|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2005) 3 ΑΑΔ 317
15 Σεπτεμβρίου, 2005
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ,
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στές]
FINIA KNITWEAR CO LTD,
Εφεσείουσα,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ,
Εφεσίβλητης.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 3552)
Διοικητικό Όργανο ― Συλλογικά Όργανα ― Νόμιμη Σύνθεση ― Παρουσία προσώπων μη μελών ― Νόμιμη η σύνθεση παρά την παρουσία τους εφόσον παρίστανται βάσει νομοθετικής εξουσιοδότησης ― Τέτοια εξουσιοδότηση είχαν ο εκπρόσωπος του Γενικού Ελεγκτή και ο Γραμματέας του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών.
Μοναδικό ζήτημα στην έφεση ήταν κατά πόσο ορθά απορρίφθηκε πρωτόδικα ο λόγος ακυρώσεως που αφορούσε στην παράνομη σύνθεση του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, λόγω της παρουσίας του εκπροσώπου του Γενικού Ελεγκτή και του Γραμματέα στην επίδικη συνεδρία.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
Συζητήθηκε, ως το μόνο θέμα της έφεσης, η νομιμότητα της σύνθεσης του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών κατά τη λήψη της προσβληθείσας απόφασής του, ημερ. 16.11.00. Η εισήγηση αφορούσε στην παρουσία του εκπροσώπου του Γενικού Ελεγκτή και του Γραμματέα του Συμβουλίου και πρωτοδίκως υποδείχθηκαν τα Άρθρα 12 και 14 του περί Προσφορών του Δημοσίου Νόμου του 1997 (Ν.102(Ι)/97), που διείπε την περίπτωση, τα οποία αντιστοίχως προέβλεπαν την παρουσία του Γενικού Ελεγκτή ή εκπροσώπου του ως παρατηρητή και την τήρηση των πρακτικών από Γραμματέα.
Η νομολογία σε σχέση με την ανάγκη αποχώρησης μη μελών του συλλογικού οργάνου κατά τη συζήτηση και λήψη της απόφασης, δεν αφορά στην περίπτωση προσώπων τα οποία, κατά τις διατάξεις του Νόμου, δικαιούνται να παρίστανται στη συνεδρία. Εν προκειμένω, ο Νόμος επιτρέπει ρητά την παρουσία και την εν γένει συμμετοχή του Γενικού Ελεγκτή ή του εκπροσώπου του ως παρατηρητή στις συνεδρίες και δεν διακρίνουμε δυνατότητα διάσπασης της σημασίας των όρων ώστε ως συνεδρία, με την έννοια του Νόμου, να θεωρείται μόνο ένα μέρος της, μάλιστα το προπαρασκευαστικό. Σε σχέση με τον Γραμματέα, σχετική είναι και η απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας Lordos Hotel (Holdings) Ltd κ.ά. v. Συμβουλίου Αποχετεύσεως Παραλιμνίου κ.ά., Υπόθ. Αρ. 396/98 κ.ά., ημερ. 27.2.04. Το ερώτημα εκεί αφορούσε στο κατά πόσο ήταν παράνομη η σύνθεση "επειδή παρίστατο κατά τη λήψη των σχετικών αποφάσεων πρακτικογράφος". Απαντήθηκε με αναφορά στην απαίτηση του ειδικού Νόμου, να τηρούνται "επακριβή πρακτικά". Όπως εξηγήθηκε, "αυτής της φύσης η αυστηρή απαίτηση για επακριβή τήρηση των πρακτικών, αναφερόμενη ασφαλώς σε συλλογικό όργανο, ενέχει εξουσιοδότηση για την παρουσία πρακτικογράφου". Όπως και εν προκειμένω (εδ.(2) του Άρθρου 14) και σημειώνεται και περαιτέρω πρόνοια (εδ. (3) του Άρθρου 14) για κοινοποίηση των πρακτικών "στους παρατηρητές που τυχόν παρέστησαν στη σχετική συνεδρία". Όπως, τελικά, προβλέπει και ο περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμος του 1999 (Ν.158(Ι)/99). Κατά το Άρθρο 21, το συλλογικό όργανο "δεν είναι νόμιμα συντεθειμένο, αν στη συνεδρίασή του παρίσταται πρόσωπο που δεν είναι εξουσιοδοτημένο από το νόμο, έστω και αν δεν έλαβε μέρος στην ψηφοφορία, εκτός αν πρόκειται για υπάλληλο που είναι αρμόδιος για την τήρηση των πρακτικών". Και κατά το Άρθρο 24(1), "πρέπει να τηρούνται λεπτομερή πρακτικά των συνεδριάσεων των συλλογικών οργάνων, στα οποία να διατυπώνονται με σαφήνεια οι αποφάσεις που λαμβάνονται ....".
Η παρουσία του εκπροσώπου του Γενικού Ελεγκτή και του Γραμματέα καλύπτεται από τις πρόνοιες του Νόμου και δεν μπορεί να τίθεται ζήτημα παρανομίας, εξαιτίας της.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Lordos Hotel (Holdings) Ltd κ.ά. v. Συμβουλίου Αποχετεύσεως Παραλιμνίου κ.ά., Υπόθ. Αρ. 396/98 κ.ά., ημερ. 27.2.04.
Έφεση.
Έφεση από την αιτήτρια εταιρεία εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Υπόθεση Αρ. 130/2001) ημερομηνίας 8/11/2002, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή της κατά του κύρους της απόφασης του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών ημερ. 16/11/2000.
Σ. Νικολάου για Α. Παπαχαραλάμπους, για την Εφεσείουσα.
Δ. Κούσιου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το Δικαστή Γ. Κωνσταντινίδη.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Συζητήθηκε, ως το μόνο θέμα της έφεσης, η νομιμότητα της σύνθεσης του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών κατά τη λήψη της προσβληθείσας απόφασής του, ημερ. 16.11.00. Η εισήγηση αφορούσε στην παρουσία του εκπροσώπου του Γενικού Ελεγκτή και του Γραμματέα του Συμβουλίου και πρωτοδίκως υποδείχθηκαν τα άρθρα 12 και 14 του περί Προσφορών του Δημοσίου Νόμου του 1997 (Ν.102(Ι)/97), που διείπε την περίπτωση, τα οποία αντιστοίχως προέβλεπαν την παρουσία του Γενικού Ελεγκτή ή εκπροσώπου του ως παρατηρητή και την τήρηση των πρακτικών από Γραμματέα.
Με αυτά ως δεδομένα, οι εφεσείοντες υποστηρίζουν πως παρέμεινε αναπάντητη η ουσιαστική τους θέση, την οποία και επανέφεραν. Θεωρούν ότι, ενώ νομίμως παρίσταντο οι δύο κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, παρανόμως δεν αποχώρησαν αλλά παρέμειναν κατά τη συζήτηση και λήψη της απόφασης. Αυτό, με έρεισμα τις πρόνοιες του άρθρου 11 του Νόμου ως προς τη σύνθεση του Κεντρικού Συμβουλίου, που περιορίζεται στον καθορισμό των μελών του.
Δεν μπορούμε να συμμεριστούμε αυτές τις σκέψεις. Θεωρούμε ορθή την αντίθετη προσέγγιση όπως την προώθησε η εφεσίβλητη. Δεν είναι, βέβαια, μέλη του Συμβουλίου, όπως καθορίζει το άρθρο 11 είτε ο εκπρόσωπος του Γενικού Ελεγκτή είτε ο Γραμματέας. Είναι, όμως, πρόσωπα που κατά νομοθετική εξουσιοδότηση παρίστανται. Ως προς τον Γενικό Ελεγκτή ή τον εκπρόσωπό του, κατά το άρθρο 12, ως ακολούθως:
".... έχουν δικαίωμα να παρακάθονται στις συνεδρίες του Κεντρικού Συμβουλίου ως ανεξάρτητοι παρατηρητές, να εκφράζουν τις απόψεις τους επί των συζητούμενων θεμάτων και να ζητούν αυτές να καταγράφονται στα δυνάμει του άρθρου 14 τηρούμενα πρακτικά."
Και ως προς τον Γραμματέα, κατά το άρθρο 14, ως ακολούθως:
"(1) Κατά τις συνεδρίες του Κεντρικού Συμβουλίου, τηρούνται πρακτικά από τον γραμματέα ή τον αναπληρωτή γραμματέα.
(2) Κάθε μέλος που είναι παρόν στη συνεδρία μπορεί να ζητήσει οι απόψεις του να καταγραφούν επακριβώς στα πρακτικά.
(3) Το αργότερο μέσα σε δεκαπέντε εργάσιμες ημέρες από τη σχετική συνεδρία, τα πρακτικά υπογράφονται από τον Πρόεδρο και κοινοποιούνται σ' όλα τα μέλη, καθώς και στους παρατηρητές που τυχόν παρέστησαν στη σχετική συνεδρία."
Η νομολογία σε σχέση με την ανάγκη αποχώρησης μή μελών του συλλογικού οργάνου κατά τη συζήτηση και λήψη της απόφασης, δεν αφορά στην περίπτωση προσώπων τα οποία, κατά τις διατάξεις του Νόμου, δικαιούνται να παρίστανται στη συνεδρία. Είναι επ' αυτού σχετική η ανάλυση στο Εγχειρίδιο του Διοικητικού Δικαίου, Επαμ. Σπηλιωτόπουλου, 8η έκδοση, σελ. 138, που επικαλέστηκαν οι εφεσίβλητοι: "Κατά τη συνεδρίαση κατά την οποία γίνεται διαλογική συζήτηση μεταξύ των μελών και ψηφοφορία για τη λήψη της απόφασης του συλλογικού οργάνου, δεν επιτρέπεται να παρίστανται πρόσωπα που δεν περιλαμβάνονται σύμφωνα με τις διατάξεις στην νόμιμη συγκρότηση, ή των οποίων η συμμετοχή στις συνεδρίες δεν προβλέπεται ρητώς. Εάν παρίστανται π.χ. οι υπηρεσιακοί παράγοντες που κλήθηκαν για παροχή πληροφοριών, (ΣΕ2002/1963), πρέπει να αποχωρήσουν πριν από την έναρξη της διαλογικής συζήτησης (ΣΕ3022/1980)." Εν προκειμένω, ο Νόμος επιτρέπει ρητά την παρουσία και την εν γένει συμμετοχή του Γενικού Ελεγκτή ή του εκπροσώπου του ως παρατηρητή στις συνεδρίες και δεν διακρίνουμε δυνατότητα διάσπασης της σημασίας των όρων ώστε ως συνεδρία, με την έννοια του Νόμου, να θεωρείται μόνο ένα μέρος της, μάλιστα το προπαρασκευαστικό. Θα παραπέμπαμε, σε σχέση με τον Γραμματέα, και στην απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας στη Lordos Hotel (Holdings) Ltd κ.ά. v. Συμβουλίου Αποχετεύσεως Παραλιμνίου κ.ά., Υπ. Αρ. 396/98 κ.ά., ημερ. 27.2.04.
Το ερώτημα εκεί αφορούσε στο κατά πόσο ήταν παράνομη η σύνθεση "επειδή παρίστατο κατά τη λήψη των σχετικών αποφάσεων πρακτικογράφος". Απαντήθηκε με αναφορά στην απαίτηση του ειδικού Νόμου, να τηρούνται "επακριβή πρακτικά". Όπως εξηγήθηκε, "αυτής της φύσης η αυστηρή απαίτηση για επακριβή τήρηση των πρακτικών, αναφερόμενη ασφαλώς σε συλλογικό όργανο, ενέχει εξουσιοδότηση για την παρουσία πρακτικογράφου". Όπως και εν προκειμένω (εδ.(2) του άρθρου 14) και σημειώνουμε και την περαιτέρω πρόνοια (εδ. (3) του άρθρου 14) για κοινοποίηση των πρακτικών "στους παρατηρητές που τυχόν παρέστησαν στη σχετική συνεδρία". Όπως, τελικά, προβλέπει και ο περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμος του 1999 (Ν.158(Ι)/99). Κατά το άρθρο 21, το συλλογικό όργανο "δεν είναι νόμιμα συντεθειμένο, αν στη συνεδρίασή του παρίσταται πρόσωπο που δεν είναι εξουσιοδοτημένο από το νόμο, έστω και αν δεν έλαβε μέρος στην ψηφοφορία, εκτός αν πρόκειται για υπάλληλο που είναι αρμόδιος για την τήρηση των πρακτικών". Και κατά το άρθρο 24(1), "πρέπει να τηρούνται λεπτομερή πρακτικά των συνεδριάσεων των συλλογικών οργάνων, στα οποία να διατυπώνονται με σαφήνεια οι αποφάσεις που λαμβάνονται ....".
Καταλήγουμε πως η παρουσία του εκπροσώπου του Γενικού Ελεγκτή και του Γραμματέα καλύπτεται από τις πρόνοιες του Νόμου και πως δεν μπορεί να τίθεται ζήτημα παρανομίας, εξαιτίας της.
Η έφεση απορρίπτεται, με έξοδα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.