IN RE LADAS AND OTHERS (1985) 3 CLR 2823

Συνταγματικό Δίκαιο — Σύνταγμα, Άρθρα 135, 149(6), 72, 78.1 και 73.12 —Διαδικαστικός Κανονισμός Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου Καν. 15(2) (β) —Αίτηση για παροχή αδείας ενάρξεως διαδικασίας δυνάμει του Άρθρου 149(6) για ερμηνεία λόγω ασάφειας του Άρθρου 72 αναφορικά με την εκλογή Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Οι αιτούντες στις δύο παρούσες υποθέσεις ζητούν βάσει του Κανονισμού 15(2) (β) του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Δικαστηρίου άδεια του Δικαστηρίου για έναρξη διαδικασίας δυνάμει του Άρθρου 149(6) του Συντάγματος για ερμηνεία από το Ανώτατο Δικαστήριο λόγω ασάφειας του Άρθρου 72 του Συντάγματος αναφορικά με την εκλογήν Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Αποφασίσθηκε, διαφωνούντων των κ.κ. Πική και Κούρρη, Δικαστών:

(1) Ο Κανών 15(2) (β) του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, που έγινε σύμφωνα με το Άρθρο 135 του Συντάγματος προβλέπει ότι για την έναρξη διαδικασίας για ερμηνεία του Συντάγματος δυνάμει του Άρθρου 149(β) σε περίπτωση όπως η παρούσα απαιτείται η προηγουμένη άδεια του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου (τώρα Ανωτάτου Δικαστηρίου).

(2) Φαίνεται ότι υπάρχει προς εξέταση θέμα ασάφεια ς του Άρθρου 72 του Συντάγματος σε συσχετισμό με το Άρθρο 78.1. Η εκλογή Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων έχει υψίστη πολιτειακή σημασία και οι αιτούντες βουλευτές επηρεάζονται άμεσα από την ερμηνεία και εφαρμογή του Άρθρου 72 αναφορικά με την εκλογή Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων. Γι' αυτό και δίδεται η αιτούμενη άδεια στους αιτούντες βουλευτές.

(3) Δεν μπορεί να δοθή η ζητούμενη άδεια στην υπόθεση 1061/85 στους αιτούντες βουλευτές ως αποτελούντες την Κοινοβουλευτική Ομάδα του Δημοκρατικού κόμματος γιατί η εν λόγω ομάδα δεν έχει ακόμα συσταθεί δυνάμει του Άρθρου 73.12 του Συντάγματος. Γι' αυτό ακριβώς και δεν δίδεται η αιτουμένη άδεια στην υπόθεση 1062/85 η οποία και ως εκ τούτου απορρίπτεται.

Διαταγή ως ανωτέρω.

Αποφάσεις αναφερόμενες στην απόφαση:

Δημοκρατία ν. Χαράλαμπου Ζαχαρία, 2 Α.Α.Σ.Δ. 1,

Μουτερίσογλου και άλλοι ν. Υπουργικού Συμβουλίου, 5 Α.Α.Σ.Δ. 130.

Αίτηση

Αίτηση από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του Δημοκρατικού Κόμματος για άδεια για έναρξη διαδικασίας δυνάμει του Άρθρου 149 (β) του Συντάγματος για ερμηνεία, λόγω ασάφειας του Άρθρου 72 του Συντάγματος αναφορικά με την εκλογή Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Π. Πολυβίου με τον Χρ. Τριανταφυλλίδη, δια τους αιτούντες.

