|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2011) 3 ΑΑΔ 611
20 Ιουλίου, 2011
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Π., ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΦΩΤΙΟΥ,
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΑΛΛΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ,
Εφεσείουσα - Αιτήτρια,
ν.
ΔΗΜΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ,
Εφεσιβλήτου - Καθ' ου η αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 110/2008)
Πολεοδομία και Χωροταξία ― Αίτηση για πολεοδομική άδεια ― Η απαίτηση υποβολής της σύμφωνα με τον Ν.90/1972 και οι περιστάσεις της κριθείσας περίπτωσης, όπου αίτηση για χορήγηση πολεοδομικής άδειας περιτοίχισης κοιμητηρίου δεν υποβλήθηκε ― Συνέπειες.
Διοικητικό Δίκαιο ― Αιτιολογία διοικητικής πράξης ― Άρθρο 31 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου αρ. 158(Ι)/99 ― Ακόμα και αν μια διοικητική πράξη δεν θα μπορούσε να έχει έρεισμα στην νομική αιτιολογία που δόθηκε προς στήριξή της, αυτή μπορεί να διασωθεί στη βάση άλλης νομικής αιτιολογίας.
Οι εφεσείοντες επιδίωξαν με την έφεσή τους, την ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης με την οποία είχε απορριφθεί η προσφυγή τους κατά της ανάκλησης της άδειας οικοδομής για περίφραξη νεκροταφείου που είχαν προηγουμένως εξασφαλίσει.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
1. Μετά την ενεργοποίηση των προνοιών του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου αρ. 90/1972, και συγκεκριμένα κατά τον ουσιώδη χρόνο κατά τον οποίο η εφεσείουσα αποτάθηκε για έκδοση άδειας οικοδομής, για να προχωρήσει στην ανέγερση του περιτοιχίσματος, της ανάπτυξης δηλαδή εκείνης, απαιτείτο προηγούμενη λήψη πολεοδομικής άδειας, δυνάμει του Νόμου 90/1972. Η εξαίρεση την οποία επικαλείται η εφεσείουσα, δυνάμει της επιφύλαξης του Άρθρου 21 του Νόμου, δεν εφαρμόζεται στην περίπτωσή της.
Κατ' αρχάς, δεν υφίστατο, κατά την ημερομηνία που τέθηκε σε ισχύ ο Νόμος, άδεια για την ανάπτυξη εκείνη, η οποία να είχε εκδοθεί κατά τις διατάξεις άλλου Νόμου. Ο περί Ταφής Νόμος δεν έδιδε τη δυνατότητα έγκρισης και έκδοσης αδειών για οποιαδήποτε ανάπτυξη. Αδειοδότησε το τεμάχιο εκείνο ώστε να μπορεί να χρησιμοποιείται ως νεκροταφείο και στο βαθμό και έκταση που χρησιμοποιήθηκε, θα έπρεπε να είχε περιφραχθεί όπως προνοείτο κατά τον ουσιώδη χρόνο, όπως και έγινε. Με την επέλευση όμως του χρόνου και τη θέσπιση, ή καλύτερα με την ενεργοποίηση των προνοιών του περί Πολεοδομίας Νόμου, οποιαδήποτε περαιτέρω ουσιώδης οικοδομική εργασία που θεωρείτο "ανάπτυξη" θα έπρεπε να εγκριθεί με έκδοση πολεοδομικής άδειας.
2. Ακόμα και αν μια διοικητική πράξη δεν θα μπορούσε να έχει έρεισμα στη νομική αιτιολογία που δόθηκε προς στήριξή της, αυτή μπορεί, εν πάση περιπτώσει, να επικυρωθεί στη βάση άλλης νομικής αιτιολογίας.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Christodoulides a.o. v. Republic (1984) 3 C.L.R. 1297.
Έφεση.
Έφεση από την εφεσείουσα εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Κωνσταντινίδης, Δ.), (Υπόθεση Aρ. 1370/06), ημερ. 6/6/08.
Δ. Παπαχρυσοστόμου με Ι. Τυπογράφο, για την Εφεσείουσα.
Π. Πολυβίου, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Κληρίδης, Δ..
ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Η εφεσείουσα είναι ιδιοκτήτρια του Τεμ. 422 Φ/Σχ.ΧΧΙ47W2, ενορία Παναγίας, στην Παλλουριώτισσα, το οποίο επί δεκαετίες χρησιμοποιείται ως Νεκροταφείο της Ορθοδόξου Χριστιανικής Κοινότητας Παλλουριώτισσας. Αποτάθηκε στον εφεσίβλητο, ως αρμόδιας Αρχής, για τη χορήγηση άδειας οικοδομής για ανέγερση περιτοιχίσματος στη νότια πλευρά του τεμαχίου, η σχετική άδεια εκδόθηκε στις 13.12.2005 και άρχισαν οικοδομικές εργασίες για την ανέγερση του περιτοιχίσματος περί το Μάιο του 2006. Τότε, όμως, η εφεσείουσα ειδοποιήθηκε από το Δημοτικό Μηχανικό ότι η εκδοθείσα άδεια ανακαλείτο προσωρινά, λόγω παραπόνων που υποβλήθηκαν από περιοίκους, και μέχρις ότου επανεξετασθεί το θέμα από το Δημοτικό Συμβούλιο. Πράγματι, το Δημοτικό Συμβούλιο του καθ' ου η αίτηση Δήμου, με απόφασή του ημερομηνίας 1.6.2006, επανεξέτασε το θέμα και αποφάσισε την ανάκληση της εκδοθείσας άδειας οικοδομής. Η εφεσείουσα ζήτησε, μέσω του δικηγόρου της, να πληροφορηθεί τους λόγους της ανάκλησης της άδειας, οπότε και ενημερώθηκε ότι η άδεια ανακλήθηκε επειδή μόνο μέσα στο πλαίσιο αίτησης για πολεοδομική άδεια θα μπορούσε να εγκριθεί η αλλαγή χρήσης του τμήματος που θα περιφρασσόταν.
Εναντίον της απόφασης του εφεσίβλητου Δήμου για την ανάκληση της εκδοθείσας άδειας οικοδομής, η εφεσείουσα καταχώρησε την υπ' αρ. 1370/2006 προσφυγή.
Κατόπιν εκδίκασης, η προσφυγή της εφεσείουσας απορρίφθηκε, οπότε και ασκήθηκε η παρούσα έφεση, στο πλαίσιο της οποίας ηγέρθηκαν και προωθήθηκαν δύο λόγοι έφεσης.
1ος Λόγος Έφεσης - Ότι εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι η εκδοθείσα άδεια οικοδομής ήταν παράνομη και ως τέτοια, νόμιμα ανακλήθηκε.
Όπως είχε υποστηρίξει η εφεσείουσα, τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση, στην υπό εξέταση περίπτωση δεν απαιτείτο η έκδοση πολεοδομικής άδειας, ως προϋπόθεση για την έκδοση της άδειας οικοδομής, και επικαλέσθηκε προς τούτο τις πρόνοιες του Άρθρου 21 του περί Πολεοδομίας Νόμου αρ. 90/72.
Το κείμενο του Άρθρου 21 έχει ως εξής:
"21. Τηρουμένων των επομένων διατάξεων του παρόντος άρθρου, από της ορισθείσης ημέρας απαγορεύεται η έναρξις οιασδήποτε αναπτύξεως ακινήτου ιδιοκτησίας εκτός εάν έχη χορηγηθή πολεοδομική άδεια της Πολεοδομικής Αρχής εξουσιοδοτούσα την ανάπτυξιν ταύτην:
Νοείται ότι δεν εμποδίζεται ή επηρεάζεται η ανάπτυξη οποιασδήποτε ακίνητης ιδιοκτησίας, εφόσον για την ανάπτυξη αυτή υφίσταται κατά την ορισθείσα ημέρα άδεια που εκδόθηκε κατά τις διατάξεις οποιουδήποτε άλλου νόμου."
Σύμφωνα με τις ερμηνευτικές διατάξεις του Άρθρου 2 του ίδιου Νόμου, ο όρος "ορισθείσα ημέρα" σημαίνει την ορισθείσα ημερομηνία για την έναρξη της ισχύος του Νόμου που στην περίπτωση του περί Πολεοδομίας Νόμου ήταν η 1η Δεκεμβρίου 1990.
Όπως υποστήριξε η εφεσείουσα, δεν απαιτείτο στην περίπτωσή της πολεοδομική άδεια, εφόσον το τεμάχιο 422, όπου προτείνεται η περίφραξη, ήταν χαρακτηρισμένο από δεκαετίες ως νεκροταφείο και, σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Ταφής Νόμου, Κεφ. 247, επιβαλλόταν δια Νόμου η περίφραξή του.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο συμφώνησε ότι, πράγματι, με βάση τον καταργηθέντα περί Ταφής Νόμο, αλλά και με τον περί Κοιμητηρίων (Ταφή και Εκταφή) Νόμο αρ. 255(Ι)/2004 που τον αντικατέστησε, επιβαλλόταν καθήκον περίφραξης κοιμητηρίου. Όμως, αυτό το γεγονός δεν θεωρήθηκε από το Δικαστήριο ότι απάλλασσε από την αναγκαιότητα εξασφάλισης πολεοδομικής άδειας, αφού η προτεινόμενη ανέγερση του περιτοιχίσματος αδιαμφισβήτητα θεωρείται "ανάπτυξη" μέσα στην έννοια που αποδίδεται στον όρο από τον περί Πολεοδομίας Νόμο. Ανεξάρτητα, επομένως, από το θέμα της αλλαγής χρήσης που επικαλέστηκε ο εφεσίβλητος Δήμος, όπως θεώρησε το πρωτόδικο Δικαστήριο, παράνομα ήταν που εκδόθηκε άδεια οικοδομής χωρίς προηγουμένως να είχε εκδοθεί πολεοδομική άδεια.
Προωθώντας τη θέση ότι η πιο πάνω προσέγγιση του Δικαστηρίου είναι λανθασμένη, η εφεσείουσα επιχειρηματολόγησε περαιτέρω ότι το τεμάχιο 422 ολόκληρο, και όχι μέρος αυτού, είναι νομικά αναγνωρισμένο νεκροταφείο, αδειούχο, με βάση τον περί Ταφής Νόμο, και επειδή, για κάποιους λόγους, δεν είχε περιφραχθεί προηγουμένως το επίμαχο νότιο μέρος, υποβλήθηκε η αίτηση για άδεια οικοδομής, ώστε να υπάρχει συμμόρφωση με τη νομοθεσία.
Η πιο πάνω επιχειρηματολογία της εφεσείουσας, αν και ηχεί λογική, εν τούτοις, κατά την άποψή μας, δε θα δικαιολογούσε τη λήψη απόφασης άλλης παρά εκείνης που λήφθηκε από το διοικητικό όργανο και επικυρώθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο.
Κατ' αρχάς, η προτεινόμενη ανέγερση πρέπει να θεωρηθεί ως "ανάπτυξη" μέσα στην έννοια του Άρθρου 20 του Νόμου, το κείμενο του οποίου έχει ως εξής:
"20.-(1) Εν τω παρόντι Νόμω, εκτός εάν άλλως προκύπτη εκ του κειμένου, «ανάπτυξις» σημαίνει, τηρουμένων των επομένων διατάξεων του παρόντος άρθρου, την εκτέλεσιν οικοδομικών, μηχανικών, μεταλλευτικών ή άλλων εργασιών εντός, επί, ύπερθεν ή κάτωθεν ακινήτου ιδιοκτησίας ή την εκτέλεσιν οιασδήποτε ουσιώδους μεταβολής, εν τη χρήσει οιασδήποτε οικοδομής ή άλλης ακινήτου ιδιοκτησίας..."
Όπως διαπιστώνεται και από τα κατατεθέντα σχέδια και τις φωτογραφίες που παρουσιάστηκαν στο Δικαστήριο, η προτεινόμενη περίφραξη είναι ένα ογκώδες οικοδομικό έργο περιτοιχίσματος, και όχι μια απλή περίφραξη, και, εξάλλου, το γεγονός ότι συνιστούσε "ανάπτυξη" μέσα στην έννοια του προαναφερθέντος όρου, ήταν παραδεκτό και από την εφεσείουσα στην πρωτόδικη διαδικασία, αλλά και ρητά δηλώθηκε, ως παραδεκτό και ενώπιον του Εφετείου.
Μετά την ενεργοποίηση των προνοιών του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου αρ. 90/1972, και συγκεκριμένα κατά τον ουσιώδη χρόνο κατά τον οποίο η εφεσείουσα αποτάθηκε για έκδοση άδειας οικοδομής, για να προχωρήσει στην ανέγερση του περιτοιχίσματος, της ανάπτυξης δηλαδή εκείνης, απαιτείτο προηγούμενη λήψη πολεοδομικής άδειας, δυνάμει του Νόμου 90/1972.
Η εξαίρεση την οποία επικαλείται η εφεσείουσα, δυνάμει της προαναφερθείσας επιφύλαξης του Άρθρου 21 του Νόμου, δεν εφαρμόζεται στην περίπτωσή της.
Κατ' αρχάς, δεν υφίστατο, κατά την ημερομηνία που τέθηκε σε ισχύ ο Νόμος, άδεια για την ανάπτυξη εκείνη η οποία να είχε εκδοθεί κατά τις διατάξεις άλλου Νόμου. Ο περί Ταφής Νόμος δεν έδιδε τη δυνατότητα έγκρισης και έκδοσης αδειών για οποιαδήποτε ανάπτυξη. Αδειοδότησε το τεμάχιο εκείνο ώστε να μπορεί να χρησιμοποιείται ως νεκροταφείο και στο βαθμό και έκταση που χρησιμοποιήθηκε, θα έπρεπε να είχε περιφραχθεί όπως προνοείτο κατά τον ουσιώδη χρόνο, όπως και έγινε. Με την επέλευση όμως του χρόνου και τη θέσπιση, ή καλύτερα με την ενεργοποίηση των προνοιών του περί Πολεοδομίας Νόμου, οποιαδήποτε περαιτέρω ουσιώδης οικοδομική εργασία που θεωρείτο "ανάπτυξη" θα έπρεπε να εγκριθεί με έκδοση πολεοδομικής άδειας.
Επομένως, ο πρώτος λόγος έφεσης δεν μπορεί να ευσταθήσει.
2ος Λόγος Έφεσης - Η κατ' ισχυρισμό εσφαλμένη προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου του θέματος της δοθείσας από τον εφεσίβλητο αιτιολογίας για την ανάκληση.
Όπως έχουμε προαναφέρει, ο εφεσίβλητος Δήμος, ανακαλώντας την εκδοθείσα άδεια οικοδομής, έδωσε την αιτιολογία ότι "... μόνο μέσα στα πλαίσια αίτησης για Πολεοδομική Άδεια θα μπορούσε να εκδοθεί αλλαγή χρήσης του τμήματος που περιφράσσεται."
Η εφεσείουσα υποστήριξε πρωτόδικα ότι πεπλανημένη ήταν η πιο πάνω αιτιολογία και ανυπόστατη, εφόσον η εφεσείουσα δεν ζήτησε καμιά αλλαγή χρήσης του τεμαχίου, παρά μόνο ζήτησε άδεια για την περίφραξη του νότιου τμήματός του. Ότι, περαιτέρω, η προσβαλλόμενη απόφαση ανάκλησης δεν θα μπορούσε να αιτιολογηθεί με βάση άλλο νομικό έρεισμα.
Σε σχέση με αυτή την επιχειρηματολογία, παρατηρούμε τα ακόλουθα:
Ατυχώς φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε από τον εφεσίβλητο Δήμο ο όρος "αλλαγή χρήσης" του υπό περίφραξη χώρου, ως μέρος της αιτιολογίας για την αναγκαιότητα λήψης πολεοδομικής άδειας.
Εδώ δεν λάμβανε χώρα αλλαγή χρήσης. Η χρήση του τεμαχίου ήταν και θα παρέμενε η ίδια, δηλαδή ως νεκροταφείου. Όμως, για την προτεινόμενη νέα οικοδομική εργασία η οποία συνιστούσε "ανάπτυξη", αναμφίβολα απαιτείτο η εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας.
Παραταύτα, η συμπερίληψη στην αιτιολογία της ανάκλησης των περί αλλαγής χρήσης, δεν καθιστά τρωτή την προσβαλλόμενη απόφαση. Όπως ορθά παρατήρησε και το πρωτόδικο Δικαστήριο και το είχε δεχθεί και η εφεσείουσα, ακόμα και αν μια διοικητική πράξη δεν θα μπορούσε να έχει έρεισμα στη νομική αιτιολογία που δόθηκε προς στήριξή της, αυτή μπορεί, εν πάση περιπτώσει, να επικυρωθεί στη βάση άλλης νομικής αιτιολογίας. [Christodoulides and Others v. The Republic (1984) 3 C.L.R. 1297 και Άρθρο 31 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν.158(Ι)/1999)].
Επομένως, ο δεύτερος λόγος έφεσης δεν μπορεί να ευσταθήσει.
Η έφεση αναπόφευκτα απορρίπτεται με έξοδα υπέρ του εφεσίβλητου, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.