|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
ECLI:CY:AD:2020:D7
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 42/14)
10 Ιανουαρίου, 2020
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΠΑΝΑΓΗ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ
xxx MIA,
Εφεσείων
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, μέσω
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Εφεσίβλητη
---------
Ν.Χαραλαμπίδου, (κα), για τον εφεσείοντα
Τ.Ιακωβίδου, (κα), για την εφεσίβλητη
----------------
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Η απόφαση είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τη Δικαστή Τ.Ψαρά-Μιλτιάδου.
------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.: Ο εφεσείων ως αιτητής πρωτοδίκως είχε επιδιώξει δια προσφυγής που καταχώρησε να παραμερίσει την απόφαση της διοίκησης με την οποία ακυρώνετο η άδεια παραμονής του στην Κύπρο, ως φοιτητής, καθώς και να ακυρώσει την απόφαση με την οποία διατάσσετο να αναχωρήσει αμέσως από την Κύπρο. Επρόκειτο για επιστολή των εφεσιβλήτων ημερ. 3.1.2012[1] η οποία, περιλάμβανε τις δύο πιο πάνω πτυχές, ήτοι την ανάκληση της αδείας και τη διαταγή για αποχώρηση του εφεσείοντα από την Κύπρο. Η προσφυγή του εφεσείοντα απέτυχε για λόγους που θα εξηγηθούν πιο κάτω.
Είναι κοινό έδαφος και προκύπτει από τα γεγονότα της πρωτόδικης απόφασης πως ο εφεσείων, 23 ετών κατά τον ουσιώδη χρόνο, υπήκοος Μπαγκλαντές, αφίχθηκε στην Κύπρο στις 20/1/2010 για να φοιτήσει στο κολλέγιο Global στη Λευκωσία και για το σκοπό αυτό του χορηγήθηκε άδεια προσωρινής παραμονής μέχρι 31/1/2011. Η εν λόγω άδεια ανανεώθηκε στη συνέχεια, κατόπιν αίτησης του, μέχρι 31/1/2012.
Σύμφωνα με τους όρους της άδειας, η φοίτηση του στο κολλέγιο θα ήταν πλήρης και ημερήσια με δικαίωμα να εργάζεται μέχρι 20 ώρες την εβδομάδα μετά την πάροδο έξι μηνών από την ημερομηνία της πρώτης άφιξης του στη Δημοκρατία, είτε στους τομείς που καθορίζονταν με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αφού εξασφάλιζε συμβόλαιο απασχόλησης με συγκεκριμένο εργοδότη θεωρημένο από το Τμήμα Εργασίας, είτε περιστασιακά σε ιδιωτικά νοικοκυριά τα οποία θα έπρεπε να καταγράφονται κάθε φορά σε ειδικό βιβλιάριο. Αποτελούσε επίσης όρο της άδειας, ότι κατά τις διακοπές των μαθημάτων οι ώρες απασχόλησης του εφεσείοντα θα ήταν μέχρι 38 την εβδομάδα και ότι σε περίπτωση παραβίασης των όρων για την απασχόληση του, θα υπόκειτο είτε σε διοικητικό πρόστιμο, είτε σε ποινική δίωξη ή/και σε απέλαση.
Στις 24/11/2011, κατόπιν αστυνομικού ελέγχου, ο εφεσείων εντοπίστηκε να εργάζεται σε ανεγειρόμενη οικοδομή στη Λακατάμια και συνελήφθη μαζί με τον εργοδότη του, ως ύποπτος διάπραξης του αδικήματος της παράνομης απασχόλησης.
Στην κατάθεση που έδωσε οικειοθελώς στον αστυνομικό σταθμό, όπου μεταφέρθηκε, δήλωσε ότι εργαζόταν μισή μέρα διότι είχε νυκτερινά μαθήματα στο κολλέγιο, ότι είχε ξεκινήσει να εργάζεται από την περασμένη Δευτέρα και ότι δεν είχε προβεί σε οποιαδήποτε συμφωνία για το μισθό του.
Όπως επισημαίνεται και πρωτοδίκως, ο κλάδος των οικοδομών δεν συμπεριλαμβάνεται στους καθορισμένους τομείς οικονομικής δραστηριότητας στους οποίους επιτρέπεται η απασχόληση φοιτητών, σύμφωνα με το άρθρο 18ΝΕ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου (Κεφ.105) και τη σχετική υπουργική απόφαση ημερομηνίας 10/12/2009 (Κ.Δ.Π. 425/2009). Βεβαίως, πάντοτε κατά τον ουσιώδη χρόνο.
Ως αποτέλεσμα, η Διευθύντρια με την ως άνω επιστολή της πληροφόρησε τον εφεσείοντα ότι η άδεια προσωρινής παραμονής του ακυρώθηκε λόγω παραβίασης των όρων της, (παράνομη απασχόληση), και τον κάλεσε να προβεί στις αναγκαίες διευθετήσεις για να εγκαταλείψει αμέσως την Κύπρο. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η καταχώρηση της προσφυγής.
Σημειούται επίσης στην πρωτόδικη απόφαση ότι οι ιθύνοντες του κολλεγίου Global, με γραπτό διάβημα τους ημερομηνίας 23/1/2012, ζήτησαν επανεξέταση της υπόθεσης του αιτητή. Αίτημα ωστόσο, που απορρίφθηκε.
Ο ευπαίδευτος πρωτόδικος Δικαστής αφού απέρριψε προδικαστικές ενστάσεις της Δημοκρατίας, προχώρησε στην εξέταση της ουσίας των λόγων ακύρωσης. Επί της θέσης ότι υπήρχε παραβίαση της Οδηγίας 2004/114/ΕΚ και του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ.105 (άρθρο 18Ν(3)[2] σε συνάρτηση και με το εδάφιο (5) του ιδίου άρθρου[3] έκρινε πως η αναφορά σε μη τήρηση «των ορίων που έχουν επιβληθεί στην πρόσβαση σε οικονομικές δραστηριότητες», του άρθρου 12(2)(α) της Οδηγίας, δεν μπορεί να ερμηνευθεί κατά τρόπο που να αποκλείει το ζήτημα της τήρησης των περιορισμών στην πρόσβαση σε συγκεκριμένους τομείς οικονομικής δραστηριότητας και επαγγελμάτων, όπως αυτά καθορίζονται από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών ανάλογα με τις κατά περίπτωση επικρατούσες στην αγορά εργασίας, συνθήκες. Κατέληξε ότι η χρήση στο άρθρο 18ΝΕ(5) του Νόμου της φράσης «όρια και όρους», δεν συνιστά υπό τις περιστάσεις παράβαση της ως άνω Οδηγίας, αφού απλώς η εν λόγω Οδηγία εναποθέτει στα κράτη μέλη να εκτιμήσουν τις εργασιακές συνθήκες κατά τη χορήγηση αδείας πρόσβασης σε οικονομική δραστηριότητα, επιβάλλοντας ανάλογες εσωτερικές ρυθμίσεις και περιορισμούς στους εργασιακούς τομείς που θα είναι προσβάσιμοι στους αιτητές για περιορισμένο ωράριο απασχόλησης εκτός προγράμματος των σπουδών του.
Απέρριψε επίσης το πρωτόδικο Δικαστήριο τις θέσεις περί έλλειψης αιτιολογίας της διοικητικής απόφασης, όπως επίσης και του ότι η διακριτική ευχέρεια της διοίκησης ασκήθηκε καθ΄υπέρβαση των εύλογων ορίων και χωρίς τη δέουσα έρευνα. Καταληκτικά θεώρησε πως δεν υπήρξε παράβαση της αρχής της αναλογικότητας με συνέπεια να απορρίψει την εν λόγω προσφυγή και να επικυρώσει την επίδικη απόφαση.
Οι λόγοι έφεσης που διατυπώνονται, 7 τον αριθμό, αφορούν όλες τις παραμέτρους της πρωτόδικης κρίσης με τρόπο που ουσιαστικά η συνολική απόφαση να τίθεται κάτω από τον εξεταστικό φακό της έφεσης.
΄Εχουμε συνεπώς εξετάσει την πρωτόδικη θεώρηση σε συνάρτηση με τους λόγους έφεσης, όπως λεπτομερώς αναλύθηκαν από τις δύο πλευρές. Κατά την εξέταση των λόγων έφεσης, έχουμε διαπιστώσει ότι ο 6ος λόγος θα πρέπει να επιτύχει. Σύμφωνα με το λόγο αυτό βάλλεται το συμπέρασμα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς την προβαλλόμενη θέση του εφεσείοντα για τη μη τήρηση της αρχής της αναλογικότητας.
Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο είχε αποφανθεί πως η δυνατότητα επιβολής προστίμου για διαπιστωμένες παραβάσεις οποιασδήποτε διάταξης του Νόμου σε σχέση με την απασχόληση, είναι ανεξάρτητη της εξουσίας για ανάκληση της άδειας παραμονής φοιτητή σε περίπτωση παράβασης των ορίων και όρων σύμφωνα με την πρόνοια του άρθρου 18Ν(5) του Νόμου. ΄Εκρινε επίσης το πρωτόδικο Δικαστήριο πως η επίδικη απόφαση δεν συνιστά τιμωρία αλλά διοικητικό μέτρο μέσα στα πλαίσια της ευρείας διοικητικής εξουσίας που έχει η διοίκηση σε περιπτώσεις όπως η υπό κρίση.
