|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2018:C324
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 147/2012)
(Υπόθεση Αρ. 1406/2011)
2 Ιουλίου, 2018
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΠΑΝΑΓΗ, ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δικαστές]
STOYANOV,
Εφεσείων/Αιτητής,
ΚΑΙ
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ,
3. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
Εφεσίβλητοι/Καθ΄ων η Αίτηση.
----------
Χρ. Χριστάκη με Μ. Χαραλάμπους (κα), για Γ. Πολυχρόνη, για τον
Εφεσείοντα.
Τ. Ιακωβίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Εφεσίβλητους.
----------
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Σταματίου, Δ.
----------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: Τα γεγονότα της υπόθεσης καταγράφονται με σαφήνεια στην πρωτόδικη απόφαση, της οποίας ζητείται η ανατροπή με την παρούσα έφεση, και έχουν ως ακολούθως:
«Ο αιτητής, Βούλγαρος υπήκοος και πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτυχε έκδοσης βεβαίωσης εγγραφής του ως Πολίτη της Ένωσης και άρχισε να εργοδοτείται σε εταιρεία στην Κύπρο. Στην πορεία προέκυψαν εμπιστευτικές πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες ο αιτητής ήταν μέλος φατρίας που δραστηριοποιείται στη Λάρνακα με υπόνοιες ότι εργοδοτείτο παρανόμως σε ιδιωτική εταιρεία ασφάλειας. Οι πληροφορίες διοχετεύθηκαν από την αστυνομία στις αρμόδιες αρχές, με αποτέλεσμα ο αιτητής να κηρυχθεί απαγορευμένος μετανάστης στη βάση του άρθρου 6(1)(ζ) του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105, η βεβαίωση εγγραφής του να ακυρωθεί και να εκδοθούν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης, στις 21.9.2011. Στις 7.10.2011, ο αιτητής απελάθη από τη Δημοκρατία, τα δε στοιχεία του καταχωρήθησαν στον κατάλογο απαγορευμένων προσώπων.
Στην πορεία της διερεύνησης της υπόθεσης για σκοπούς καταχώρησης ένστασης από τη Δημοκρατία, οι καθ΄ ων ανακάλεσαν τις προσβαλλόμενες με την παρούσα προσφυγή διοικητικές πράξεις κράτησης και απέλασης ημερ. 21.9.2011. Η ανακλητική πράξη εκδόθηκε στις 21.2.2012, από τον Υπουργό Εσωτερικών (Τεκμήριο «Χ» στη γραπτή αγόρευση των καθ΄ ων), γνωστοποιήθηκε δε με επιστολή της Διευθύντριας Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ιδίας ημερομηνίας, στο δικηγόρο του αιτητή. Σ΄ αυτήν, η Διευθύντρια ενημερώνει το δικηγόρο ότι ο λόγος ακύρωσης στηρίχθηκε σε λανθασμένη δικαιοδοτική βάση, δηλαδή, σε λανθασμένο άρθρο του περί Δικαιώματος των Πολιτών της Ένωσης και των Μελών των Οικογενειών τους να Κυκλοφορούν και να Διαμένουν Ελεύθερα στη Δημοκρατία Νόμου αρ. 7(Ι)/2007. Η ανάκληση αφορούσε τα διατάγματα κράτησης και απέλασης. Κατά τα άλλα, η ίδια η επιστολή αναφέρει ότι ο Υπουργός έκρινε ότι ο αιτητής, πέραν της κήρυξης του ως απαγορευμένου μετανάστη δυνάμει του άρθρου 6(1)(ζ) του Κεφ. 105, αποτελεί απειλή για τη δημόσια τάξη σύμφωνα με το άρθρο 29 του Νόμου αρ. 7(Ι)/07, ότι ακύρωσε τη βεβαίωση εγγραφής ημερ. 23.2.2011 και ότι απαγόρευσε την επανείσοδο του στη Δημοκρατία για τα επόμενα 10 χρόνια.»
Στη βάση των πιο πάνω γεγονότων, ο αδελφός μας Δικαστής που εξέτασε την προσφυγή, αντικείμενο της παρούσας έφεσης, κατέληξε πως το μοναδικό θέμα που εγείρεται είναι κατά πόσο αυτή έχει απωλέσει το αντικείμενό της, ενόψει της ανάκλησης των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης. Με βάση τη νομολογία το πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε ότι ο εφεσείων ο οποίος εξακολουθεί να εμμένει στην προώθηση της προσφυγής του, παρά την κατάργηση της πράξης, οφείλει να καταδείξει ότι έχει όντως υποστεί ζημιογόνες συνέπειες. Έκρινε, δε, ότι, τα όσα αναφέρθηκαν περί ενοικίων, προκαταβολής ενοικίου, τρεχουμένων λογαριασμών, έπιπλα, αντικείμενα και οχήματα του εφεσείοντα που παρέμεναν ως εκ της έκδοσης της ανακληθείσας πράξης σε εκκρεμότητα, δεν κατατέθηκε οποιοδήποτε συγκεκριμένο στοιχείο στο Δικαστήριο και, συνεπώς, δεν νομιμοποιούσε τον εφεσείοντα να προχωρήσει την προσφυγή του.
Απερρίφθη, επίσης, η θέση του εφεσείοντα ότι προκύπτει ζημιογόνο αποτέλεσμα, λόγω παραβίασης του ανθρώπινου δικαιώματος της ελευθερίας λόγω της κράτησης και μεταφοράς του δια απελάσεως στη χώρα του, ώστε αυτοδικαίως και per se να δικαιούται σε αποζημίωση στη βάση του πιο κάτω σκεπτικού:
«Όσον αφορά το έτερο σκέλος της θέσης του αιτητή ότι προκύπτει ζημιογόνο αποτέλεσμα λόγω παραβίασης του ανθρωπίνου δικαιώματος της ελευθερίας λόγω της κράτησης του και μεταφοράς του διά απελάσεως στη χώρα του, ώστε αυτοδικαίως και per se να δικαιούται σε αποζημίωση λόγω παράβασης συνταγματικών δικαιωμάτων, ο αιτητής παραγνωρίζει ότι η προσβαλλόμενη πράξη ημερ. 21.9.2011 διαπιστώθηκε εν μέρει και κατά τύπον μόνο να ήταν λανθασμένη ως εδραζόμενη στο άρθρο 35 του Νόμου αρ. 7(Ι)/07, εφόσον δεν προηγήθηκε καταδίκη του. Αλλά, η ταυτόχρονη απόφαση ότι αυτός κρίθηκε απαγορευμένος μετανάστης δυνάμει του άρθρου 6(1)(ζ) του Κεφ. 105, εξακολουθούσε να ήταν σε ισχύ και εύλογη υπό το φως των όσων πληροφοριών υπήρχαν από την Αστυνομία. Επομένως, ο αιτητής, όπως και κατά την έκδοση της απόφασης ημερ. 21.9.2011, εξακολουθούσε να αποτελεί απειλή για τη δημόσια τάξη, η δε ακύρωση των τότε εκδοθέντων διαταγμάτων κράτησης και απέλασης έγινε μόνο λόγω της λανθασμένης νομιμοποιητικής βάσης, δηλαδή της χρήσης του άρθρου 35, αντί του άρθρου 29. Η ουσία όμως παρέμενε η ίδια εφόσον ο αιτητής κρίθηκε, ως δημόσια απειλή, απαγορευμένος μετανάστης. Και βεβαίως εφόσον είχε ήδη απελαθεί δεν χρειαζόταν η τυπική επανέκδοση των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης προς προώθηση, αφού δεν θα είχαν πρακτικό αποτέλεσμα. Όπως και στις 21.9.2011, έτσι και με τη νέα επανεξέταση, στον αιτητή απαγορεύθηκε η είσοδος στη Δημοκρατία για τα επόμενα δέκα χρόνια. Εν πάση περιπτώσει ο συνήγορος του αιτητή πληροφόρησε το Δικαστήριο κατά τις διευκρινίσεις ότι η έκδοση νέας πράξης δηλαδή της 21.2.2012, αντιμετωπίστηκε από τον αιτητή με την καταχώρηση νέας προσφυγής.»
Ως εκ των ανωτέρω, το Δικαστήριο κατέληξε ότι δεν παρέμεινε ζημιά, ούτε ουσιαστική στέρηση οποιουδήποτε δικαιώματος του αιτητή και ότι η προσβαλλόμενη πράξη απώλεσε το αντικείμενό της. Διαφοροποίησε, περαιτέρω, το Δικαστήριο την υπόθεση Robert Harvey v. Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 1726/2010, ημερομηνίας 17.1.2012.
Ο εφεσείων αμφισβητεί την πρωτόδικη απόφαση με οκτώ λόγους έφεσης. Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης απέσυρε τους λόγους έφεσης 2, 3, 4 και 8, οι οποίοι δε θα μας απασχολήσουν περαιτέρω. Στους εναπομείναντες λόγους έφεσης αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Λόγος Έφεσης 1
Εσφαλμένα ή/και αναιτιολόγητα ή/και αντίθετα στις καθιερωμένες από τη νομολογία αρχές το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι, δεν υπήρχαν ζημιογόνα κατάλοιπα από τις προσβαλλόμενες από τον Εφεσείοντα αποφάσεις ήτοι τα διατάγματα κράτησης και απέλασης που εκδόθηκαν εναντίον του από τους καθ΄ων.
Λόγος Έφεσης 5
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο στην απόφαση του έσφαλε ως προς το βάρος ή/και επίπεδος απόδειξης που είχε ο εφεσείοντας για την στοιχειοθέτηση «εκ πρώτης όψεως πιθανολόγηση ζημίας» κατά την κράτηση ή/και απέλαση του.
Λόγος Έφεσης 6
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα ή/και αντινομικά ή/και αντιφατικά προέβηκε σε εξέταση των λόγων ανάκλησης των προσβαλλόμενων αποφάσεων ή/και την ουσία της έκδοσης της επίδικης αποφάσεως για να καταλήξει στο συμπέρασμα εάν υπάρχει εκ πρώτης όψεως πιθανολόγηση ζημίας για σκοπούς εξέτασης της ουσίας της προσφυγής.
Λόγος Έφεσης 7
Η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η υπόθεση Robert Harvey v. Δημοκρατίας, υπόθ. αρ. 1726/10, ημερ. 17.1.2012, αφορούσε διαφορετικά δεδομένα είναι εσφαλμένη.»
Αποτελεί πάγια αρχή της νομολογίας ότι το έννομο συμφέρον πρέπει να ενυπάρχει σε τρία διαφορετικά στάδια της διαδικασίας, ήτοι, κατά την έκδοση της πράξης, κατά την άσκηση της αίτησης ακυρώσεως και κατά τη συζήτησή της. Η ανάκληση διοικητικής πράξης αποτελεί νέα εκτελεστή διοικητική πράξη και, όπως αναφέρθηκε στην υπόθεση Παπαδόπουλος ν. Δημοκρατίας (1989) 3 ΑΑΔ 973, «οδηγεί στην εξαφάνιση της πράξης και την κατάργηση της δίκης, εκτός εάν, κατά την περίοδο πριν την ανάκληση, ο αιτητής έχει υποστεί ζημία, η οποία δεν εξαλείφθηκε με την ανάκληση (Christos Malliotis and Others and The Municipality of Nicosia (1965) 3 C.L.R. 75, Christodoulides v. The Republic (1978) 3 C.L.R. 189, Irrigation Division "Katzilos" v. Republic (1983) 3 C.L.R. 1068, σελ. 1080, 1083, Agrotis v. Republic (1983) 3 C.L.R. 1397, Strakka Ltd v. The Republic of Cyprus and Another (1988) 3 C.L.R. 760).
Ανεξάρτητα από την ανάκληση της διοικητικής πράξης ή απόφασης, αν στη διάρκεια της ισχύος της παρήχθησαν αποτελέσματα που ζημιώνουν τον αιτητή που δεν αντιμετωπίστηκαν, ή εξαλείφθηκαν με την ανάκληση, η προσφυγή πρέπει να αποφασιστεί από το Δικαστήριο με σκοπό την ακύρωση, για να μπορεί ο αιτητής με βάση την παράγραφο 6 να ζητήσει αποζημίωση.»
Σύμφωνα με τον εφεσείοντα, προκύπτει ζημιογόνο κατάλοιπο per se λόγω της αποστέρησης της ελευθερίας του κατά το διάστημα που παρέμεινε υπό κράτηση. Προς τούτο παρέπεμψε στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις αρ. 1244/2011, 1245/2011, 1246/2011 και 1247/2011 Krisztian Bekefi κ.ά. Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερ. 28.9.2012, όπου τα γεγονότα είναι πανομοιότυπα με την παρούσα και στην απόφαση στην υπόθεση Rebert Harvey, Υπόθεση Αρ. 1726/2010, ημερ. 17.1.2012.
Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών ημερομηνίας 21.2.2012, η οποία κοινοποιήθηκε στο δικηγόρο του εφεσείοντα με επιστολή ίδιας ημερομηνίας (Τεκμήριο Χ στην ένσταση), μεταξύ άλλων, «ακύρωσε τα διατάγματα απέλασης/κράτησης που είχαν εκδοθεί εναντίον του στις 21-9-11 γιατί διαπιστώθηκε ότι είχαν εκδοθεί δυνάμει λανθασμένου άρθρου του Νόμου 7(1)/2007».
Όπως προκύπτει από τα γεγονότα (επιστολή δικηγόρου εφεσείοντα προς Αρχηγό Αστυνομίας, ημερομηνίας 4.10.11, Τεκμήριο 2 στην Αίτηση Ακυρώσεως), ο εφεσείων παρέμεινε υπό κράτηση από τις 3.10.11 μέχρι τις 7.10.11 οπόταν και απελάθηκε. Συνακόλουθα υπήρξε στέρηση της ελευθερίας του για το εν λόγω χρονικό διάστημα δυνάμει διαταγμάτων κράτησης και απέλασης που ανακλήθηκαν λόγω του ότι έπασχε η νομική τους βάση. Η απόφαση για κράτηση και απέλαση αποτελεί ξεχωριστή διοικητική πράξη η οποία μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή, όπως εν προκειμένω. H απόφαση αυτή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κήρυξή του ως παράνομου μετανάστη (άρθρο 6(1)(ζ) του Κεφ. 105) ή την κρίση ότι αποτελεί απειλή για τη δημόσια τάξη της Δημοκρατίας (άρθρο 29 του Ν. 7(1)/2007), κάτι που αποτελεί προαπαιτούμενο για την έκδοση τέτοιων διαταγμάτων. Από την άλλη, η ύπαρξη και μόνο απόφασης στη βάση των πιο πάνω νομοθετικών προνοιών δεν νομιμοποιεί κράτηση και απέλαση χωρίς ο,τιδήποτε περαιτέρω.
Στην προκείμενη περίπτωση, η θεώρηση ότι νομίμως κρίθηκε ο εφεσείων ως απαγορευμένος μετανάστης, δε νομιμοποιεί άνευ ετέρου την κράτηση και απέλασή του. Απαιτείται η έκδοση νόμιμου διατάγματος κράτησης και απέλασης. Με δεδομένο ότι ο εφεσείων κρατήθηκε, έστω για μικρό χρονικό διάστημα, κατά παράβαση του δικαιώματος του για ελευθερία, θεωρούμε ότι διατηρεί το απαιτούμενο έννομο συμφέρον για προώθηση της προσφυγής του παρά την ανάκληση των εν λόγω διαταγμάτων. Μόνο σε περίπτωση ακύρωσης των σχετικών διαταγμάτων από το Δικαστήριο θα μπορέσει να διεκδικήσει αποζημιώσεις για την παραβίαση των δικαιωμάτων του.
Ως εκ των ανωτέρω η έφεση επιτυγχάνει. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται και η υπόθεση παραπέμπεται στο Διοικητικό Δικαστήριο να εξετάσει την προσφυγή. Τα έξοδα της έφεσης, τα οποία καθορίζονται σε €1.000, πλέον ΦΠΑ, εάν υπάρχει, επιδικάζονται υπέρ του εφεσείοντα. Τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας θα ακολουθήσουν το αποτέλεσμα της προσφυγής.
Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.
Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
ΣΦ. Γ. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.