(1985) 3 CLR 2801

1985 November 7

7 Νοεμβρίου 1985

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 140 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

[ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ Πρ., ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΣΑΒΒΙΔΗΣ. ΛΩΡΗΣ, ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ, ΠΙΚΗΣ. ΚΟΥΡΡΗΣ. Δικασταί].

ΜΕΤΑΞΥ: ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Αιτητή,

και

ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ,

Καθ' ων η αίτηση,

 (Αναφορά Αρ. 10/85).

Συνταγματικόν Δίκαιο — Σύνταγμα, Άρθρα 46, 47 (γ), 48 (α), 49(α), 54, 58.1, 61 και 179—Πρόεδρος Δημοκρατίας—Πεδίον αρμοδιοτήτων βάσει του Άρθρου 46 του Συντάγματος και του Δικαίου της Ανάγκης—Ο καθορισμός των Υπουργείων πλην εκείνων που κατονομάζονται ρητά στο Σύνταγμα και του Υπουργείου Παιδείας που δημιουργήθηκε δυνάμει του Δικαίου της Ανάγκης με τον Νόμο 13/65, ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας—Ο αριθμός των Υπουργών και ο αριθμός των Υπουργείων δεν δύναται να υπερβαίνει τα δέκα—Το Υπουργείο Παιδείας όμως που δημιουργήθηκε δυνάμει του Δικαίου της Ανάγκης δεν είναι ένα από τα δέκα αυτά Υπουργεία.

Δίκαιο της Ανάγκης—Εκτελεστική Εξουσία—Πρόεδρος της Δημοκρατίας—Σύνταγμα Άρθρο 46—Εφ' όσον ο Αντιπρόεδρος δεν μετέχει στην Κυβέρνηση το Δίκαιο της Ανάγκης δικαιολογεί τη διασφάλιση της εκτελεστικής εξουσίας μόνο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Στις 26 Ιουλίου 1985 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καταχώρησε, δυνάμει του Άρθρου 140 του Συντάγματος, την παρούσα Αναφορά στο Ανώτατο Δικαστήριο για Γνωμάτευση «κατά πόσον ο περί του Υπουργικού Συμβουλίου και των Υπουργείων Νόμος του 1985* βρίσκεται σε αντίθεση ή είναι ασύμφωνος με τις διατάξεις των Άρθρων 46, 47, 48, 54, 58, 61 και 179 του Συντάγματος».

ΑΠΟΦΑΣΙΣΘΗΚΕ: (1) Από την ερμηνεία του Άρθρου 46 μαζί με τα άρθρα 47 (γ) , 48(α), 49(α) και 58(1) του Συντάγματος προκύπτει ότι οι Υπουργοί και τα Υπουργεία της Κυβερνήσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι δέκα και ότι δεν παρέχεται από τα εν λόγω Άρθρα εξουσία για διορισμό πέραν των δέκα Υπουργών ή για δημιουργία πέραν των δέκα Υπουργείων.

(2) Το Υπουργείο Παιδείας, που έχει συσταθεί δυνάμει του «Δικαίου της Ανάγκης» δεν είναι από τα προβλεπόμενα κατά τα πιό πάνω δέκα Υπουργεία.

(3) Εφ' όσον ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μετέχει στην Κυβέρνηση η εκτελεστική εξουσία διασφαλίζεται δυνάμει του Άρθρου 46 του Συντάγματος και του Δικαίου της Ανάγκης μόνο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Εκτός από τα Υπουργεία Εξωτερικών, Αμύνης και Οικονομικών, που μνημονεύονται ρητά στο Άρθρο 46 και το Υπουργείο Παιδείας, τα υπόλοιπα επτά Υπουργεία καθορίζονται αποκλειστικά από τον Πρόεδρο δυνάμει του Άρθρου 46.

(4) Επομένως ο υπό κρίση νόμος που καθορίζει τα έν λόγω υπόλοιπα επτά Υπουργεία αντιβαίνει προς τα Άρθρα 46 και 61 του Συντάγματος και κατ' επέκταση προς το Άρθρο 179 του Συντάγματος.

Γνωμάτευση ως ανωτέρω.

Αναφορά.

Αναφορά από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο Ανώτατο Δικαστήριο για γνωμάτευση κατά πόσον ο περί του Υπουργικού Συμβουλίου και των Υπουργείων Νόμος του 1985 βρίσκεται σε αντίθεση ή είναι ασύμφωνος με τις διατάξεις των Άρθρων 46, 47, 48, 54, 58, 61 και 179 του Συντάγματος.

Λ. Λουκαΐδης, Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας και Ν. Χαραλάμπους, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, δια τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Φ. Κληρίδης, Μ. Παπαπέτρου και Χρ. Κληρίδης, δια την Βουλή των Αντιπροσώπων.

Cur. adv. vult.

ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ Πρ. ανέγνωσε την γνωμάτευση του Δικαστηρίου: Στις 26 Ιουλίου 1985 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καταχώρησε, δυνάμει του Άρθρου 140 του Συντάγματος, την παρούσα Αναφορά στο Ανώτατο Δικαστήριο για Γνωμάτευση «κατά πόσον ο περί του Υπουργικού Συμβουλίου και των Υπουργείων Νόμος του 1985 βρίσκεται σε αντίθεση ή είναι ασύμφωνος με τις διατάξεις των Άρθρων 46, 47, 48, 54, 58, 61 και 179 του Συντάγματος».

Ο εν λόγω Νόμος ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 20 Ιουνίου 1985.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στις 5 Ιουλίου 1985^ τον ανέπεμψε στη Βουλή των Αντιπροσώπων για επανεξέταση, δυνάμει του Άρθρου 51 του Συντάγματος.

Στις 11 Ιουλίου 1985 η Βουλή των Αντιπροσώπων αποφάσισε να εμμείνει στη θέσπιση του Νόμου (το κείμενο του Νόμου επισυνάπτεται).

Στις 12 Ιουλίου 1985 η Βουλή των Αντιπροσώπων κοινοποίησε την απόφασή της στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος, πριν εκδόσει τον Νόμο δυνάμει του Άρθρου 52 του Συντάγματος, καταχώρησε την παρούσα Αναφορά.

Το Ανώτατο Δικαστήριο, στις 16 και 17 Σεπτεμβρίου 1985, άκουσε, μέσω των συνηγόρων τους, τις απόψεις του Προέδρου της Δημοκρατίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων, σύμφωνα με το Άρθρο 140.2 του Συντάγματος.

Το Ανώτατο Δικαστήριο ερεύνησε το θέμα που τέθηκε υπό την κρίση του και η ομόφωνη Γνωμάτευσή του είναι η ακόλουθη :

(1) Από την ερμηνεία του Άρθρου 46 στο σύνολό του και μαζί με τα Άρθρα 47(γ), 48(α), 49(α) και 58.1 του Συντάγματος προκύπτει ότι οι Υπουργοί και τα Υπουργεία της Κυβερνήσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι δέκα και ότι δεν παρέχεται από τα εν λόγω Άρθρα εξουσία για διορισμό πέραν των δέκα Υπουργών ή για δημιουργία πέραν των δέκα Υπουργείων.

(2) Το Υπουργείο Παιδείας δεν είναι ένα από τα . δέκα Υπουργεία τα οποία προβλέπονται από το Άρθρο 46 του Συντάγματος, διότι έχει συσταθεί, δυνάμει του «Δικαίου της Ανάγκης», με το άρθρο 5(1) του «περί Μεταβιβάσεως της Ασκήσεως των Αρμοδιοτήτων της Ελληνικής Κοινοτικής Συνελεύσεως και περί Υπουργείου Παιδείας Νόμου» του 1965 (Νόμος 12/65) και έχει τις αρμοδιότητες που αναφέρονται στα άρθρα 3, 4 και 5 του Νόμου 12/65. Ο δε Υπουργός Παιδείας διορίζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας βάσει του άρθρου 6(1) του Νόμου 12/65 και ασκεί τις εξουσίες του βάσει του άρθρου 6(2) του ιδίου Νόμου.

(3) Εφόσον Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μετέχει στην Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας η εκτελεστική εξουσία διασφαλίζεται, δυνάμει του Άρθρου 46 του Συντάγματος και του «Δικαίου της Ανάγκης», μόνο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Εκτός από το Υπουργείο των Εξωτερικών, το Υπουργείο Αμύνης και το Υπουργείο των Οικονομικών, τα οποία κατονομάζονται ρητώς στο Άρθρο 46 του Συντάγματος, και εκτός από το Υπουργείο Παιδείας, το οποίο έχει συσταθεί δυνάμει του Νόμου 12/65, τα υπόλοιπα επτά από τα δέκα Υπουργεία τα οποία προβλέπονται από το Άρθρο 46 του Συντάγματος καθορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά την άσκηση της αποκλειστικής του αρμοδιότητας δυνάμει του Άρθρου 46 του Συντάγματος.

(4) Ο υπό κρίση Νόμος καθορίζει, εκτός από τα τρία Υπουργεία τα οποία κατονομάζονται ρητώς στο Άρθρο 46 και το Υπουργείο Παιδείας που έχει συσταθεί με το Νόμο 12/65, και άλλα επτά Υπουργεία και κατ' αυτό τον τρόπο η Βουλή των Αντιπροσώπων έχει επέμβει σε θέμα το οποίο εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας δυνάμει του Άρθρου 46 του Συντάγματος και γι' αυτό εκφεύγει της αρμοδιότητας της Βουλής των Αντιπροσώπων δυνάμει του Άρθρου 61 του Συντάγματος.

(5) Ως εκ τούτου ο υπό κρίση Νόμος, ο οποίος έχει θεσπιστεί, και πρέπει να κριθεί, ως ενιαία νομοθετική διάταξη, ευρίσκεται σε αντίθεση και είναι ασύμφωνος προς τα Άρθρα 46 και 61 του Συντάγματος και είναι ολόκληρος αντισυνταγματικός ως αντίθετος και ασύμφωνος και προς το Άρθρο 179 του Συντάγματος.

Η παρούσα Γνωμάτευση κοινοποιείται, σύμφωνα με το Άρθρο 140.2 του Συντάγματος, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Γνωμάτευση ως ανωτέρω.

ΝΟΜΟΣ ΠΡΟΝΟΩΝ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ
Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως :-
1. Ο παρών Νόμος θα αναφέρηται ως ο περί του Υπουργικού Συμβουλίου και των Υπουργείων Νόμος του 1985.	Συνοπτικός τίτλος.
2. (1) Τα εν τη Δημοκρατία νομίμως λειτουργούντα Υπουργεία είναι τα ακόλουθα: (α) Υπουργείον Αμύνης (β) Υπουργείον Γεωργίας και Φυσικών Πόρων (γ) Υπουργείον Δικαιοσύνης (δ) Υπουργείον Εμπορίου και Βιομηχανίας (ε) Υπουργείον Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (στ) Υπουργείον Εσωτερικών (ζ) Υπουργείον Εξωτερικών (η) Υπουργείον Οικονομικών (θ) Υπουργείον Παιδείας (ι) Υπουργείον Συγκοινωνιών και Έργων (ια) Υπουργείον Υγείας (2) Εκάστου Υπουργείου προΐσταται είς Υπουργός.	Καθορισμός     αριθμού Υπουργείων. κλπ.