|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 3 ΑΑΔ 146
26 Μαρτίου, 1999
[ΝΙΚΗΤΑΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΛΛΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στές]
ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
Εφεσείων,
v.
ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Εφεσίβλητης.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2070)
Oργανισμοί Δημοσίου Δικαίου — Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου — Υπάλληλοι — Προαγωγές — Προσόντα — Σχέδιο Υπηρεσίας — Εισαγωγή συγκεκριμένης πείρας ως αποφασιστικής για την καταλληλότητα υποψηφίου, κατά παράβαση του σχεδίου υπηρεσίας — Αποτελεί εισαγωγή εξωγενούς στοιχείου — Απόφαση καθ' υπέρβαση ή κατάχρηση εξουσίας — Παράνομη αιτιολογία.
Ο εφεσείων προσέβαλε με την προσφυγή του την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης με την οποία η προσφυγή του κατά της προαγωγής του Ε/Μ, είχε απορριφθεί.
Κύριος λόγος εφέσεως ήταν ότι η θεώρηση του Ε/Μ ως καταλληλότερου υποψηφίου, λόγω της πείρας του σε εναέριες κατασκευές, στη σύσταση του Διευθυντή, εισήγαγε εξωγενείς στοιχείο κρίσεως, εφόσον το σχέδιο υπηρεσίας δεν απαιτούσε τέτοια πείρα. Οι δικηγόροι της εφεσίβλητης αντέταξαν ότι ήταν γνωστό ότι ο προαχθείς θα ετοποθετείτο στο Τμήμα Εναέριων Κατασκευών.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, επιτρέποντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
Aπό την εξέταση των προνοιών του σχεδίου υπηρεσίας της επίδικης θέσης δεν προκύπτει ότι η επίδικη θέση ανήκει στις εναέριες κατασκευές. Αυτό είναι πρόδηλο από την ονομασία και κατηγορία της θέσης, τα καθήκοντα και τις ευθύνες της και τα απαιτούμενα προσόντα. Το κύριο προσόν που απαιτείται από τα σχέδια υπηρεσίας είναι «ευδόκιμος υπηρεσία εις την θέσιν του Αρχιεπιστάτου ή Επιστάτου ή Τεχνικού, 1ης Τάξεως, διαρκείας ουχί μικροτέρας των πέντε ετών». Τα σχέδια υπηρεσίας δεν περιέχουν οποιαδήποτε εξειδίκευση με την οποία να εντάσσεται η επίδικη θέση στις εναέριες κατασκευές. Το ίδιο ισχύει και σε σχέση με την προκήρυξη της θέσης στην οποία έγινε αναφορά από τους εφεσίβλητους. Με την προκήρυξη γνωστοποιήθηκε ότι γίνονται δεκτές αιτήσεις από υπαλλήλους της Α.Η.Κ. για την πλήρωση «μιας θέση Τεχνικού Επιθεωρητή Περιφέρειας, Κλίμακα Α9-10, Γραφείο Περιφέρειας Λευκωσίας - Κερύνειας - Μόρφου (Η θέση κενούται από 1.3.1993)».
Ανάμεσα στα καθήκοντα της θέσης είναι η οργάνωση, επίβλεψη και έλεγχος εκτελουμένων εργασιών που σχετίζονται με τη μεταφορά, διανομή και εκμετάλλευση ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή η πρόνοια του σχεδίου υπηρεσίας αποτέλεσε το έρεισμα της πρωτόδικης απόφασης. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι οι υπόλοιπες 8 πρόνοιες του σχεδίου υπηρεσίας οι οποίες σχετίζονται με τα καθήκοντα και ευθύνες της θέσης, δεν αναφέρονται μόνο στις εναέριες κατασκευές:
Το γεγονός από μόνο του ότι ο κάτοχος της θέσης η οποία επρόκειτο να κενωθεί από "1.3.1993" ήταν τοποθετημένος στο Τμήμα Εναέριων Κατασκευών, δεν παρέχει νόμιμο έρεισμα για την ένταξη της κενής θέσης στο Τμήμα εκείνο. Το θέμα διέπεται καθαρά από τις πρόνοιες του σχετικού σχεδίου υπηρεσίας οι οποίες, καθώς έχουμε ήδη διαπιστώσει, δεν εντάσσουν την επίδικη θέση σε οποιοδήποτε Τμήμα. Οποιαδήποτε προσπάθεια ένταξης της επίδικης θέσης σε συγκεκριμένο Τμήμα ή Κλάδο όχι μόνο προσκρούει στις πρόνοιες του σχετικού σχεδίου υπηρεσίας, αλλά και στις πρόνοιες των περί Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (Όροι Υπηρεσίας) Κανονισμών του 1986 (Κ.Δ.Π. 291/86) ("οι Κανονισμοί").
Η επίδικη εξειδίκευσης δε βρίσκει έρεισμα στα σχέδια υπηρεσίας ή στους Κανονισμούς. Ποιες είναι οι συνέπειες της εξειδίκευσης όταν αυτή είναι αντίθεση με τα σχέδια υπηρεσίας ή με τις σχετικές νομοθετικές πρόνοιες;
Έχει νομολογηθεί ότι σε τέτοια περίπτωση η εξειδίκευση αποτελεί εξωγενές στοιχείο ή παράγοντα και αν ληφθεί υπόψη από το διοικητικό όργανο - όπως είναι εδώ η περίπτωση - η απόφαση του διοικητικού οργάνου είναι αντίθετη προς το Νόμο και «καθ' υπέρβασιν ή κατάχρησιν εξουσίας της εμπεπιστευόμενης εις το όργανον».
Περαιτέρω η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης είναι παράνομη επειδή ασχολείται «με στοιχεία κρίσεως άσχετα προς τα υπό του Νόμου οριζόμενα».
H έφεση επιτυγχάνει με έξοδα, τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Nicolaou v. Republic (1967) 3 C.L.R. 308,
Tzavelas and Another v. Republic (1975) 3 C.L.R. 390,
Christou v. Republic (1969) 3 C.L.R. 134,
Soteriou v. Republic (1966) 3 C.L.R. 83,
Konnaris and Another v. Republic (1974) 3 C.L.R. 377.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου (Παπαδόπουλος, Δ.) που δόθηκε στις 28/2/95 (Προσφυγή Αρ. 375/93) με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή του εφεσείοντα - αιτητή εναντίον της προαγωγής του ενδιαφερόμενου μέρους Γρηγόρη Σατράκη στη θέση Τεχνικού Επιθεωρητή Περιφέρειας, Γραφείο Περιφέρειας Λευκωσίας - Κερύνειας - Μόρφου.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Εφεσείοντα.
Κ. Στιβαρού, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Π. Καλλής.
ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Με απόφαση του ημερ. 16.3.1993 ("η προσβαλλόμενη απόφαση") το Διοικητικό Συμβούλιο της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου ("η Α.Η.Κ.") αποφάσισε την προαγωγή του Γρηγόρη Σατράκη ("το Ε.Μ.") στη θέση Τεχνικού Επιθεωρητή Περιφέρειας, κλίμακα Α9-Α10, Γραφείο Περιφέρειας Λευκωσίας-Κερύνειας-Μόρφου ("η επίδικη θέση").
Ο εφεσείων, ο οποίος ήταν ένας από τους υποψήφιους για την πλήρωση της επίδικης θέσης, αμφισβήτησε τη νομιμότητα της προσβαλλόμενης απόφασης με προσφυγή δυνάμει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος. Η παρούσα έφεση στρέφεται κατά της απόφασης του πρωτόδικου δικαστηρίου με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή.
Τόσο ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου όσο και ενώπιόν μας ο εφεσείων υποστήριξε πως κατά τη διαδικασία πλήρωσης της επίδικης θέσης λήφθηκε υπόψη η πείρα του Ε.Μ. στις εναέριες κατασκευές, σε αντίθεση με τον εφεσείοντα ο οποίος δεν είχε τέτοια πείρα. Αυτή η πείρα ήταν ένα εξωγενές στοιχείο το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα τον αποκλεισμό της υποψηφιότητας του εφεσείοντα.
Το πρωτόδικο δικαστήριο απέρριψε την πιο πάνω θέση. Έκρινε ότι η προκήρυξη της θέσης "αφορούσε στο Τμήμα Εναέριων Κατασκευών που κενώθηκε με την αφυπηρέτηση του κ. Θέμη Σταύρου, πράγμα που ήταν πολύ γνωστό στον αιτητή". Έκρινε περαιτέρω ότι η αναφορά στην πείρα του Ε.Μ. στις εναέριες κατασκευές, σε σχέση με την εκτέλεση των καθηκόντων της επίδικης θέσης, όχι μόνο δεν απομακρύνεται από το Σχέδιο Υπηρεσίας, αλλά έχει άμεση σχέση με τα καθήκοντα της θέσης, όπως περιγράφονται στο Σχέδιο Υπηρεσίας το οποίο αναφέρει:
"Οργανώνει, επιβλέπει και ελέγχει εκτελουμένας εργασίας σχετιζομένας με την μεταφοράν, διανομήν και εκμετάλλευσιν ηλεκτρικής ενεργείας."
