|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2019:C267
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Αναθεωρητική Εφεση Αρ. 211/2012 )
1 Ιουλίου, 2019
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π., ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
ΛΙΑΤΣΟΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
xxx ΑΡΣΑΛΙΔΗΣ,
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΥ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ,
Εφεσιβλήτων.
_ _ _ _ _ _
Α.Σ. Αγγελίδης, για τον Εφεσείοντα.
Γρ. Λεοντίου με Α. Παπαμιχαήλ (κα), για τους Εφεσίβλητους.
_ _ _ _ _ _
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου
θα δοθεί από τον Λιάτσο, Δ.
_ _ _ _ _ _
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.: Ο Εφεσείων-αιτητής ήταν καθόλους τους ουσιώδεις χρόνους ιδιοκτήτης του τεμαχίου 1x3 στην οδό Α. στο Στρόβολο. Το Ενδιαφερόμενο Μέρος στην πρωτόδικη διαδικασία ήταν ιδιοκτήτης κτήματος, του τεμαχίου 5x8, το οποίο βρίσκεται απέναντι από το πιο πάνω ακίνητο του Εφεσείοντα.
Μακρύ ιστορικό καλύπτει διαφορές που προέκυψαν μεταξύ του Εφεσείοντα, του Ενδιαφερόμενου Μέρους και των Εφεσιβλήτων - Δήμου Στροβόλου, καθ΄ ου η αίτηση στην πρωτόδικη διαδικασία. Επίκεντρο των προστριβών αποτέλεσε η αναγκαιότητα διέλευσης οδικού δικτύου και ο επηρεασμός που θα προέκυπτε από τον προτεινόμενο δρόμο στα κτήματα της περιοχής. Είναι όμως αχρείαστη λεπτομερής αναφορά στο εν λόγω ιστορικό για σκοπούς της υπό κρίση περίπτωσης. Παραθέτουμε μόνο ότι στις 30.11.2007 το Ενδιαφερόμενο Μέρος εξασφάλισε πολεοδομική άδεια για διαχωρισμό του τεμαχίου του σε τρία οικόπεδα. Ακολούθως, στις 26.2.2009, το Ενδιαφερόμενο Μέρος υπέβαλε αίτηση στον Δήμο Στροβόλου για έκδοση άδειας διαχωρισμού του τεμαχίου του, προσκομίζοντας μαζί με την αίτηση και την προαναφερόμενη πολεοδομική άδεια. Ο Δήμος Στροβόλου, αφού πρώτα πήρε τις απόψεις των διαφόρων υπηρεσιών και αφού μελέτησε την αίτηση, προχώρησε, στις 14.7.2009, στην έκδοση ΄Αδειας Διαίρεσης Γης/Κατασκευής Δρόμου, με όρους ως προς τη διαμόρφωση του οδικού δικτύου.
Είναι την πιο πάνω απόφαση που ο Εφεσείων, ως αιτητής, προσέβαλε με προσφυγή του ζητώντας την ακύρωσή της, επικαλούμενος επηρεασμό του ακινήτου του. Προέβαλε, ως λόγους ακύρωσης, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση: (1) Ηταν αποτέλεσμα μη δέουσας έρευνας, (2) παραβίαζε το δικαίωμά του για προηγούμενη ακρόαση και (3) εκδόθηκε κατά παράβαση των αρχών της αναλογικότητας και καλής πίστης.
Πρωτοδίκως, ηγέρθησαν τρεις προδικαστικές ενστάσεις εκ μέρους του Δήμου Στροβόλου - Εφεσιβλήτων. Τέθηκε, πιο συγκεκριμένα, ότι: (1) ο Εφεσείων στερείτο, ως μη ιδιοκτήτης του επίδικου ακινήτου, εννόμου συμφέροντος προσβολής της άδειας διαχωρισμού, (2) παρέλειψε να προσβάλει εμπρόθεσμα την πολεοδομική άδεια και έτσι δεν μπορεί να προσβάλει την άδεια διαχωρισμού και (3) απαράδεκτα στρέφεται εναντίον του Δήμου Στροβόλου και όχι εναντίον του Τμήματος Πολεοδομίας.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε και τις τρεις προδικαστικές ενστάσεις. Ακολούθως, προχώρησε στην εξέταση της ουσίας των λόγων ακυρότητας και στη συνέχεια ασχολήθηκε με την παράλειψη του Εφεσείοντα να προσβάλει τη νομιμότητα της εκδοθείσας πολεοδομικής άδειας, παρά τον ισχυρισμό του ότι, ως αποτέλεσμα της έκδοσής της, επηρεάσθηκαν τα συμφέροντά του. Εκρινε ως ακολούθως:
«Είναι γεγονός ότι ο Αιτητής εμμέσως προσπαθεί να προσβάλει τη νομιμότητα της πολεοδομικής άδειας και του δημοσιευθέντος οδικού δικτύου. Όμως κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, αφού οι πράξεις έχουν προ πολλού τελειωθεί (2007), χωρίς ο Αιτητής να τις έχει προσβάλει.
Από τη στιγμή που ο Αιτητής ισχυρίζεται ότι από την έκδοση της πολεοδομικής άδειας επηρεάστηκαν τα συμφέροντα του, όφειλε να είχε προσβάλει τη νομιμότητα εκείνη της πράξης. Ισχυρίζεται ότι δεν το έπραξε εμπρόθεσμα, γιατί δεν είχε πλήρη γνώση. Δεν συμφωνώ. Ο Αιτητής με επιστολή του δικηγόρου του ημερ. 4.12.2007 παραπονέθηκε προς το Τμήμα Πολεοδομίας για την ανάπτυξη που επιχειρούσε το ΕΜ. Μάλιστα αναφέρθηκε και στον αρ. φακ. ΛΕΥ 2820/07. Ακόμη και αν σ' εκείνο το στάδιο δεν γνώριζε για την έκδοση της Πολεοδομικής Άδειας, εν πάση περιπτώσει απέκτησε πλήρη γνώση με την απαντητική επιστολή του Τμήματος Πολεοδομίας, ημερ. 17.1.2008, με την οποία τον πληροφορούσαν ότι «για το τεμάχιο 5x8 .. έχει χορηγηθεί η Πολεοδομική Άδεια με αρ. φακ. ΛΕΥ/2820/07 και ημερομηνία 30.11.07 για διαίρεση γης σε 3 οικόπεδα». Με τη δεύτερο παράγραφο της συγκεκριμένης επιστολής, η Πολεοδομική Αρχή αναφέρει:-
«Σημειώνεται ωστόσο ότι ακόμη και στην περίπτωση όπου η επιστολή σας θα ήταν δυνατό να ληφθεί υπόψη κατά την εξέταση της εν λόγω αίτησης, αυτή δεν θα διαφοροποιούσε σε ουσιαστικό βαθμό την απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής καθώς η εφαρμογή δημοσιευμένου Ρυθμιστικού Σχεδίου για τη βελτίωση δρόμου είναι υποχρεωτική κατά τη διαδικασία άσκησης του Πολεοδομικού Ελέγχου, εφόσον οι ρυθμίσεις του Σχεδίου αυτού επηρεάζουν άμεσα είτε υπό ανάπτυξη τεμάχιο είτε παρόδιο δρόμο στον οποίο εφάπτεται υπό ανάπτυξη τεμάχιο.»
Είναι φανερό ότι ο Αιτητής είχε πλήρη γνώση των γεγονότων τουλάχιστον από 17.1.2008 και όφειλε να προβεί εμπρόθεσμα στα αναγκαία διαβήματα. Από τη στιγμή μάλιστα που υπήρχε δημοσιευμένο δεσμευτικό Ρυμοτομικό Σχέδιο για τη βελτίωση του δρόμου, όφειλε να στρέψει την προσοχή του και σ' αυτή τη πτυχή του θέματος. Δεν είναι βέβαιο σε ποιο βαθμό το έπραξε, γιατί έχει καταχωρήσει την προσφυγή 655/09 αναφορικά με απαλλοτρίωση μέρους του κτήματος του για σκοπούς βελτίωσης του οδικού δικτύου, η οποία απορρίφθηκε και στη συνέχεια καταχωρήθηκε έφεση (Α.Ε. 64/06), η οποία επίσης απορρίφθηκε (ΒΛ. Απόστολος Αρσαλίδης ν. Δημοκρατίας (2008) 3 ΑΑΔ 495). Εκείνο που έχει σημασία, είναι ότι σήμερα στερείται εννόμου συμφέροντος να αμφισβητήσει είτε την Πολεοδομική Άδεια, είτε τη δεσμευτική ρυμοτομία επί των οποίων στηρίχθηκε ο Δήμος Στροβόλου για να εκδώσει νόμιμα την «Άδεια Διαίρεσης Γης/Κατασκευής Δρόμου».
