ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
(2004) 3 ΑΑΔ 389
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Aναθεωρητική ΄Εφεση Αρ. 3295)
4 Μαΐου, 2004
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΝΙΚΟΛΑЇΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΑΡΕΣΤΗΣ, Δ/στές]
Ε. ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΛΤΔ,
Εφεσείoντες,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ
2. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑΣ
ΤΑΞΕΩΣ
3. ΑΡΧΗΓΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
Εφεσιβλήτων.
___________
Π. Λιβέρας,
για τους Εφεσείοντες.Δ. Κούσιου-Χρυσανδρέα(κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γεν.
Εισαγγελέα, για τους Εφεσιβλήτους.
Αλ. Κουντουρή(κα), για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
___________
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ
.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα απαγγείλει ο Δικαστής Φρ. Νικολαΐδης.__________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ, Δ
.: Το πρωτόδικο δικαστήριο απέρριψε προσφυγή των εφεσειόντων που ασκήθηκε εναντίον της κατακύρωσης στο ενδιαφερόμενο μέρος προσφοράς για την προμήθεια τριών φουσκωτών σκαφών για τις υπηρεσιακές ανάγκες της Λιμενικής και Ναυτικής Αστυνομίας. Ο όρος 1.4 της προσφοράς προνοούσε ότι ο κατασκευαστικός χώρος θα έπρεπε να είναι κατάλληλος για την κατασκευή του σκάφους και η καταλληλότητα αυτή θα έπρεπε να υποστηρίζεται με σχετικά πιστοποιητικά από την αρμόδια αρχή της χώρας προέλευσης ή από εγκεκριμένο οργανισμό κατάταξης. Επιφυλασσόταν, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο όρο, δικαίωμα στους καθ΄ ων η αίτηση να επισκεφθούν και ελέγξουν το χώρο κατασκευής, ούτως ώστε να επιβεβαιωθεί η καταλληλότητά του.Οι εφεσείοντες ισχυρίζονται ότι το ενδιαφερόμενο μέρος παραβίασε τον πιο πάνω όρο, αφού δεν παρουσίασε το απαιτούμενο πιστοποιητικό. Το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε ότι ο όρος δεν ήταν ουσιώδης και απέρριψε το επιχείρημα.
Οι εφεσείοντες επιμένουν ότι η απόφαση του Δικαστηρίου είναι λανθασμένη γιατί επί συνόλου 34 γενικών όρων, ο συγκεκριμένος ήταν ο τέταρτος και συνεπώς, λόγω της θέσης που κατείχε, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν είχε ουσιώδη σημασία για τους εφεσιβλήτους. Αν ο όρος αυτός, συνεχίζουν οι εφεσείοντες, ήταν επουσιώδης, δεν υπήρχε λόγος να συμπεριληφθεί στους όρους προσφοράς.
Οι εφεσείοντες υποστηρίζουν περαιτέρω ότι η απαίτηση πως το πιστοποιητικό καταλληλότητας του χώρου πρέπει να παρέχεται από τη σχετική αρχή της χώρας προέλευσης ή διαζευκτικά από εγκεκριμένο οργανισμό κατάταξης, τονίζει το ουσιώδες του όρου. Ακόμα, επιβεβαίωση του ουσιώδους του όρου υπάρχει και στην αναφορά στο δικαίωμα των εφεσιβλήτων να επισκεφθούν το χώρο κατασκευής των σκαφών, για να επιβεβαιώσουν την καταλληλότητα των χώρων αυτών.
΄Εχει επανειλημμένα λεχθεί ότι παρέκκλιση από ουσιώδη όρο που περιέχεται στην προκήρυξη διαγωνισμού αναπόφευκτα οδηγεί στην ακύρωση της απόφασης. Τι συνιστά ουσιώδη όρο διαγωνισμού απασχόλησε επανειλημμένα τη νομολογία (Βασίλης Χαράκης & Υιοί Λτδ ν. Δημοκρατίας (Αρ.1) (1994) 3 Α.Α.Δ. 10, KEM Transport v. EFA and others (1987) 3 C.L.R. 1939, Tamassos Tobacco Suppliers and Co v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60
).Η κρίση κατά πόσο ο όρος που παραβιάζεται αποτελεί ουσιώδη ή μη πρόνοια, ανήκει στο δικαστή (George Corderoy & Christophorides v. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 345/90, ημερ. 31.8.1992 και Tamassos Tobacco Suppliers and Co v. Δημοκρατίας, ανωτέρω. Βλέπε ακόμα Σπηλιωτόπουλος, Εγχειρίδιον Διοικητικού Δικαίου, ΄Εκδοση 1977, σελ. 404, 405
).Το κριτήριο για τον καθορισμό της σημασίας όρου είναι αντικειμενικό, (P. Steff & Co v. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 891/88, ημερ. 11.10.1990). Είναι η σημασία που ενέχει η τήρησή του για την απόφαση στην κατακύρωση της προσφοράς (Δημοκρατία ν. Δ. Αυλωνίτης και Υιοί Λτδ, Α.Ε. 2479, ημερ. 20.3.2000). Ουσιώδης είναι ο όρος η τήρηση του οποίου είναι αποφασιστικής σημασίας για τη λήψη και το περιεχόμενο της απόφασης για την κατακύρωση της προσφοράς (
Medcon Construction and Others v. Republic (1968) 3 C.L.R. 535, Kounas and Sons Ltd v. Republic (1972) 3 C.L.R. 542 και Vouniotis & Sons v. Republic (1985) 3 C.L.R. 2355).Στην παρούσα υπόθεση θα συμφωνήσουμε με τον πρωτόδικο δικαστή ότι ο όρος δεν φαίνεται να είναι ουσιώδης. Δεν έχει, βέβαια, σημασία για να κριθεί αν ο όρος είναι ουσιώδης η θέση που κατέχει στο έγγραφο της προσφοράς, ούτε και είναι βάσιμο το επιχείρημα ότι αν ήταν επουσιώδης δεν υπήρχε λόγος να συμπεριληφθεί στους όρους προσφοράς. Αν ο συλλογισμός αυτός ήταν ορθός θα σήμαινε ότι όλοι οι όροι είναι ουσιώδεις, κάτι που δεν μπορεί βέβαια να ευσταθήσει.
Ούτε και συμφωνούμε ότι η αναφορά στο δικαίωμα των εφεσιβλήτων να επισκεφθούν το χώρο κατασκευής επιβεβαιώνει τη σημασία του όρου. Αντίθετα, θα λέγαμε ότι την αποδυναμώνει αφού οι εφεσίβλητοι, αν το επιθυμούσαν, μπορούσαν να επισκεφθούν και να εξακριβώσουν ιδίοις όμμασι την καταλληλότητα ή μη του χώρου. Εξ άλλου, εκείνο που είναι ζωτικής σημασίας δεν ήταν τόσο η καταλληλότητα του χώρου, όσο η καταλληλότητα του σκάφους που θα προμηθεύονταν οι εφεσίβλητοι, και αυτό εξετάστηκε και κρίθηκε κατάλληλο, σε αντίθεση με το σκάφος των εφεσειόντων, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως σκάφος αναψυχής και όχι επιχειρησιακό.
Εν όψει των πιο πάνω δεν χρήζει απάντησης ο δεύτερος λόγος έφεσης ότι δηλαδή το Δικαστήριο εσφαλμένα δέκτηκε ότι η προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους περιείχε αναφορά στην καταλληλότητα του εργοστασίου. Αφού ο όρος δεν ήταν ουσιώδης, δεν υπάρχει ουσιαστικός λόγος εξέτασης της ορθότητας
ή μη της πιο πάνω αναφοράς.Οι εφεσείοντες υποστηρίζουν ακόμα ότι το ενδιαφερόμενο μέρος προσέφερε ακατάλληλες μηχανές, λόγω ιπποδύναμης. Οι ίδιοι ισχυρισμοί προβλήθηκαν και πρωτόδικα. Το Δικαστήριο είχε ορθά αποφασίσει ότι οι ισχυρισμοί αυτοί αποτελούσαν τεχνικής φύσης θέματα, τα οποία βέβαια δεν υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο. Συμφωνούμε με την κατάληξη αυτή.
Οι εφεσείοντες υποστηρίζουν ακόμα ότι το Δικαστήριο εσφαλμένα αποδέχτηκε πως η έρευνα στην οποία προέβη η διοίκηση αναφορικά με τη μάζα των σκαφών ήταν ικανοποιητική κι΄ αυτό γιατί ο εμπειρογνώμονας των εφεσιβλήτων δεν προέβη σε οποιαδήποτε εργαστηριακή διαπίστωση και εξακρίβωση της μάζας της «γάστρας», όπως απαιτείται από τον όρο 1.2 των τεχνικών προδιαγραφών.
Το θέμα αυτό δεν μπορεί να εξεταστεί γιατί δεν έχει εγερθεί πρωτόδικα. Στη γραπτή αγόρευση των εφεσειόντων κατά την πρωτόδικη διαδικασία προβλήθηκε απλώς ο ισχυρισμός ότι η έκθεση που χρησιμοποίησαν οι καθ΄ ων η αίτηση-εφεσίβλητοι για να κατακυρώσουν την προσφορά στο ενδιαφερόμενο μέρος ήταν επιστημονικά λανθασμένη και υποκειμενική. Κατ΄ έφεση (λόγος έφεσης 5) υποστηρίκτηκε ότι το Δικαστήριο λανθασμένα αποδέκτηκε ότι η έρευνα που προέβη η διοίκηση αναφορικά με τη μάζα των σκαφών ήταν ικανοποιητική, επιχείρημα που δεν καλύπτεται βέβαια από τα υποστηριχθέντα στην πρωτόδικη διαδικασία.
Πριν τη λήψη της απόφασης για κατακύρωση της προσφοράς το ενδιαφερόμενο μέρος αποτάθηκε στον Πρόεδρο του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών και ανέφερε ότι περιήλθε εις γνώσιν τους ότι είχε ζητηθεί από τον κατά πολύ φθηνότερο προσφοροδότη (τους εφεσείοντες), να παρουσιάσει σκάφος προς δοκιμή, έτσι ώστε να μπορέσει η αρμόδια επιτροπή να σχηματίσει άποψη. Οι εφεσείοντες υποστήριξαν πρωτόδικα ότι η διαρροή της πληροφορίας αυτής, από όπου και αν προήλθε, στιγμάτιζε την αξιολόγηση της προσφοράς και επηρέαζε τη βάση της κατακύρωσης.
Το πρωτόδικο δικαστήριο απέρριψε τη θέση αυτή, ελλείψει μαρτυρίας ότι πραγματικά το ενδιαφερόμενο μέρος γνώριζε θετικά πως οι εφεσείοντες είχαν υποβάλει τη χαμηλότερη προσφορά και ότι η διαρροή οφειλόταν στους καθ΄ ων η αίτηση.
Η διαπίστωση αυτή του πρωτόδικου δικαστηρίου αμφισβητείται κατ΄ έφεση. Συμφωνούμε με το πρωτόδικο δικαστήριο ότι κάποιος μπορεί να οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι πιθανόν να υπήρξε κάποια διαρροή, όμως δεν μπορεί να ευσταθήσει επιχείρημα για σπίλωση της κατακύρωσης, αφού καμμιά μαρτυρία δεν έχει προσκομιστεί που να αποδεικνύει ότι πράγματι το ενδιαφερόμενο μέρος γνώριζε κάτι θετικά και ότι η διαρροή αυτή οφειλόταν στους εφεσιβλήτους.
Τέλος, οι εφεσείοντες ισχυρίζονται ότι το Δικαστήριο εσφαλμένα αποφάσισε ότι η δοκιμή διαφορετικού μοντέλου από εκείνο που κέρδισε την προσφορά ήταν επουσιώδης και δεν μπορούσε να επηρεάσει την εγκυρότητα της κατακύρωσης.
Και αυτός ο λόγος θα πρέπει να απορριφθεί. ΄Οπως διαπιστώνεται και από το πρωτόδικο δικαστήριο η μόνη διαφορά μεταξύ των δύο σκαφών ήταν ότι το σκάφος της προσφοράς διέθετε το επιπρόσθετο πλεονέκτημα του υλικού Kevlar που καθιστά το σκάφος πιο ανθεκτικό. Αυτό δεν σημαίνει ότι η δοκιμή έγινε με διαφορετικό μοντέλο από εκείνο που κέρδισε την προσφορά, ούτε ότι παρατηρήθηκε ουσιώδης απόκλιση από τους όρους. Η παρατυπία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ήταν ουσιώδης σε βαθμό που να μπορούσε να επηρεάσει την εγκυρότητα της κατακύρωσης. Τα δύο σκάφη είναι ουσιαστικά πανομοιότυπα αφού έχουν τις ίδιες διαστάσεις, τα ίδια υλικά, δύο μηχανές της ίδιας ιπποδύναμης, ακόμα και το ίδιο βάρος. Η μόνη διαφορά είναι, όπως είπαμε, ότι το προσφερόμενο σκάφος ήταν, λόγω Kevlar, πιο ανθεκτικό.
Εν όψει των πιο πάνω η έφεση απορρίπτεται, με έξοδα εναντίον των εφεσειόντων.
Π. Αρτέμης, Δ.
Φρ. Νικολαΐδης, Δ.
Γ. Νικολάου, Δ.
Δ. Χατζηχαμπής, Δ
Γ. Αρέστης, Δ.