|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2020:C147
AΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 140/13
08 ΜΑΙΟΥ 2020
[ΣΤ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
1. ΑΝ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ
2. ΑΛ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ
ΕΦΕΣΕΙΟΝΤΕΣ/ ΑΙΤΗΤΕΣ
ΚΑΙ
Α.Η.Κ (ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ)
ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΗΣ/ ΚΑΘ' ΗΣ Η ΑΙΤΗΣΗ
--------------------
Ξ. Ξενόπουλος με Γ. Γερολέμου (κα),για Ξένιος Λ. Ξενόπουλος ΔΕΠΕ, για τους Εφεσείοντες
Α. Χρίστου (κα) με Ηλ. Νικολαΐδου (κα) για Ιωαννίδης Δημητρίου, ΔΕΠΕ για την Εφεσίβλητη
-------------------------------------
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ. Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Παρπαρίνο, Δ.
----------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Παρπαρίνος, Δ. Με διάταγμα απαλλοτρίωσης ημερ. 31.10.2008, απαλλοτριώθηκε το ακίνητο των Εφεσειόντων, Τεμ. 74x, Φ/Σχ. 21/53W1 οποίο ευρίσκεται στην βιομηχανική περιοχή Έγκωμης προκειμένου να καταστεί δυνατή η εγκαθίδρυση σ' αυτό υποσταθμού μεταφοράς 132/22-11kv Κλειστού Τύπου.
Αίτηση Ακυρώσεως τους απερρίφθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο με αιτιολογημένη απόφαση του, κρίνοντας για τους λόγους που αναφέρονται σ' αυτήν, ότι η Εφεσίβλητη λειτούργησε σύμφωνα με τους Νόμους και τις νομολογιακές αρχές.
Οι Εφεσείοντες προσβάλλουν την πιο πάνω απόφαση ως εσφαλμένη με δώδεκα λόγους έφεσης.
ΠΡΩΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΦΕΣΗΣ
Με τον πρώτο λόγο έφεσης προβάλλεται ότι το Δικαστήριο εσφαλμένα και/ή αναιτιολόγητα και/ή αυθαίρετα και/ή αντίθετα με τα σχετικά έγγραφα και/ή δικόγραφα και/ή μεροληπτικά αποδέκτηκε τη θέση της Εφεσίβλητης, ότι δεν προέκυψε θέμα μη πώλησης του επίδικου τεμαχίου από τους Εφεσείοντες προς την Εφεσίβλητη. Αιτιολογούν δε τη θέση τους δια μέσου δύο επιστολών τους, ημερ. 26.2.2007 και 4.3.2007,προς τους Εφεσείοντες και Υπουργικό Συμβούλιο αντίστοιχα, όπου δηλώνουν ότι δεν επιθυμούσαν την πώληση του κτήματος τους και παράλληλα ζητούσαν την παρέμβαση του Υπουργικού Συμβουλίου για αποτροπή της απαλλοτρίωσης.
Με όλο το σεβασμό προς τους Εφεσείοντες, το εγειρόμενο θέμα δεν εξετάστηκε υπό τον μανδύα που αυτοί παρουσιάζουν τώρα. Το πρωτόδικο Δικαστήριο κατά την εξέταση του νομικού σημείου της αίτησης ακυρώσεως τους ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ήτο "προϊόν πλάνης, πραγματικής και νομικής και κατάχρησης εξουσίας, καθότι κατά τον ουσιώδη χρόνο αγνοήθηκε η επιστολή τους ημερ. 4.3.2007 με την οποία κοινοποίησαν στο Υπουργικό Συμβούλιο, όχι μόνο την άρνηση τους να προχωρήσουν σε οποιαδήποτε συναλλαγή με αντικείμενο την απόκτηση από την Α.Η.Κ. του τεμαχίου τους, αλλά και παρέθεταν τους λόγους για τους οποίους αρνήθηκαν τη διαπραγμάτευση. Παράλληλα, εξέθεταν τις προσωπικές, οικογενειακές και οικονομικές τους περιστάσεις τις οποίες επικαλούντο προς υποστήριξη του αιτήματος τους για παρέμβαση του Σώματος, με σκοπό την αποτροπή της απαλλοτρίωσης. Είναι η θέση τους ότι οι καθ'ων η αίτηση εσφαλμένα θεώρησαν ότι το θέμα που προέκυψε αφορούσε αποκλειστικά την τιμή πώλησης του τεμαχίου τους στην Α.Η.Κ." αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην πρόταση του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, ημερ. 22.10.2007 προς το Υπουργικό Συμβούλιο για απαλλοτρίωση του επίδικου ακινήτου. Το σχετικό απόσπασμα παρατίθεται αυτούσιο στην πρωτόδικη απόφαση. Σ' αυτό, μεταξύ άλλων, γίνεται αναφορά στην επιστολή των Εφεσειόντων ημερ. 4.3.2007 αλλά και σε συνάντηση της Εφεσίβλητης μετά των Εφεσειόντων στις 7.12.2006 για αγορά του επίδικου ακινήτου. Γίνεται επίσης η ακόλουθη αναφορά:
"Κατά την συνάντηση δεν προέκυψε θέμα μη πώλησης του τεμαχίου από τους ιδιοκτήτες προς την ΑΗΚ, αλλά είχε εγερθεί θέμα όσον αφορά το ύψος της τιμής πώλησης, η οποία καθορίστηκε με εκτίμηση του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας"
Κρίθηκε δε το νομικό σημείο από το πρωτόδικο Δικαστήριο ως ανεδαφικό λόγω της αναφοράς της επιστολής ημερ. 4.3.2007 στην πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο και περαιτέρω έκρινε το όλο θέμα ως ακολούθως:
"Πέραν όμως τούτου, είναι η διαπίστωση μου ότι η επιστολή των αιτητών ημερομηνίας 4/3/2007, ήταν ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου κατά το χρόνο λήψης της απόφασης. Έχω την άποψη ότι το περιεχόμενο της εν λόγω επιστολής δεν αναιρεί το γεγονός της απόρριψης από τους αιτητές της προσφοράς της Α.Η.Κ. για αγορά του ακινήτου τους πριν τη διαδικασία απαλλοτρίωσης. Συνεπώς, δεν διαπιστώνω οποιαδήποτε πλάνη από πλευράς του Υπουργικού Συμβουλίου. Εξάλλου, το αν οι αιτητές αρχικά έθεσαν ή όχι θέμα αναφορικά με την πώληση του ακινήτου τους ή την αρνήθηκαν χωρίς καμία διαπραγμάτευση, ουδόλως σχετίζεται με τους λόγους απόρριψης της ένστασης τους και ούτε επενέργησε κατ' αυτόν τον τρόπο ως ουσιώδες δεδομένο στη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης."
Συναφώς είναι εσφαλμένη η εισήγηση των Εφεσειόντων ότι το Δικαστήριο αποδέκτηκε την εισήγηση των Εφεσίβλητων. Ακριβώς το αντίθετο έγινε. Στην πρωτόδικη απόφαση αναφέρεται, με παραπομπή στην επιστολή των Εφεσειόντων ημερ. 4.3.2007, και συγκεκριμένα ότι "δεν αναιρείται το γεγονός της απόρριψης από τους Αιτητές (Εφεσείοντες) της προσφοράς της ΑΗΚ για αγορά του ακινήτου της πριν τη διαδικασία απαλλοτρίωσης".
Ο πρώτος λόγος Έφεσης απορρίπτεται.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ-ΤΡΙΤΟΣ-ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΦΕΣΗΣ
Η συνεξέταση των πιο πάνω λόγων κρίνεται δόκιμη ενόψει του ότι αναφέρονται σε συναφή ζητήματα με κεντρικό άξονα την επιλογή του επίδικου ακινήτου για απαλλοτρίωση.
Προσβάλλεται ως εσφαλμένη η κρίση του Δικαστηρίου να αποδεχθεί την απόφαση της Εφεσίβλητης ότι το επίδικο ακίνητο ήτο το μοναδικό που ικανοποιούσε όλα τα κριτήρια επιλογής ως το πλέον κατάλληλο για απαλλοτρίωση (2ος λόγος), ενώ δεν ετοιμάστηκε προκαταρκτική εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον (3ος λόγος) και δεν αξιολογήθηκαν ορθά οι ισχυρισμοί των Εφεσειόντων για πρόκληση σοβαρού κινδύνου στην υγεία, εφόσον η ανάπτυξη αφορά γειτνιάζουσα οικιστική περιοχή (4ος λόγος). Τέλος, εσφαλμένη είναι, κατά τους Εφεσείοντες, και η κρίση του Δικαστηρίου ότι επειδή το επίδικο ακίνητο ευρίσκεται στην Βιομηχανική Ζώνη είναι και το πλέον κατάλληλο για απαλλοτρίωση (6ος λόγος).
Στην αγόρευση του ο ευπαίδευτος συνήγορος των Εφεσειόντων πρόβαλε με αναφορά σε διάφορα άλλα διαθέσιμα και κατάλληλα τεμάχια στην περιοχή, ότι είναι εσφαλμένη η επιλογή του επίδικου ακινήτου η οποία εν πάση περιπτώσει ήταν επαχθέστερη υπό τις περιστάσεις. Όσον αφορά την περιβαλλοντική μελέτη ήταν η εισήγηση του ότι αυτή επιβάλλεται από τον Περί Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμο του 2005, Ν.104(Ι)/2005. Παρόλα ταύτα η Εφεσίβλητη προχώρησε στην απαλλοτρίωση του επίδικου ακινήτου χωρίς να προβεί προηγουμένως στην προβλεπόμενη μελέτη εκτίμησης επιπτώσεων. Όσον αφορά την υγεία των περιοίκων του κτήματος, στηρίχθηκε η όλη εισήγηση σε ενστάσεις περιοίκων και Δήμου Έγκωμης για τη δημιουργία υποσταθμού χωρίς προηγουμένως να γίνουν οι σχετικές μελέτες ώστε να φανούν τυχόν επιπτώσεις στην υγεία των περιοίκων. Τέλος και σε σχέση με τον έκτο λόγο εισηγήθηκε ότι πεπλανημένα το Δικαστήριο θεώρησε ότι το επίδικο ακίνητο ενέπιπτε εντός Βιομηχανικής Ζώνης.
