Χρυσάνθου Αντρέας και Άλλη ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2003) 3 ΑΑΔ 494

Δημόσιοι Υπάλληλοι ― Προαγωγές ― Συστάσεις Προϊσταμένου ― Αιτιολογία ― Πορίσματα της Μοδίτης v. Δημοκρατίας και υιοθέτησή τους ― Καταστρατήγηση των αρχών της απόφασης αυτής εν προκειμένω.

Οι εφεσείοντες επεδίωξαν ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης, με την οποία οι προσφυγές τους κατά της προαγωγής των ενδιαφερομένων μερών, απορρίφθηκαν.

Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, επιτρέποντας τις εφέσεις, αποφάσισε ότι:

Στην παρούσα περίπτωση, είναι εμφανές ότι η σύσταση του Διευθυντή παραβιάζει τις καθοδηγητικές γραμμές που καθορίσθηκαν στην απόφαση Μοδίτης ν. Δημοκρατίας (πιο πάνω). Δεν επισημαίνεται στο κείμενο της σύστασης κάποιο συγκεκριμένο κριτήριο ή ένα συγκεκριμένο στοιχείο στη σταδιοδρομία των προαχθέντων που θα δικαιολογούσε πειστικά την επιλογή. Αντίθετα η αναφορά του Διευθυντή, περιέχει γενικότητες. Όλες οι ιδιότητες των συστηθέντων που προβλήθηκαν από το Διευθυντή και πρόκριναν την προαγωγή τους, υπάγονται στα στοιχεία αξιολόγησης για τα οποία οι υποψήφιοι βαθμολογήθηκαν επί σειρά ετών στις εκθέσεις όπου διαφαίνεται ότι ήταν περίπου ισόβαθμοι. Η έμφαση στα συγκεκριμένα αξιολογικά σημεία που έδωσε ο Διευθυντής δεν καθιστά ορατή και ελεγχόμενη την υπεροχή που αποδίδεται στους συστηθέντες. Η σύσταση δεν ξεφεύγει από τα ήδη αξιολογημένα και για το λόγο αυτό δεν μπορεί να είναι έγκυρη. Η σύσταση επίσης βρίσκεται σε διάσταση με τις βαθμολογίες, με την έννοια ότι επαναλαμβάνονται σε αυτήν υπό τύπον διευθυντικής σύστασης αξιολογημένες ιδιότητες για κάποιους υποψηφίους, προσδίδοντας σε αυτούς υπεροχή έναντι άλλων που στα ίδια βασικά σημεία βαθμολογήθηκαν ισότιμα. Τα όσα περιέλαβε ο Διευθυντής στη σύστασή του, δεν δημιουργούν μια συγκεκριμένη διαφορά και καταστρατηγούν τις αρχές της απόφασης Μοδίτης ν. Δημοκρατίας. Η περιγραφή, εξάλλου, των καθηκόντων που άσκησαν οι προτεινόμενοι όπως και των ιδιοτήτων και ικανοτήτων που επέδειξαν κατά την άσκησή τους, δεν μπορούν να προσφέρονται ως υποστήριξη της προτίμησης του Διευθυντή, από τη στιγμή που οι φάκελοι αποκαλύπτουν ότι τα ίδια ισχύουν και για τους εφεσείοντες.

Οι εφέσεις επιτυγχάνουν με έξοδα.

Αναφερόμενη υπόθεση:

Μοδίτης v. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2852, ημερ. 25.10.2002.

Εφέσεις.

Εφέσεις από τους αιτητές εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Υποθέσεις Αρ. 1030/97 και 1058/97) ημερομηνίας 22/9/00 με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή τους που στρεφόταν κατά της προαγωγής των ενδιαφερομένων μερών στη θέση του Ανώτερου Τεχνικού στο Τμήμα Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων.

Α. Ευτυχίου, για τους Εφεσείοντες.

Γ. Ερωτοκρίτου, Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, για την Εφεσίβλητη.

Α. Κωνσταντίνου, για τα Ενδιαφερόμενα μέρη 1, 2, 5 και 6.

Παπαχαραλάμπους & Αγγελίδης, για το Ενδιαφερόμενο μέρος 3.

Γ. Νικολάου, για το Ενδιαφερόμενο μέρος 4.

Cur. adv. vul

ΠΙΚΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Τ. Ηλιάδης.

ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.:

(α) Τα γεγονότα και η πρωτόδικη απόφαση.

Με την παρούσα έφεση οι εφεσείοντες αμφισβητούν την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή τους που στρεφόταν κατά της προαγωγής των ενδιαφερόμενων μερών στη θέση του Ανώτερου Τεχνικού στο Τμήμα Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων. Και οι τέσσερις λόγοι που προβάλλονται κατευθύνουν τα πυρά τους εναντίον της σύστασης του Γενικού Διευθυντή. Προς τούτο κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε τους βασικούς λόγους που πρόβαλε ο Διευθυντής στη σύσταση του υπέρ των ενδιαφερόμενων μερών Γιαννάκη Ευριπίδου, Χριστόδουλου Χατζηχριστοδούλου, Έλλης Μόζορα, Αντιγόνης Ιωαννίδου, Μυροφόρας Γιαννικούρη και Αγαθοκλή Αγαθοκλέους για προαγωγή.

"Ο Ευριπίδου Γιαννάκης άρχισε να εργάζεται στο Τμήμα Δημόσιων ΄Εργων ως ωρομίσθιος Τεχνικός από τις 10.5.76. Διορίστηκε ως μόνιμος Τεχνικός Βοηθός στις 15.6.77 και προάχθηκε στη θέση του Τεχνικού Α΄ τη 15.10.82. Έχει φοιτήσει στην Πολυτεχνική Σχολή του Ινστιτούτου Βουδαπέστης μεταξύ των χρόνων 1970-1972, καθώς επίσης στον Κλάδο Οδοποιίας και Συντήρησης Οδών του Τμήματος Οικοδομικών Έργων της Ανώτερης Τεχνικής Σχολής Συγκοινωνιών και Τηλεπικοινωνιών στη Βουδαπέστη την περίοδο 1972-1975, παίρνοντας το πτυχίο του Υπομηχανικού.

Είναι άριστα καταρτισμένος επαγγελματικά, με τεράστια πείρα στην εκτέλεση μεγάλων έργων οδοποιίας, με αποτέλεσμα να του ανατίθενται συνήθως και καθήκοντα Μηχανικού. Διακρίνεται για την εξαίρετη επαγγελματική κατάρτισή του, την απόδοσή του, το υπηρεσιακό ενδιαφέρον του, την υπευθυνότητα και πρωτοβουλία του, την προθυμία και το φιλότιμό του. Στις ιδιότητες αυτές υπερτερεί των υποψηφίων που δεν συστήνονται. Χαίρει μεγάλης εκτίμησης από τους Προϊσταμένους του και όλους όσους συνεργάζονται με αυτόν.

Όσον αφορά την αξία, όπως αντικατοπτρίζεται στις ετήσιες αξιολογήσεις, καθώς και τα προσόντα, ο Ευρυπίδου δεν υστερεί ουδενός των υποψηφίων που προηγούνται αυτού σε αρχαιότητα, η οποία μάλιστα είναι οριακή και ανάγεται στην ημερομηνία γέννησης.

Σημείωσα ότι ορισμένοι υποψήφιοι που έπονται του Ευριπίδου σε αρχαιότητα έχουν μια πολύ οριακή υπεροχή στις αξιολογήσεις, στην οποία όμως αποδίδω πολύ περιορισμένη σημασία. Η οριακή αυτή υπεροχή εξουδετερώνεται από τις ικανότητες και δυνατότητες του συστηνομένου να προσφέρει καλύτερα στην υπό πλήρωση θέση.

Ο Χατζηχριστοδούλου Χριστόδουλος εργάζεται στη Μονάδα Γεφυρών και Ειδικών Μελετών του Τμήματος. Ασχολείται με τη σχεδίαση, επιμέτρηση ποσοτήτων, αλληλογραφία, ενημέρωση του αρχείου της Μονάδας, υδρολογικές μελέτες και με άλλα καθήκοντα που του ανατίθενται από καιρό σε καιρό. Είναι ένας εξαίρετος υπάλληλος, ο οποίος παρακολουθεί τις εξελίξεις στον τομέα της εργασίας του και εμπλουτίζει τις γνώσεις του γι' αυτές. Έχει υψηλή απόδοση στην εργασία του, τόσο σε ποσότητα όσο, προπαντός, σε ποιότητα, και τη διεκπεραιώνει μέσα στα χρονικά πλαίσια που του καθορίζονται. Επιδεικνύει μεγάλο ενδιαφέρον και ζήλο στην εκτέλεση των καθηκόντων και της εργασίας του και διακρίνεται για την υπευθυνότητά του. Αναπτύσσει πρωτοβουλία και είναι πρόθυμος να αναλάβει οποιαδήποτε εργασία του ανατεθεί, χωρίς συζητήσεις και παράπονα. Εξυπηρετεί πρόθυμα, με ευγένεια και υπομονή όσους γενικά συναλλάσσονται με το Γραφείο. Είναι τυπικός και συνεπής στην εργασία του.

Η Μόζορα Έλλη αποτελεί υπόδειγμα εξαίρετης, σταθερής και άκρως επαγγελματικής προσφοράς για την αναβάθμιση της ποιότητας, τη βελτίωση, τον εκσυγχρονισμό των μεθόδων εργασίας και της παραγωγικότητας στον κλάδο των κτιρίων του Τμήματος Δημόσιων Έργων. Γενικά, όπως αντικατοπτρίζεται και στις ετήσιες αξιολογήσεις της, είναι καθόλα εξαίρετη υπάλληλος. Η διαφορά της Μόζορα ως προς την αρχαιότητα έναντι υποψηφίων που δεν συστήνονται είτε είναι οριακή είτε ανάγεται στην ημερομηνία γέννησης και ως εκ τούτου δεν αποδίδω σ' αυτήν ιδιαίτερη σημασία.

Ως Διευθυντής κρίνω, λαμβάνοντας υπόψη την όλη προσφορά της Μόζορα στο Τμήμα και τις συστάσεις των Προϊσταμένων της, ότι αυτή έχει τη δυνατότητα να ανταποκριθεί στις ανάγκες της υπό πλήρωση θέσης καλύτερα από τους υποψηφίους που δε συστήνονται. Διαθέτει γνώσεις, έχει άριστη πείρα και ισχυρή προσωπικότητα και συστήνεται ανεπιφύλακτα.

Η Ιωαννίδου Αντιγόνη εργάστηκε ως ημερομίσθια στον Κλάδο Κυκλοφοριακών Μελετών από 24.11.68 και διορίστηκε από την Επιτροπή στην προσωρινή θέση Τεχνικού Βοηθού, 2ης Τάξης, από 1.4.78. Μετά τον Κλάδο Κυκλοφοριακών Μελετών εργάστηκε ως σχεδιάστρια στο Αρχιτεκτονικό, στον Κλάδο Οδοποιίας και στην επίβλεψη του δρόμου Λευκωσίας-Λεμεσού. Την τελευταία δεκαετία εργάζεται ως Τεχνικός στον Κλάδο Προσφορών και Συμβολαίων του Τμήματος ως υπεύθυνη για την ετοιμασία Εκτιμήσεων για διάφορα οδικά έργα του Τμήματος. Κατά την πολυετή υπηρεσία της έχει επιδείξει εξαιρετική επίδοση στην εργασία της, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, λόγω των σπουδών της στο ΑΤΙ.

Έχει άριστη συνεργασία με τους Προϊσταμένους και τους συναδέλφους της, από τους οποίους χαίρει εκτίμησης, και επιδεικνύει εξαίρετο ζήλο και αφοσίωση στο καθήκον καθώς και ευγενή συμπεριφορά προς το κοινό. Λόγω της ισχυρής προσωπικότητάς της, της πείρας και των τεχνικών γνώσεών της, μπορεί να ηγηθεί ομάδας συναδέλφων Τεχνικών.

Όσον αφορά την αξία, όπως αντικατοπτρίζεται στις ετήσιες αξιολογήσεις, δεν υστερεί ουδενός των υποψηφίων που προηγούνται σε αρχαιότητα και δε συστήνονται, με εξαίρεση τον υποψήφιο αρ. 8, Μεσσίτη Φλουρή, του οποίου η υπεροχή είναι οριακή. Συνεκτιμώντας όμως τις ιδιότητες και ικανότητες των υποψηφίων, η Ιωαννίδου γενικά υπερτερεί.

Η Γιαννικούρη Μυροφόρα εργάστηκε από το 1969 μέχρι το 1983 στον Κλάδο Προγραμματισμού και Κυκλοφοριακών Μελετών και από το 1983 μέχρι 19.1.85 στον Κλάδο Γενικού Συντονιστή Επαρχιακών Μηχανικών. Από τις 20.1.85 μέχρι σήμερα εργάζεται στον Κλάδο Συντήρησης Οδικού Δικτύου του Τμήματος. Έχει μακρά πείρα και γνωρίζει πολύ καλά την εργασία της, όπου αποδίδει εξαιρετικά, τόσο στα συνήθη καθήκοντά της όσο και στην πιο πάνω πρόσθετη εργασία για τη μετακίνηση των νέων Γραφείων, την οποία ανέλαβε με μεγάλη προθυμία. Είναι εξαίρετου χαρακτήρα, απόλυτα συνεργάσιμη, πρόθυμη, συνεπής και υπεύθυνη και η προαγωγή της συστήνεται ένθερμα και ανεπιφύλακτα. Συστήνοντας τη Γιαννικούρη δεν παρέλειψα να σημειώσω ότι ορισμένοι από τους υποψηφίους που δε συστήνονται, αλλά έπονται σε αρχαιότητα, υπερτερούν αυτής σε προσόντα, τα οποία όμως δεν απαιτούνται από το Σχέδιο Υπηρεσίας και ως εκ τούτου απέδωσα σ' αυτά την ανάλογη βαρύτητα. Σε σύγκριση όμως με όσους έπονται αυτής και υπερέχουν σε προσόντα, κρίνω ότι η Γιαννικούρη μπορεί να ανταποκριθεί επαρκέστερα στις ανάγκες της υπό πλήρωση θέσης."

Η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας αφού υιοθέτησε τη σύσταση του Διευθυντή αναφορικά με τους πρώτους πέντε συστηθέντες αποφάσισε να προαγάγει αντί του έκτου συστηθέντος Αγαθοκλέους, το ενδιαφερόμενο μέρος Φ. Μεσσίτη με την πιο κάτω αιτιολογία.

"Για την έκτη θέση η Επιτροπή, κατά πλειοψηφία, διαφωνούντων του Προέδρου και του κ. Στυλιανού, δεν μπόρεσε να υιοθετήσει τη σύσταση του Διευθυντή για τον Αγαθοκλέους Αγαθοκλή και αντί αυτού επέλεξε το Μεσσίτη Φλουρή, ο οποίος, όπως αντικατοπτρίζεται στις ετήσιες αξιολογήσεις, δεν υστερεί του συστηθέντος σε αξία, υπερτερεί σε αρχαιότητα κατά οκτώ περίπου χρόνια στην παρούσα τους θέση και, περιπλέον, δεν υστερεί σε προσόντα."

Η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας αφού συνεκτίμησε όλα τα στοιχεία που υπήρχαν ενώπιον της, μεταξύ των οποίων και τη σύσταση του Διευθυντή, αποφάσισε την προαγωγή των έξι ενδιαφερόμενων μερών.

Το Ανώτατο Δικαστήριο στην πρωτόδικη του δικαιοδοσία αποφάνθηκε ότι η αναφορά του Διευθυντή στα καθήκοντα που άσκησαν τα ενδιαφερόμενα μέρη είχε σκοπό να τονίσει τις ιδιότητες και τις ικανότητες που επέδειξαν χωρίς να αποβλέπει στη διαφοροποίηση της πραγματικής εικόνας των υποψηφίων και ότι το περιεχόμενο της σύστασης ήταν επαρκώς αιτιολογημένο. Επιπρόσθετα σημειώθηκε ότι η αρχαιότητα του εφεσείοντα Α. Χρυσάνθου είχε οριακή σημασία αφού βασιζόταν στην ημερομηνία γέννησης και ότι η εφεσείουσα Μ. Πιπέρη δεν απέσεισε το βάρος της απόδειξης έκδηλης υπεροχής έναντι των ενδιαφερομένων. Στη σχετική κατάληξη του το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η σχετική απόφαση της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας ήταν το αποτέλεσμα διεξαγωγής δέουσας έρευνας και δεόντως αιτιολογημένη.

(β) Οι λόγοι της έφεσης.

Το Άρθρο 34(9) του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου (Ν. 1/90) επιβάλλει ότι η σύσταση του Διευθυντή πρέπει να είναι αιτιολογημένη. Οι διιστάμενες απόψεις της νομολογίας ευθυγραμμίστηκαν πρόσφατα στην υπόθεση Μοδίτης ν. Δημοκρατίας (Α.Ε. 2852 της 25/10/2002), όπου στη σχετική απόφαση που εξέδωσε ο Δικαστής Γ. Κωνσταντινίδης τονίσθηκαν τα πιο κάτω αναφορικά με τις προεκτάσεις που μπορεί να πάρει η σύσταση:

"Καταλήγουμε πως η σύσταση του προϊσταμένου εκδήλως δεν μπορεί να προσθέτει ή να αφαιρεί από την υπηρεσιακή εικόνα των υπαλλήλων. Δεν είναι πηγή τέτοιας πληροφόρησης και δε συναρτάται προς την αξία, ως του ενός από τα κριτήρια που προβλέπει ο Νόμος. Η σύσταση, στην οποία αναφέρεται ο Νόμος, εμπεριέχει μόνο τη συμβουλή ή γνώμη του προϊσταμένου ως προς τον κατάλληλο για προαγωγή στη βάση του συνόλου των κριτηρίων, με δοσμένη την υπηρεσιακή τους εικόνα όπως την αποτυπώνουν οι φάκελοι. Ο προϊστάμενος του τμήματος στο οποίο υφίσταται η κενή θέση γνωρίζει στην πράξη τις ανάγκες εκείνης της θέσης και εξ αυτού προκύπτει και ο ρόλος του. Να επισημάνει τί από τα δεδομένα, δηλαδή από τις ιδιότητες και τις ικανότητες που καταφαίνεται ότι έχει ένας υπάλληλος, ταιριάζει καλύτερα σ' αυτές τις ανάγκες ώστε αυτός να αναδεικνύεται ως ο καταλληλότερος. Οπότε, και στην περίπτωση που η ΕΔΥ έχει άλλη άποψη ως προς το ποιός είναι ο καταλληλότερος, να χρειάζεται να αιτιολογήσει αυτή την απόκλιση ειδικά. Όσα εξειδικεύει ως ικανότητες και ιδιότητες των συστηθέντων, αναμφιβόλως είναι σχετικά και θα μπορούσαν να είχαν αποτελέσει τους λόγους της επιλογής που έκαμε. Εννοείται όμως πως τα αναφέρει συγκριτικά. Δεν μπορεί να του αποδοθεί πως προτείνει ορισμένους για προαγωγή για συγκεκριμένους λόγους όταν θεωρεί πως οι ίδιοι οι λόγοι συντρέχουν και για εκείνους που δε συστήνει. Κατ' ανάγκην όσα εξειδικεύει μεταφέρουν το μήνυμα της υπεροχής εκείνων που συστήνονται στους αντίστοιχους τομείς. Ώστε αυτοί να αναδεικνύονται ως οι καταλληλότεροι. (Βλ. συναφώς Κίκης Ονουφρίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 833.) Δεν προκύπτει όμως τέτοια υπεροχή από τους φακέλους και η επίκληση από τον προϊστάμενο της προσωπικής του γνώσης, εισάγει πηγή πληροφόρησης αντίθετη προς το Νόμο και, πάντως, η σύσταση συγκρούεται προς τα στοιχεία των φακέλων."

Στην παρούσα περίπτωση είναι εμφανές ότι η σύσταση του Διευθυντή παραβιάζει τις καθοδηγητικές γραμμές που καθορίσθηκαν στην απόφαση Μοδίτης ν. Δημοκρατίας (πιο πάνω). Δεν επισημαίνεται στο κείμενο της σύστασης κάποιο συγκεκριμένο κριτήριο ή ένα συγκεκριμένο στοιχείο στη σταδιοδρομία των προαχθέντων που θα δικαιολογούσε πειστικά την επιλογή. Αντίθετα η αναφορά του Διευθυντή περιέχει γενικότητες, όπως "ψηλή" και "εξαιρετική" απόδοση, "εξαιρετική επίδοση", "εξαίρετη" και "άριστη" επαγγελματική κατάρτιση, "εξαίρετο ζήλο και αφοσίωση στο καθήκον", "υπευθυνότητα και πρωτοβουλία", "εξαίρετη, σταθερή, και άκρως επαγγελματική προσφορά", "υπηρεσιακό ενδιαφέρον", "άριστη συνεργασία" και "πρόθυμη εξυπηρέτηση του κοινού". Όλες οι πιο πάνω ιδιότητες των συστηθέντων που προβλήθηκαν από το Διευθυντή και πρόκριναν την προαγωγή τους, υπάγονται στα στοιχεία αξιολόγησης για τα οποία οι υποψήφιοι βαθμολογήθηκαν επί σειρά ετών στις εκθέσεις όπου διαφαίνεται ότι ήταν περίπου ισόβαθμοι. Η έμφαση στα συγκεκριμένα αξιολογικά σημεία που έδωσε ο Διευθυντής δεν καθιστά ορατή και ελεγχόμενη την υπεροχή που αποδίδεται στους συστηθέντες. Η σύσταση δεν ξεφεύγει από τα ήδη αξιολογημένα και για το λόγο αυτό δεν μπορεί να είναι έγκυρη. Η σύσταση επίσης βρίσκεται σε διάσταση με τις βαθμολογίες, με την έννοια ότι επαναλαμβάνονται σε αυτήν υπό τύπον διευθυντικής σύστασης αξιολογημένες ιδιότητες για κάποιους υποψηφίους, προσδίδοντας σε αυτούς υπεροχή έναντι άλλων που στα ίδια βασικά σημεία βαθμολογήθηκαν ισότιμα. Τα όσα περιέλαβε ο Διευθυντής στη σύστασή του δεν δημιουργούν μια συγκεκριμένη διαφορά και καταστρατηγούν τις αρχές της απόφασης Μοδίτης ν. Δημοκρατίας (πιο πάνω). Η περιγραφή, εξάλλου, των καθηκόντων που άσκησαν οι προτεινόμενοι όπως και των ιδιοτήτων και ικανοτήτων που επέδειξαν κατά την άσκησή τους, δεν μπορούν να προσφέρονται ως υποστήριξη της προτίμησης του Διευθυντή από τη στιγμή που οι φάκελοι αποκαλύπτουν ότι τα ίδια ισχύουν και για τους εφεσείοντες.

Οι εφέσεις επιτυγχάνουν. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται και η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Οι εφεσίβλητοι διατάσσονται να καταβάλουν τα έξοδα τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση.

Οι εφέσεις επιτυγχάνουν με έξοδα.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία