|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2021:B555
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ. 59/2021)
7 Δεκεμβρίου 2021
[ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΜΑΛΑΧΤΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, ΔΔ]
xxx ΜΙΤΣΙΓΓΑΣ
Εφεσείοντας
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητη
____________________
Κ. Ευσταθίου με Ε. Κωνσταντίνου (κα) για Ευστάθιος Κ. Ευσταθίου Δ.Ε.Π.Ε., για τον Εφεσείοντα.
Λ. Σίγαρ (κα), εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για την Εφεσίβλητη.
____________________
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Μαλαχτό, Δ.
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Ο Εφεσείων καταδικάστηκε από το Κακουργιοδικείο σε τέσσερις κατηγορίες σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού, οι πρώτες τρεις κατά παράβαση του ’ρθρου 6(4)(α) του περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμου του 2014, Ν.91(Ι)/2014, και η τέταρτη κατά παράβαση του ’ρθρου 6(3) του ιδίου νόμου.
Οι καταδίκες του θεμελιώθηκαν στη μαρτυρία της Α.Α. (Μ.Κ.2), παραπονούμενης στις κατηγορίες 1-3. Η οικογένεια της και η οικογένεια του Εφεσείοντα σχετίζονταν φιλικά και η Α.Α. τον φώναζε «θείο». Το θύμα στην κατηγορία 4, η L.G., θυγατέρα της συμβίας του Εφεσείοντα, κατάθεσε για την υπεράσπιση (Μ.Υ.5), αρνούμενη ότι ο Εφεσείων την είχε φιλήσει στο στόμα, όπως είχε μαρτυρήσει ότι είχε δει η Α.Α.
Κατά την κατηγορία, τα αδικήματα σε σχέση με την Α.Α. διαπράχθηκαν μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου του 2016, όταν η παραπονούμενη, που γεννήθηκε τον Αύγουστο του 2004 ήταν 12 χρόνων. Στην περίπτωση της L.G., σε άγνωστη ημερομηνία το 2017, όταν η L.G., που γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 2004 ήταν 13 χρόνων.
Η καταδικαστική απόφαση προσβάλλεται με δύο λόγους έφεσης. Με το λόγο έφεσης 1 προβάλλεται ότι η απόφαση του Κακουργιοδικείου είναι «εσφαλμένη κατά νόμο και/ή λήφθηκε κατά παράβαση νόμου και/ή κατά πλημμελή εφαρμογή του Νόμου». Στην αιτιολογία αναφέρεται ότι το Κακουργιοδικείο δεν αξιολόγησε ορθά τη μαρτυρία και «δεν προχώρησε καθόλου και/ή στην ορθή ως όφειλε παράθεση των ευρημάτων στα οποία θα έπρεπε να είχε καταλήξει».
Με το λόγο έφεσης 3 (ο λόγος 2 αποσύρθηκε) καταλογίζεται στο Κακουργιοδικείο ότι δεν αποτίμησε δεόντως ή καθόλου και αξιολόγησε πλημμελώς ουσιώδη μαρτυρία με αποτέλεσμα να καταλήξει σε λανθασμένα συμπεράσματα ενοχής του Εφεσείοντα. Με την αιτιολογία του λόγου προσδιορίζεται ότι το παράπονο αφορά στην προσέγγιση της μαρτυρίας της L.G. και στην ποιότητα της μαρτυρίας της Α.Α. «σε συνδυασμό με την υπόλοιπη μαρτυρία».
Στο διάγραμμα του Εφεσείοντα και με την προφορική αγόρευση του δικηγόρου του αναπτύχθηκαν ζητήματα που δεν καλύπτονται από το λόγο έφεσης. Προβλήθηκε ότι ο λόγος έφεσης 1 αφορά και στην αναιτιολόγητη και χωρίς έρεισμα απόρριψη της μαρτυρίας της υπεράσπισης από το Κακουργιοδικείο, χωρίς να δοθούν επαρκείς και πειστικοί λόγοι. Η μαρτυρία της υπεράσπισης, διατείνεται ο Εφεσείων, απορρίφθηκε, κατά τρόπο παράνομο, γιατί συγκρουόταν με τη μαρτυρία της Κατηγορούσας Αρχής. Αναφέρθηκε ακόμα ότι ο λόγος έφεσης αφορά και το παράπονο ότι με την απόφαση του το Κακουργιοδικείο έδωσε την εντύπωση ότι ο Εφεσείων όφειλε ουσιαστικά να αποδείξει την αθωότητα του.
Είναι ξεκάθαρο ότι με το λόγο έφεσης 1 δεν εγείρεται ζήτημα ότι εσφαλμένα απορρίφθηκε η μαρτυρία οποιουδήποτε μάρτυρα υπεράσπισης. Ούτε εγείρεται ζήτημα εσφαλμένης καθοδήγησης του Κακουργιοδικείου ως προς το βάρος απόδειξης. Τέτοια ζητήματα δεν μπορούν να εξεταστούν στα πλαίσια του λόγου αυτού (’ζινου ν. Αστυνομίας, Ποιν. Έφ.110/2021, ημερ.7.12.2021, που εκδόθηκε νωρίτερα σήμερα).
Εισηγήθηκε ακόμα ο Εφεσείων ότι το Κακουργιοδικείο ασχολήθηκε με την παράθεση ευρημάτων σε μόνο δύο σελίδες της απόφασης του και κατά τρόπο πλημμελή, γενικό και αόριστο, γεγονός που θα πρέπει χωρίς άλλο να οδηγήσει στην ακύρωση της καταδίκης στη βάση ότι στηρίχθηκε σε ασαφή βάση.
Κατά πόσο τα ευρήματα του Δικαστηρίου είχαν εξαχθεί κατά τρόπο πλημμελή, γενικό ή αόριστο, δεν σχετίζεται με την έκταση του σχετικού κειμένου στην απόφαση. Και καθόλου ασαφής δεν ήταν η βάση πάνω στην οποία θεμελιώθηκε η καταδίκη του Εφεσείοντα. Το Κακουργιοδικείο αποδέχτηκε τη μαρτυρία της Α.Α., η μαρτυρία της οποίας στοιχειοθετούσε τις κατηγορίες στις οποίες καταδικάστηκε ο Εφεσείων και η ουσία της έφεσης βρίσκεται στο λόγο έφεσης 3, που προσβάλλει και την κρίση της αξιοπιστίας της Α.Α. από το Κακουργιοδικείο.
Στο διάγραμμα του Εφεσείοντα και στα πλαίσια του λόγου έφεσης 3, επαναφέρεται το ζήτημα της απόρριψης της μαρτυρίας της υπεράσπισης και ειδικά της απόρριψης, όπως το θέτει ο Εφεσείων, της επιστημονικής μαρτυρίας του ιατροδικαστή που παρουσίασε (Μ.Υ.6), στον οποίο όμως αναφορά δεν γίνεται στο λόγο έφεσης ή την αιτιολογία του. Είναι η θέση του Εφεσείοντα ότι η μαρτυρία του ήταν ικανή να θέσει υπό αμφισβήτηση τη βάση της μαρτυρίας της Α.Α.
Σε κάθε περίπτωση, το Κακουργιοδικείο δεν απέρριψε τη μαρτυρία του Μ.Υ.6. Χαρακτήρισε το μάρτυρα ως μη βοηθητικό, επεξηγώντας ότι τα όσα είχε αναφέρει περί έντονου πόνου και αντίδρασης παρέμειναν υποθετικά, εφόσον στερούνταν αποδεδειγμένου υπόβαθρου πρωτογενών γεγονότων. Ο Μ.Υ.6 είχε αποδεχτεί ότι ουδέποτε εξέτασε την Α.Α. Η μαρτυρία της Α.Α. σε σχέση με δύο από τις κατηγορίες που την αφορούσαν ήταν ότι, καθ' ον χρόνο ο Εφεσείων της μάθαινε να οδηγεί αυτοκίνητο και καθόταν ανάμεσα στα πόδια του και οι δύο στη θέση του οδηγού, με τα αδέλφια της στο πίσω κάθισμα, ο Εφεσείων αφού ήρθε σε στύση, έβαλε το δάκτυλο του μέσα στο εσώρουχο της και το εισχώρησε στα γεννητικά της όργανα, προκαλώντας της αίσθημα ανατριχίλας και πόνου που δεν ήταν έντονος. Ο Μ.Υ.6 είχε εκφράσει τη γνώμη ότι ένα δάκτυλο χοντρό και με νύχι, όπως του Εφεσείοντα, θα έκαμνε κακώσεις αν εισερχόταν βίαια στον κόλπο μιας κορασίδας και θα προκαλούσε αντίδραση, ως αντανάκλαση του πόνου, στη συμπεριφορά της. Η εν κατακλείδι εισήγηση του Εφεσείοντα ήταν ότι, εάν είχε παρενοχλήσει την Α.Α. κατά τον τρόπο που του αποδίδει, η ενστικτώδης αντίδραση της θα ήταν τέτοια που θα γινόταν αντιληπτό ότι κάτι συνέβαινε από τα αδέλφια της που βρίσκονταν στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου.
Σε σχέση με την L.G., καταλογίζεται στο Κακουργιοδικείο ότι «καταδίκασε» τη μαρτυρία της με χαρακτηρισμούς αυθαίρετους και ανυπόστατους, χωρίς να την έχει αξιολογήσει με βάση το νόμο.
Σε σχέση με το ζήτημα της αξιολόγησης των μαρτύρων αναφέρεται στη Σολωμού ν. Vineyard View Tourist Enterprises Ltd (1998) 1(Α) Α.Α.Δ. 300, 320-1, ότι:
«Στο δικό ΅ας σύστη΅α η αξιολόγηση της αξιοπιστίας των ΅αρτύρων ανήκει κατ΄ εξοχή στο πρωτόδικο δικαστήριο το οποίο είχε την ευκαιρία να ακούσει τους ΅άρτυρες και να παρακολουθήσει τη συ΅περιφορά τους στο εδώλιο του ΅άρτυρα. Κατά κανόνα το Εφετείο σπάνια επε΅βαίνει στο να αποφασίσει περί της αξιοπιστίας ενός ΅άρτυρα. Ευχέρεια για τον παραγκωνισ΅ό ευρη΅άτων περί της αξιοπιστίας παρέχεται ΅όνο όταν καταφαίνονται εξ αντικει΅ένου ανυπόστατα ή όταν είναι παράλογα ή αυθαίρετα ή δεν υποστηρίζονται από τη ΅αρτυρία που το πρωτόδικο δικαστήριο έχει αποδεχθεί ως αξιόπιστη. Εάν ήταν εύλογα επιτρεπτό στο πρωτόδικο δικαστήριο να κά΅ει τα ευρή΅ατα τα οποία έκα΅ε σε σχέση ΅ε την αξιοπιστία το Εφετείο δεν επε΅βαίνει».
Στη μεταγενέστερη Baloise Ins. Co. Ltd v. Κατωμονιάτη (2008) 1(Β) Α.Α.Δ. 1275, 1290-1, επεξηγήθηκε ότι:
«με βάση την καθιερωμένη νομολογία είναι αποδεκτό ότι το πρωτόδικο δικαστήριο βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση έναντι του Εφετείου να κρίνει την αξιοπιστία των μαρτύρων, που με τη ζώσα μαρτυρία τους προσφέρουν στο Δικαστήριο την αμεσότητα και την παραστατικότητα των εκατέρωθεν θέσεων τους και επομένως και τα ευρήματα που εξάγονται πρωτοδίκως, εμπεριέχουν κρίση που αφορά την εντύπωση που απεκόμισε το Δικαστήριο μέσα από την ανθρώπινη εμπειρία της παρακολούθησης της δίκης και των αντιπαραβαλλόμενων θέσεων που εκεί εκφράστηκαν. Ταυτόχρονα, όμως, το Εφετείο βρίσκεται στην ίδια καλή θέση όπως και το πρωτόδικο και έχει την ίδια ευχέρεια να καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα, με αποτέλεσμα την επέμβαση στην κατάληξη του Δικαστηρίου εκεί όπου διαπιστώνεται ότι αυτή η κατάληξη είτε δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από τη μαρτυρία και τα γεγονότα, είτε η κρίση επί της αξιοπιστίας των μαρτύρων παρουσιάζεται προβληματική ενόψει λογικής ανακολουθίας ή πλημμελούς αξιολόγησης των δεδομένων που παρουσιάστηκαν κατά τη δίκη».
Τόσο η Σολωμού, όσο και η Baloise, αναφέρονται με επιδοκιμασία σε πληθώρα μεταγενέστερων εφετειακών αποφάσεων.
Έχουμε εξετάσει τη δοθείσα μαρτυρία και τον τρόπο αξιολόγησης των εμπλεκόμενων μαρτύρων. Βρίσκουμε ότι το Κακουργιοδικείο κινήθηκε μέσα στα ορθά πλαίσια, καταλήγοντας σε εύλογα επιτρεπτά ευρήματα και δεν διαπιστώνουμε περιθώριο για επέμβαση στην κρίση του. Το έργο κρίσης της αξιοπιστίας των μαρτύρων καταγράφεται στην απόφαση του Κακουργιοδικείου. Με περισσή λεπτομέρεια αναφορικά με την Α.Α. Η μαρτυρία της ανήλικης εξετάστηκε με σχολαστικότητα, όπως έπρεπε και όλες οι ουσιώδης πτυχές της απασχόλησαν το Κακουργιοδικείο. Διαπιστώθηκε η απουσία ενισχυτικής μαρτυρίας και το Κακουργιοδικείο προειδοποίησε τον εαυτό του για τους κινδύνους να βασιστεί σε αυτή. Εξετάστηκαν και τα κίνητρα που της αποδόθηκαν από την υπεράσπιση για να κατηγορήσει αναίτια τον Εφεσείοντα και αιτιολογημένα απορρίφθηκαν. Ούτε σε σχέση με την αξιολόγηση της μαρτυρίας της L.G. ή του Μ.Υ.6 διαπιστώνουμε οποιαδήποτε πλημμέλεια από το Κακουργιοδικείο. Τα ευρήματα και οι διαπιστώσεις του ήταν εύλογες και δικαιολογημένες. Επομένως, απορρίπτεται και ο λόγος έφεσης 3.
Η έφεση απορρίπτεται.
Κ. Σταματίου, Δ.
Χ. Μαλαχτός, Δ.
Λ. Δημητριάδου-Ανδρέου, Δ.