Η ευπαίδευτος συνήγορος για την Εφεσίβλητη υποστήριξε, ως ήταν φυσικό, των πρωτόδικη απόφαση ως ορθή.
Εξετάσαμε με προσοχή όλα όσα τέθησαν ενώπιον μας και από τις δύο πλευρές. Όλα τα τεμάχια στα οποία αναφέρθηκε ο ευπαίδευτος συνήγορος των Εφεσειόντων ότι ήταν διαθέσιμα ή κατάλληλα για τους σκοπούς της απαλλοτρίωσης ενυπάρχουν και εκτιμούνται σε επιστολή ημερ. 18.5.2007 των Εφεσιβλήτων προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού.
"Στα τεμάχια Αρ. 73x και Αρ. 73x στο Φ/Σχ. 21/45 W2 και στο τεμάχιο αρ. 22x6 στο Φ/Σχ. 21/53W1 (όπως φαίνονται με κίτρινο χρώμα στο τοπογραφικό σχέδιο στο Παράρτημα ΙΙ)δεν μπορεί να ανεγερθεί υποσταθμός μεταφοράς επειδή οι διαστάσεις και το εμβαδόν των τεμαχίων αυτών είναι ανεπαρκή και δεν επιτρέπουν την ανέγερση του αναγκαίου υποσταθμού μεταφοράς.
Σημειώνεται ότι, με βάση τις ανάγκες και κριτήρια για ανέγερση υποσταθμών μεταφοράς (τεχνικά, οικοδομικά και πολεοδομικά), για να μπορέσει να ανεγερθεί υποσταθμός μεταφοράς κλειστού τύπου σε ένα τεμάχιο το οποίο έχει άμεση πρόσβαση σε δημόσιο δρόμο, θα πρέπει το τεμάχιο αυτό να έχει καθαρές διαστάσεις 40 x 50 μέτρα. Δηλαδή πρέπει να είναι καθαρού συνολικού εμβαδού περίπου 2000 τετραγωνικών μέτρων.
Εντός των τεμαχίων με Αρ. 3x6 και Αρ. 7x4 στο Φ/Σχ. 21/45 W2 και στο τεμάχιο Αρ. 75x στο Φ/Σχ. 21/53 W1 (όπως φαίνονται με πράσινο χρώμα στο τοπογραφικό σχέδιο στο Παράρτημα ΙΙ) δεν μπορεί-να ανεγερθεί υποσταθμός επειδή στα τεμάχια αυτά υπάρχουν ήδη υφιστάμενα κτίρια και ο χώρος που απομένει δεν αρκεί για την ανέγερση του αναγκαίου υποσταθμού κλειστού τύπου.
Εντός του τεμαχίου Αρ. 20x4 στο Φ/Σχ. 21/45 W2 (όπως φαίνεται με καφέ χρώμα στο τοπογραφικό σχέδιο στο Παράρτημα 1Ι) υπάρχουν κτιριακές εγκαταστάσεις. Οι ιδιοκτήτες του τεμαχίου έχουν προσεγγιστεί για να πωλήσουν προς την Αρχή Ηλεκτρισμού μέρους του πιο πάνω τεμαχίου. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε. Το ενδεχόμενό απαλλοτρίωσης ολόκληρου του πιο πάνω τεμαχίου εγκαταλείπεται επειδή το τεμάχιο αυτό εμβαδού 8102 τετραγωνικών μέτρων είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από τις ανάγκες εγκαθίδρυσης υποσταθμού μεταφοράς (2000 τετραγωνικών μέτρων) κάτι που δεν μπορεί να δικαιολογήσει την απόκτηση-ολόκληρου του τεμαχίου αυτού.
Το τεμάχιο με Αρ.15x1 στο ΦΙΣχ. 21/53 W1 (όπως φαίνεται με κόκκινο χρώμα στο τοπογραφικό σχέδιο στο Παράρτημα Ι Ι) έχει εξεταστεί και απορριφθεί λόγω της υπερβολικά ψηλής αγοραίας αξίας του και του μεγάλου μεγέθους του.
Η πιθανότητα απαλλοτρίωσης ενός μέρους από τα δύο πιο πάνω τεμάχια με Αρ. 20x4 και Αρ. 1.551 δεν ενδείκνυται αφού θα υπάρξει σημαντική αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη του υπόλοιπου μέρους.
Το τεμάχιο Αρ. 7x0 στο Φ/Σχ. 21/53 W1 (όπως φαίνεται με πορτοκαλί χρώμα στο τοπογραφικό σχέδιο στο Παράρτημα ΙΙ) έχει αγοραστεί πρόσφατα από ιδιωτική εταιρεία πώλησης οχημάτων για επέκταση των υφιστάμενων παρακείμενων εγκαταστάσεων της που βρίσκονται στο γειτονικό τεμάχιο με Αρ. 7x1.
Τα δύο άλλα τεμάχια που απομένουν, δηλαδή το τεμάχιο με Αρ. 14x3 στο Φ/Σχ 21/45 W2 και το τεμάχιο με Αρ. 74x στο Φ/Σχ. 21/53 W1 (όπως φαίνονται με γαλάζιο χρώμα στο τοπογραφικό σχέδιο στο Παράρτημα ΙΙ) πληρούν όλα τα κριτήρια για την ανέγερση υποσταθμού μεταφοράς κλειστού τύπου. Για το σκοπό αυτό η Α.Η.Κ. προχώρησε σε εκτίμηση της αγοραίας τους αξίας τόσο από Ιδιώτη Εγκεκριμένο Εκτιμητή όσο και από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας. Με βάση τις πιο πάνω εκτιμήσεις, το τεμάχιο με Αρ. 74x αποτελεί την πιο οικονομική επιλογή για την Α.Η.Κ.
Επιπρόσθετα με την επιστολή του ημερομηνίας 02/01/2007 και στοιχεία ΛΕΥ/Π.196/2006 που επισυνάπτεται (Παράρτημα ΙΙΙ), ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως επισημαίνει ότι το τεμάχιο με αριθμό 74x πολεοδομικά κρίνεται ως το πλέον κατάλληλο για ανέγερση του προτεινόμενου υποσταθμού μεταφοράς.
Με βάση τα πιο πάνω κρίνεται ότι το τεμάχιο με Αρ. 74x στο Φ/Σχ. 21/53 είναι το πλέον κατάλληλο για ανέγερση του υποσταθμού μεταφοράς που είναι απόλυτα αναγκαίος για την περιοχή αυτή της Λευκωσίας."
Σε μεταγενέστερη επιστολή της Εφεσίβλητης ημερ. 9.5.2008 προς τον ίδιο παραλήπτη, ως ανωτέρω, ειδικά για το επίδικο ακίνητο αναφέρεται:
3. Πλεονεκτήματα επίδικου ακινήτου σε σχέση με άλλα διαθέσιμα ακίνητα
Πέραν των όσων αναφέρονται στην έκθεση της Επιχειρησιακής Μονάδας Δικτύων (Παράρτημα 12), το επίδικο τεμάχιο κρίθηκε ως η βέλτιστη επιλογή από όλες τις απόψεις για σκοπούς εγκαθίδρυσης του υποσταθμού μεταφοράς εντός της Βιομηχανικής Περιοχής Έγκωμης αφού σε αντίθεση με τα υπόλοιπα άλλα τεμάχια ικανοποιεί πλήρως τα ακόλουθα κριτήρια:
· Βρίσκεται στο κέντρο φορτίου.
· Έχει εύκολη πρόσβαση σε δημόσιους δρόμους.
· Έχει το ιδανικό απαιτούμενο εμβαδό για εγκαθίδρυση υποσταθμού μεταφοράς δηλαδή 2119 τετραγωνικά μέτρα και διαστάσεις 54 Χ 35 μέτρα.
· Βρίσκεται εντός βιομηχανικής ζώνης γεγονός που διευκολύνει την χορήγηση Πολεοδομικής Άδειας.
Με βάση τα πιο πάνω, το υπόψη τεμάχιο καθίσταται αναγκαίο για την Αρχή Ηλεκτρισμού και η Απαλλοτρίωση του για σκοπούς εγκαθίδρυσης του υποσταθμού μεταφοράς "Βιομηχανική Περιοχή Έγκωμης" θεωρείται ως επιβεβλημένη."
Στο ίδιο το έγγραφο ημερ. 9.5.2008 αναφέρθηκε σχετικά με τα εγειρόμενα από τους Εφεσείοντες θέματα:
"3.3. H Αρχή έλαβε υπόψη της όλα τα σχετικά νομικά, περιβαλλοντικά, κοινωνικοοικονομικά θέματα αλλά και θέματα υγείας τα οποία προκύπτουν από την σκοπούμενη απαλλοτρίωση.
Η ανέγερση και λειτουργία του υποσταθμού μεταφοράς δεν θα επιφέρει επιβάρυνση στο περιβάλλον ούτε και δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των περιοίκων αλλά ούτε και μείωση της οικονομικής αξίας των γειτονικών ακίνητων ή κοινωνικοοικονομική αναστάτωση και αίσθημα αδικίας στους επηρεαζόμενους ιδιοκτήτες και περιοίκους για τους πιο κάτω λόγους:
· Η επιλογή εγκαθίδρυσης του υποσταθμού σε βιομηχανική ζώνη, είναι η καλύτερη επιλογή, γιατί ο υποσταθμός μεταφοράς θεωρείται ως βιομηχανική ανάπτυξη. Τονίζεται ότι σύμφωνα με Το υφιστάμενο δημοσευμένο Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας το οποίο έχει εγκριθεί το 2006 και αποτελεί Σχέδιο Ανάπτυξης σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στον Περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμο η χωροθέτηση υποσταθμού μεταφοράς επιτρέπεται στις περιοχές που εξυπηρετούνται από την εγκατάσταση αυτή (κέντρο ζήτησης της υπηρεσίας) και κατά προτίμηση σε Βιομηχανικές/Βιοτεχνικές Ζώνες (Επισυνάπτεται ως Παράρτημα 15 στην παρούσα σχετική πρόνοια του Τοπικού Σχεδίου (βλ. 31.2.1)).
· Ο προτεινόμενος υποσταθμός μεταφοράς που θα ανεγερθεί θα είναι κλειστού τύπου και η οικοδομή θα είναι ψηλής αρχιτεκτονικής στάθμης συνάδοντας έτσι με όλες τις περιβαλλοντικές και πολεοδομικές απαιτήσεις και ως εκ τούτου ουδεμία περιβαλλοντική επιβάρυνση θα επιφέρει και ούτε θα συντείνει στη μείωση της οικονομικής αξίας των γειτονικών ακινήτων ούτε και Θα προκαλέσει κοινωνικοοικονομική αναστάτωση και αίσθημα αδικίας στους περίοικους. Τονίζεται ότι υποσταθμός μεταφοράς κλειστού τύπου σημαίνει υποσταθμό που εμπερικλείεται εξολοκλήρου από κτίριο και όλος ο εξοπλισμός του υποσταθμού βρίσκεται μέσα στο κτίριο αυτό και δεν είναι ορατός εξωτερικά του κτιρίου ενώ τόσο η Τροφοδοσία όσο και οι τροφοδοτικές αναχωρήσεις γίνονται εξολοκλήρου με υπόγεια καλώδια.
· Τα επίπεδα του ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου στο εξωτερικό περίβλημα του κτιρίου του υποσταθμού είναι εξαιρετικά χαμηλά και σε καμία περίπτωση δεν συνδέονται με οποιαδήποτε ασθένεια σύμφωνα με τα συμπεράσματα Διεθνών Έγκυρων Οργανισμών, όπως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (W.H.O.) Λαμβάνοντας υπόψη ότι το κτίριο του υποσταθμού θα απέχει τουλάχιστον 6 μέτρα από τα όρια του τεμαχίου, τα ήδη πολύ χαμηλά επίπεδα ηλεκτρομαγνητικού πεδίου στο εξωτερικό περίβλημα του κτιρίου εξασθενούν ακόμη περισσότερο και σχεδόν μηδενίζονται ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 16.
................................ ...............
"Τονίζεται ότι με βάση τα συμπεράσματα Διεθνών Έγκυρων Οργανισμών, όπως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (W.H.O.) για το θέμα των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων, δεν υπάρχει καμία ένδειξη που να συνδέει τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία που προκαλούνται από τον εξοπλισμό που υπάρχει στους υποσταθμούς μεταφοράς ή και άλλο συναφή εξοπλισμό με οποιοδήποτε ασθένεια.
Στην Κύπρο δεν υπάρχει Νομοθεσία αναφορικά με τα μέγιστα επίπεδα ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου. Η ΑΗΚ έχοντας ψηλό αίσθημα ευθύνης έχει από μόνης υιοθετήσει τα πλέον αυστηρά κριτήρια που έχουν τεθεί για προληπτικούς σκοπούς από Διεθνείς Οργανισμούς και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα κριτήρια αυτά τηρούνται με σχολαστικότητα από την ΑΗΚ.
Σημειώνεται ότι τα επίπεδα του ηλεκτρικού και του μαγνητικού πεδίου στο εξωτερικό περίβλημα του κτιρίου των υποσταθμών μεγαφοράς κλειστού τύπου είναι εξαιρετικά χαμηλότερα από τα πιο πάνω αναφερόμενα επίπεδα, γεγονός που έχει επιβεβαιωθεί από πολλές σχετικές μετρήσεις που έχουν διενεργηθεί τόσο από την Αρχή Ηλεκτρισμού όσο και από ανεξάρτητους φορείς όπως το Πανεπιστήμιο Κύπρου."
Περαιτέρω παρατηρείται ότι η νομοθεσία στην οποία αναφέρθηκε ο ευπαίδευτος συνήγορος των Εφεσειόντων Ν.140(Ι)/2005 αφορά κατασκευή εναέριων αγωγών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας ενώ η περίπτωση υπό εξέταση αφορά "τροφοδοσία του υποσταθμού και τροφοδοτικές αναχωρήσεις που θα γίνονταν εξ' ολοκλήρου με υπόγεια καλώδια". (βλ. σελ. 10 επιστολής ημερ. 9.5.2008)
Είναι πάγια νομολογημένο πως, ως θέμα χρηστής διοίκησης και ορθής άσκησης διακριτικής εξουσίας, το επαχθές μέτρο της απαλλοτρίωσης πρέπει να προκρίνεται μόνο στην περίπτωση που δεν προσφέρεται άλλος, λιγότερο επαχθής τρόπος, επίτευξης του σκοπού που τάσσεται.
Η απόφαση για απαλλοτρίωση προϋποθέτει έρευνα και εξάντληση των δυνατοτήτων επίτευξης του σκοπού με άλλο, λιγότερο επαχθή τρόπο, όπως η εξασφάλιση κατάλληλου για τον σκοπό ακινήτου που ενδεχομένως προσφέρεται για πώληση ή ακόμα και η χρησιμοποίηση κρατικής γης ή και άλλης γης η απαλλοτρίωση της οποίας θα συνεπάγεται λιγότερο επαχθείς συνέπειες. (Βλ. Chryssochou Bros v. 1. The Cyprus Telecommunications Authority 2. The Republic of Cyprus through the Council of Ministers (1966) 3 CLR 482, Mow Michael Glyki and Another v. The Municipal Corporation of Famagusta (1967) 3 CLR 677, Agrotis v. Electricity Authority (1981) 3 CLR 503).
Στην Ολυμπία Πιερίδη ν. Δημοκρατία κ.α. (2007) 3 Α.Α.Δ. 543 λέχθηκε ότι δεν ελέγχονται από το ακυρωτικό Δικαστήριο θέματα τεχνικής φύσεως, που λαμβάνονται υπόψιν από την διοίκηση κατά την έκδοση της απόφασης για απαλλοτρίωση. (Βλ. επίσης Α.ΤΗ.Κ ν. F.W.W. Super Department Stores Ltd (πρώην Λαϊκή Αγορά Δ. Χαιλή (Αθηαινίτης) Λτδ κ.α. Α.Ε. 37/11, ημερ. 3.4.2018, ECLI:CY:AD:2018:C149). Η δικαιοδοσία του Δικαστηρίου εξαντλείται στην εξέταση τυχόν πλάνης περί τα πράγματα κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας και έλλειψη αιτιολογίας (βλ. Δημοκρατία ν. Παπαξενόπουλου κ.α., Α.Ε. 114/13 ημερ. 6.10.2016, ECLI:CY:AD:2016:C472).
Δεν έχουμε πεισθεί από τους Εφεσείοντες ότι στην παρούσα υπόθεση δεν έγινε από την Εφεσίβλητη επαρκής έρευνα και μελέτη ως προς την καταλληλότητα του επίδικου ακινήτου. Κατά τη γνώμη μας, λήφθησαν υπόψιν όλα τα αναγκαία στοιχεία, είτε αυτά ήτο αποτέλεσμα της έρευνας της Εφεσίβλητης είτε αυτά εφοδιάστηκαν από τους Εφεσείοντες, εξετάστηκαν ουκ ολίγες φορές λόγω των πολλαπλών ενστάσεων και διαμαρτυριών των Εφεσειόντων και κρίνουμε ότι η Εφεσίβλητη ήχθη σε ορθά συμπεράσματα. Στη μελέτη και έρευνα της συγκαταλέγονται περιβαλλοντική μελέτη στον αναγκαίο βαθμό του χρονικού σταδίου που έγινε η μελέτη χωρίς η Εφεσίβλητη να είναι ιδιοκτήτρια ακόμη του επίδικου ακινήτου, όπως και μελέτη αναφορικά με τυχόν επιπτώσεις στην υγεία των περιοίκων και οι οποίες δεν κατέδειξαν οποιοδήποτε αρνητικό στοιχείο. Επίσης, το γεγονός ότι η ανάπτυξη του Έργου θα γινόταν σε κατάλληλη Ζώνη δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Σε απαντητική επιστολή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως ημερ. 2.1.2007 και σε σχέση με τα Τεμάχια 74x (επίδικο) και 14x3 η απάντηση ήταν ότι βάσει του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας ανάπτυξη του προτεινόμενου τύπου επιτρέπεται στην περιοχή όπου ευρίσκετο το επίδικο ακίνητο καθότι ενέπιπτε στην Μεικτή Ζώνη Βιομηχανίας Κατηγορίας Β και Οικονομικών Δραστηριοτήτων. Τόνισε δε το άνω Τμήμα ότι πολεοδομικά καταλληλότερο είναι το Τεμ. 74x. Η κατάληξη της Εφεσίβλητης ότι το επίδικο ακίνητο ήταν το πλέον κατάλληλο για απαλλοτρίωση είναι πειστική. Ειδικότερα και σε σχέση με το Τεμ. Αρ. 14x3 το οποίο επίσης ήταν κατάλληλο για τον σκοπό της απαλλοτρίωσης, παρατηρούμε ότι επιλέχθηκε το επίδικο διότι εκτός των πλεονεκτημάτων που συγκέντρωνε (αναφέρονται πιο πάνω) ήταν και η πλέον οικονομική λύση αλλά συστήνετο και από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως. Οι συναισθηματικοί λόγοι που προβλήθηκαν αναφορικά με το ακίνητο, όσο κατανοητοί και να είναι, δεν μπορούν να εξουδετερώσουν τους σκοπούς δημόσιας ωφέλειας για την υλοποίηση των οποίων επιλέγη για τους λόγους που έχουμε αναφέρει νωρίτερα το επίδικο ακίνητο. (Βλ. Σταυρίδη ν. Δημοκρατία (1992) 3 Α.Α.Δ. 303).
Η κρίση συνεπώς του πρωτόδικου Δικαστηρίου στην πιο πάνω κατεύθυνση είναι ορθή και σύμφωνα με το Νόμο και Νομολογία.
Οι λόγοι Έφεσης 2, 3, 4 και 6 απορρίπτονται.
ΠΕΜΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΦΕΣΗΣ
Με το λόγο αυτό οι Εφεσείοντες προβάλλουν ότι εσφαλμένα θεώρησε το πρωτόδικο Δικαστήριο ότι επρόκειτο περί παρατυπίας στη διαδικασία το γεγονός ότι η Γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης προηγήθηκε της έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου.
Με το λόγο αυτό οι Εφεσείοντες ισχυρίζονται, όπως αναπτύσσεται στο περίγραμμα τους, ότι η ΑΗΚ με επιστολή της ημερ. 17.5.2007 προς το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού ζήτησαν όπως το Υπουργείο μεριμνήσει να εξασφαλίσει την απαιτούμενη έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου. Το Υπουργείο με επιστολή του ημερ. 1.11.2007 κοινοποίησε την έγκριση στο αίτημα της ΑΗΚ. Η επιστολή επιδόθηκε στις 5.11.2007 και η ΑΗΚ προχώρησε στη δημοσίευση της Γνωστοποίησης στις 3.12.2007 και σίγουρα πριν λάβει γνώση της ενδεικνυόμενης έγκρισης και όχι την 1.12.2007 που αναφέρεται στην πρωτόδικη απόφαση.
Με όλο το σεβασμό προς τον ευπαίδευτο συνήγορο των Εφεσειόντων, πιστεύουμε ότι υπάρχει κάποια σύγχυση στο όλο σκεπτικό του λόγου Έφεσης. Η μόνη ορθή ημερομηνία είναι αυτή της 17.5.2007 όταν η Εφεσίβλητη ζήτησε μέσω του Υπουργείου την απαιτούμενη έγκριση ώστε να προχωρήσουν στη Γνωστοποίηση της Απαλλοτρίωσης. Η έγκριση του Υπουργικού δόθηκε στις 31.10.2007 και η Γνωστοποίηση της απαλλοτρίωσης έγινε στις 7.12.007 στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας με αρ. 4203,. με αριθμό Γνωστοποίησης 1251 ημερ. 3.12.2007. Ακολούθησε όμως μετά στις 28.12.2007 υποβολή ένστασης στην Απαλλοτρίωση υπό των Εφεσειόντων. Η ένσταση απορρίφθηκε με απόφαση της αρμόδιας Υπουργικής Επιτροπής στις 30.9.2008. Ακολούθησε η Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης ημερ. 7.10.2008 με αρ. 959 στην Επίσημη Εφημερίδα του Κράτους στις 31.10.2008. Το ουσιώδες όμως είναι ότι με αίτηση ακυρώσεως επιζητείται η ακύρωση της τελευταίας γνωστοποίησης ημερ. 31.10.2008.
Ο λόγος έφεσης αρ. 5 κρίνεται ως εντελώς αβάσιμος και απορρίπτεται.
ΕΒΔΟΜΟΣ - ΟΓΔΟΟΣ - ΔΕΚΑΤΟΣ - ΕΝΔΕΚΑΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΦΕΣΗΣ
Οι λόγοι αυτοί αφορούν την εσφαλμένη, κατά τους Εφεσείοντες, κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι δεν έχει παραβιαστεί ο κανόνας του λιγότερου επαχθούς μέτρου για τους Εφεσείοντες με την επίδικη απαλλοτρίωση του ακινήτου τους (7ος και 8ος λόγος) και ότι εσφαλμένα αποδέκτηκε ότι η Εφεσίβλητη έχει προβεί σε δέουσα έρευνα (10ος λόγος) και τέλος ότι εσφαλμένα αποδέκτηκε ότι η επίδικη διοικητική απόφαση δεν στερείται επαρκούς αιτιολόγησης και δέουσας αιτιολόγησης (11ος λόγος).
Όλα όσα αφορούν τους πιο πάνω λόγους έχουν εξεταστεί στο πλαίσιο εξέτασης των λόγων Έφεσης 2, 3, 4 και 6 και έχουν απορριφθεί. Συναφώς απορρίπτονται και οι λόγοι Έφεσης 7,8,10 και 11.
ΕΝΝΑΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΦΕΣΗΣ
Με αυτό παραπονούνται οι Εφεσείοντες ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν εξέτασε τον "ισχυρισμό" τους σύμφωνα με τον οποίο η επίδικη διοικητική απόφαση είναι αποτέλεσμα παρατυπιών των αρμοδίων οργάνων και αποτέλεσμα συμμετοχής καθ' ύλη αναρμόδιων οργάνων.
Στην αιτιολόγηση του λόγου αναφέρεται ότι η επίδικη διοικητική απόφαση λήφθηκε παράτυπα καθότι στη διαδικασία συμμετείχε ο Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού αντί του Υπουργικού Συμβουλίου και/ή της Υπουργικής Επιτροπής ως υπεξουσιοδοτικό όργανο.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέτασε το λόγο αυτό και στη σελ. 15 της απόφασης του αναφέρει ότι η Επιτροπή αποτελούμενη από τέσσερις αρμόδιους Υπουργούς ήταν δεόντως εξουσιοδοτημένη κατά τον ουσιώδη χρόνο, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου δυνάμει του περί Εκχωρήσεως της Ενάσκησης Εξουσιών και Απορρεουσών εκ τινός Νόμου Ν.23/1962.
Συμφωνούμε πλήρως με την άνω προσέγγιση, παραπέμπουμε στην επιστολή ημερ. 30.9.2009 του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού (Παράρτημα 12 στην ένσταση) και των Πρακτικών της Συνεδρίας της Υπουργικής Επιτροπής που εξέτασε την ένσταση των Εφεσειόντων (Παράρτημα 13 στην ένσταση) και δεν έχουμε να προσθέσουμε οτιδήποτε άλλο.
Ο 9ος λόγος έφεσης απορρίπτεται.
ΔΩΔΕΚΑΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΦΕΣΗΣ
Με τον τελευταίο αυτό λόγο οι Εφεσείοντες εισηγούνται ότι εσφαλμένα το Πρωτόδικο Δικαστήριο αποδέκτηκε ότι δεν έχει παραβιαστεί η Αρχή της Ισότητας και η Αρχή της Ίσης Μεταχείρισης. Προβάλλουν δε αυτό το λόγο σε συνάρτηση με το Τεμ. 7x0 το οποίο κρίθηκε ότι δεν ήταν κατάλληλο για απαλλοτρίωση καθότι είχε "πρόσφατα αγορασθεί από ιδιωτική εταιρεία για επέκταση των παρακείμενων εγκαταστάσεων σε γειτονικό ακίνητο". Αντιπαραβάλλουν αυτό στο γεγονός ότι οι ίδιοι εξασφάλισαν την πρώτη άδεια από την Πολεοδομία για περίφραξη του επίδικου ακινήτου και εκκρεμούσε κατά τον επίδικο χρόνο δεύτερη Αίτηση για Πολεοδομική Άδεια.
Παρόλο που το θέμα δεν τέθηκε ξεκάθαρα με τους λόγους ακυρότητας στην αίτηση των Εφεσειόντων εκ του περισσού θα προσθέταμε ότι η νομολογία διασαφηνίζει ότι κοινό παρονομαστή της ισότητας αποτελεί η ομοιογένεια των αντικειμένων και υποκειμένων του δικαίου αποκλειόμενης της εξίσωσης μεταξύ ανόμοιων ή της διάκρισης μεταξύ των ομοίων (βλ. Δημοκρατία ν. Κωνσταντίνου (2002) 3 Α.Α.Δ. 534). Λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά τα οποία λήφθηκαν υπόψιν ώστε να επιλέγει το επίδικο ακίνητο ως το πλέον κατάλληλο για απαλλοτρίωση και που ήταν σύμφωνα με την απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής, ημερ. 30.9.2008:
Ø "Βρίσκεται στο κέντρο φορτίου.
Ø Έχει το ιδανικό απαιτούμενο εμβαδόν για εγκαθίδρυση υποσταθμού μεταφοράς δηλαδή 2119 τετραγωνικά μέτρα και διαστάσεις 54 Χ 35 μέτρα.
Ø Βρίσκεται εντός βιομηχανικής ζώνης γεγονός που διευκολύνει την χορήγηση Πολεοδομικής Άδειας .
Ø Πολεοδομικά κρίνεται καταλληλότερο καθότι δεν εφάπτεται σε κύριο οδικό δίκτυο ενώ παράλληλα διαθέτει πολύ ικανοποιητική προσπέλαση.
Περαιτέρω αναφέρεται ότι η ανέγερση και λειτουργία του υποσταθμού μεταφοράς δεν θα επιφέρει επιβάρυνση στο περιβάλλον ούτε και δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των περιοίκων αλλά ούτε και μείωση της οικονομικής αξίας των γειτονικών ακινήτων για τους πιο κάτω λόγους....."
Δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την ομοιότητα των δύο ακινήτων. Αυτά που αναφέρουν οι Εφεσείοντες δεν είναι αρκετά.
Ο 12ος λόγος απορρίπτεται.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους η Έφεση απορρίπτεται με €3.500 έξοδα εις βάρος των Εφεσειόντων.
ΣΤ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ,
Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.
/γκ