Το πραγματικό βάθρο επί του οποίου στηρίζεται η πιο πάνω θέση είναι το εξής:
Ένας από τους παράγοντες που άσκησαν επιρροή στη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης ήταν η σύσταση της "Μεικτής Συμβουλευτικής Επιτροπής Επιλογής διά Προαγωγάς του Γραφειακού και Τεχνικού Προσωπικού" ("η Μεικτή Συμβουλευτική Επιτροπή") υπέρ του Ε.Μ.. Για τη διαμόρφωση της σύστασης της η Μεικτή Συμβουλευτική Επιτροπή έλαβε υπόψη τις απόψεις που εξέφρασαν οι Διευθυντές για τους υποψηφίους. Σύμφωνα με τον Διευθυντή Περιφέρειας Λευκωσίας-Κερύνειας-Μόρφου: Ο εφεσείων "έχει πείρα στο Σχεδιαστήριο και στο Τμήμα Λειτουργίας και Συντήρησης των Κεντρικών Γραφείων και της Περιφέρειας. Είναι πολύ μεθοδικός, συνεργάσιμος και αξιόπιστος υπάλληλος. Έχει πολύ καλές οργανωτικές και εποπτικές ικανότητες. Λόγω του ότι η συγκεκριμένη θέση είναι στις εναέριες κατασκευές, λόγω έλλειψης πείρας στο Τμήμα αυτό, δεν κρίνεται κατάλληλος για προαγωγή στη συγκεκριμένη θέση" (Η υπογράμμιση είναι του Δικαστηρίου).
Ο ίδιος Διευθυντής ανέφερε για το Ε.Μ.: "Έχει ευρύτατη πείρα σε όλες τις εναέριες κατασκευές. Είναι πολύ συνεργάσιμος, μεθοδικός και αξιόπιστος υπάλληλος και έχει πολύ καλές οργανωτικές και εποπτικές ικανότητες. Η απόδοσή του είναι πολύ ικανοποιητική. Κρίνεται κατάλληλος για προαγωγή."
Με τη σύσταση της η Μεικτή Συμβουλευτική Επιτροπή σύστησε δυο υποψήφιους - το Ε.Μ. και ένα άλλο υποψήφιο - "ως τους μόνους κατάλληλους για προαγωγή στην επίδικη θέση". Οι δύο εκείνοι υποψήφιοι ήταν οι μόνοι υποψήφιοι οι οποίοι - σύμφωνα με τη σύσταση του Διευθυντή - είχαν πείρα στις εναέριες κατασκευές. Η πιο πάνω κατάληξη του πρωτόδικου δικαστηρίου αμφισβητείται με τον πρώτο λόγο της έφεσης. Ο εφεσείων διατείνεται πως εσφαλμένα κρίθηκε πρωτόδικα ότι η επίδικη θέση αφορούσε μόνο το Τμήμα Εναέριων Κατασκευών και ότι ο ίδιος δεν κατέχει πείρα σχετική με τα καθήκοντα της θέσης. Είναι προφανές - συνεχίζει η εισήγηση - "εκ του κειμένου της σύστασης του Διευθυντή ότι υπάρχει πλάνη σχετικά με την ερμηνεία του Σχεδίου Υπηρεσίας. Ο Διευθυντής θεωρώντας εσφαλμένα ότι η θέση αφορούσε μόνο το Τμήμα Εναέριων Κατασκευών εισήγαγε εξωγενές στοιχείο κρίσεως με το να κρίνει τον εφεσείοντα ακατάλληλο για προαγωγή".
Από την άλλη οι εφεσίβλητοι υποστήριξαν την ορθότητα της επίδικης κατάληξης του πρωτόδικου δικαστηρίου. Ήταν γνωστό - σύμφωνα με την εισήγησή τους - τόσο κατά την προκήρυξη, όσο και κατά την όλη διαδικασία πλήρωσης της θέσης ότι η θέση ήταν στο Τμήμα Εναέριων Κατασκευών αφού είχε κενωθεί με την αφυπηρέτηση του Τεχνικού Επιθεωρητή Θέμη Σταύρου στις 28.2.1993, ο οποίος ήταν τοποθετημένος στο Τμήμα Εναέριων Κατασκευών, στο Γραφείο Περιφέρειας Λευκωσίας-Κερύνειας-Μόρφου. Ο εφεσείων, που απασχολείτο στο ίδιο γραφείο Περιφέρειας γνώριζε το γεγονός αυτό και η αναφορά του Διευθυντή περιφέρειας ότι "... η συγκεκριμένη θέση είναι στις εναέριες κατασκευές" δεν τελεί υπό νομική πλάνη. Επίσης στη γνωστοποίηση κενών θέσεων αναφέρεται σαφώς ότι "η θέση κενούται από 1.3.1993" δηλαδή από της αφυπηρέτησης του προαναφερόμενου υπαλλήλου. Ο ισχυρισμός για εισαγωγή εξωγενούς στοιχείου κρίσης δεν μπορεί να ευσταθήσει και το πρωτόδικο δικαστήριο ορθά τον απέρριψε αφού τον εξέτασε.
Από την εξέτεση των προνοιών του σχεδίου υπηρεσίας της επίδικης θέσης δεν προκύπτει ότι η επίδικη θέση ανήκει στις εναέριες κατασκευές. Αυτό είναι πρόδηλο από την ονομασία και κατηγορία της θέσης, τα καθήκοντα και τις ευθύνες της και τα απαιτούμενα προσόντα. Το κύριο προσόν που απαιτείται από τα σχέδια υπηρεσίας είναι "ευδόκιμος υπηρεσία εις την θέσιν του Αρχιεπιστάτου ή Επιστάτου ή Τεχνικού, 1ης Τάξεως, διαρκείας ουχί μικροτέρας των πέντε ετών". Τα σχέδια υπηρεσίας δεν περιέχουν οποιαδήποτε εξειδίκευση με την οποία να εντάσσεται η επίδικη θέση στις εναέριες κατασκευές. Το ίδιο ισχύει και σε σχέση με την προκήρυξη της θέσης στην οποία έγινε αναφορά από τους εφεσίβλητους. Με την προκήρυξη γνωστοποιήθηκε ότι γίνονται δεκτές αιτήσεις από υπαλλήλους της Α.Η.Κ. για την πλήρωση "μιας θέσης Τεχνικού Επιθεωρητή Περιφέρειας, Κλίμακα Α9-Α10, Γραφείο Περιφέρειας Λευκωσίας-Κερύνειας-Μόρφου (Η θέση κενούται από 1.3.1993)".
Πράγματι ανάμεσα στα καθήκοντα της θέσης είναι η οργάνωση, επίβλεψη και έλεγχος εκτελουμένων εργασιών που σχετίζονται με τη μεταφορά, διανομή και εκμετάλλευση ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή η πρόνοια του σχεδίου υπηρεσίας αποτέλεσε το έρεισμα της πρωτόδικης απόφασης. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι οι υπόλοιπες 8 πρόνοιες του σχεδίου υπηρεσίας*, οι οποίες σχετίζονται με τα καθήκοντα και ευθύνες της θέσης, δεν αναφέρονται μόνο στις εναέριες κατασκευές.
Το γεγονός από μόνο του ότι ο κάτοχος της θέσης η οποία επρόκειτο να κενωθεί από "1.3.1993" ήταν τοποθετημένος στο Τμήμα Εναέριων Κατασκευών, δεν παρέχει νόμιμο έρεισμα για την ένταξη της κενής θέσης στο Τμήμα εκείνο. Το θέμα διέπεται καθαρά από τις πρόνοιες του σχετικού σχεδίου υπηρεσίας οι οποίες, καθώς έχουμε ήδη διαπιστώσει, δεν εντάσσουν την επίδικη θέση σε οποιοδήποτε Τμήμα. Οποιαδήποτε προσπάθεια ένταξης της επίδικης θέσης σε συγκεκριμένο Τμήμα ή Κλάδο όχι μόνο προσκρούει στις πρόνοιες του σχετικού σχεδίου υπηρεσίας αλλά και στις πρόνοιες των περί Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (Όροι Υπηρεσίας) Κανονισμών του 1986 (Κ.Δ.Π. 291/86) ("οι Κανονισμοί"). Σύμφωνα με τον Καν. 5:
"5.-(1) Η οργανική διάρθρωσις ευρίσκεται εις την δικαιοδοσίαν της Αρχής η οποία θα καθορίζη και αναθεωρή ταύτην αναλόγως των εκάστοτε αναγκών της Αρχής:
................................................................................................
(2) Διά της οργανικής διαρθρώσεως καθορίζονται αι εκάστοτε ανάγκαι της Αρχής εις θέσεις, η ονομασία τούτων, η αντιστοιχούσα προς εκάστην θέσιν μισθοδοτική κλίμαξ και ο ανώτατος αριθμός εκάστης θέσεως.
(3) Η Αρχή θα αναθεωρή την οργανικήν διάρθρωσιν καθ' έκαστον έτος και θα γνωστοποιή ταύτην εις τους υπαλλήλους διά κοινοποιήσεως της εις την συντεχνίαν και δι' αναρτήσεως αυτής εις τους τόπους εργασίας."
Περαιτέρω, σύμφωνα με τον Καν. 8:
"8. Κατά την ημερομηνίαν της ενάρξεως της ισχύος των παρόντων Κανονισμών και μέχρις ότου επέλθουν οιαιδήποτε αλλαγαί ή τροποποιήσεις, αι θέσεις εις την Αρχήν, θα διαιρώνται εις (α) θέσεις του επιστημονικού προσωπικού, (β) θέσεις του γραφειακού προσωπικού και (γ) θέσεις του τεχνικού προσωπικού ως αύται αναγράφονται εις τον Πρώτον Πίνακα."
Στον Πρώτο Πίνακα και κάτω από την επικεφαλίδα "Γ. Θέσεις του Τεχνικού Προσωπικού" υπάρχει η θέση "Τεχνικός Επιθεωρητής Περιφέρειας - Α8-Α10" η οποία είναι η επίδικη θέση.
Βλέπουμε, λοιπόν, πως η επίδικη εξειδίκευση δεν βρίσκει έρεισμα στα σχέδια υπηρεσίας ή στους Κανονισμούς. Ποιες είναι οι συνέπειες της εξειδίκευσης όταν αυτή είναι αντίθετη με τα σχέδια υπηρεσίας ή με τις σχετικές νομοθετικές πρόνοιες;
Έχει νομολογηθεί ότι σε τέτοια περίπτωση η εξειδίκευση αποτελεί εξωγενές στοιχείο ή παράγοντα και αν ληφθεί υπόψη από το διοικητικό όργανο - όπως είναι εδώ η περίπτωση - η απόφαση του διοικητικού οργάνου είναι αντίθετη προς το Νόμο και "καθ' υπέρβασιν ή κατάχρησιν εξουσίας της εμπεπιστευμένης εις το όργανον" (Βλ. Nicolaou v. Republic (1967) 3 C.L.R. 308, 313, 314, Tzavelas and Another v. Republic (1975) 3 C.L.R. 490, 504, 505, Christou v. Republic (1969) 3 C.L.R. 134, 151, Soteriou v. Republic (1966) 3 C.L.R. 83, 105, Konnaris and Another v. Republic (1974) 3 C.L.R. 377, 387, 388, 389 - Βλ. και Γ. Μ. Παπαχατζή "Σύστημα του Ισχύοντος στην Ελλάδα Διοικητικού Δικαίου", 6η έκδοση, σελ. 734: "Αν η διοικητική αρχή, τη στιγμή που ασκεί την ανατεθειμένη σ' αυτήν διακριτική ευχέρεια, βασισθεί σε συντελεστές κρίσεως διαφορετικούς από εκείνους στους οποίους κατά την αληθή του Νομοθέτη βούληση όφειλε να στηριχθεί ... η πράξη της ή η εν γένει ενέργεια της χωρεί κατά παράβαση των κανόνων νομιμότητος του διοικητικού δικαίου, παρόλο που ως προς το ουσιαστικό της περιεχόμενο ενδέχεται να μη πάσχει από καμιά παρονομία.").
Περαιτέρω: Η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης είναι παράνομη επειδή ασχολείται "με στοιχεία κρίσεως άσχετα προς τα υπό του Νόμου οριζόμενα" (Βλ. Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-59, σελ. 186, απόφαση ΣτΕ. 218/59).
Υπό το φως της πιο πάνω κατάληξης μας η έφεση επιτρέπεται. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται στην ολότητά της. Οι εφεσίβλητοι να πληρώσουν στον εφεσείοντα τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας και της έφεσης.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα, τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση.