|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2007) 3 ΑΑΔ 55
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 45/2006)
12 Φεβρουαρίου 2007
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Πρ/ος, ΑΡΤΕΜΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΦΩΤΙΟΥ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στές]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΟΝΟΥΦΡΙΟΥ,
Αιτητής,
- ν. -
1. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΔΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΣ,
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΟΥ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
---------------------------
Ο αιτητής εμφανίζεται αυτοπροσώπως.
Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
---------------------------
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του
Δικαστηρίου θα δώσει ο Νικολάου, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Στις 7 Αυγούστου 1998 ο αιτητής καταδικάστηκε από το Κακουργιοδικείο, στην ποινική υπόθεση αρ. 14145/97 Λεμεσού, σε φυλάκιση 18 χρόνων. Η ποινή άρχιζε από τις 9 Ιανουαρίου 1997, ημερομηνία κατά την οποία ο αιτητής είχε συλληφθεί. Όμως στην ταυτότητα καταδίκου, την οποία ετοίμασε η διεύθυνση των Φυλακών, εσφαλμένα σημειώθηκε ως ημερομηνία έναρξης της ποινής η 4 Απριλίου 1997 και ως ημερομηνία απόλυσης η 3 Απριλίου 2015.
Στις 3 Μαρτίου 2003 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ασκώντας τις εξουσίες τις οποίες του παρέχει το Άρθρο 53.4 του Συντάγματος, ανέστειλε υπό όρους το ένα τέταρτο της ποινής των καταδίκων, εξαιρουμένων για ειδικούς λόγους ορισμένων τάξεων. Ο αιτητής συγκαταλεγόταν στους ευεργετηθέντες. Αυτή η εξέλιξη σήμαινε μείωση της ποινής του κατά 4 χρόνια και 6 μήνες. Κατ΄ ακολουθίαν ετοιμάστηκε δεύτερη ταυτότητα καταδίκου, στην οποία σημειώθηκε η ορθή αυτή τη φορά ημερομηνία έναρξης της ποινής όπως και το μειωμένο σύνολο της ποινής, ήτοι 13 χρόνια και 6 μήνες και, επακόλουθα, η 8 Ιουλίου 2010 ως νέα ημερομηνία απόλυσης, εκτός βέβαια αν στο μεταξύ παρεμβαλλόταν κάτι άλλο.
Ακολούθησε και περαιτέρω μεταβολή. Στις 5 Σεπτεμβρίου 2003 παραχωρήθηκε στον αιτητή άδεια προσωρινής απουσίας είκοσι τεσσάρων ωρών αλλά παρέλειψε να τηρήσει τον όρο επιστροφής. Συνελήφθη στις 21 Σεπτεμβρίου 2003 και στις 19 Ιουλίου 2005 καταδικάστηκε από το Κακουργιοδικείο, στην ποινική υπόθεση 15227/03 Λεμεσού, σε ποινή φυλάκισης 4 χρόνων, διαδοχικώς προς την ποινή την οποία ήδη εξέτιε. Ως αποτέλεσμα ετοιμάστηκε τρίτη ταυτότητα επί της οποίας σημειώθηκε συνολική φυλάκιση 22 χρόνων και ημερομηνία απόλυσης η 8 Ιανουαρίου 2019. Το σημαντικό, σε αυτό τον τελευταίο υπολογισμό, ήταν ότι δεν περιλαμβανόταν αναστολή ένεκα προεδρικής χάριτος. Αυτό, καθώς φαίνεται, ήταν το αποτέλεσμα γνωμάτευσης του Γενικού Εισαγγελέα, ημερ. 9 Σεπτεμβρίου, την οποία είχε ζητήσει ο Αν. Διευθυντής Φυλακών.
Στις 16 Ιανουαρίου 2006 ο αιτητής καταχώρισε στο Ανώτατο Δικαστήριο την Αίτηση Αρ. 4/2006 για την έκδοση εντάλματος habeas corpus. Επικαλέστηκε το άρθρο 12 του περί Φυλακών Νόμου του 1996 (Ν. 62(Ι)/96 όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 12(Ι)/97) το οποίο προβλέπει μείωση ποινής λόγω καλής διαγωγής και εργατικότητας. Ισχυρίστηκε ότι, με βάση τα προεκτεθέντα δεδομένα της περίπτωσής του, οι ποινές του είχαν εκπνεύσει και ότι θα έπρεπε, όπως ορίζει το άρθρο 10 του Νόμου, να είχε ήδη απολυθεί. Διαλαμβάνεται στο άρθρο 12 ότι:
«12. - (1) Τηρουμένων των διατάξεων του παρόντος Νόμου, κρατούμενος ο οποίος εκτίει ποινή φυλάκισης εξασφαλίζει μείωση της ποινής του, αν επιδείξει καλή διαγωγή και εργατικότητα, εκτός αν του έχει επιβληθεί η ποινή της διά βίου φυλάκισης.
(2) Η ποινή του κρατουμένου μειώνεται με αιτιολογημένη απόφαση του Διευθυντή και η μείωση υπολογίζεται σύμφωνα με τον Πίνακα που εκτίθεται στο Παράρτημα Α, ανάλογα με τον αριθμό των προηγούμενων περιόδων ποινής φυλάκισης με τις οποίες αυτός βαρύνεται. Για κάθε μήνα φυλάκισης, όπως εκτίθεται στην πρώτη στήλη του Πίνακα, η ποινή μειώνεται κατά την αντίστοιχη περίοδο που εκτίθεται στη δεύτερη στήλη, ανάλογα με την περίπτωση:
Νοείται ότι η μείωση αυτή υπολογίζεται σωρευτικά πάνω στο σύνολο της ποινής του κρατουμένου, εφαρμοζομένων των μειώσεων που εκτίθενται στη δεύτερη στήλη για κάθε περίοδο φυλάκισης που εκτίθεται στην πρώτη στήλη, μέσα στα όρια της οποίας εμπίπτει το αντίστοιχο μέρος της ποινής του κρατουμένου.
(3) Σε περίπτωση που κρατούμενος καταδικάζεται να εκτίσει ποινή φυλάκισης μετά τη λήξη άλλης ποινής, το σύνολο των δύο ποινών, λογίζεται μία καταδίκη για σκοπούς υπολογισμού της μείωσης της ποινής την οποία ο κρατούμενος μπορεί να εξασφαλίζει λόγω εργατικότητας και καλής διαγωγής.
(4) Σε περίπτωση που ποινή φυλάκισης συντρέχει κατά ένα μέρος της με άλλη ποινή και ταυτόχρονα υπερκαλύπτει την ποινή αυτή, η ποινή με τη μεγαλύτερη διάρκεια υπερισχύει της άλλης.
(5) Η απόφαση για τη μείωση της ποινής, όπως και η έκταση της μείωσης αυτής για κάθε κρατούμενο, δε λαμβάνεται, παρά μόνο όταν ο κρατούμενος εκτίσει ολόκληρο το μέρος της ποινής για το οποίο δε δύναται να εξασφαλίσει περαιτέρω μείωση της ποινής, δυνάμει του παρόντος άρθρου.»
Στην αίτηση του για habeas corpus ο αιτητής προέβη σε διάφορες εισηγήσεις αναφορικά με τη συνολική έκταση της ποινής του, εξειδίκευσε διάφορες πτυχές και πρότεινε δύο εναλλακτικές μεθόδους αντίκρυσης των δεδομένων για τον υπολογισμό του χρόνου απόλυσης του. Με τη μια η ημερομηνία απόλυσης ήταν η 30 Αυγούστου 2004 και με την άλλη η 26 Νοεμβρίου 2005. Η Δημοκρατία, από τη μεριά της, διαφορετικά προσέγγισε τα δεδομένα. Θεώρησε ως ημερομηνία απόλυσης του αιτητή το ενωρίτερο την 7 Ιουνίου 2008 και τότε μόνο εφόσον, πρώτο, του αναγνωριζόταν αναστολή ποινής με βάση την προεδρική χάρη και, δεύτερο, συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του εδαφίου (1) του άρθρου 12 σε σχέση με τις οποίες, σύμφωνα με το εδάφιο (5), η απόφαση του Διευθυντή θα λαμβανόταν κατά εκείνη την ημερομηνία.
Το Δικαστήριο πρωτοδίκως δεν αποδέχθηκε ως βάσιμες τις εισηγήσεις του αιτητή και τις μεθόδους τις οποίες πρότεινε. Θεώρησε ορθή την προσέγγιση της Δημοκρατίας και κατέληξε ότι «δεν επέστη ο χρόνος που θα πρέπει το ζήτημα της μείωσης της ποινής να εξετασθεί από τον καθ΄ ου η αίτηση, Διευθυντή των Φυλακών» και ότι, επομένως, η αίτηση ήταν «πρόωρη»: βλ. Ανδρέας Ονουφρίου, Αίτηση Αρ. 4/2006, ημερ. 22 Φεβρουαρίου 2006.
Ο αιτητής άσκησε έφεση την οποία η Ολομέλεια απέρριψε. Υπέδειξε ότι η ερμηνεία και εφαρμογή της νομοθετικής πρόνοιας για τη μείωση ποινών με απόφαση του Διευθυντή Φυλακών, εντασσόταν στο πλαίσιο λειτουργίας διοικητικής αρχής και ως εκ τούτου δεν ενέπιπτε στην ιδιωτικού δικαίου δικαιοδοσία ενταλμάτων habeas corpus. Δίνοντας έμφαση σ΄ αυτό, θεώρησε ότι δεν θα έπρεπε να ασχοληθεί ακόμα και με πτυχές, όπως η ερμηνεία της προεδρικής αναστολής και η ημερομηνία έναρξης της δεύτερης ποινής, οι οποίες από τη φύση τους ανήκουν στο πλαίσιο αίτησης για habeas corpus.
Ο αιτητής, ενεργώντας αυτοπροσώπως, καταχώρισε την παρούσα προσφυγή στις 10 Ιανουαρίου 2006, δηλαδή λίγες ημέρες πριν από την καταχώριση της Αίτησης για habeas corpus. Απέβλεπε στην εξέταση του ίδιου ακριβώς ζητήματος στο πλαίσιο άλλης δικαιοδοσίας. Εντοπίστηκαν στην προσφυγή ατέλειες οι οποίες όμως αντικρύστηκαν με την επιείκεια η οποία, σύμφωνα με το Διαδικαστικό Κανονισμό του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962, ενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου ο προσφεύγων δεν αντιπροσωπεύεται από δικηγόρο.
Ο αιτητής προβάλλει συγκεκριμένα (α) ότι δικαιούται σε αναστολή του ¼ της ποινής του με βάση την προεδρική χάρη, εννοώντας του συνόλου των δύο ποινών διάρκειας 22 χρόνων, αλλά διατυπώνει και εναλλακτική πρόταση για μόνο την πρώτη ποινή των 18 χρόνων• (β) ότι η δεύτερη ποινή, η διαδοχική, πρέπει να θεωρείται ότι άρχισε όχι κατά την ημερομηνία που του επιβλήθηκε αλλά κατά την ημερομηνία της σύλληψης του, δηλαδή 22 περίπου μήνες ενωρίτερα, δεδομένου ότι στο μεσοδιάστημα τελούσε υποκράτηση• και (γ) ότι με βάση αυτά τα δεδομένα ή έστω μερικά από αυτά, τα οποία εξειδικεύει, η ημερομηνία κατά την οποία ο Διευθυντής όφειλε να εξέταζε θέμα μείωσης ποινής, με βάση το άρθρο 12 του Νόμου, είχε ήδη παρέλθει, περισσότερο ή λιγότερο ανάλογα με το πώς αντίκρυζε κανείς (i) την προεδρική αναστολή (ii) την ημερομηνία έναρξης της δεύτερης ποινής και (iii) το εδάφιο (2) του άρθρου 12 σε ό,τι αφορά τον τρόπο υπολογισμού της μείωσης που εκτίθεται στον Πίνακα.
Θεωρήσαμε, υπό το φως και της προαναφερθείσας απόφασης της Ολομέλειας στην Ανδρέας Ονουφρίου ν. Δημοκρατίας, Πολ. Έφ. 80/2006, ημερ. 3 Ιουλίου 2006, ότι ενδείκνυται η εξέταση της προσφυγής από την Πλήρη Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου ενόψει της δικαιοδοτικής διάστασης η οποία δημιουργείται από το ότι η εμφανιζόμενη από τον αιτητή ως παράλειψη του Διευθυντή Φυλακών να εκπληρώσει οφειλόμενη ενέργεια συμπλέκεται με θέματα ερμηνείας της προεδρικής αναστολής και της έναρξης της δεύτερης ποινής, η κρίση για τα οποία δεν ανήκει στη διοικητική λειτουργία.
Στην προαναφερθείσα Αίτηση Αρ. 4/2006 για habeas corpus, το Δικαστήριο ασχολήθηκε πρωτοδίκως με τη λεπτομέρεια των ισχυρισμών του αιτητή και εξήγησε τους λόγους για τους οποίους, υπό τις καλύτερες για τον αιτητή περιστάσεις, η ημερομηνία απόλυσης του δεν μπορούσε να ήταν πριν από τις 7 Ιουνίου 2008. Καταλήγοντας υπέδειξε, προδήλως ορθά κατά την άποψη μας, (α) ότι η ημερομηνία έναρξης της δεύτερης ποινής ήταν η ημερομηνία κατά την οποία η ποινή επιβλήθηκε και όχι η ημερομηνία σύλληψης αφού ο αιτητής ήδη εξέτιε ποινή φυλάκισης και δεν ήταν ελεύθερος έτσι ώστε να λαμβανόταν υπόψη, για τους σκοπούς της δεύτερης ποινής, η περίοδος κατά την οποία αυτός τελούσε υπό κράτηση• (β) ότι η προεδρική αναστολή, ανεξάρτητα από το κατά πόσο ο αιτητής την εδικαιούτο ή όχι, δεν μπορούσε να αφορά παρά μόνο στην πρώτη ποινή, τη μόνη που υπήρχε κατά τον χρόνο εξαγγελίας της αναστολής• και (γ) ότι ο υπολογισμός της μείωσης «σωρευτικά πάνω στο σύνολο της ποινής» γίνεται κλιμακωτά με βάση τις ημέρες που, σύμφωνα με τον Πίνακα, αντιστοιχούν σε κάθε επί μέρους περίοδο. Θεωρούμε επομένως, σε συμφωνία με την εν λόγω απόφαση την οποία υιοθετούμε, πρόωρη την εξέταση οποιουδήποτε θέματος το οποίο έχει σχέση με απόλυση του αιτητή.
Η προσφυγή απορρίπτεται ως μη παραδεκτή. Δεν εκδίδεται διαταγή για έξοδα.
Π.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
/ΕΘ