Η υπόθεση Κωνσταντίνου κ.α. ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 1548/08, ημερ. 9.9.2011 που επικαλέστηκαν οι δικηγόροι του Αιτητή, δεν τυγχάνει εφαρμογής, γιατί εκεί τέθηκαν όροι χωρίς να έχει δημοσιευθεί ρυμοτομικό σχέδιο, σε αντίθεση με την παρούσα περίπτωση που υπήρχε δεσμευτικό Ρυμοτομικό Σχέδιο.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με €1.300 έξοδα, πλέον ΦΠΑ, υπέρ των Καθ' ων η αίτηση. Καμιά διαταγή ως προς τα έξοδα του ΕΜ. Η προσβαλλόμενη απόφαση επιβεβαιώνεται, δυνάμει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.»
Η πρωτόδικη κατάληξη αμφισβητείται με τρεις λόγους έφεσης, στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος προς αμφισβήτηση της επίδικης άδειας διαίρεσης λόγω της παράλειψης προσβολής της νομιμότητας της προηγηθείσας πράξης, ήτοι της έκδοσης της πολεοδομικής άδειας.
Όπως προαναφέραμε, πρωτοδίκως κρίθηκε ότι ο Εφεσείων στερείτο πλέον εννόμου συμφέροντος προς αμφισβήτηση είτε της πολεοδομικής άδειας είτε της δεσμευτικής ρυμοτομίας, επί των οποίων στηρίχθηκε ο Δήμος Στροβόλου προκειμένου να εκδώσει την προσβαλλόμενη άδεια διαίρεσης γης. Το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν έκρινε ότι ο Εφεσείων στερείτο εννόμου συμφέροντος προς αμφισβήτηση της ίδιας της άδειας διαίρεσης και κατασκευής δρόμου. Αποφάσισε ότι ο Δήμος Στροβόλου νόμιμα έλαβε υπόψη του την εκδοθείσα προς όφελος του Ενδιαφερομένου Μέρους πολεοδομική άδεια και την προηγηθείσα δεσμευτική ρυμοτομία. Το ουσιαστικό μέρος της κρίσης του πρωτόδικου Δικαστηρίου κινήθηκε γύρω από τη θέση ότι δεδομένης της μη έγκαιρης αμφισβήτησης της προαναφερθείσας πολεοδομικής άδειας και της υπάρχουσας δεσμευτικής ρυμοτομίας, νόμιμα εκδόθηκε η προσβαλλόμενη άδεια διαίρεσης. Είναι ορθή η θέση του ευπαίδευτου συνήγορου των Εφεσιβλήτων ότι το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου για απουσία εννόμου συμφέροντος αφορούσε στην απόπειρα προσβολής, κατά τον χρόνο καταχώρησης της προσφυγής, προγενέστερων πράξεων άλλων οργάνων, ήτοι της προαναφερθείσας πολεοδομικής άδειας και της υπάρχουσας δεσμευτικής ρυμοτομίας. Όπως ήδη λέχθηκε, ήταν επί των πράξεων αυτών που στηρίχθηκε ο Δήμος Στροβόλου προκειμένου να εκδώσει τη δική του απόφαση.
Ο Δήμος Στροβόλου ακολούθησε και εφάρμοσε την πολεοδομική άδεια και τους όρους που αυτή εμπεριείχε. Όπως είναι θεμελιωμένο, η πολεοδομική άδεια συνιστά αυτοτελή πράξη, εκτελεστή σε όλη της την έκταση. Κατ΄ επέκταση, οι όροι της δεν μπορούν να προσβληθούν μέσω μεταγενέστερης πράξης (Ζαντή ν. Επάρχου Λευκωσίας (1992) 4 ΑΑΔ 4841, Νεοφύτου ν. Υπουργικού Συμβουλίου κ.ά. (Αρ.1) (2006) 3 ΑΑΔ 478). Συνεπώς, ορθά κρίθηκε ότι η παράλειψη προσβολής της πολεοδομικής άδειας και της δεσμευτικής ρυμοτομίας είχε ως αποτέλεσμα την δέσμια εφαρμογή των όρων τους από τον Δήμο Στροβόλου και τη νόμιμη, κατά προέκταση, κατάληξη περί έκδοσης, κατ΄ ακολουθίαν τους, της επίδικης άδειας διαίρεσης. Επιπρόσθετα, ορθά έκρινε το πρωτόδικο Δικαστήριο με βάση τα ενώπιόν του γεγονότα, ότι ο Εφεσείων είχε πλήρη γνώση όλων των στοιχείων τα οποία και του επέτρεπαν να διαγνώσει με βεβαιότητα και ακρίβεια όλα τα δεδομένα και τις συνέπειες που θα υφίστατο από τις προηγούμενες πράξεις της Διοίκησης, ούτως ώστε να ήταν σε θέση να ενεργούσε εμπρόθεσμα προς άσκηση αίτησης ακύρωσης. Ηταν ολοφάνερο ότι το αργότερο από τις 17.1.2008, μέσω της απαντητικής επιστολής του Τμήματος Πολεοδομίας, ο Εφεσείων είχε πλέον αποκτήσει πλήρη γνώση, αφού του γνωστοποιήθηκε η έκδοση της υπό αναφορά πολεοδομικής άδειας.
Πέραν των πιο πάνω, προσθέτουμε τα ακόλουθα:
Κατά τη συζήτηση της ενώπιόν μας έφεσης, ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα εισηγήθηκε ότι σε περίπτωση επιτυχίας των λόγων έφεσης και δεδομένου ότι αυτοί αφορούν προδικαστικό ζήτημα, θα πρέπει να εξετασθεί η ουσία των λόγων ακύρωσης που κάλυπταν την πρωτόδικη διαδικασία και οι οποίοι, κατά τη θέση του, δεν είχαν αποφασισθεί πρωτοδίκως.
Δεν μας βρίσκει σύμφωνους η πιο πάνω προσέγγιση. Όπως είχε υποδειχθεί από την έδρα κατά την συζήτηση της έφεσης, το πρωτόδικο Δικαστήριο, μετά την απόρριψη των τριών προδικαστικών ενστάσεων που είχε εγείρει ο Δήμος Στροβόλου, προχώρησε στην εξέταση της ουσίας των λόγων ακυρότητας, αφού έκρινε ότι νόμιμα ο Δήμος Στροβόλου έλαβε υπόψη του την εκδοθείσα πολεοδομική άδεια και την υπάρχουσα δεσμευτική ρυμοτομία. Προς επιβεβαίωση παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα της πρωτόδικης κρίσης:
«Οι λόγοι ακυρότητας
Έρχομαι τώρα στην ουσία των λόγων ακυρότητας. Ο λόγος που αφορά στην έλλειψη δέουσας έρευνας δεν ευσταθεί, αφού από το φάκελο είναι φανερό ότι υπήρξε δέουσα έρευνα των στοιχείων. Εν πάση περιπτώσει, ο Αιτητής δεν υπέδειξε τι έπρεπε να ερευνηθεί και δεν ερευνήθηκε. Ο Δήμος Στροβόλου νόμιμα έλαβε υπόψη ότι είχε εκδοθεί προς όφελος του ΕΜ πολεοδομική άδεια και ότι υπήρχε δεσμευτική ρυμοτομία. Από τη στιγμή που τα δύο αυτά στοιχεία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν από τον Αιτητή στα πλαίσια της παρούσας διαδικασίας, η προσφυγή του είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Ως προς το δεύτερο λόγο ακυρότητας, ο Δήμος Στροβόλου δεν είχε υποχρέωση να ακούσει τον Αιτητή προτού εκδώσει την προσβαλλόμενη άδεια. Η ύπαρξη της πολεοδομικής άδειας και της δεσμευτικής ρυμοτομίας ήταν παράγοντες που εν πολλοίς καθόρισαν και την πορεία των πραγμάτων και τους όρους που θα έπρεπε να είχαν επιβληθεί.
Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν διαπιστώνεται ούτε παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας και καλής πίστης, όπως ισχυρίζεται ο Αιτητής με τον τρίτο λόγο ακυρότητας. Ενδεχομένως ο παράγοντας αυτός να είχε ουσία στην περίπτωση που προσβαλλόταν η πολεοδομική άδεια.»
Συνεπώς, πρωτοδίκως εξετάσθηκε και η ουσία των λόγων ακύρωσης όπως αυτοί προβλήθηκαν στα πλαίσια της αίτησης που καταχώρησε ο Εφεσείων και όπως αναπτύχθηκαν ως νομικοί ισχυρισμοί από τον τότε συνήγορό του κατά την παράθεση της γραπτής αγόρευσής του, σελίδες 35-39 των πρακτικών. Ως εκ τούτου και δεδομένου ότι τα όσα καλύπτουν την πρωτόδικη κρίση ως προς τους λόγους ουσίας δεν προσβάλλονται με λόγους έφεσης, η έφεση, έστω και αν ήταν επιτυχής ως προς το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος, θα καθίστατο, εν τέλει, αλυσιτελής.
Στη βάση όλων των πιο πάνω η έφεση απορρίπτεται με έξοδα καθοριζόμενα στις €2500 πλέον ΦΠΑ, αν υπάρχει, προς όφελος των Εφεσιβλήτων και εναντίον του Εφεσείοντα.
Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
Α. ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.
Τ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
Τ.ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.
ΣΦ.