ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ

Έρευνα - - Αφαίρεση Υπογραμμίσεων


(2000) 3 ΑΑΔ 345

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

< FONT FACE="Arial,Arial">ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΕΦΕΣΕΙΣ ΑΡ. 2422

< FONT FACE="Arial,Arial">και 2423.

ΕΝΩΠΙΟΝ: ΑΡΤΕΜΙΔΗ, ΑΡΤΕΜΗ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΛΛΗ, ΚΡΑΜΒΗ, Δ.Δ.

< FONT FACE="Arial,Arial">ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 2422.

Μεταξύ:

Κυπριακού Διϋλιστηρίου Πετρελαίου Λτδ.,

Εφεσειόντω ν

και

Δήμου Λάρνακας,

Εφεσιβλήτω ν.

__________________

< FONT FACE="Arial,Arial">ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 2423.

Μεταξύ:

Κυπριακού Διϋλιστηρίου Πετρελαίου Λτδ.,

Εφεσειόντω ν

και

Δήμου Λάρνακας (σαν Πολεοδομικής Αρχής),

Εφεσιβλήτω ν.

__________________

 

 

 

 

17 Μαΐου, 2000.

Για τους εφεσείοντες: Π. Πολυβίου.

Για τους εφεσίβλητους: Μ. Χ" Χριστοφή.

___________________

ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει

ο Δικαστής Π. Καλλής.

___________________

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Π. ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Οι εφεσείοντες είναι ιδιοκτήτες τεμαχίου γης στη Λάρνακα με αρ. 6Α. Το τεμάχιο αυτό συνορεύει με τα τεμάχια με αρ. 279Β, 216Α, 217Α και 7Β, τα οποία, επίσης, ανήκουν στους εφεσείοντες. Στις 3.11.92 οι εφεσείοντες υπέβαλαν αίτηση στην Πολεοδομική Αρχή Λάρνακας για χορήγηση πολεοδομικής άδειας αναφορικά με την ανέγερση μεταλλικών δεξαμενών αποθήκευσης καυσίμων στο πιο πάνω τεμάχιο τους με αρ. 6Α. Η Πολεοδομική Αρχή ενέκρινε την αίτηση και εξέδωσε - την 1.9.93 - την πολεοδομική άδεια με αρ. 216/93 με βάση τα σχέδια που έχουν εγκριθεί "και με την προϋπόθεση τηρήσεως των όρων του Παραρτήματος που επισυνάπτεται".

Το πιο πάνω Παράρτημα περιέχει 9 όρους, οι οποίοι έχουν ως ακολούθως:

"1. Η ισχύς της άδειας αυτής λήγει μετά την παρέλευση τριών χρόνων από την ημερομηνία της Γνωστοποίησης χορήγησης της άδειας. Αν πριν την ημερομηνία λήξης οι εργασίες για την ανάπτυξη έχουν αρχίσει ουσιαστικά και βρίσκονται κατά την ημερομηνία που λήγει η άδεια, σε ενεργό εκτέλεση (΄Αρθρο 28 του Νόμου), μπορείτε να αποταθείτε για εξασφάλιση 'Πιστοποιητικού ΄Εναρξης Εργασιών', το οποίο επενεργεί προς παράταση της ισχύος της Πολεοδομικής ΄Αδειας για ένα ακόμα χρόνο.

2. Στην περίμετρο των προτεινόμενων δεξαμενών θα κατασκευαστεί κατάλληλος ελεύθερος χώρος για προσπέλαση πυροσβεστικού οχήματος, όπως φαίνεται στα εγκεκριμένα σχέδια.

3. Κατά μήκος του διαπλατυνόμενου δρόμου (οδός Ψηλορείτη) θα κατασκευαστεί περιτείχισμα με κατάλληλες εισόδους-εξόδους πυροσβεστικών οχημάτων μόνο και θα δενδροφυτευτεί λωρίδα ελάχιστου πλάτους ενός μέτρου.

4. Θα ακολουθηθούν όλοι οι όροι της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας καθώς και οι όροι του Επιθεωρητή Εργοστασίων.

5. Κατά μήκος του διαπλατυνόμενου δρόμου θα κατασκευαστεί πεζοδρόμιο, η δε υπόλοιπη λωρίδα θα ασφαλτοστρωθεί κατά τις υποδείξεις της αρμόδιας Αρχής.

6. ΄Ολες οι πρόσθετες εγκαταστάσεις θα συνδεθούν με το υφιστάμενο σύστημα διαχωρισμού των υγρών αποβλήτων για αποφυγή μόλυνσης του περιβάλλοντος.

7. ΄Ολες οι προτεινόμενες αποθηκευτικές/βιομηχανικές κατασκευές θα απέχουν 6 μ. από τα οδικά σύνορα.

8. Τα δύο τεμάχια 6Α και 279 θα ενοποιηθούν σε ένα.

9. Η λωρίδα γης που φαίνεται με κίτρινο χρώμα στο εγκεκριμένο χωρομετρικό σχέδιο θα παραχωρηθεί στο Δημόσιο για διαπλάτυνση του υφιστάμενου οδικού δικτύου."

Οι εφεσείοντες αμφισβήτησαν την νομιμότητα της επιβολής των όρων 8 και 9 με την Προσφυγή 789/93. Ισχυρίσθηκαν ότι η πολεοδομική άδεια με αρ. 216/93 που εκδόθηκε την 1.9.1993 στο βαθμό που περιέχει τους όρους 8 και 9 είναι παράνομη, άκυρη και εστερημένη οποιουδήποτε εννόμου αποτελέσματος.

Την 9.9.1993 οι εφεσίβλητοι εξέδωσαν την άδεια οικοδομής/προσθηκών για την ανέγερση των πιο πάνω τεσσάρων μεταλλικών δεξαμενών. Ανάμεσα στους όρους που επέβαλαν ήταν να ακολουθηθούν οι πιο πάνω όροι της Πολεοδομικής ΄Αδειας 216/93. Οι εφεσείοντες αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της επιβολής των όρων 8 και 9 με την προσφυγή 788/93. Ισχυρίστηκαν και πάλιν ότι η άδεια οικοδομής/προσθηκών στο βαθμό που περιέχει τους όρους 8 και 9 της Πολεοδομικής ΄Αδειας 216/93 είναι παράνομη, άκυρη και εστερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.

Το πρωτόδικο δικαστήριο εξέδωσε πρώτα την απόφαση του στην Προσφυγή 789/93 και την απέρριψε. ΄Εκρινε ότι οι εφεσείοντες δεν "νομιμοποιούνταν στην προσβολή μόνο των όρων 8 και 9 της πολεοδομικής άδειας. Οι όροι και η πολεοδομική άδεια αποτελούσαν αδιαίρετη πράξη".

Για την πιο πάνω κατάληξη του το πρωτόδικο δικαστήριο βασίσθηκε πάνω στο άρ. 25(2) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972 (Ν 90/72) και άντλησε καθοδήγηση από τις υποθέσεις Έπαρχος Λευκωσίας κ.α. ν. Μοδέστου κ.α. (1996) 3 Α.Α.Δ. 256 και Λαζάρου ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Υποθ. 788/91/1.6.1993.

Η υπόθεση Μοδέστου (πιο πάνω) αφορούσε έφεση που στρεφόταν εναντίον της ακύρωσης, από το πρωτόδικο δικαστήριο, όρων που τέθηκαν σε άδεια οικοδομής. Απορρίπτοντας την έφεση ο Πικής, Π., ο οποίος εξέδωσε την απόφαση της Ολομέλειας, έθεσε το θέμα ως εξής:

"Το δικαστήριο, πρέπει να σημειώσουμε, ότι απέρριψε την εισήγηση των εφεσειόντων ότι οι ενστάσιμοι όροι συνιστούσαν προϋπόθεση για την χρήση ή υλοποίηση της άδειας οικοδομής. Η άδεια κρίθηκε από το πρωτόδικο δικαστήριο ότι δεν τελούσε υπό την αίρεση των τριών όρων ή οποιουδήποτε από αυτούς. Με τη διαπίστωση αυτή

συμφωνούμε. Βλέπε μεταξύ άλλων 'Δίκαιον των Διοικητικών Πράξεων', Στασινόπουλου, σελ. 158. Δαγτόγλου, Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, Γ ΄Εκδοση, σελ. 258-259, Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-1959, σελ. 196, Fysko Contracting Limited ν. Δήμου Λάρνακος, Υποθ. 562/91/13.7.93.

Οι όροι συνιστούσαν μέρος των ρυθμίσεων για την εκτέλεση του έργου το οποίο εγκρίθηκε με την άδεια και όχι προϋπόθεση για τη χρήση της άδειας. Επρόκειτο για αυτοτελείς όρους, η διαγραφή των οποίων άφηνε άθικτο τον κορμό της άδειας. Γι΄ αυτό μπορούσαν να αναθεωρηθούν και εφόσον κρίνονταν έκνομοι να απαληφθούν χωρίς να εκθεμελιώνεται η άδεια."

Στη Λαζάρου (πιο πάνω) ο Κωνσταντινίδης, Δ., έκρινε ότι για να είναι δυνατή η μερική ακύρωση μιας πράξης αυτή πρέπει να είναι διαιρετή. ΄Εθεσε το θέμα ως εξής:

"Για τους πιο πάνω λόγους και με βάση τα όσα σημείωσα ως προς την ανάγκη να είναι διαιρετή η πράξη για να είναι δυνατή η μερική της ακύρωση, καταλήγω πως, αφού στην παρούσα περίπτωση είναι αδιαίρετη, δεν νομιμοποιείται ο αιτητής στην προσβολή μόνο της αναφοράς στην ημερομηνία έναρξης της άδειας. Η επίκληση του παράνομου αυτής της αναφοράς δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από το σύνολο της απόφασης της οποίας αποτελεί αδιάσπαστο στοιχείο."

Το πρωτόδικο δικαστήριο έκρινε ότι η προσφυγή 789/93 διαφοροποιείται από την υπόθεση Μοδέστου (πιο πάνω) γιατί οι όροι που τέθηκαν αποτελούσαν προϋπόθεση χορήγησης της πολεοδομικής άδειας ενώ στην Μοδέστου αποτελούσαν μέρος των ρυθμίσεων για την εκτέλεση του έργου το οποίο εγκρίθηκε με την άδεια και όχι προϋπόθεση για τη χρήση της άδειας. Το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε ως εξής:

"Έχοντας, λοιπόν, υπόψη μου τα πιο πάνω, δηλαδή το άρ. 25(2) του Νόμου, που θεωρεί τους όρους αναπόσπαστο μέρος της πολεοδομικής άδειας, τη διαπίστωση ότι οι όροι αποτελούσαν προϋπόθεση για τη χρήση της άδειας, και την απόφαση στην πιο πάνω Αναθεωρητική ΄Εφεση 1451 (υπόθεση Μοδέστου) κρίνω ότι δεν επρόκειτο για αυτοτελείς όρους που μπορούσαν να αναθεωρηθούν. Οι αιτητές δε νομιμοποιούνταν στην προσβολή μόνο των όρων 8 και 9 της πολεοδομικής άδειας. Οι όροι και η πολεοδομική άδεια αποτελούσαν αδιαίρετη πράξη."

Η απόφαση του πρωτόδικου δικαστηρίου στην προσφυγή 788/93 υιοθέτησε το σκεπτικό της απόφασης στην προσφυγή 789/93.

Οι εφέσεις.

Εναντίον της απόφασης στις προσφυγές 788/93 και 789/93 οι εφεσείοντες άσκησαν αντίστοιχα τις εφέσεις 2422 και 2423. Οι τελευταίες έχουν συνεκδικαστεί γιατί βασίζονται πάνω στα αυτά πραγματικά και νομικά ζητήματα.

Οι λόγοι έφεσης.

Ο κ. Πολυβίου, εκ μέρους των εφεσειόντων, υπέβαλε ότι οι επίδικοι όροι 8 και 9 ήταν αυτοτελείς όροι, η διαγραφή των οποίων άφηνε άθικτο τον κορμό της άδειας. Αυτό προκύπτει από τη μελέτη και αξιολόγηση των ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου στοιχείων συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της άδειας. Μια απλή και μόνο μελέτη της πολεοδομικής άδειας - συνέχισε ο ευπαίδευτος συνήγορος - δείχνει την οφθαλμοφανή διαφορά μεταξύ των όρων 8 και 9 από τη μιά, και των υπόλοιπων όρων από την άλλη. Για το λόγο αυτό οι όροι 8 και 9 θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν χωριστά και ανεξάρτητα από την υπόλοιπη άδεια, και εφόσον κρίνονταν παράνομοι να απαληφθούν χωρίς να εκθεμελιώνεται η άδεια. Για τις πιο πάνω εισηγήσεις του ο ευπαίδευτος συνήγορος άντλησε στήριξη από τη Μοδέστου (πιο πάνω).

Λανθασμένη, σύμφωνα με τον κ. Πολυβίου, ήταν και η επίκληση του άρ. 25(2) του πιο πάνω Νόμου 90/72 από το πρωτόδικο δικαστήριο καθώς και η επίκληση της λεκτικής διατύπωσης της υπό κρίση άδειας. Κατ΄ αρχή - υπέβαλε ο κ. Πολυβίου - το άρθρο 25(2) του Νόμου δεν έχει το νόημα και/ή αποτέλεσμα που του αποδίδει το πρωτόδικο δικαστήριο. Επιπλέον, όσο αφορά το θέμα της διατύπωσης, το πρωτόδικο δικαστήριο λανθασμένα επικεντρώθηκε στο λεκτικό που χρησιμοποιήθηκε στην πολεοδομική άδεια - και συγκεκριμένα στη φράση "και με την προϋπόθεση τηρήσεως των όρων του Παραρτήματος που επισυνάπτεται" - αντί να προβεί σε αντικειμενική θεώρηση όλων των στοιχείων και δεδομένων ενώπιο του συμπεριλαμβανομένου του περιεχομένου της άδειας και των υπό κρίση όρων. Η προσέγγιση του πρωτόδικου δικαστηρίου, αν υιοθετηθεί, θα οδηγήσει ουσιαστικά στην εξουδετέρωση του δικαστικού ελέγχου, καθότι όλοι οι όροι και πρόνοιες κάθε άδειας θα περιγράφονται ως "προϋπόθεση της άδειας".

Τέλος ο κ. Πολυβίου υπέβαλε ότι οι επίμαχοι όροι και ιδιαίτερα ο όρος 9 τέθηκαν χωρίς την ύπαρξη οποιουδήποτε ρυμοτομικού σχεδίου και/ή έγκυρου ρυμοτομικού σχεδίου.

Τόσο ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου όσο και ενώπιον μας η νομιμότητα των προσβαλλόμενων πράξεων έχει συζητηθεί με βάση τις αρχές του διοικητικού δικαίου. Πρέπει ωστόσο να παρατηρήσουμε ότι σε ότι αφορά την πολεοδομική άδεια το θέμα διέπεται από τις πρόνοιες του πιο πάνω άρθρου 25(2) του Νόμου 90/72. Σε τέτοια περίπτωση η νομιμότητα της πράξης εξετάζεται με βάση τις πρόνοιες της συγκεκριμένης νομοθετικής διάταξης (Βλ. Ε.Π. Σπηλιωτόπουλου, Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, 7η έκδοση, σελ. 73: "Οι γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα και ισχύουν όταν δεν υπάρχει σχετικός κανόνας ο οποίος έχει θεσπιστεί με πράξη νομοθετικού οργάνου" (Στ.Ε. 2786/1989). Βλ. και A & S Antoniades & Co. v. Republic (1965) 3 C.L.R. 673, 684).

Eπομένως, η νομιμότητα της προσβαλλόμενης με την προσφυγή 789/93 πράξης θα εξεταστεί με βάση μόνο τις πρόνοιες του πιο πάνω άρθρου 25(2) του Νόμου 90/72.

Από μια απλή ανάγνωση του επίμαχου άρθρου προκύπτει σαφώς ότι στοχεύει στο να καταστήσει τους όρους που τίθενται σε μια πολεοδομική άδεια αναπόσπαστο μέρος της άδειας. Προχωρεί μάλιστα και θέτει και ρήτρα σε περίπτωση μη εκτέλεσης των όρων. Προβλέπει ότι "η εκτελεσθείσα ανάπτυξις θεωρείται ως μη αποτελούσα ανάπτυξιν δια την οποίαν έχει χορηγηθεί πολεοδομική άδεια εκτός εάν οι όροι αυτοί εκτελεσθώσιν".

Εφόσο, σύμφωνα με το άρθρο 25(2) του Νόμου, οι όροι θεωρούνται αναπόσπαστο μέρος της πολεοδομικής άδειας, δεν μπορεί να λεχθεί ότι η πράξη είναι διαιρετή και ότι οι επίδικοι όροι μπορούν να προσβληθούν αυτοτελώς. Ακολουθεί πως η έφεση 2423 πρέπει ν΄ απορριφθεί.

Το πιο πάνω συμπέρασμα μας για το αναπόσπαστο των επίδικων όρων σφραγίζει και τη μοίρα της έφεσης 2422 η οποία σχετίζεται με την επιβολή των ιδίων όρων στην άδεια οικοδομής. Εφόσον οι επίδικοι όροι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της πολεοδομικής άδειας δεν μπορεί να τους αποδοθεί υπόσταση διαφορετική. Μετά που είχαν τεθεί και στην άδεια οικοδομής εξακολουθούν να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος και της άδειας οικοδομής. Ακολουθεί πως και η έφεση 2422 πρέπει ν΄ απορριφθεί.

Τέλος θα πρέπει να παρατηρήσουμε τα εξής:

Στην περίπτωση που ένας ενδιαφερόμενος αμφισβητεί τη νομιμότητα των όρων που περιλαμβάνονται σε μια πολεοδομική άδεια οφείλει να ασκήσει προσφυγή κατά του κύρους των όρων, να περιμένει την έκβαση της και μετά να αποταθεί για χορήγηση άδειας οικοδομής.

Στην παρούσα υπόθεση, παρά τη διαφωνία τους με τους επίδικους όρους της πολεοδομικής άδειας οι εφεσείοντες έχουν χρησιμοποιήσει την πολεοδομική άδεια για εξασφάλιση άδειας οικοδομής και αφού την εξασφάλισαν άρχισαν την ανάπτυξη που προβλέπεται από τις δύο άδειες. Με τον τρόπο αυτό έχουν προσπορισθεί όφελος από την πολεοδομική άδεια ενώ ταυτόχρονα με την προσφυγή τους αμφισβητούν τη νομιμότητα των επίδικων όρων. Θα λέγαμε, λοιπόν, ότι αυτή η στάση των εφεσειόντων φέρνει στο προσκήνιο το δόγμα της επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας. Το δόγμα αυτό έχει επεξηγηθεί πρόσφατα στην απόφαση της Ολομέλειας στην Ηλία κ.α. ν. Δημοκρατίας, Υποθ. 534/97 κ.α./23.12.99, στην οποία υποδείχθηκε ότι το δόγμα λειτουργεί όταν υπάρχει το στοιχείο της παράλληλης επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας προς προσπορισμό μεγαλύτερου όφελους (Βλ. και Κάππα ν. Οργανισμού Κυπριακής Γαλακτοκομικής Βιομηχανίας, Α.Ε. 2381/25.1.2000).

Για τους πιο πάνω λόγους οι εφέσεις αποτυγχάνουν και απορρίπτονται με έξοδα.

Δ.

Δ.

Δ.

Δ.

Δ.

 

 

/ΕΑΠ.


cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο