|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2003) 3 ΑΑΔ 66
24 Ιανουαρίου, 2003
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ,
ΗΛΙΑΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στές]
ΝEΦΕΛΗ ΜΙΧΑΗΛ,
Εφεσείουσα-Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΟΥ ΠΑΦΟΥ,
Εφεσιβλήτου-Καθ'ου η αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 3072)
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ― Παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας ― Έννοια ― Παράλειψη ενέργειας υποχρεωτικής, βάσει νομοθετικής διάταξης ― Ενέργειες που ανάγονται στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια του διοικητικού οργάνου, δεν αποτελούν τέτοιες παραλείψεις.
Έξοδα ― Επιδίκαση εξόδων ανάγεται στην διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου ― Τη μεγαλύτερη επίδραση, βάσει της νομολογίας, έχει το αποτέλεσμα της δίκης.
Η εφεσείουσα επεδίωξε την ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή της κατά της παράλειψης του Επάρχου να ανακαλέσει και/ή επανεξετάσει την απόφασή του, να παραχωρήσει άδεια επέκτασης του Κοιμητηρίου Τσάδας.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας ομόφωνα την έφεση, αποφάσισε ότι:
1. Η προσφυγή δεν προσέβαλλε παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας.
2. Η επιδίκαση των εξόδων, ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Ανώτατου Δικαστηρίου και την μεγαλύτερη επίδραση έχει το αποτέλεσμα της δίκης.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Κασάπης και Άλλοι v. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 43,
Αντωνίου v. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 85,
Χατζηγεωργίου v. Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 23.
Έφεση.
Έφεση από την αιτήτρια εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Υπόθεση Αρ. 33/98)�ημερομηνίας 1/6/2000 με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή της εναντίον της απόρριψης του αιτήματός της να επανεξεταστεί ή ανακληθεί ή τροποποιηθεί το Διάταγμα της 29/11/091, με το οποίο αποφασίστηκε η επέκταση του κοιμητηρίου στο χωριό Τσάδα.
Μιχ. Τριανταφυλλίδης, για την Εφεσείουσα-Αιτήτρια.
Χρ. Ιωσηφίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τον Εφεσίβλητο-Καθ'ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Η απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το Δικαστή Τ. Ηλιάδη.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Όταν το κοιμητήριο του χωριού Τσάδας άρχισε να παρουσιάζει προβλήματα λόγω πληρότητας του χώρου, η Χωριτική Αρχή Τσάδας, μετά από εξουσιοδότηση των κατοίκων του χωριού που δόθηκε σε συνέλευση της κοινότητας στις 18/10/1990 και μετά τη λήψη γνωμάτευσης από τον Α΄ Ιατρικό Λειτουργό ότι δύο παρακείμενα τεμάχια ήταν κατάλληλα από υγειονομικής άποψης, προχώρησε σε διαπραγματεύσεις και αγόρασε από την ιδιοκτήτρια τα δύο πιο πάνω τεμάχια έναντι του ποσού των £17.000. Μετά τη δημοσίευση του σχετικού διατάγματος από τον Επαρχο στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 29/11/1991 η Χωριτική Αρχή προχώρησε στην εγγραφή των πιο πάνω τεμαχίων στο "Χριστιανικό Δημόσιο Νεκροταφείο του χωριού Τσάδα". Λόγω της υποβολής ενστάσεων εκ μέρους της αιτήτριας και άλλων ιδιοκτητών γης και κατοίκων της περιοχής, η Χωριτική Αρχή εξασφάλισε τόσο άδεια οικοδομής όσο και τη σχετική πολεοδομική άδεια και συμμορφώθηκε προς τους όρους που είχαν επιβληθεί. Πιο συγκεκριμένα η Χωριτική Αρχή παρεχώρησε μέρος του υπό ανάπτυξη τεμαχίου πλάτους 3.65 για να εγγραφεί ως πεζόδρομος, ένα άλλο μέρος πλάτους 2μ. για να εγγραφεί ως χώρος δημόσιου πρασίνου πάνω στο οποίο θα φυτεύονταν δένδρα και προχώρησε στην περιμετρική περίφραξη των τεμαχίων με τοίχο ύψους 2μ. ώστε η ορατότητα από τα γειτονικά τεμάχια να εκμηδενίζεται.
Έξι χρόνια μετά τη δημοσίευση του διατάγματος για την επέκταση του κοιμητηρίου, η αιτήτρια, που είναι ιδιοκτήτρια παρακείμενου κτήματος, με επιστολή του δικηγόρου της ημερομηνίας 4/6/97 ζήτησε από τον εφεσίβλητο Έπαρχο Πάφου την επανεξέταση και/ή ανάκληση του διατάγματος γιατί η επέκταση του κοιμητηρίου επηρέαζε δυσμενώς το κτήμα της. Το κείμενο της σχετικής απάντησης του εφεσιβλήτου ήταν το ακόλουθο:
"Κύριοι,
Αναφέρομαι στην επιστολή σας με αρ. Φακ. 8574/ΜΑΤ/PK, ημερομηνίας 4 Ιουνίου 1997 και σας πληροφορώ τα πιο κάτω:
2. Η Χωριτική Αρχή Τσάδας προσεγγίζοντας το όλο θέμα με υπευθυνότητα και συναινετικό πνεύμα αφού προηγουμένως εξασφάλισε τις απαιτούμενες από τον Νόμο άδειες (πολεοδομική άδεια αρ. ΠΑΦ/0636/65 και άδεια οικοδομής αρ. 22545, Β64/97) προχώρησε στην περίφραξη του χώρου επέκτασης του κοιμητηρίου της κοινότητας η οποία έγινε σύμφωνα με τους όρους που τέθηκαν στις πιο πάνω άδειες.
3. Οι όροι αυτοί που κρίνονται αρκετά αυστηροί, όπως έχουν υλοποιηθεί επιτόπου είναι και αντικειμενικά αποτελεσματικοί και επαρκείς για αποφυγή όλων των ανεπιθύμητων συνεπειών της επέκτασης και περιλαμβάνουν πεζόδρομο πλάτους 12 ποδών και χώρο πρασίνου που παρεμβάλλονται μεταξύ του κοιμητηρίου και των γειτονικών τεμαχίων καθώς και του νηπιαγωγείου και του Δημοτικού σχολείου της κοινότητας.
Παράλληλα ανηγέρθη περίφραξη/τοίχος ύψους 2 μέτρων σε όλο το μήκος της έκτασης ώστε η ορατότητα από τα γειτονικά τεμάχια και τα σχολεία να εκμηδενίζεται.
4. Επειδή όπως αναφέρεται πιο πάνω όλες οι αποφάσεις και ενέργειες της Χωριτικής Αρχής βρίσκονται στα πλαίσια της σχετικής νομοθεσίας αλλά και των αρχών της χρηστής διοίκησης και επειδή όπως ήδη γνωρίζετε έχω ασκήσει τις εξουσίες που παρέχονται στο Υπουργικό Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 2 του Περί Ταφής Νόμου Κεφ. 247 που μου έχουν ανατεθεί/εκχωρηθεί διατάσσοντας τη δημοσίευση επέκτασης του κοιμητηρίου Τσάδας με το Διάταγμα αρ. 2045 που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερομηνίας 29.11.1991 δε βλέπω να υπάρχουν οποιοιδήποτε αποχρώντες λόγοι που να δικαιολογούν ανάκληση ολική ή μερική του πιο πάνω Διατάγματος και μιας καθόλα νόμιμης διοικητικής πράξης."
Η εφεσείουσα ζήτησε δήλωση του Δικαστηρίου ότι η άρνηση του εφεσιβλήτου να επανεξετάσει και/ή ανακαλέσει και/ή τροποποιήσει το διάταγμα της 29/11/91 για την επέκταση του κοιμητηρίου ήταν άκυρη. Το Ανώτατο Δικαστήριο στην πρωτόδικη του δικαιοδοσία αφού σημείωσε ότι η εφεσείουσα προσέβαλλε την άρνηση και/ή παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας εκ μέρους του εφεσιβλήτου, προχώρησε στην απόρριψη της προσφυγής, τονίζοντας μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
"Ο καθ'ου η αίτηση ούτε από το νόμο ούτε από τη νομολογία είχε υποχρέωση να επανεξετάσει ή και ανακαλέσει ή και τροποποιήσει το Διάταγμα. Το κατά πόσο θα επανεξέταζε το ζήτημα ή θα ανακαλούσε ή θα τροποποιούσε το Διάταγμα της 29.11.1991 ήταν κάτι που ανήκε στην απόλυτη διακριτική του ευχέρεια. Με βάση αυτό το δεδομένο, εφόσον δηλαδή δεν υπήρχε νομική υποχρέωση του καθ'ου η αίτηση να προχωρήσει στην επανεξέταση ή ανάκληση ή τροποποίηση του Διατάγματός του και, συνεπακόλουθα, δεν υπήρχε παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης εκ μέρους του ενέργειας, η άρνηση ή παράλειψή του να επανεξετάσει ή ανακαλέσει ή τροποποιήσει το Διάταγμα, άρνηση ή παράλειψη που προσβάλλεται με την προσφυγή (αιτούμενη θεραπεία, πιο πάνω), δεν συνιστά εκτελεστή διοικητική άρνηση ή παράλειψη και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος."
Στην παρούσα περίπτωση το διάταγμα για την επέκταση του κοιμητηρίου δημοσιεύθηκε στις 29/11/1991. Στις 4/6/1997, έξι δηλαδή χρόνια αργότερα, η εφεσείουσα ζήτησε την επανεξέταση του διατάγματος. Η απορριπτική απάντηση του εφεσιβλήτου που ακολούθησε στις 3/11/1997 ορθά σημείωνε ότι δεν υπήρχαν αποχρώντες λόγοι που θα δικαιολογούσαν ολική ή μερική ανάκληση του διατάγματος, αφού ο εφεσίβλητος δεν είχε τέτοια νομική υποχρέωση. Επιπρόσθετα με το περιεχόμενο της επιστολής του της 3/11/1997 ο εφεσίβλητος επιβεβαίωνε την ισχύ μιας νόμιμης διοικητικής πράξης, η εγκυρότητα της οποίας δεν θα μπορούσε να τεθεί υπό αμφισβήτηση έξι χρόνια αργότερα μετά τη δημοσίευση της. Η εφεσείουσα θα έπρεπε να προσβάλει την ορθότητα της απόφασης μέσα σε 75 μέρες από την έκδοση της, πράγμα το οποίο παρέλειψε να πράξει.
Η εφεσείουσα ισχυρίζεται επίσης ότι λανθασμένα καταδικάστηκε όπως καταβάλει τα σχετικά έξοδα λόγω των σοβαρών δυσμενών επιπτώσεων που είχε υποστεί λόγω της επέκτασης του κοιμητηρίου.
Η επιδίκαση εξόδων είναι θέμα που ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου. Τα έξοδα κατά κανόνα ακολουθούν το αποτέλεσμα της δίκης. Το θέμα των εξόδων σε αιτήσεις που καταχωρούνται με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 146 του Συντάγματος εξετάστηκε σε αριθμό υποθέσεων. (Ίδε Κασάπης και άλλοι ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 43, Αντωνίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 85 και Χ''Γεωργίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 23). Στην υπόθεση Χ''Γεωργίου (πιο πάνω) μετά από μια λεπτομερή εξέταση της νομολογίας, ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου κ. Γ. Πικής τονίζοντας ότι το αποτέλεσμα της δίκης είναι ο κυριαρχικός παράγων στο θέμα εξόδων, παρατήρησε ότι,
"Ο κανόνας παραμένει ότι τα έξοδα της αναθεωρητικής δίκης αφίενται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου. Όπως προκύπτει, στην άσκηση της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου ως προς τα έξοδα, το αποτέλεσμα ασκεί σήμερα, σε αντίθεση με το παρελθόν (για τους λόγους που έχουμε εξηγήσει), μεγαλύτερη επίδραση και, στις πλείστες των περιπτώσεων, αποφασιστική."
Στην παρούσα περίπτωση δεν έχουμε πεισθεί ότι ο λόγος που έχει προβληθεί θα μπορούσε να δικαιολογήσει παρέκκλιση από τον κανόνα ότι τα έξοδα ακολουθούν το αποτέλεσμα της δίκης.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος της εφεσείουσας.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.