, ο Κλάδος καλούσε τις προσφεύγουσες να υπογράψουν νέα Σύμβαση Μίσθωσης από την 1η Σεπτεμβρίου 2020. Επομένως παραβιάζεται ο όρος 2 της Άδειας Χρήσης, καθώς δεν έχει δοθεί στις προσφεύγουσες προειδοποίηση 2 μηνών. Η Σύμβαση Μίσθωσης έληξε στις 30 Σεπτεμβρίου 2020 και ανανεώθηκε αυτόματα την 1η Οκτωβρίου 2020, επομένως η προειδοποίηση έπρεπε να είχε δοθεί τουλάχιστον στις 30 Ιουλίου 2020.
6. Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα, η Υπουργική Επιτροπή αποφάσισε ομόφωνα όπως αποδεχτεί την ιεραρχική προσφυγή της Αναστασίας και Ρίτας Κωνσταντινίδη για τους λόγους που αναφέρονται στην παρ. 5 και καλέσει τον Κηδεμόνα όπως εκδώσει σύννομη απόφαση.»
Είναι πρόδηλον από την ανωτέρω απόφαση πως εξέτασε μόνο το δεύτερο σκέλος προσφυγής των εφεσειουσών ήτοι τη λήξη της μίσθωσης τους, η οποία ήταν λογικό επακόλουθο της απόφασης παραχώρησης του τμήματος του ακινήτου 408, προς το Δήμο Πάφου. Δεν αποφάσισε και επί των λόγων που άπτοντο της απόφασης παραχώρησης, όπως εισηγείται η συνήγορος των εφεσειουσών, η οποία υποδεικνύει πως η απόφαση καταλήγει με βάση τα στοιχεία που είχε, αποδεχόμενη την ιεραρχική προσφυγή. Αντίθετα: Προτού καταλήξει η εξ Υπουργών Επιτροπή στην αποδοχή της προσφυγής, έλαβε υπόψη, όπως αναφέρει, την παρ. 5, ήτοι την καταγγελία της μίσθωσης. Για την απόφαση παραχώρησης τήρησε σιωπή και «κατά τη συναφή νομολογία θεωρείται ότι η σιωπή συνιστά εμμονήν εις την αρχικήν απόφασιν, αι δε αιτιολογίαι της αποφάσεως αποτελούν και αιτιολογίαν της σιωπηράς απορρίψεως (Στ.Ε. 1013/73, 1119/1972)» (Το ένδικον μέσω της Αιτήσεως Ακυρώσεως, Δρος Τ. Κοντόγιωργα-Θεοχαροπούλου ).
Η εν λόγω απόφαση παραχώρησης, παρέμεινε «αλώβητη», σε ισχύ και δεσμευτική. Η τοιαύτη απόφαση επί της ιεραρχικής προσφυγής, είναι υποκείμενη σε αίτηση ακυρώσεως, αφού αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη και όπως καταγράφεται στο σύγγραμμα «Γενικό Διοικητικό Δίκαιο του Π. Δ. Δαγτόγλου, σελ. 487 «η δυνατότητα προστασίας που παρέχει η ενδικοφανής προσφυγή πρέπει να εξαντληθεί πριν ασκηθεί το ένδικο μέσο της αιτήσεως ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Αίτηση ακυρώσεως στην περίπτωση αυτή επιτρέπεται μόνο κατά της απόφασης επί της ενδικοφανούς προσφυγής (που αποτελεί πάντοτε (εκτελεστή) διοικητική πράξη..»
Αποσκοπεί δε η ιεραρχική προσφυγή στη δημιουργία ενός δεύτερου σκέλους στη διαδικασία λήψης της απόφασης, που αποβλέπει στην εξάλειψη τυχόν λαθών από το κατώτερο όργανο (Καραολή ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1082/2012, ημερ. 23/12/2014), ECLI:CY:AD:2014:D997. Ως εκ τούτου, το όργανο που εξετάζει την ιεραρχική προσφυγή δεν περιορίζεται στην αναθεώρηση των λόγων της προσβαλλομένης απόφασης, αλλά εξετάζει την υπόθεση εξ υπαρχής και έχει την ίδια πρωτογενή αρμοδιότητα με το όργανο που την εξέδωσε και η ιεραρχική προσφυγή δεν επενεργεί ούτε εξομοιώνεται με έφεση. (Αtreas Εnterprises Λτδ ν. Δημοκρατίας (1998) 3 ΑΑΔ 169, Σπύρος Γεωργίου ν. Αναθεωρητικής Αρχής Αδειών (1991) 4 ΑΑΔ 1563).
Oι εφεσείουσες δεν αμφισβήτησαν την απόφαση της εξ Υπουργών Επιτροπής, στο μέρος εκείνο με το οποίο διαφωνούσαν και το οποίο έπληττε τα συμφέροντα τους, ήτοι την απόφαση παραχώρησης τεμαχίου γης προς το Δήμο Πάφου.
Οι λόγοι ακυρώσεως εκείνης της απόφασης στην προσφυγή την οποία καταχώρησαν, ορθά κρίθηκε πως δεν μπορούσε να επαναφερθούν και εξεταστούν, αφού αφ' ενός δεν αμφισβήτησαν το μέρος της απόφασης της εξ υπουργών Επιτροπής και αφετέρου, η προσφυγή στρεφόταν μόνο κατά της απόφασης ημερ. 4/4/22 για τερματισμό της Σύμβασης Μίσθωσης, της οποίας ζητούσαν την ακύρωση.
Ήταν αναπόφευκτο ενόψει τούτου το συμπέρασμα του πρωτόδικου Δικαστηρίου πως «και οι λόγοι ακύρωσης που αφορούν το κυρίως αντικείμενο της προσφυγής, σε σχέση με την απόφαση τερματισμού της σύμβασης αναφορικά με το τεμ 408Δ, εγείρονται αλυσιτελώς, καθ' ότι ακόμα και αν γίνουν αυτοί αποδεκτοί και ακυρωθεί η απόφαση τερματισμού της σύμβασης μίσθωσης, οι αιτήτριες δεν θα ωφεληθούν, καθότι παραμένει ως εμπόδιο η απρόσβλητη απόφαση παραχώρησης αυτού του τεμαχίου, προς το Δήμο Πάφου ... Με δεδομένη, επομένως, τη μη προσβολή της απόφασης του Κηδεμόνα για παραχώρηση μέρους του επίδικου τεμαχίου προς το Δήμο Πάφου, τυχόν ακύρωση της εδώ προσβαλλόμενης απόφασης, θα οδηγήσει μεν σε επανεξέταση, βρίσκονται όμως ως εμπόδιο την ήδη παραχωρηθείσα απόφαση μίσθωσης του συγκεκριμένου τεμαχίου με αρ. 408Δ προς τρίτο πρόσωπο η νομιμότητα της οποίας δεν προσεβλήθη.»
Η κρίση του Δικαστηρίου πως η απόφαση της εξ υπουργών Επιτροπής, έπρεπε, στο μέρους που δεν ευνοούσε τις εφεσείουσες να προσβληθεί με αίτηση ακυρώσεως δεν πλήττεται. Εκείνο που οι εφεσείουσες διατείνονται είναι πως με την εν λόγω απόφαση, η οποία είχε επιτυχή κατάληξη, εξαλείφθηκε και η απόφαση παραχώρησης, ισχυρισμός ο οποίος όπως εξηγήσαμε ανωτέρω δεν ευσταθεί, και ο οποίος είναι και αντιφατικός με τον έτερο ισχυρισμό περί προσβολής της απόφασης παραχώρησης με την προσφυγή.
Κατ' αναλογία με τα νομολογηθέντα σε αποφάσεις όπου αντικείμενο εξέτασης ήταν η δυνατότητα επιτυχόντα σε προσφυγή διάδικου να καταχωρήσει έφεση επί λόγων ακυρώσεως οι οποίοι δεν εξετάστηκαν και αφορούσαν ουσιώδη ζητήματα των οποίων η μη προσβολή δημιουργούσε δεδικασμένο και θα εδέσμευε τη διοίκηση σε περίπτωση επανεξέτασης, ισχύουν και εδώ (Παπαϊωάννου ν. Δήμου Πάφου (2007) 3 ΑΑΔ 393, Θεόδουλου ν. Δημοκρατίας κ.α. (2001) 3 (Β) ΑΑΔ 769).
Η μη ενασχόληση της εξ υπουργών Επιτροπής με τους λόγους που εγείροντο για ακύρωση της απόφασης παραχώρησης, έδιδε δικαίωμα και δημιουργούσε υποχρέωση στις εφεσείουσες για προσβολή της με καταχώρηση αίτησης ακυρώσεως.
Συνεπώς, η ύπαρξη της απόφασης παραχώρησης οδηγούσε σε αλυσιτέλεια των λόγων ακύρωσης που αφορούσαν την προσβαλλόμενη με την προσφυγή απόφαση, καθόσον η οποιαδήποτε απόφαση επ' αυτής δε θα απέφερε όφελος στις εφεσείουσες (Παντελή ν. Δημοκρατίας) (2013) 3 ΑΑΔ 360, Dias United Publishing Co. Ltd. v. Δημοκρατίας (1996) 3 ΑΑΔ 550). Σχετικά επί του ζητήματος τα λεχθέντα στην Δημοκρατία ν. Θεοφίλου (2004) 3 ΑΑΔ 63, όπου αποφασίστηκε πως ακύρωση των προαγωγών την οποίαν επιζητούσε ο εφεσίβλητος, θα οδηγούσε μεν σε επανεξέταση αλλά θα αποκλειόταν και ο ίδιος, λόγω έλλειψης προσόντος. Επομένως θα ήταν αλυσιτελής, ενόψει του εννόμου συμφέροντος που διεκδίκησε για να επιτύχει δικαστικό έλεγχο και σε τελευταία ανάλυση δεν ενομιμοποιείτο να προβάλει το συγκεκριμένο λόγο ακυρότητας (ήτοι την κατοχή των απαιτούμενων από το Σχέδιο Υπηρεσίας προσόντων).
Δεδομένης της κρίσης μας επί τούτου του θέματος παρέλκει η εξέταση των λοιπών λόγων έφεσης, οι οποίοι είναι επάλληλοι και συνδεδεμένοι με τους εξετασθέντες.
Η έφεση απορρίπτεται. Επιδικάζονται έξοδα €3.000 υπέρ των εφεσιβλήτων.
Γ. Γιασεμής, Δ,
Δ. Σωκράτους, Δ.
Ν. Σάντης, Δ.
/Κας