|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2001) 3 ΑΑΔ 1138
12 Δεκεμβρίου, 2001
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΑΡΤΕΜΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΛΛΗΣ,
ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
P. A. COLLEGE,
Εφεσείοντες,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
Εφεσιβλήτων.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2914)
Ο περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμος (Ν.67(Ι)/96) ― Άρθρο 24 ― Έγκριση τύπου, ονομασίας και περιεχομένου των τίτλων σπουδών των ιδιωτικών σχολών από τον Υπουργό Παιδείας ― Δεν αποτελεί κανονιστική διοικητική πράξη αλλά ατομική εκτελεστή.
Πρωτόδικα αποφασίστηκε πως η εξουσία που παρέχεται στον Υπουργό Παιδείας, από το Άρθρο 24 του περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμου (Ν.67(Ι)/96), βάσει του οποίου ο Υπουργός εγκρίνει τον τύπο, την ονομασία και το περιεχόμενο των τίτλων σπουδών που απονέμονται από κάθε ιδιωτική σχολή, είναι κανονιστικής φύσεως και ως εκ τούτου η προσφυγή απορρίφθηκε.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, κάνοντας δεκτή την έφεση, αποφάσισε ότι:
Δεν είναι δυνατό το Δικαστήριο να συμμεριστεί την άποψη του πρωτόδικου Δικαστή, ότι το Άρθρο 24 παρέχει στον Υπουργό κανονιστική εξουσία. Φαίνεται πως η απαιτούμενη έγκριση του Υπουργού, στην οποία υπόκεινται "ο τύπος, η ονομασία και το περιεχόμενο των τίτλων σπουδών που απονέμονται από κάθε ιδιωτική σχολή" δεν μπορεί παρά να συναρτάται με την κάθε συγκεκριμένη περίπτωση χωριστά. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως δεν χρειάζεται μια γενική πολιτική ώστε να υπάρχει ενιαίο μέτρο κρίσης και ομοιομορφία στην ονομασία των τίτλων σπουδών. Σημαίνει μόνο πως στο βαθμό ή στην έκταση που, για να υπάρξει ομοιομορφία, θεωρείται επιθυμητή ή αναγκαία η μεταβολή της υφιστάμενης κατάστασης, το άρθρο 24 δεν παρέχει τη δυνατότητα μεταβολής με κανονιστική ρύθμιση.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
Έφεση.
Έφεση από τους αιτητές εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Αρ. Προσφυγής 653/97) ημερομηνίας 10/9/99 με την οποία απέρριψε ως απαράδεκτη την προσφυγή τους κατά του περιεχομένου εγγράφου του Υπουργείου Παιδείας ημερομηνίας 26/5/97, το οποίο αναφέρετο στη διαδικασία έγκρισης των νέων τίτλων σπουδων τα οποία θα απονέμοντο από τις ιδιωτικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τους Εφεσείοντες.
Ρ. Πετρίδου, Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Νικολάου, Δ.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Ο περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμος, (Ν. 67(Ι)/96) διαλαμβάνει περί της ίδρυσης και ρύθμισης της λειτουργίας δημόσιων και ιδιωτικών σχολών και παρέχει, με το άρθρο 70(1), εξουσία στο Υπουργικό Συμβούλιο να εκδίδει Κανονισμούς, γενικά για κάθε θέμα που χρειάζεται ή επιδέχεται καθορισμού ή για καλύτερη εφαρμογή του Νόμου, πέρα και από ό,τι εξειδικεύεται στο εδάφιο (2).
Απασχόλησε σε αυτή την υπόθεση το άρθρο 24, στο Μέρος IV που αφορά τις ιδιωτικές σχολές, για την ίδρυση και λειτουργία των οποίων απαιτείται εγγραφή. Προβλέπεται στο άρθρο 15 ότι υποβάλλεται στον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού "σύμφωνα με τον τύπο που καθορίζει ο Υπουργός" δήλωση περιέχουσα τα απαιτούμενα στοιχεία - αυτά εκτίθενται με λεπτομέρεια στο εδάφιο (1) - μεταξύ των οποίων και ο τύπος του πιστοποιητικού σπουδών που θα απονέμεται. Εφόσον δε ο Υπουργός ικανοποιηθεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις, εγγράφει τη σχολή βάσει του άρθρου 19. Η σχολή δεν μπορεί εν συνεχεία να επιφέρει μεταβολή στα αρχικώς δηλωθέντα στοιχεία εκτός εάν, καθώς προβλέπεται στο άρθρο 23, λάβει έγκριση από τον Υπουργό. Αυτοί είναι οι βασικοί άξονες του νομοθετικού μηχανισμού στην έκταση που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ερμηνευτική προσέγγιση του άρθρου 24. Το παραθέτουμε:
"24. - (1) Ο τύπος, η ονομασία και το περιεχόμενο των τίτλων σπουδών που απονέμονται από κάθε ιδιωτική σχολή πρέπει να εγκρίνονται από τον Υπουργό και δεν μπορούν να είναι παραπλανητικοί ως προς το επίπεδο των σπουδών οι οποίες προσφέρονται από τη σχολή.
(2) Τα μαθήματα που παρακολούθησε ο κάθε φοιτητής ιδιωτικής σχολής, καθώς και η διάρκειά τους και η επίδοσή του σ' αυτά πρέπει να αναγράφονται στο πιστοποιητκό σπουδών (transcript) που εκδίδεται σ' αυτόν."
Η προσφυγή των εφεσειόντων στρεφόταν κατά του κύρους της απόφασης του Υπουργού, ημερ. 10 Μαΐου 1997. Τους κοινοποιήθηκε με επιστολή του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου, ημερ. 10 Ιουνίου 1997, η οποία απευθυνόταν σε όλες τις Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η Συμβουλευτική Επιτροπή μελετούσε το θέμα από καιρό επειδή, καθώς σημείωσε στη συνεδρία της, ημερ. 11 Μαρτίου 1997, "επικρατεί τέτοια πολυμορφία στα διπλώματα που απονέμονται από τις ΙΣΤΕ ώστε να προκαλείται σύγχυση" και όρισε Υπεπιτροπή για να υποβάλει εισηγήσεις.
Υπεπιτροπή, που ορίστηκε για το θέμα, υπέβαλε εισήγηση η συζήτηση της οποίας, καθώς αναφέρεται στα πρακτικά, οδήγησε στη διαμόρφωση τριών εναλλακτικών προτάσεων αναφορικά με τις ονομασίες καταληκτικών τίτλων σπουδών, αλλά χωρίς να διατυπωθούν εξηγήσεις. Επεκράτησε, κατόπιν ψηφοφορίας, η ακόλουθη πρόταση που απετέλεσε και την τελική εισήγηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής προς τον Υπουργό:
"Δεύτερη πρόταση:
στους μονοετείς κλάδους: Certificate ή Πιστοποιητικό
στους διετείς κλάδους: Diploma ή Δίπλωμα
στους τριετείς κλάδους: Higher Diploma ή Ανώτερο Δίπλωμα
στους τετραετείς κλάδους: Bachelor Degree ή Πτυχίο"
Τα πρακτικά της εν λόγω συνεδρίας της Συμβουλευτικής Επιτροπής διαβιβάστηκαν στον Υπουργό με το εξής, ως προς το υπό εξέταση θέμα, σημείωμα του Γενικού Διευθυντή: "4. Διπλώματα των ΙΣΤΕ (σελ. 149-145). Για έγκριση παρακαλώ." Σε σχέση τόσο με αυτό όσο και με άλλα θέματα στα οποία παρέπεμπε το σημείωμα, ο Υπουργός έγραψε τη λέξη "Εγκρίνονται", υπέγραψε και έθεσε την ημερομηνία, 10/05/97.
Εν συνεχεία το Υπουργείο ετοίμασε έγγραφο, ημερ. 26 Μαΐου 1997, το οποίο εμφανιζόταν να ενσωμάτωνε την εν λόγω ληφθείσα απόφαση. Το έγγραφο δεν περιοριζόταν μόνο στις ονομασίες καταληκτικών τίτλων σπουδών. Καθόριζε λεπτομερώς και τα εξής:
"2. Ημερομηνία ισχύος των νέων ονομασιών των τίτλων σπουδών
3. Στοιχεία που θα εμφαίνονται στους νέους καταληκτικούς τίτλους
(α) Διάρκεια σπουδών
(β) Γλώσσα διατύπωσης του νέου τίτλου σπουδών και μετάφρασή του
(γ) Αριθμός μητρώου του φοιτητή και αριθμός έκδοσης του νέου τίτλου σπουδών
(δ) Φρασεολογία των νέων τίτλων σπουδών
(ε) Χαρτί των νέων τίτλων σπουδών
(στ) Σφραγίδα
(ζ) Υπογραφές
4. Συμπλήρωμα Διπλώματος - Transcript
5. Ενδιάμεσοι Τίτλοι Σπουδών"
Το εν λόγω έγγραφο ημερ. 26 Μαΐου 1997 συνόδευε την προαναφερθείσα επιστολή ημερ. 10 Ιουνίου 1997 του Γενικού Διευθυντή. Στο μέρος που πιο άμεσα ενδιαφέρει αναφέρονταν τα εξής:
" Θέμα: Τα Διπλώματα των ΙΣΤΕ
Συνημμένα σας αποστέλλω απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού για τα διπλώματα των ιδιωτικών σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Για εφαρμογή της απόφασης, παρακαλώ να υποβάλετε στο Διευθυντή Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης προσχέδια των αναγκαίων διπλωμάτων σε δύο αντίγραφα..........................
..............................................................................................................
Περαιτέρω οδηγίες για την αναγκαία, σύμφωνα με το νόμο, διαδικασία έγκρισης των νέων διπλωμάτων θα σας δοθούν αργότερα."
Ο συνάδελφος μας πρωτόδικα θεώρησε πως το άρθρο 24 παρείχε στον Υπουργό κανονιστική εξουσία. Αυτή η θεώρηση, μας φαίνεται να λάμβανε περισσότερο υπόψη το αποτέλεσμα της άσκησης της εξουσίας παρά την ίδια τη διάταξη και το πλαίσιο στο οποίο είναι ενταγμένη. Το κυρίως σκεπτικό της απόφασης βρίσκεται στο ακόλουθο απόσπασμα:
"Στην παρούσα περίπτωση ο Υπουργός ασκώντας τις εξουσίες που του παρέχει το άρθρο 24(1) του Ν. 67(Ι)/96, ενέκρινε τον τύπο, ονομασία και περιεχόμενο των τίτλων σπουδών που απονέμονται από τις ιδιωτικές σχολές. Η πράξη του Υπουργού είναι γενική, τόσο ως προς τη διατύπωση, όσο και ως προς το περιεχόμενο. Δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, αλλά παρέχει τις προϋποθέσεις για την έκδοση τίτλων σπουδών, τόσο των υφισταμένων κύκλων όσο και μελλοντικών.
Η κατάσταση που δημιουργείται από την απόφαση του Υπουργού είναι γενική, απρόσωπη και αντικειμενική. Η γενικότητά της παρέχει στην πράξη τη δυνατότητα αόριστης εφαρμογής της γιατί, μεταξύ άλλων, δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένες σχολές ή σε συγκεκριμένους κύκλους σπουδών. Αντίθετα, αναφέρεται γενικά στους τίτλους σπουδών που απονέμονται σε διάφορους κύκλους.
Η προσβαλλόμενη πράξη θέτει ουσιαστικά κανόνα δικαίου και καθορίζει εκείνο που θα πρέπει να ισχύει ως δίκαιο για πάντα. Πρόκειται συνεπώς για κανονιστική πράξη και σαν τέτοια δεν υπόκειται σε προσφυγή (βλέπε Police v. Hondrou, 3 R.S.C.C. 82, Lanitis Farm Ltd v. Republic (1982) 3 C.L.R. 124 και Nicosia Race Club v. Republic (1984) 3 C.L.R. 791)."
Απέρριψε λοιπόν την προσφυγή ως απαράδεκτη.
Με την έφεση αμφισβητείται η πρωτόδικη κατάληξη. Προβάλλεται ότι η εξουσία του Υπουργού, βάσει του άρθρου 24, δεν είναι κανονιστική και ασκείται μόνο κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος το οποίο, εν προκειμένω, οι εφεσείοντες δεν είχαν υποχρέωση να υποβάλουν δεδομένου ότι οι όροι λειτουργίας τους στις υπό αναφορά πτυχές - έγκριση τύπου, ονομασίας και περιεχομένου τίτλου - ήδη καθορίζονταν με την εγγραφή τους.
Ο συνήγορος των εφεσειόντων χαρακτήρισε την προσβληθείσα πράξη ως διοικητική, πολλαπλή ατομική η οποία, παρόλον ότι θα ίσχυε από ημερομηνία στο μέλλον, ήτοι, σε σχέση με φοιτητές που θα εγγράφονταν για πρώτη φορά από το Σεπτέμβριο του 1997, επηρέαζε το συμφέρον των εφεσειόντων στο παρόν αφού προκαθόριζε νέα επερχόμενη κατάσταση. Η συνήγορος της Δημοκρατίας, από τη δική της μεριά, υποστήριξε την πρωτόδικη απόφαση και εισηγήθηκε ότι δεν επρόκειτο περί εκτελεστής διοικητικής πράξης αλλά περί απόφασης γενικού περιεχομένου, απόφαση πολιτικής που έθετε γενικό κανόνα, όχι υπό τύπο δευτερογενούς νομοθεσίας αλλά υπό μορφή προκαθορισμένης κατευθυντήριας γραμμής ως ενιαίου μέτρου κρίσης, προς το οποίο οι σχολές θα έπρεπε να συμμορφωθούν για χάρη της εναρμόνισης.
Δεν μας είναι δυνατό να συμμεριστούμε την άποψη του συναδέλφου μας ότι το άρθρο 24 παρέχει στον Υπουργό κανονιστική εξουσία. Μας φαίνεται πως η απαιτούμενη έγκριση του Υπουργού, στην οποία υπόκεινται "ο τύπος, η ονομασία και το περιεχόμενο των τίτλων σπουδών που απονέμονται από κάθε ιδιωτική σχολή" δεν μπορεί παρά να συναρτάται με την κάθε συγκεκριμένη περίπτωση χωριστά. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως δεν χρειάζεται μια γενική πολιτική ώστε να υπάρχει ενιαίο μέτρο κρίσης και ομοιομορφία στην ονομασία των τίτλων σπουδών. Σημαίνει μόνο πως στο βαθμό ή στην έκταση που, για να υπάρξει ομοιομορφία, θεωρείται επιθυμητή ή αναγκαία η μεταβολή της υφιστάμενης κατάστασης, το άρθρο 24 δεν παρέχει τη δυνατότητα μεταβολής με κανονιστική ρύθμιση.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα. Τα ζητήματα που τέθηκαν με την προσφυγή παραμένουν για εξέταση. Θα οριστεί προς τούτο ημερομηνία ακρόασης.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.