Φ. Κληρίδης αυτοπροσώπως, ως Βουλευτής, και δια τους άλλους Βουλευτές του ΑΚΕΛ—ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ στη Βουλή των Αντιπροσώπων και, επίσης, δια το ΑΚΕΛ ως πολιτικό κόμμα το οποίο εκπροσωπείται στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Μ. Χριστοφίδης αυτοπροσώπως,, ως Βουλευτής, και δια τους άλλους, εκτός του κ. Α. Μαρκίδη, Βουλευτές του Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗΣΥ) στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Α. Μαρκίδης αυτοπροσώπως, ως. Βουλευτής, και δια τον Δημοκρατικό Συναγερμό (ΔΗΣΥ) ως πολιτικό κόμμα το οποίο εκπροσωπείται στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Ε. Ευσταθίου και Δ. Ηλιάδης αυτοπροσώπως, ως Βουλευτές και δια τους άλλους Βουλευτές του Σ. Κ. ΕΔΕΚ στη Βουλή των Αντιπροσώπων και, επίσης, δια το Σ. Κ. ΕΔΕΚ. ως πολιτικό κόμμα το οποίο εκπροσωπείται στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ Πρ. ανέγνωσε την απόφαση του Δικαστηρίου: Στις δυο αυτές υποθέσεις που καταχωρήθηκαν στις 23 Δεκεμβρίου 1985, ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου, το οποίο ασκεί και την δικαιοδοσία του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, οι αιτούντες ζητούν, δυνάμει του κανονισμού 15(2) (β) του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, την άδεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου για έναρξη διαδικασίας, δυνάμει του Άρθρου 149(β) του Συντάγματος, για ερμηνεία, λόγω ασάφειας, του Άρθρου 72 του Συντάγματος αναφορικά με την εκλογή Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Όλοι οι αυτούντες Βουλευτές στην υπόθεση 1061/85 (Α 1-16) είναι οι Βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Κατόπιν οδηγιών του Ανωτάτου Δικαστηρίου εδόθη η ευκαιρία εις όλους τους Βουλευτές του ΑΚΕΛ - ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ, του Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗΣΥ) και του Σ. Κ. ΕΔΕΚ, στην Βουλήν των Αντιπροσώπων και επίσης, στο ΑΚΕΛ, στον ΔΗ.ΣΥ. και το Σ.Κ. ΕΔΕΚ. ως πολιτικά κόμματα τα οποία εκπροσωπούνται στην Βουλή των Αντιπροσώπων, να εκφράσουν τις απόψεις τους αναφορικά με την άδεια την οποία Ζητούν οι αιτούντες.

Η ακρόαση των υποθέσεων αυτών ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου έγινε στις 24 Δεκεμβρίου 1985, και εν σχέ- σει και με τις δυο εκδίδεται η παρούσα ομόφωνη Απόφαση από την πλειοψηφία των Μελών του Δικαστηρίου (Μ. Τριανταφυλλίδη, Α. Λοΐζου, Γ. Μαλαχτό, Δ. Δημητριάδη, Α. Λώρη και Δ. Στυλιανίδη):

1. Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου εξεδόθη δυνάμει του Άρθρου 135 του Συντάγματος και ο κανονισμός 15(2) (β) του εν λόγω Διαδικαστικού Κανονισμού ορίζει ότι για την έναρξη διαδικασίας για ερμηνεία του Συντάγματος, δυνάμει του Άρθρου 149(β) του Συντάγματος, εις περίπτωση όπως η παρούσα. απαιτείται η άδεια του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, και τώρα του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

2. Φαίνεται ότι υπάρχει προς εξέταση θέμα ασάφειας του Άρθρου 72 του Συντάγματος σε συσχετισμό, όπως ισχυρίζονται οι αιτούντες Βουλευτές, με το Άρθρο 78.1 του Συντάγματος, αναφορικά με την εκλογή Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων. Η Βουλή των Αντιπροσώπων αποφάσισε ομόφωνα, στις 12 Δεκεμβρίου 1985. να παραπέμψει το προαναφερθέν θέμα στο Ανώτατο Δικαστήριο και αν και η απόφαση της αυτή δεν υλοποιήθη εντούτοις δεν ανεκλήθη αλλά μόνο ανεστάλη στις 19 Δεκεμβρίου 1985.

3. Η εκλογή Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων έχει υψίστη πολιτειακή σημασία και οι αιτούντες Βουλευτές επηρεάζονται άμεσα από την ερμηνεία και εφαρμογή του Άρθρου 72 του Συντάγματος αναφορικά με την εκλογή Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων.

4. Ενόψει όλων των ανωτέρω δίδεται η αιτουμένη άδεια του Δικαστηρίου εις τους αιτούντες Βουλευτές εις την υπόθεση 1061/85 για έναρξη διαδικασίας δυνάμει του Άρθρου 149(6) του Συντάγματος. Δεν δίδεται όμως η αιτούμενη άδεια εις την υπόθεση 1061/85 εις τους αιτούντες Βουλευτές ως αποτελούντες την Κοινοβουλευτική Ομάδα του Δημοκρατικού Κόμματος στη Βουλή των Αντιπροσώπων διότι η εν λόγω Ομάδα δεν έχει ακόμη συσταθεί δυνάμει του Άρθρου 73.12 του Συντάγματος, και για τον ίδιο λόγο δεν δίδεται η αιτουμένη άδεια εις το Δημοκρατικό Κόμμα εις την υπόθεση 1062/85 η οποία ως εκ τούτου απορρίπτεται,

5. Το Ανώτατο Δικαστήριο καθορίζει ως ακολούθως την περαιτέρω διαδικασία στην υπόθεση 1061/85:

(α) Η αίτηση δυνάμει του Άρθρου 149(β) του Συντάγματος εκ μέρους των αιτούντων Βουλευτών να καταχωρηθεί και να επιδοθεί σήμερα εις όλους τους άλλους Βουλευτές, μέσω της Βουλής των Αντιπροσώπων.

(β) Η ακρόαση της υπόθεσης ορίζεται αύριο 28η Δεκεμβρίου 1985,στις 10π.μ.

Αρ. υπ. 1061

ΠΙΚΗΣ Δ.: Η ομάδα Βουλευτών του Δημοκρατικού Κόμματος, 16 από τους 56 Βουλευτές της νέας Βουλής των Αντιπροσώπων, εξαιτείται άδεια για καταχώρηση αιτήσεως για ερμηνεία του Άρθρου 72 του Συντάγματος που προνοεί για την εκλογή Προέδρου του Σώματος.

Η αίτηση στηρίζεται στο Άρθρο 149 (β) του Συντάγματος που ορίζει ότι το Ανώτατο Δικαστήριο έχει αποκλειστική δικαιοδοσία για την ερμηνεία του Συντάγματος σε περίπτωση ασάφειας.

Οι Βουλευτές των άλλων κομμάτων ενίστανται στην αίτηση για δυο βασικά λόγους:

1) "Οτι η προσφυγή είναι πρόωρη γιατί η Βουλή ευρίσκεται στο στάδιο επιλύσεως του θέματος και

2) Οτι το Σύνταγμα δεν παρουσιάζει οποιαδήποτε ασάφεια που να δικαιολογεί την παρέμβαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Η ρύθμιση θεμάτων που ανάγονται στη σύσταση και λειτουργία της Βουλής των Αντιπροσώπων αποτελεί, κατά την εισήγηση τους, προνομία της Βουλής. Μόνο σε περίπτωση που η Βουλή των Αντιπροσώπων σαν συλλογικό σώμα επιζητεί την ερμηνεία προνοιών του Συντάγματος σαν αναγκαία προϋπόθεση για την άσκηση των εξουσιών της δικαιολογείται n άσκηση από το Δικαστήριο της δικαιοδοσίας που παρέχει το Άρθρο 149(6).

Αφού μελέτησα το θέμα καταλήγω στα συμπεράσματα που συνοψίζω πιο κάτω. Το πλήρες σκεπτικό της αποφάσεως θα δοθεί σε λίγες μέρες, θα καταχωρηθεί στην Γραμματεία του Ανωτάτου Δικαστηρίου και θα διανεμηθεί σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

1) Το άρθρο 149(β) του Συντάγματος αποτελεί ουσιαστική πρόνοια που καθορίζει την αρχή της Πολιτείας στην οποία παρέχεται δικαιοδοσία για ερμηνεία του Συντάγματος σε περίπτωση ασάφειας. Η αρμοδιότητα αυτή εδόθη στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο (και μετά το 1964 στο Ανώτατο Δικαστήριο βάσει του Νόμου 33/64) σε αντιδιαστολή με άλλα Δικαστήρια ή αρχές της Πολιτείας. Η παράλειψη οποιασδήποτε αναφοράς στο Άρθρο 149 (β) σε διαδίκους και διαδικαστικά μέρα δεν είναι τυχαία αλλά αποσκοπεί να τονίσει τον δικαιοδοτικό χαρακτήρα του άρθρου αυτού του Συντάγματος. Σύγκριση των προνοιών του Άρθρου 149(β) με εκείνες των άρθρων 137, 138. 139, 140, 141, 142, 143, 144, 146 και 147 του Συντάγματος στα οποία γίνεται ειδική αναφορά στις αρχές ή πρόσωπα εις τα οποία παρέχεται ένδικο μέσο και τα χρονικά πλαίσια μέσα στα οποία πρέπει να ασκείται ενισχύει τη θέση ότι το Άρθρο 149 (6) έχει καθαρά δικαιοδοτικό χαρακτήρα.

2) Εν πάση περιπτώσει όπως αποφασίστηκε από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Χαράλαμπου Ζαχαρία, 2 Α.Α.Σ.Δ. 1 η δικαιοδοσία για ερμηνεία του Συντάγματος δικαιολογείται μόνο όπου αυτή είναι απόλυτα αναγκαία για επίλυση αναφυείσας διαφοράς. Παραχώρηση άδειας στο στάδιο αυτό ενώ η Βουλή καταβάλλει προσπάθειες ,για επίλυση του θέματος και σε αντίθεση προς την θέληση της πλειοψηφίας των Βουλευτών θα υπονόμευε την αυτοτέλεια και την αυτονομία της Βουλής και θα διεσάλευε την αρχή της διακρίσεως των Εξουσιών. Στην υπόθεση Μουτερίσογλου και άλλοι ν. του Υπουργικού Συμβουλίου, 5 Α.Α.Σ.Δ. 130 το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο ομόφωνα αρνήθηκε να αναγνωρίσει τους Τούρκους Βουλευτές της Δημοκρατίας σαν όργανο της Πολιτείας και απέρριψε αίτημα τους για εξέταση ισχυριζόμενης παραβίασης των αρμοδιοτήτων Της Βουλής των Αντιπροσώπων. Παρόλο που η απόφαση στην υπόθεση εκείνη αφορούσε προσφυγή βάσει του Άρθρου 139 οι αρχές που υιοθετήθηκαν ισχύουν και σε κάθε άλλη περίπτωση δηλαδή ότι καμμιά ομάδα Βουλευτών δεν αποτελεί αυτοτελή, οντότητα ή όργανο της Πολιτείας.

Όπως τονίστηκε στην πιό πάνω απόφαση μέλη του Νομοθετικού Σώματος των οποίων πλήττονται τα δικαιώματα δεν στερούνται θεραπείας. Το Σύνταγμα, όπως ελέχθη, παρέχει μηχανισμούς για προστασία των δικαιωμάτων των Βουλευτών και την κατοχύρωση του Κράτους Δικαίου. Στην προκειμένη περίπτωση δεν έγινε καμμιά εισήγηση ότι πλήγηκαν δικαιώματα των αιτητών ή οποιουδήποτε από αυτούς.

Όπου ο Συνταγματικός νομοθέτης επεδίωξε να δώσει δικαίωμα σε μερίδα της Βουλής να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο ανεξάρτητα από την Βουλή σαν συλλογικό όργανο το καθόρισε ρητά όπως στην περίπτωση του Άρθρου 143 του Συντάγματος που παρέχει δικαίωμα στο 1/5 των Βουλευτών νεοεκλεγόμενης Βουλής να προσφύγουν στο Ανώτατο Δικαστήριο για να αποφασίσει κατά πόσο συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τη ψήφιση νόμων ή λήψη αποφάσεων σύμφωνα με το Άρθρο 68 του Συντάγματος.

3) Προληπτική ερμηνεία των προνοιών του Συντάγματος είναι μέτρο που πρέπει να ασκείται σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Διαφορετικά ο ρόλος της Δικαστικής Εξουσίας θα επεκτείνετο έξω από τα καθιερωμένα πλαίσια που είναι ή επίλυση δικαστικών διαφορών.

Δεν είναι έργο των Δικαστηρίων η εκ των προτέρων καθοδήγηση των άλλων δύο εξουσιών της Πολιτείας αναφορικά με την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.

Αρ. υπ. 1062/85

ΠΙΚΗΣ Δ.: Για τους λόγους που εκτίθενται στην απόφαση μου στην Υπόθεση 1061/85, απορρίπτεται κι αυτή n αίτηση. Κατά μείζονα μάλιστα λόγο επειδή n αίτηση αυτή δεν υποβάλλεται από τους Βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος αλλά από το ίδιο το Κόμμα σαν ξεχωριστή οντότητα.

Αρ. υπ. 1061.

ΚΟΥΡΡΗΣ Δ.: Συμφωνώ με την απόφαση του Δικαστή Γ. Μ. Πική και για τους ίδιους λόγους απορρίπτω την αίτηση για παραχώρηση άδειας καταχωρήσεως προσφυγής βάσει του Άρθρου 149(β) του Συντάγματος.

Είμαι της γνώμης, όπως και ο κ. Πικής, ότι παραχώρηση άδειας υπό τις συνθήκες της παρούσης υποθέσεως θα δημιουργούσε ένα αδικαιολόγητο προηγούμενο στην άσκηση των Κρατικών Εξουσιών της Πολιτείας. Αρ. υπ. 1062.

ΚΟΥΡΡΗΣ Δ;.: Για τους ίδιους λόγους που απορρίφθηκε η Αίτηση στην Υπόθεση 1061/85, απορρίπτεται κι αυτή η Αίτηση.

Διαταγή ως ανωτέρω

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία