|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2001) 3 ΑΑΔ 131
27 Φεβρουαρίου, 2001
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
WALID HINDI,
Εφεσείων-Καθ' ου η αίτηση,
ν.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΦΑΓΕΙΟΥ ΚΟΦΙΝΟΥ,
Εφεσιβλήτων-Αιτητών.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2679)
Συμβούλιο Κεντρικού Σφαγείου Κοφίνου ― Προσφορές για πώληση εντέρων και ενοικίαση υποστατικών για επεξεργασία τους ― Εξωγενές κριτήριο κατακύρωσης, η εξασφάλιση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στη διάθεση των αγαθών ― Αρμόδιο όργανο η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού.
Προσφορές ― Κριτήρια κατακύρωσης ― Συνέπεια στην εκπλήρωση υποχρεώσεων από προηγούμενες προσφορές ― Μη εξωγενές κριτήριο ― Παραβιάζεται όμως η αρχή της ισότητας, όταν η έρευνα δεν εκτείνεται σε όλους τους προσφοροδότες, αλλά λειτουργεί μόνο υπέρ του προσφοροδότη που εκτέλεσε προηγούμενα συμβόλαια του ίδιου οργάνου.
Προσφορές ― Πλειοδοτικός διαγωνισμός ― Καθήκον αρμόδιας αρχής να εξειδικεύσει τους λόγους για την μη κατακύρωση στην υψηλότερη προσφορά ― Εφόσον ο κύριος λόγος κατακύρωσης ήταν η υψηλότερη προσφορά, και όλοι οι άλλοι λόγοι κρίθηκαν επικουρικοί, δεν επηρεάζεται η νομιμότητα της κατακύρωσης από το έκνομο των επικουρικών λόγων.
Οι εφεσείοντες, που είχαν υποβάλει χαμηλότερη προσφορά σε πλειοδοτικό διαγωνισμό, από τα ενδιαφερόμενα μέρη, προσέβαλαν με την έφεσή τους, την απόρριψη της προσφυγής τους, κατά της απόφασης κατακύρωσης της προσφοράς στα ενδιαφερόμενα μέρη.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
1. Η εξασφάλιση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στη διάθεση αγαθών, δεν αποτελεί ευθύνη του Κεντρικού Σφαγείου, επομένως ο λόγος αυτός ήταν όντως εξωγενής προς το αντικείμενο του διαγωνισμού. Αρμόδια για τη διασφάλιση υγιών συνθηκών ανταγωνισμού είναι η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού που συστήθηκε και λειτουργεί βάσει του περί Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμου του 1989, (Ν.207/89).
2. Οι υπόλοιποι λόγοι, εκείνοι που σχετίζονται με την προηγούμενη συνεργασία των εφεσιβλήτων με τα ενδιαφερόμενα μέρη, δεν είναι εξ αντικειμένου εξωγενείς προς το έργο της διοικητικής αρχής, δοθέντος ότι η διάθεση των μέσων για την εκτέλεση και η πρόγνωση για τη συνεπή εκπλήρωση των όρων του διαγωνισμού, είναι παράγοντες σχετικοί προς την επιλογή του προσφοροδότη. Ο συνυπολογισμός των λόγων αυτών στη λήψη της επίδικης απόφασης είναι ενστάσιμος για άλλο λόγο, ο οποίος ανάγεται σε παραβίαση της αρχής της ισότητας.
Το Άρθρο 28.1 του Συντάγματος ορίζει ότι όλοι είναι ίσοι ενώπιον της Διοίκησης, αρχή η οποία αφ΄ εαυτής οριοθετεί το πλαίσιο λειτουργίας κάθε διοικητικής αρχής και επιβάλλει την ίση μεταχείριση των πολιτών. Απόρροια της ισότητας είναι και η κρίση των διαγωνιζομένων, βάσει των ιδίων κριτηρίων και σύμφωνα με τα ίδια δεδομένα. Βάση για την αποτίμηση των προσφορών που υποβάλλονται σε πλειοδοτικό διαγωνισμό είναι οι όροι της προσφοράς και όροι εξυπακουόμενοι από αυτούς. Και οι δύο προσφορές, στην προκείμενη περίπτωση, κρίθηκαν έγκυρες, κρίση που απολήγει σε διαπίστωση ότι και οι δύο προσφορές τηρούσαν τους όρους του διαγωνισμού. Εφόσον το Συμβούλιο του Κεντρικού Σφαγείου έκρινε αναγκαία τη διεξαγωγή έρευνας αναφορικά με τη συνέπεια των δύο προσφοροδοτών στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους, το εγχείρημα έπρεπε να ήταν αμφοτεροβαρές. Έτσι θα εξασφαλιζόταν η ίση μεταχείριση των δύο διαγωνιζομένων. Η προσεπίκληση της ιδιαίτερης γνώσης που οι εφεσίβλητοι είχαν για τη συνέπεια ενός των προσφοροδοτών, ως λόγου για την αποδοχή της προσφοράς του, είχε ως αποτέλεσμα την ανισομερή μεταχείριση του άλλου από αυτούς και για το λόγο αυτό κρίνεται μεμπτή. Αποδοχή της προσέγγισης των εφεσιβλήτων, θα ισοδυναμούσε με την παροχή ευεργετημάτων σε πρόσωπα για τα οποία έχει ιδιαίτερη γνώση η διοικητική αρχή, αρμόδια να αποφασίσει ένα θέμα κατά παράβαση της αρχής της ισότητας.
3. Οι πρόσθετοι λόγοι για κατακύρωση της προσφοράς τέθηκαν ως ενισχυτικοί του βασικού λόγου, ο οποίος ως καθορίζεται παρείχε «προβάδισμα» στην προσφορά των ενδιαφερομένων προσώπων. Είναι νομολογημένο ότι σε πλειοδοτικό διαγωνισμό αποτελεί καθήκον της αρμόδιας διοικητικής αρχής, η εξειδίκευση των λόγων για τους οποίους δεν αποδέχεται την υψηλότερη προσφορά.
Σε ερώτηση του δικαστηρίου προς τη δικηγόρο του εφεσείοντος κατά την ακρόαση της έφεσης, εάν υπήρχε οποιοσδήποτε λόγος που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη μή αποδοχή της υψηλότερης προσφοράς, απάντησε αρνητικά. Η απάντηση είναι ορθή.
Διαπίστωσή μας είναι, ότι ο λόγος ο οποίος ουσιωδώς επέδρασε στη λήψη της επίδικης διοικητικής απόφασης, ήταν η υψηλότερη προσφορά των ενδιαφερομένων προσώπων. Οι επικουρικοί λόγοι είναι επουσιώδεις, εφόσον παρατέθηκαν προς ενίσχυση της απόφασης. Θα καθίσταντο ουσιώδεις εάν απέβλεπαν στη στοιχειοθέτηση των λόγων μή αποδοχής της υψηλότερης προσφοράς. Στην απουσία βάσιμων λόγων που θα μπορούσε να δικαιολογήσουν διαφοροποίηση της θέσης αυτής, συνιστούσε καθήκον των εφεσιβλήτων να αποδεκτούν την υψηλότερη προσφορά, όπως και έπραξαν.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Χρίστου v. Δημοκρατίας κ.ά. (1989) 3 Α.Α.Δ. 2093,
Α. Σαζεΐδης & Υιός Λτδ v. Δήμου Αθηαίνου (1989) 3 Α.Α.Δ. 2237.
Έφεση.
Έφεση από τον αιτητή εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Νικήτας, Δ.) (Αρ. Προσφυγής 533/95), ημερομηνίας 11/6/98 με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή του κατά της κατακύρωσης στα ενδιαφερόμενα μέρη της προσφοράς για την πώληση των εντέρων των σφάγιων και την ενοικίαση, παρακείμενων προς το σφαγείον υποστατικών, ειδικά εξοπλισμένων για την επεξεργασία εντέρων.
Α. Ευσταθίου, για τον Εφεσείοντα.
Κ. Μιχαηλίδης, για τους Εφεσίβλητους.
Π. Κακογιάννη για Ρ. Μιχαηλίδη, για τα Ενδιαφερόμενα πρόσωπα.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Tην ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ. Μ. Πικής, Π.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Ο εφεσείων ήταν ένας εκ των δύο προσφοροδοτών σε πλειοδοτικό διαγωνισμό που προκήρυξε το Κεντρικό Σφαγείο, δημόσιος οργανισμός, για την πώληση των εντέρων των σφάγιων και την ενοικίαση, παρακείμενων προς το σφαγείον υποστατικών, ειδικά εξοπλισμένων για την επεξεργασία εντέρων. Η διάθεση των εντέρων και των υποστατικών θα ήταν για περίοδο δύο ετών.
Ο δεύτερος προσφοροδότης ήταν τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα, οι επιτυχόντες, απ' ότι μπορεί να υποθέσουμε, προσφοροδότες στους προηγούμενους τρεις ανάλογους διαγωνισμούς που προκηρύχθηκαν από τους εφεσίβλητους.
Στην προκήρυξη παρασχέθηκαν στοιχεία για τον αριθμό των ζώων που αναμενόταν να σφαγούν κατά τη διετή περίοδο του συμβολαίου. Ο αριθμός ήταν ίσος με την υπολογισθείσα εκτροφή ζώων στην περιοχή που εξυπηρετείτο από το Κεντρικό Σφαγείο. Οι αριθμοί αυτοί ήταν ενδεχόμενο να αυξηθούν κατά τη διάρκεια της διετούς περιόδου λόγω της πιθανολογημένης ένταξης και νέων περιοχών στην περιφέρεια του Κεντρικού Σφαγείου.
Τα έσοδα από την πώληση των εντέρων αποτιμήθηκαν με βάση την προϋπολογισθείσα παραγωγή ζώων κατά τη διάρκεια της διετούς περιόδου χωρίς να ληφθεί υπόψη η πιθανολογούμενη αύξηση των σφάγιων. Κατ' αυτό τον τρόπο καθορίστηκαν τα έσοδα που θα είχαν οι εφεσίβλητοι βάσει της προσφοράς εκατέρου των προσφοροδοτών κατά την επόμενη διετία από την πώληση εντέρων. Η άλλη συνισταμένη των προσφορών αφορούσε το ενοίκιο των υποστατικών. Αυτό το μέρος της προσφοράς είχε σταθερό παρονομαστή. Ο εφεσείων πρόσφερε £5.280 και τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα £3.000.
Τα αναμενόμενα έσοδα από κάθε προσφορά προϋπολογίστηκαν με λεπτομέρεια ώστε να διαφανεί ποία από τις δύο θα ήταν η πλέον προσοδοφόρα. Αυτό επιτεύχθηκε με τον πολλαπλασιασμό κάθε κατηγορίας ζώων που αναμενόταν να σφαγούν κατά την επόμενη διετία με το ποσό που προσέφερε για την απόκτησή τους κάθε ένας των προσφοροδοτών. Στο ποσό αυτό προστέθηκε η προσφορά για το ενοίκιο των υποστατικών. Βάσει αυτών των δεδομένων η προσφορά του εφεσείοντος αποκαλύφθηκε ως ανερχόμενη σε £191.628, και των ενδιαφερομένων προσώπων σε £191.666.
Σύγκριση των δύο προσφορών αποκαλύπτει την προσφορά των ενδιαφερομένων προσώπων ως υψηλότερη κατά £38. Η πραγμάτωση του ενδεχόμενου ένταξης και άλλων περιοχών στην περιφέρεια που κάλυπτε το σφαγείο θα είχε ως συνακόλουθο τη μεγένθυση της διαφοράς υπέρ των ενδιαφερομένων προσώπων. Το ενδεχόμενο αυτό σημειώνεται στην απόφαση των εφεσιβλήτων πριν τη διαπίστωση ότι:
«Εν πάση περιπτώσει η υφιστάμενη χρηματική διαφορά, έστω και περιορισμένη δίδει στην εταιρεία WATAR* δικαίωμα για προβάδισμα.»
Στη συνέχεια της απόφασης παρατίθενται και έξι άλλοι λόγοι οι οποίοι θεωρήθηκε ότι επίσης συνηγορούσαν υπέρ της κατακύρωσης της προσφοράς στον υψηλότερο προσφοροδότη. Αυτοί περιστρέφονται γύρω από την καλή συνεργασία που είχαν οι εφεσίβλητοι με τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα τα προηγούμενα έξι χρόνια που καθιστούσε ευοίωνες τις προοπτικές του μέλλοντος, τη δυνατότητα συνέχισης των εργασιών επεξεργασίας των εντέρων άνευ διακοπής, καθώς και την εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών ανταγωνισμού με τη διασφάλιση της παρουσίας των ενδιαφερομένων προσώπων στην αγορά.
Με προσφυγή του στο Ανώτατο Δικαστήριο ο εφεσείων επεδίωξε την ακύρωση της απόφασης βάσει της οποίας κατακυρώθηκε η προσφορά των ενδιαφερομένων προσώπων, προβάλλοντας ως κύριο λόγο το απαράδεκτο των λόγων που προσμέτρησαν στη λήψη της επίδικης διοικητικής απόφασης, εκτός εκείνου που αφορούσε τον προσδιορισμό του χρηματικού ύψους των προσφορών. Οι λόγοι αυτοί χαρακτηρίστηκαν ως εξωγενείς προς το αντικείμενο του πλειοδοτικού διαγωνισμού. Αντίθετη ήταν η άποψη του δικαστηρίου. Η προηγούμενη συνεργασία και συνεπής εκπλήρωση των υποχρεώσεων των ενδιαφερομένων προσώπων κρίθηκε ως παράγοντας συναφής προς το αντικείμενο του διαγωνισμού. Το ίδιο και η εξασφάλιση συνθηκών ανταγωνισμού ενόψει του επιθυμητού της προαγωγής υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά.
Ο εφεσείων υπέβαλε ότι η πρωτόδικη απόφαση είναι εσφαλμένη υποστηρίζοντας ότι οι προαναφερθέντες λόγοι είναι όντως εξωγενείς προς την επίδικη διοικητική απόφαση.
Οι εφεσίβλητοι υποστήριξαν ότι οι πρόσθετοι παράγοντες που λήφθηκαν υπόψη ήταν σχετικοί με το αντικείμενο του διαγωνισμού και ορθά λήφθηκαν υπόψη.
Η εξασφάλιση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στη διάθεση αγαθών, δεν αποτελεί ευθύνη του Κεντρικού Σφαγείου, επομένως ο λόγος αυτός ήταν όντως εξωγενής προς το αντικείμενο του διαγωνισμού. Αρμόδια για τη διασφάλιση υγιών συνθηκών ανταγωνισμού είναι η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού που συστήθηκε και λειτουργεί βάσει του περί Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμου του 1989, Ν.207/89, (ως έχει τροποποιηθεί).
Οι υπόλοιποι λόγοι, εκείνοι που σχετίζονται με την προηγούμενη συνεργασία των εφεσιβλήτων με τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν είναι εξ αντικειμένου εξωγενείς προς το έργο της διοικητικής αρχής, δοθέντος ότι η διάθεση των μέσων για την εκτέλεση και η πρόγνωση για τη συνεπή εκπλήρωση των όρων του διαγωνισμού, είναι παράγοντες σχετικοί προς την επιλογή του προσφοροδότη. Ο συνυπολογισμός των λόγων αυτών στη λήψη της επίδικης απόφασης είναι ενστάσιμος για άλλο λόγο ο οποίος ανάγεται σε παραβίαση της αρχής της ισότητας.
Το Άρθρο 28.1 του Συντάγματος ορίζει ότι όλοι είναι ίσοι ενώπιον της Διοίκησης, αρχή η οποία αφ' εαυτής οριοθετεί το πλαίσιο λειτουργίας κάθε διοικητικής αρχής και επιβάλλει την ίση μεταχείριση των πολιτών. Απόρροια της ισότητας είναι και η κρίση των διαγωνιζομένων βάσει των ιδίων κριτηρίων και σύμφωνα με τα ίδια δεδομένα. Βάση για την αποτίμηση των προσφορών που υποβάλλονται σε πλειοδοτικό διαγωνισμό είναι οι όροι της προσφοράς και όροι εξυπακουόμενοι από αυτούς. Και οι δύο προσφορές, στην προκείμενη περίπτωση, κρίθηκαν έγκυρες, κρίση που απολήγει σε διαπίστωση ότι και οι δύο προσφορές τηρούσαν τους όρους του διαγωνισμού. Εφόσον το Συμβούλιο του Κεντρικού Σφαγείου έκρινε αναγκαία τη διεξαγωγή έρευνας αναφορικά με τη συνέπεια των δύο προσφοροδοτών στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους, το εγχείρημα έπρεπε να ήταν αμφοτεροβαρές. Έτσι θα εξασφαλιζόταν η ίση μεταχείριση των δύο διαγωνιζομένων. Η προσεπίκληση της ιδιαίτερης γνώσης που οι εφεσίβλητοι είχαν για τη συνέπεια ενός των προσφοροδοτών, ως λόγου για την αποδοχή της προσφοράς του, είχε ως αποτέλεσμα την ανισομερή μεταχείριση του άλλου από αυτούς και για το λόγο αυτό κρίνεται μεμπτή. Αποδοχή της προσέγγισης των εφεσιβλήτων θα ισοδυναμούσε με την παροχή ευεργετημάτων σε πρόσωπα για τα οποία έχει ιδιαίτερη γνώση η διοικητική αρχή, αρμόδια να αποφασίσει ένα θέμα κατά παράβαση της αρχής της ισότητας.
Κατά συνέπεια όλοι οι λόγοι που επικαλέστηκαν οι εφεσίβλητοι, πρόσθετοι προς το ύψος της προσφοράς των ενδιαφερομένων προσώπων, ήταν έκνομοι. Η κατάληξη αυτή δεν επισφραγίζει και την έκβαση της έφεσης. Οι πρόσθετοι λόγοι τίθενται ως ενισχυτικοί του βασικού λόγου ο οποίος ως καθορίζεται παρείχε «προβάδισμα» στην προσφορά των ενδιαφερομένων προσώπων. Είναι νομολογημένο ότι σε πλειοδοτικό διαγωνισμό αποτελεί καθήκον της αρμόδιας διοικητικής αρχής η εξειδίκευση των λόγων για τους οποίους δεν αποδέχεται την υψηλότερη προσφορά. (Βλ. μεταξύ άλλων Αποφάσεις Συμβουλίου Επικρατείας 1216/1954 (Ολ.), Αποφάσεις Συμβουλίου Επικρατείας 1954Β και Χρίστου ν. Δημοκρατίας κ.ά. (1989)3 Α.Α.Δ. 2093· Α. Σαζεΐδης & Υιός Λτδ ν. Δήμου Αθηαίνου (1989)3 Α.Α.Δ. 2237.)
Ο μόνος αβέβαιος παράγοντας που μπορούσε να διαφοροποιήσει τα οφέλη από τις δύο προσφορές στο ενδιάμεσο της περιόδου της προσφοράς, ήταν το ενδεχόμενο ένταξης και άλλων περιοχών στην περιφέρεια του Κεντρικού Σφαγείου, εξέλιξη, η εκδήλωση της οποίας θα μεγένθυνε το προβάδισμα των ενδιαφερομένων προσώπων. Αυτό σημειώνεται, όπως έχουμε αναφέρει στην απόφαση των εφεσιβλήτων, και υπογραμμίζεται στην απόφαση του πρωτοδίκου δικαστηρίου.
Σε ερώτηση του δικαστηρίου προς τη δικηγόρο του εφεσείοντος κατά την ακρόαση της έφεσης εάν υπήρχε οποιοσδήποτε λόγος που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη μή αποδοχή της υψηλότερης προσφοράς, απάντησε αρνητικά. Η απάντηση είναι ορθή.
Διαπίστωσή μας είναι ότι ο λόγος ο οποίος ουσιωδώς επέδρασε στη λήψη της επίδικης διοικητικής απόφασης ήταν η υψηλότερη προσφορά των ενδιαφερομένων προσώπων. Οι επικουρικοί λόγοι είναι επουσιώδεις εφόσον παρατέθηκαν προς ενίσχυση της απόφασης. Θα καθίσταντο ουσιώδεις εάν απέβλεπαν στη στοιχειοθέτηση των λόγων μή αποδοχής της υψηλότερης προσφοράς. Στην απουσία βάσιμων λόγων που θα μπορούσε να δικαιολογήσουν διαφοροποίηση της θέσης αυτής συνιστούσε καθήκον των εφεσιβλήτων να αποδεκτούν την υψηλότερη προσφορά, όπως και έπραξαν.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.