Διαπιστώνουμε πως στο εν λόγω άρθρο προβλέπεται ότι η Διευθύντρια δύναται να ανακαλέσει την άδεια παραμονής και να διατάξει την αποχώρηση φοιτητή, ο οποίος παραβιάζει τους όρους της αδείας του. ΄Εχει ομοίως εξουσία για επιβολή διοικητικού προστίμου.
Προκύπτει σαφώς πως πρόκειται για διακριτική ευχέρεια της διοίκησης. Συνεπώς ο δικαστικός έλεγχος ως προς την άσκηση αυτής της ευχέρειας περιέχει εγγενώς και ως εκ της φύσεως της το θέμα της αρχής της αναλογικότητας και της ορθής εφαρμογής της. Εάν κάτι τέτοιο αποκλειόταν, ο δικαστικός έλεγχος δεν θα ήταν πλήρης αλλά ούτε και ορθός. (Φιλίππου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2010) 3 Α.Α.Δ. 241, 247).
Σύμφωνα με το άρθρο 52 του περί Γενικών Αρχών Διοικητικού Δικαίου, Νόμος του 1999 (Ν.158(1)1999), το διοικητικό όργανο έχει την υποχρέωση να τηρεί την αρχή της αναλογικότητας. Κατά την άσκηση της διακριτικής του εξουσίας οφείλει να λαμβάνει υπόψη και να σταθμίζει όλα τα άμεσα στην υπόθεση συμφέροντα και τα μέσα που χρησιμοποιεί η διοίκηση στις ενέργειες της θα πρέπει να είναι ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Όπως είναι ευρέως νομολογημένο, επέμβαση στα ατομικά δικαιώματα, επιτρέπεται στην έκταση που είναι απαραίτητα για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος. (Βλ. Φιλίππου κ.ά. ανωτέρω). Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο η διοίκηση στην επιλογή της οφείλει να αποτιμήσει μεταξύ δύο ή περισσοτέρων νομίμων λύσεων εκείνη που είναι λιγότερο επαχθής για το διοικούμενο. (αρθρ.52(3). Ως απτή εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας στην πράξη κάθε διοικητικό ή πειθαρχικό μέτρο της διοίκησης πρέπει να έχει αντικειμενική συνάφεια με την ίδια την υποχρέωση η οποία παραβιάστηκε αλλά και να βρίσκεται σε εύλογη σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό.
Όπως επισημάνθηκε στην Μπόμπολα ν. Γενικού Εισαγγελέα, Πολιτική έφεση αρ.239/2018, 26.9.2019, ECLI:CY:AD:2019:A393, αναγνωρίζεται πως η αρχή της αναλογικότητας είναι γενική αρχή του Ευρωπαϊκού Δικαίου και δυνάμει του αρθρ.5(4) της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης[4] επιβάλλεται στα κράτη μέλη να μην λαμβάνουν οποιονδήποτε μέτρο που να υπερβαίνει τα όρια του αναγκαίου και κατάλληλα απαιτούμενου σκοπού.
΄Εχοντας προσεκτικά θεωρήσει τις επιμέρους περιστάσεις της υπόθεσης, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ουδέποτε καταγράφηκε διακοπή της φοίτησης του εφεσείοντα, από το εν λόγω κολλέγιο, στο οποίο φοιτούσε κανονικά, κρίνουμε ότι δεν τηρήθηκε από τη Διοίκηση η αρχή της αναλογικότητας και πως το πρωτόδικο Δικαστήριο έσφαλε στην αντίθετη θεώρηση του. Θα προσθέταμε πως η αρχή της αναλογικότητας εν προκειμένω ήταν επιβεβλημένο να έχει ξεχωριστή βαρύτητα. Επρόκειτο για μια υπόθεση στην οποία από όλες τις απόψεις θα έπρεπε να αναζητηθεί και να επιτευχθεί εύλογη σχέση του διοικητικού μέτρου με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Σαφώς και οι δυσμενείς για τον εφεσείοντα συνέπειες της διοικητικής πράξης ήταν δυσανάλογες (διακοπή σπουδών και αθέλητη αναχώρηση από τη χώρα των σπουδών του) με τον επιδιωκόμενο με την πράξη σκοπό, (Κανονισμοί Ελέγχου της Εργασίας Αλλοδαπών Φοιτητών στην Κύπρο). Ο εφεσείων εργάστηκε για πρώτη και μοναδική φορά χωρίς θεωρημένο συμβόλαιο από το Υπουργείο Εργασίας σε εργασία που εκ πρώτης όψεως δεν είχε άδεια να το πράξει, ενώ όπως αναφέρθηκε, όχι μόνον ουδέποτε διέκοψε τις σπουδές του, αλλά κατά πάντα ουσιώδη χρόνο φοιτούσε κανονικά. Η άμεση ακύρωση της άδειας παραμονής και έκδοση απόφασης επιστροφής, σαφώς και ήταν η επαχθέστερη επιλογή, αφού άνευ ετέρου οδηγούσε στη διακοπή των σπουδών και την απώλεια του χρόνου και των εξόδων που είχε ο εφεσείων καταβάλει, οδηγώντας τον μάλιστα αναγκαστικά εκτός της επικράτειας. Αυτό δε, κατά την κρίση μας, είναι άσχετο από τη σύνδεση στην οποία το πρωτόδικο Δικαστήριο προβαίνει, ότι δηλαδή η ανάκληση της αδείας δεν είναι τιμωρητικό μέτρο.
Όπως και αν χαρακτηριστεί, παραμένει μια άκρως δυσμενής πράξη σε μια παράβαση που δεν ήταν ουσιαστικής φύσεως ώστε να πλήξει το σκοπό του Νόμου δηλαδή τον έλεγχο των αλλοδαπών που εισέρχονται στην Κύπρο ως φοιτητές και γενικά τη ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων ώστε να μην παρατηρείται χρησιμοποίηση των σπουδών για εργασιακούς σκοπούς. Κάτι που εδώ δεν uφίσταται.
Για τους λόγους που έχουμε εξηγήσει, αναπόφευκτα καταλήγουμε πως το πρωτόδικο Δικαστήριο έσφαλε ουσιωδώς επ΄αυτής της πτυχής και επιβάλλεται να ανατραπεί η πρωτόδικη κρίση επικύρωσης της επίδικης απόφασης.
Ενόψει της καταλυτικής σημασίας της επιτυχίας του 6ου λόγου έφεσης καθίσταται ακαδημαϊκή η ενασχόληση μας με τους λοιπούς λόγους έφεσης.
Με βάση τα όσα εξηγήσαμε πιο πάνω, η έφεση επιτυγχάνει. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται (το ίδιο και η διαταγή για έξοδα). H προσφυγή επιτυγχάνει επί του σχετικού λόγου ακύρωσης και ως εκ τούτου η επίδικη διοικητική πράξη ακυρώνεται. Τα συνολικά έξοδα (πρωτόδικα και κατ΄έφεση) εκ ποσού €3.000 επιδικάζονται υπέρ του εφεσείοντα και εναντίον της εφεσίβλητης Δημοκρατίας.
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.
ΠΑΝΑΓΗ, Δ.
ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.
ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.
ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.
[1] I am directed to refer to your Temporary Residence Permit in Cyprus, as student at Global College which is valid until 31.1.2012 and I wish to inform you that is hereby cancelled because we have been informed that you have violated the terms and conditions of your Residence Permit by working illegally. In view of the above you are hereby requested to make the necessary arrangements to leave Cyprus at once.
[2] "Η άδεια διαμονής εκδίδεται για χρονικό διάστημα ενός τουλάχιστον έτους και είναι ανανεώσιμη εφόσον ο κάτοχος της εξακολουθεί να πληροί τις προϋποθέσεις των άρθρων 18ΜΔ και 18ΜΕ και νοουμένου ότι υποβάλλει αίτηση ένα μήνα πριν από τη λήξη της. Στην εν λόγω άδεια αναγράφεται το δικαίωμα του φοιτητή για άσκηση οικονομικής δραστηριότητας μετά τους πρώτους έξι μήνες από την άφιξη του στη Δημοκρατία στους τομείς που καθορίζονται με την απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, σύμφωνα με το εδάφιο (1) του άρθρου 18ΝΕ. Αν η διάρκεια του προγράμματος σπουδών είναι κατώτερη από ένα έτος, η άδεια διαμονής ισχύει για τη διάρκεια του προγράμματος σπουδών".
3. "5. Χωρίς επηρεασμό του άρθρου 18ΝΔ, η άδεια διαμονής μπορεί να μην ανανεωθεί ή να ανακληθεί στις περιπτώσεις που ο κάτοχος της -
(α) δεν τηρεί τα όρια και όρους που έχουν επιβληθεί στην πρόσβαση σε οικονομικές δραστηριότητες σύμφωνα με το άρθρο 18ΝΕ."
[4] «Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, το περιεχόμενο και η μορφή της δράσης της Ένωσης δεν υπερβαίνουν τα απαιτούμενα για την επίτευξη των στόχων των Συνθηκών.»