ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

ν.

Ραδιοτηλεοπτικές Υπηρεσίες ΑΝΤΕΝΝΑ Ρ.Τ. ΛΙΜΙΤΕΔ,

και

Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω

Υπουργικού Συμβουλίου,

Για την Εφεσείουσα: κ. Γ. Τριανταφυλλίδης.

Για τους Εφεσιβλήτους: κ. Λ. Παπαφιλίππου.

Για τον Καθ'ου η αίτηση: κ. Π. Κληρίδης, Εισαγγελέας της Δημοκρατίας.

--------------------------

-------------------------

ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Στις 21/4/92 η εφεσείουσα εταιρεία (που πιο κάτω θα αποκαλείται ως LUMIERE) υπέβαλε αίτηση για την έκδοση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού. Παρόμοια αίτηση για την παροχή άδειας ίδρυσης και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού υπέβαλε και η εφεσίβλητη εταιρεία (που πιο κάτω θα αποκαλείται ως ANTENNA) στις 2/10/92.

Στις 21/10/92 το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε ότι θα δοθεί άδεια στην ANTENNA "νοουμένου ότι θα πληρούνται οι όροι που καθορίζει ο Νόμος".

Στις 19/11/92 το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την αίτηση της LUMIERE της 21/4/92 για άδεια ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού κλειστού κυκλώματος επί παγκύπριας κάλυψης που θα λειτουργούσε στις συχνότητες 26 και 33.

Στις 17/3/93 το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε να εγκρίνει σύμφωνα με το άρθρο 24 του Νόμου την αίτηση της ANTENNA για χορήγηση άδειας ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού που θα λειτουργούσε στις συχνότητες 48, 65, 60, 35 και 42.

Η έκδοση άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού ρυθμίζεται με τις πρόνοιες του Περί Τηλεοπτικού Σταθμού Νόμου του 1992 (αρ. 29(1)/92) που τέθηκε σε ισχύ στις 23/4/92. Σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 3 του πιο πάνω Νόμου οι σχετικές αιτήσεις εξετάζονται από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Ραδιοφωνίας/Τηλεόρασης που διαβιβάζει συμβουλευτική έκθεση προς το Υπουργικό Συμβούλιο (άρθρο 11(2)). Το Υπουργικό Συμβούλιο αφού εξετάσει την τεχνική αρτιότητα του προτεινόμενου σταθμού και την πληρότητα και ποιότητα του προγράμματος (άρθρο 12) μπορεί να εκδώσει άδεια ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού.

Στην έφεση που ασκήθηκε από την LUMIERE υποβλήθηκε μεταξύ άλλων ότι τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η εφεσίβλητη είχε έννομο συμφέρον και ότι δεν είχε διεξαχθεί η δέουσα έρευνα είναι λανθασμένα.

Αναφορικά με την ύπαρξη έννομου συμφέροντος ο ευπαίδευτος συνήγορος της LUMIERE υπεστήριξε ότι η ANTENNA στις 19/11/92 όταν το Υπουργικό Συμβούλιο είχε εγκρίνει την έκδοση άδειας στην LUMIERE, η ANTENNA δεν είχε έννομο συμφέρον. Και τούτο γιατί με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της 21/10/92 είχε αποφασιστεί ότι θα δοθεί άδεια στην ANTENNA νοουμένου ότι πληρούνται οι όροι που καθορίζει ο Νόμος και ότι η άδεια δόθηκε στις 17/3/93. Επιπρόσθετα υποβλήθηκε ότι η χορήγηση της άδειας λειτουργίας παρέχεται σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 24 του Νόμου και ο καθορισμός της συχνότητας σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 4(2) του Νόμου. Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές πράξεις του Υπουργικού Συμβουλίου που περιέχονται στην ίδια απόφαση άνκαι είναι αυτοτελείς. Επειδή δε το ουσιαστικό παράπονο της ΑΝΤΕΝΝΑ είναι η χορήγηση άδειας χρήσης της συχνότητας 26, η ΑΝΤΕΝΝΑ δεν είχε έννομο συμφέρον να προσβάλει την απόφαση της 19/11/92 αφού σε περίπτωση ακύρωσης της επίδικης απόφασης η LUMIERE δεν θα έχανε μόνο τη χρήση της συχνότητας 26 αλλά και την άδεια προσωρινής λειτουργίας.

Είναι η θέση της ANTENNA ότι είχε έννομο συμφέρον να προσβάλει τη χορήγηση της άδειας. Η άδεια ήταν σύνθετη και η ακύρωση του ενός σκέλους της άδειας καθιστούσε άκυρο ταυτόχρονα και το άλλο σκέλος.

Το άρθρο 146 του Συντάγματος παρέχει στο Ανώτατο Δικαστήριο αποκλειστική δικαιοδοσία εξέτασης προσφυγής εναντίον απόφασης, πράξης ή παράλειψης οποιουδήποτε οργάνου που ασκεί διοικητική ή εκτελεστική εξουσία, όταν ο αιτητής έχει έννομο συμφέρον σε αντιδιαστολή με τη "λαϊκή αγωγή" (actio popularis).

Οπως παρατηρεί ο Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος στο "Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου", 5η Εκδοση, 1991, σελ. 433

Το έννομο συμφέρον πρέπει να είναι παρόν (ενεστώς) με την έννοια ότι είναι υπαρκτό κατά το χρόνο άσκησης της προσφυγής. Ομως η λέξη "παρόν" μπορεί να συμπεριλάβει και το συμφέρον που απειλείται με βεβαιότητα στο άμεσο μέλλον. (Βλέπε ΣτΕ 248/36, Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας Α.Ε. 1425 της 29/2/1996. Ιδε επίσης Π. Δαγτόγλου "Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο" σελ. 404.)

Η έννοια του έννομου συμφέροντος είναι αρκετά πλατειά και δεν εξισώνεται κατ' ανάγκη με το αγώγιμο νομικό δικαίωμα (ίδε Σεργίδου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 1738 της 27/2/98). Για παράδειγμα μπορεί να συμπεριλάβει το δικαίωμα δημότη να προσβάλει την απόφαση για τη μεταβολή κεντρικής πλατείας της πόλης (Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας (1929-1959) σ. 259) και το δικαίωμα κατοίκου πόλης να προσβάλει την απόρριψη της αίτησης του για την αλλαγή της ονομασίας της πόλης των Τρικκάλων σε Τρίκκη. (ΣτΕ 4/49).

Η ANTENNA επικαλέστηκε προς υποστήριξη της ύπαρξης έννομου συμφέροντος απόσπασμα της απόφασης Dias United Publishing Co. Ltd. ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 870/93 της 5/12/96 στο οποίο τονίστηκε ότι η χορήγηση άδειας μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς ένα "ανταγωνιστή" σε βαθμό που να τον νομιμοποιεί να αμφισβητήσει την εγκυρότητα της απόφασης. Στην υπόθεση Dias United Publishing Co. Ltd. v. Δημοκρατίας (πιο πάνω) δεν εξετάστηκε ποιός είναι ο "ανταγωνιστής" που νομιμοποιείται να προσβάλει τη νομιμότητα μιας διοικητικής πράξης. Αναμφίβολα ο καθορισμός του "ανταγωνιστή" δεν μπορεί να συμπεριλάβει τον οποιοδήποτε που υποβάλλει σχετική αίτηση.

Αντίθετα είναι η θέση της ANTENNA ότι η ερμηνεία του άρθρου 9 προϋποθέτει την ύπαρξη πλήρους διαφάνειας και επιβάλλει τη διερεύνηση για τη διαπίστωση των μετόχων της εταιρείας. Στην παρούσα περίπτωση η LUMIERE είχε ως μέτοχους

(1) Την Lumiere Services Ltd με μια μετοχή και

(2) Το Χριστόδουλο Οικονομίδη με μια μετοχή.

Η Lumiere Services Ltd είχε μεταξύ των μετόχων της και τον Κρις Οικονομίδη με 115.000 μετοχές Α (που ισοδυναμεί με 95% των μετοχών Α).

Με βάση τα πιο πάνω η ANTENNA ισχυρίζεται ότι ο Κρις Οικονομίδης κατείχε ποσοστά πέραν του επιτρεπομένου στην εφεσείουσα εταιρεία και περισσότερο του 25% στην εταιρεία Lumiere Services Ltd.

Επιπρόσθετα η ANTENNA εισηγείται ότι για την απόδειξη του αριθμού και ποσοστού των μετοχών η LUMIERE έπρεπε να παρουσιάσει τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία που προβλέπονται από τα άρθρα 105 και 113 του περί Εταιρειών Νόμου Κεφ. 113, πράγμα που παρέλειψε να πράξει.

Το άρθρο 9(3) του Νόμου προνοεί ότι,

Μέσα στα πλαίσια της εξέτασης των προϋποθέσεων του άρθρου 9(3) η Συμβουλευτική Επιτροπή κατέληξε στην απόφαση της να συστήσει την έκδοση άδειας στη LUMIERE αφού έλαβε υπόψη μεταξύ άλλων,

Η δομή των μετόχων της LUMIERE είναι ιδιάζουσα αφού όπως φαίνεται από μια επιστολή της εταιρείας προς το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Εργων η εταιρεία είχε τριών ειδών μετοχές. Η τάξη Α΄ που κατέχει το 60% του κεφαλαίου (με δικαίωμα διορισμού δύο διοικητικών συμβούλων), η τάξη Β΄ που κατέχει το 20% του κεφαλαίου (με δικαίωμα διορισμού ενός διοικητικού συμβούλου) και η τάξη Γ΄ που κατέχει το 20% των μετοχών (με δικαίωμα διορισμού ενός διοικητικού συμβούλου). Σε περίπτωση ισοψηφίας στο Διοικητικό Συμβούλιο οι αποφάσεις λαμβάνονται με ποσοστό πλειοψηφίας 70%.

Εχοντας εξετάσει προσεκτικά όλες τις πτυχές που συνδέονται με τις πρόνοιες του άρθρου 9(3) του Νόμου θεωρούμε ορθή την πρωτόδικη κατάληξη για έλλειψη δέουσας έρευνας.

Επίσης η Συμβουλευτική Επιτροπή παρέλειψε να ζητήσει από την Εφορο Εταιρειών αντίγραφα του Καταστατικού της εταιρείας που θα έδειχναν την πραγματική εικόνα των μετόχων, έχοντας υπόψη τη διαφοροποίηση των μετοχών σε τρεις διαφορετικές τάξεις και τα διαφορετικά δικαιώματα των μετόχων.

Επιπρόσθετα η Συμβουλευτική Επιτροπή έλαβε υπόψη έγγραφες δηλώσεις που είχαν υποβληθεί από τους ελεγκτές και νομικούς συμβούλους της εταιρείας που είχαν βασιστεί σε πληροφορίες που είχαν δοθεί από τρίτα πρόσωπα στους πιο πάνω χωρίς να εξετάσει τη βασιμότητα των πληροφοριών και παρέλειψε να εξετάσει κατά πόσο υπήρχαν μέτοχοι που καταστρατηγούσαν την πρόνοια για τη μη κατοχή των μετοχών από πρόσωπα που ήταν συγγενείς μέχρι τρίτου βαθμού.

Η έγγραφη δήλωση του Ανώτερου Δικηγόρου της Δημοκρατίας της 27/10/92 ότι η κατανομή του κεφαλαίου δεν αντιβαίνει τις πρόνοιες του άρθρου 9(3) ουσιαστικά παραμένει μετέωρη αφού η γνωμάτευση δόθηκε με την επιφύλαξη ότι ο πιο πάνω δικηγόρος δεν γνώριζε το βαθμό συγγενείας μεταξύ των μετόχων αλλά θεώρησε προς τούτο τις πληροφορίες που είχαν δοθεί από τη LUMIERE ως ορθές.

Αναφορικά με την εισήγηση ότι η χορήγηση της άδειας ίδρυσης τηλεοπτικού σταθμού είναι διαφορετική πράξη από εκείνη της χορήγησης των συχνοτήτων από τις οποίες θα εξέπεμπε ο σταθμός, συμφωνούμε με το πρωτόδικο Δικαστήριο ότι τα δύο θέματα είναι αλληλένδετα αφού ο καθορισμός της συχνότητας είναι το άμεσο επακόλουθο της χορήγησης της άδειας. Προσβολή της σχετικής απόφασης θα μπορούσε να επιφέρει συνολική και όχι μερική ακυρότητα.

Μια παράβαση τύπου μπορεί να οδηγήσει σε ακύρωση της διοικητικής πράξης αν ο τύπος που παραβιάσθηκε είναι ουσιώδης. Ο καθορισμός ασφαλών κριτηρίων για τη διάκριση μεταξύ ουσιώδους και επουσιώδους τύπου δεν είναι εύκολος (βλ. τις αποφάσεις της Ολομέλειας στις υποθέσεις Ηλιάδης κ.α. ν. Χριστοφή (1993) 3 Α.Α.Δ. 25 και Λοϊζίδης ν. Υπουργού Εξωτερικών (1995) 3 Α.Α.Δ. 233). Αναφορικά με τον ουσιώδη τύπο ο Καθηγητής Κυριακόπουλος παρατηρεί ότι,

Ενώ για τον επουσιώδη τύπο ο Θ. Τσάτσος εξηγεί ότι,

Εχουμε εξετάσει τους λόγους αντέφεσης που προσβάλλουν την ορθότητα της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου και έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι και οι δύο παραβάσεις είναι επουσιώδεις σε βαθμό που δεν θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εγκυρότητα της διαδικασίας. Είναι ορθό ότι η υποβολή της αίτησης έγινε δύο μέρες πριν από την εφαρμογή των προνοιών του Νόμου στο Υπουργείο Συγκοινωνιών και Εργων και όχι στο Υπουργικό Συμβούλιο. Ομως επακολούθησε η ανταλλαγή επιστολών μεταξύ της αιτήτριας εταιρείας και του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Εργων, ακολούθως η αίτηση παραπέμφθηκε ενώπιον της Συμβουλευτικής Επιτροπής και η τελευταία παρέπεμψε το θέμα προς εξέταση από το Υπουργικό Συμβούλιο με τη σχετική σύσταση της. Υπήρξαν δύο μικρές επουσιώδεις παρεκκλίσεις αλλά οι ενέργειες που επακολούθησαν έθεσαν το θέμα στη σωστή κατεύθυνση και τελικά ήταν έγκυρη η τοποθέτηση του στο Υπουργικό Συμβούλιο για λήψη απόφασης.

Η έφεση και αντέφεση απορρίπτονται χωρίς έξοδα.

ΧΡ. ΧΑΤΖΗΤΣΑΓΓΑΡΗΣ, Δ.

ΦΡ. ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ, Δ.

Γ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.

Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.