public Οικονόμου, Τεύκρος Θ. Δημητριάδου-Ανδρέου, Λένα Χατζηγιάννη Χριστοδούλου, Στάλω Γ.Δ. Μιντής, για τον Εφεσείοντα. Ε. Κληρίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για την Εφεσίβλητη. CY AD Κύπρος Ανώτατο Δικαστήριο 2023-01-23 el Τμήμα Νομικών Εκδόσεων, Ανώτατο Δικαστήριο Μ. Α. v. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Ποινική Έφεση Αρ. 274/2022, 23/1/2023 Δικαστική Απόφαση

ECLI:CY:AD:2023:B14

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

(Ποινική Έφεση Αρ. 274/2022)

 

23 Ιανουαρίου, 2023

 

[ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ,

ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ/στές]

 

 

Μ. Α.,

Εφεσείων,

 

ν.

 

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,

Εφεσίβλητης.

 

_____________________________________________________________________

 

Γ.Δ. Μιντής, για τον Εφεσείοντα.

Ε. Κληρίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για την Εφεσίβλητη.

 

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.: Ο Εφεσείων αντιμετωπίζει ενώπιον του Κακουργιοδικείου Λάρνακας συνολικά 46 Κατηγορίες, οι οποίες αφορούν στα αδικήματα της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιού κατά παράβαση των Άρθρων 2, 6(4)(α)(γ), 14(1)(γ) του περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμου, Ν. 91(Ι)/2014 ως έχει τροποποιηθεί, παραγωγής παιδικής πορνογραφίας κατά παράβαση των Άρθρων 2, 8(5) και 14(1)(γ) του ιδίου Νόμου και της πρόκλησης ψυχικής βλάβης σε μέλος της οικογένειας από άλλο μέλος της οικογένειας κατά παράβαση των Άρθρων 2, 3,(1), (3), (4) του περί Βίας στην Οικογένεια (Πρόληψη και Προστασία Θυμάτων) Νόμου 119(1)/2000 ως έχει τροποποιηθεί.

 

Το Κακουργιοδικείο με ενδιάμεση Απόφαση του ημερ. 13/7/2022 ενέκρινε το αίτημα που υπεβλήθη από την Κατηγορούσα Αρχή για την κράτηση του Εφεσείοντα, επί τη βάσει του κινδύνου φυγοδικίας, μέχρι την επόμενη δικάσιμο.

 

Στις 19/12/2022 που η υπόθεση ήταν ορισμένη για ακρόαση, το Κακουργιοδικείο την ανέβαλε για τις 7/3/2023. Η εκπρόσωπος της Κατηγορούσας Αρχής ζήτησε όπως ο Εφεσείων παραμείνει μέχρι τότε υπό κράτηση επί τη βάσει του ιδίου λόγου που είχε διαταχθεί η κράτηση του την πρώτη φορά, ήτοι αυτού της φυγοδικίας. Στο αίτημα ενέστη η πλευρά του Εφεσείοντα.

 

Το Κακουργιοδικείο, αφού επεσήμανε ότι το μόνο νέο στοιχείο που προέκυψε κατά το στάδιο επανεξέτασης του αιτήματος κράτησης ήταν το ζήτημα της επιμήκυνσης του χρόνου κράτησης, έκρινε ότι η ολιγόμηνη επέκταση του χρόνου κράτησης του Εφεσείοντα μέχρι την εμφάνιση του ενώπιον του κατά την επόμενη δικάσιμο δεν μπορούσε να θεωρηθεί ως υπερβολική. Στη βάση αυτών των δεδομένων διέταξε τη συνέχιση της κράτησης του μέχρι τις 7/3/2023.

 

Με έξι Λόγους Έφεσης ο Εφεσείων προσβάλλει την πιο πάνω Απόφαση. Με το Λόγο Έφεσης 1 προβάλλει ότι το Κακουργιοδικείο εσφαλμένα και μονόπλευρα εξέτασε τη μαρτυρία που υπήρχε στο πλαίσιο πιθανολόγησης καταδίκης χωρίς να σχολιάζει την εύλογη προσδοκία αθώωσης του. Με το Λόγο Έφεσης 2 διατείνεται ότι λανθασμένα το Κακουργιοδικείο αποφάσισε την κράτηση του στη βάση του κινδύνου φυγοδικίας βασιζόμενο μόνο στη σοβαρότητα των αδικημάτων, την πιθανολόγηση καταδίκης και το ύψος τυχόν ποινής και κρίνοντας ότι οι δεσμοί του με τη Δημοκρατία δεν εξασφάλιζαν την παρουσία του. Μέσω του Λόγου Έφεσης 3 προβάλλεται ότι το Κακουργιοδικείο εσφαλμένα έκρινε ότι δεν υπήρχε περιθώριο για επιβολή όρων προς εξασφάλιση της παρουσίας του Εφεσείοντα. Με το Λόγο Έφεσης 4 ο Εφεσείων ισχυρίζεται ότι εσφαλμένα αποφασίστηκε η κράτηση του χωρίς να ληφθεί υπόψη το νέο στοιχείο που τέθηκε και αφορούσε το γεγονός ότι δύο κύριοι μάρτυρες κατηγορίας είχαν αναχωρήσει από την Κύπρο και δεν υπήρχε πλέον δυνατότητα επηρεασμού τους. Μέσω του Λόγου Έφεσης 5 προβάλλεται ότι εσφαλμένα αιτιολογήθηκε η απόφαση κράτησης επί τη βάσει του ευρήματος του Δικαστηρίου ότι δεν ήταν υπερβολική η ολιγόμηνη επέκταση του χρόνου κράτησης, ενώ μέσω του Λόγου Έφεσης 6 ότι δεν εφαρμόστηκε η αρχή της αναλογικότητας.

 

Με δεδομένο ότι η εκκαλούμενη Απόφαση του Κακουργιοδικείου δόθηκε στο πλαίσιο εξέτασης ενστάσεως σε επαναλαμβανόμενο αίτημα κράτησης του Εφεσείοντα, είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι η νομολογία καθορίζει ότι, μετά από την πρώτη διαταγή του Δικαστηρίου για κράτηση, το Δικαστήριο εξετάζει το θέμα της περαιτέρω κράτησης όχι εξ υπαρχής αλλά μόνο με αναφορά σε οποιαδήποτε νέα δεδομένα ήθελαν προκύψει και τα οποία ενδεχομένως να διαφοροποιούσαν την κρίση του επί του θέματος της κρατήσεως, και όχι με αναφορά σε δεδομένα τα οποία υφίσταντο ευθύς εξ αρχής (βλ. Δημητρίου κ.ά. v. Δημοκρατίας (2013) 2 Α.Α.Δ. 416). Τούτου λεχθέντος, οι λόγοι έφεσης δεν μπορούν να αφορούν στο θέμα του κινδύνου φυγοδικίας με το οποίο το Κακουργιοδικείο ασχολήθηκε στο πλαίσιο του προηγούμενου διατάγματος κράτησης.

 

Στην υπόθεση Μαυρομιχάλης κ.ά. v. Δημοκρατίας, Ποινικές Εφέσεις Aρ. 165/2020 και 166/2020, ημερ. 22/10/2020, την οποία επικαλέστηκε και το Κακουργιοδικείο, τονίστηκαν τα ακόλουθα: 

 

«Η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου έχει καταδείξει, όσον αφορά την πιο πάνω πτυχή, ότι, εκκρεμούσης της δίκης, η εξέταση ενστάσεως σε επαναλαμβανόμενο αίτημα κράτησης κατηγορουμένου προσώπου διενεργείται  με αφετηρία το τελευταίο διαφοροποιητικό γεγονός, εάν υπάρχει τέτοιο.  Διαπιστώνεται, έτσι, εφόσον περί τούτου πρόκειται, το περιεχόμενο της νέας μαρτυρίας που έχει, στο μεταξύ, προκύψει και η τυχόν επίδρασή της στην ήδη υπάρχουσα μαρτυρία της κατηγορούσας αρχής, ως προς την πιθανότητα καταδίκης του κατηγορουμένου. Άλλως πως, δε δικαιολογείται η εξέταση, εκ νέου, του πλαισίου, νομικού ή και πραγματικού, εντός του οποίου έχει εκδοθεί προηγούμενο διάταγμα κράτησης, της θέσης αυτής οριζομένης από το δόγμα του δεδικασμένου.»[1] 

 

 

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ακόμη μια πάγια αρχή που προκύπτει από τη νομολογία μας και η οποία συνίσταται στο ότι η διαταγή για κράτηση που δεν εφεσιβάλλεται δεν αναθεωρείται εκ των υστέρων στο πλαίσιο άλλης έφεσης, αφορώσας περαιτέρω διαταγή σε σχέση με στοιχεία που δεν έχουν στο μεταξύ μεταβληθεί (βλ. V.B. v. Δημοκρατίας, Ποινική Έφεση Aρ. 113/2022, ημερ. 21/6/2022). Ως εκ τούτου, οι Λόγοι Έφεσης οι οποίοι αφορούν σε ζητήματα που ηγέρθησαν και εξετάστηκαν από το Δικαστήριο στο πλαίσιο της προηγούμενης διαταγής για κράτηση - η οποία δεν φαίνεται να έχει εφεσιβληθεί - και δεν έχουν σχέση με οποιοδήποτε νέο διαφοροποιητικό γεγονός, δεν μπορούν να εξετασθούν στην υπό κρίση Έφεση (βλ. Μιχαηλίδης ν. Αστυνομίας (2004) 2 Α.Α.Δ. 306, Ψύλλας ν. Δημοκρατίας (2002) 2 Α.Α.Δ. 388, Ντούμα ν. Αστυνομίας (2004)                    2 Α.Α.Δ. 1 και J. Kalfat κ.ά. v. Δημοκρατίας, Ποινική Έφεση Aρ. 125/2020 (σχ. με την αρ. 126/2020, ημερ.8/10/2020).  

 

Ούτε τα όσα προβάλλονται μέσω του Λόγου Έφεσης 4 μπορούν να εξετασθούν εφόσον, παρά την αντίθετη εισήγηση, δεν  αναφέρονται σε νέο διαφοροποιητικό γεγονός. Η θέση του Εφεσείοντα ότι δεν υπάρχει δυνατότητα επηρεασμού των δύο μαρτύρων κατηγορίας που βρίσκονται σήμερα στο εξωτερικό, είναι άνευ οποιουδήποτε ερείσματος, για τον απλούστατο λόγο ότι η κράτηση του Εφεσείοντα  δεν στηρίχθηκε στο ενδεχόμενο επηρεασμού μαρτύρων αλλά στον κίνδυνο φυγοδικίας.  

 

Ό,τι, εν προκειμένω, δύναται να εξετασθεί είναι κατά πόσο η επιμήκυνση του χρόνου κράτησης, που συνιστά εξ αντικειμένου νέο γεγονός, θα μπορούσε να επενεργήσει με ροπή αντίθετη προς την κράτηση. Η καθοδήγηση του Κακουργιοδικείου ως προς τις νομολογιακές αρχές που διέπουν αυτό το ζήτημα είναι ορθή. Με παραπομπή στην υπόθεση Χ″Δημητρίου v. Δημοκρατίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 45, επεσήμανε  ότι το μήκος του χρόνου πρέπει να σταθμίζεται έναντι του βαθμού της πρόβλεψης του ενδεχομένου που προορίζεται να αποτελέσει έρεισμα κρίσης. Και ότι οι προεκτάσεις της χρονικής διάρκειας της κράτησης αποτελεί θέμα που ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου και εξετάζεται μέσα στα πλαίσια των ιδιαίτερων περιστατικών της κάθε περίπτωσης (βλ. Adnan v. Αστυνομίας (2004) 2 Α.Α.Δ. 183 και Κρασοπούλης v. Δημοκρατίας (2012)            2 Α.Α.Δ. 450).

 

 

Υπό το φως της πιο πάνω καθοδήγησης, το Κακουργιοδικείο κατέληξε ως εξής:

 

«Στα πλαίσια αυτά κρίνουμε ότι στην προκειμένη περίπτωση η ολιγόμηνη επέκταση του χρόνου κράτησης του κατηγορουμένου μέχρι την εμφάνιση του ενώπιον μας κατά την επόμενη δικάσιμο δεν μπορεί να θεωρηθεί υπερβολική. Η σχεδόν τρίμηνη παράταση δεν ξεφεύγει από τα λογικά πλαίσια ή τα επιτρεπτά όρια και δεν είναι αποφασιστικής σημασίας σε συνδυασμό βεβαίως με τους άλλους παράγοντες που έχουμε εξετάσει και έχουμε αναφέρει και στην προηγούμενη μας απόφαση εκτός του θέματος του χρόνου. Επομένως τόσο ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι την επόμενη δικάσιμο όσο και το σύνολο του χρόνου κατά το οποίο ο κατηγορούμενος θα τελεί υπό κράτηση, κρίνουμε ότι δεν είναι υπερβολικός».

 

 

 

Όπως ήδη πιο πάνω υπογραμμίσαμε, το ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο  το Κακουργιοδικείο αποφασίζοντας την περαιτέρω κράτηση του Εφεσείοντα υπερέβη τα όρια της διακριτικής του ευχέρειας. Η απάντηση είναι αρνητική. Με δεδομένη τη φύση και σοβαρότητα των Κατηγοριών που ο Εφεσείων αντιμετωπίζει και τον κίνδυνο της φυγοδικίας όπως αυτός προέκυπτε από την κατάληξη του Κακουργιοδικείου ως προς τους τρεις αντικειμενικούς παράγοντες που τον θεμελίωναν, κρίνουμε πως ούτε η παράταση των τριών μηνών αλλά ούτε και ο συνολικός χρόνος των οκτώ, περίπου, μηνών που θα έχει διαρρεύσει μέχρι την έναρξη της ακρόασης, είναι τέτοιος που να δικαιολογεί αφ' εαυτού και χωρίς άλλο την απόλυση του με όρους.

 

 Ως εκ τούτου, δεν έχει στοιχειοθετηθεί λόγος που να δικαιολογεί την ανατροπή της πρωτόδικης Απόφασης και, συνεπώς, η Έφεση πρέπει να απορριφθεί.

 

 Η Έφεση απορρίπτεται.

 

 

Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.

 

 

 

                                      Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.

 

 

                                     

                                     Στ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ.