|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2020:B257
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ. 81/2020)
(Σχετ. με Αρ. 82/2020)
21 Ιουλίου, 2020
[Α.Ρ. ΛΙΑΤΣΟΣ, Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
χχχ ALNASER
Εφεσείων,
ΚΑΙ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Εφεσίβλητη.
(Ποινική Έφεση Αρ. 82/2020)
(Σχετ. με Αρ. 81/2020)
χχχ KALFAT
Εφεσείων,
ΚΑΙ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Εφεσίβλητη.
---------
Αλ. Αλεξάνδρου με Ελ. Αλεξάνδρου (κα), για τους εφεσείοντες και στις δύο εφέσεις.
Ειρ. Σάββα (κα) για Γενικό Εισαγγελέα, για την εφεσίβλητη και στις δύο εφέσεις.
---------
Α.Ρ. ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Τ. Θ. Οικονόμου, Δ.
---------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Οι εφεσείοντες αντιμετωπίζουν, μαζί με άλλα πρόσωπα, κατηγορίες σε σχέση με λαθρεμπόριο μεταναστών και άλλες συναφείς κατηγορίες, ενώπιον του Κακουργιοδικείου Πάφου. Η υπόθεση είχε οριστεί αρχικά για ακρόαση την 1.6.2020 και είχε διαταχθεί η κράτηση των κατηγορουμένων. Εξ όσων μας έχουν ενημερώσει οι δικηγόροι η κράτηση επικυρώθηκε κατ΄ έφεση.
Την 1.6.2020 το Κακουργιοδικείο εξέφρασε προβληματισμό ως προς το κατά πόσο θα μπορούσε η υπόθεση, έχοντας πολλούς μάρτυρες, να εκδικαστεί μέχρι το πέρας του δικαστικού έτους. Η προσπάθεια για να γίνουν παραδεκτά γεγονότα δεν καρποφόρησε. Τότε το Κακουργιοδικείο διέκοψε για ένα σύντομο διάλειμμα και επανερχόμενο ανακοίνωσε την απόφαση του για αναβολή της υπόθεσης αναφερόμενο στο βεβαρημένο πρόγραμμα του. Κατέληξε δε ως εξής:
«Έχοντας υπόψιν το γεγονός αυτό, ότι δηλαδή οι κατηγορούμενοι τελούν υπό κράτηση, θα δώσουμε τη συντομότερη ημερομηνία που μπορεί να δοθεί, σύμφωνα με το ημερολόγιο και το πρόγραμμα του Δικαστηρίου. Ορίζεται στις 30.10.2020 και ώρα 9:00 πμ και οι κατηγορούμενοι να παραμείνουν μέχρι τότε υπό κράτηση.»
Ακολούθησε η υπό εξέταση έφεση με την οποία η παραπάνω απόφαση προσβάλλεται ως αναιτιολόγητη αλλά και για το ότι ελήφθη χωρίς να είχε δοθεί η ευκαιρία στους εφεσείοντες να ακουστούν. Αναπτύσσοντας τους λόγους αυτούς ο ευπαίδευτος δικηγόρος των εφεσειόντων εισηγήθηκε ότι αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να μην εξεταστεί καθόλου η συνολική έκταση της κράτησης ως αποτέλεσμα της παράτασης του χρόνου ακρόασης της υπόθεσης. Αντί τούτου ελήφθη ως συγκριτικό στοιχείο ο μεγαλύτερος χρόνος κράτησης κατηγορουμένων για άλλες υποθέσεις.
Η ευπαίδευτη εκπρόσωπος της Δημοκρατίας ανέφερε ότι το δικαστήριο είχε ερωτήσει πριν διακόψει κατά πόσο τα μέρη ήθελαν να προσθέσουν κάτι άλλο και οι εφεσείοντες δεν ανέφεραν ότι είχαν ένσταση στην κράτηση τους. Περιπλέον, τίποτε δεν άλλαξε από την προηγούμενη απόφαση του Κακουργιοδικείου, όπως αυτή είχε επικυρωθεί κατ΄ έφεση. Η υπόθεση δε, ορίστηκε το συντομότερο δυνατό χρόνο με βάση το βαρυφορτωμένο πρόγραμμα του Κακουργιοδικείου ώστε ο χρόνος των 5 μηνών που μεσολαβεί μέχρι τότε να μην είναι μεγάλος.
Κρίνουμε ότι η προηγούμενη κρίση και το διάταγμα για κράτηση μέχρι την 1.6.2020, έστω και αν επικυρώθηκε κατ΄ έφεση, δεν μπορούσε να αποτελέσει, άνευ ετέρου, χωρίς καμιά άλλη εξέταση και αιτιολόγηση, τη βάση για παράταση της κράτησης για το λόγο ότι το Κακουργιοδικείο είχε αναβάλει την υπόθεση για λόγους έλλειψης χρόνου. Όπως υποδείχθηκε στην Ψύλλας ν. Δημοκρατίας (Αρ.3) (2002) 2 ΑΑΔ 388:
«.Η κράτηση υποδίκου παρατεινόμενης της ακρόασης της υπόθεσης εναντίον του, συνιστά εξ αντικειμένου νέο γεγονός το οποίο χρήζει αποτίμησης στο πλαίσιο της κρίσης του δικαστηρίου για την περάτωση της κράτησης του υποδίκου. Άλλωστε αναβαλλομένης της υπόθεσης το διάταγμα κράτησης του υποδίκου ισχύει μέχρι την επόμενη ημερομηνία εμφάνισης του στο δικαστήριο. Η παράταση της κράτησης συναρτάται με νέα απόφαση του δικαστηρίου. Διαφορετικά το διάταγμα κράτησης θα απέληγε στην κράτηση του υποδίκου για ακαθόριστο χρονικό διάστημα. ...»
Στην Σπανού κ.α. ν. Δημοκρατίας (2013) 2 ΑΑΔ 281 υποδείχθηκε ότι η ανάγκη αιτιολόγησης του διατάγματος κράτησης ενυπάρχει σε αυξημένο βαθμό για κάθε νέα περίοδο κράτησης.
Εν προκειμένω, το μόνο που προκύπτει είναι η αντίληψη πως η παράταση του χρόνου ακρόασης συνεπάγεται άνευ ετέρου και την παράταση της κράτησης. Η απόφαση για παράταση της κράτησης κρίνεται ως παντελώς αναιτιολόγητη. Ως εκ τούτου δεν έχει, στην πραγματικότητα, σημασία και το, κατά τα άλλα, σοβαρό γεγονός ότι δεν ακούστηκαν τα μέρη επί του θέματος της κράτησης.
Η αιτιολόγηση μιας δικαστικής απόφασης αποτελεί συστατικό στοιχείο της ίδιας της δικαστικής λειτουργίας. Στην Καραγιώργης κ.α. ν. Δημοκρατίας (1989) 2 ΑΑΔ 92 η οποία επίσης αφορούσε σε διάταγμα κράτησης είχε επανατεθεί η θεμελιακή αρχή ότι:
«Η αιτιολόγηση των δικαστικών αποφάσεων αποτελεί απαρέκκλιτο καθήκον των δικαστικών Αρχών και αντίστοιχο δικαίωμα του διαδίκου. Δικαιούται να γνωρίζει ο υπόδικος τους λόγους για τους οποίους αποστερείται της ελευθερίας του. Όπως υποδεικνύεται στην υπόθεση Neophytou v. Police*** στην οποία αναφέρθηκε ο κ. Κληρίδης, η αιτιολόγηση των δικαστικών αποφάσεων δεν επιβάλλεται μόνο από το άρθρο 30.2 του Συντάγματος, αλλά αποτελεί θεμελιακό κανόνα της δικαστικής διαδικασίας. Αποτελεί θεσμικό φραγμό κατά της αυθαιρεσίας, και εχέγγυο για τη σύννομη άσκηση της δικαστικής εξουσίας. Στη μεταγενέστερη απόφαση του Εφετείου Charalambos Psaras and Another v. Republic**** επεξηγείται :-
Failure to observe the constitutional requirement for the reasoning of the judgment renders the verdict of the Court, in exercise of both its criminal and civil jurisdictions, a nullity.
Στην ίδια απόφαση επισημαίνεται ότι το σκεπτικό είναι συστατικό στοιχείο έγκυρης δικαστικής απόφασης. Και στην προκείμενη περίπτωση η παράλειψη του Κακουργιοδικείου να αιτιολογήσει την κράτηση των εφεσειόντων κατέστησε την απόφαση άκυρη, γεγονός που επιβάλλει τον παραμερισμό της.»
Το ίδιο οφείλουμε να πράξουμε και εν προκειμένω για τους ίδιους λόγους. Τίθεται έτσι το ερώτημα περί του τί δέον γενέσθαι. Η καθοδήγηση δίδεται και πάλι από την υπόθεση Καραγιώργης από την οποία προκύπτει πως η ορθή πρακτική σε τέτοια περίπτωση, εφόσον κατ΄ ουσίαν ελλείπει η δικαστική κρίση, είναι η παραπομπή του θέματος για επανεξέταση από το Κακουργιοδικείο με βάση τις εξουσίες που παρέχονται στο Ανώτατο Δικαστήριο ως Εφετείο από το άρθρο 25(3) του περί Δικαστηρίων Νόμου 1960, Ν. 14/60, το οποίο παρέχει εξουσία για την έκδοση διατάγματος που κρίνεται, υπό τις συνθήκες της υπόθεσης, αναγκαίο. Στην υπόθεση εκείνη, τούτο ήταν πρακτικά δύσκολο λόγω του πολύ σύντομου χρόνου που η υπόθεση ήταν ορισμένη για ακρόαση ώστε να μην παρείχετο χρόνος για επανεξέταση της υπόθεσης από το Κακουργιοδικείο, με αποτέλεσμα οι εφεσείοντες να αφεθούν ελεύθεροι με τους ίδιους όρους εγγύησης που είχαν επιβληθεί από το δικαστή που τους παρέπεμψε σε δίκη ενώπιον του Κακουργιοδικείου. Εν προκειμένω παρέχεται χρόνος ώστε, ασκώντας τις εξουσίες που μας παρέχει το άρθρο 25(3), να διατάξουμε επανεξέταση του ζητήματος της κράτησης των εφεσειόντων από το αρμόδιο δικαστήριο, το Κακουργιοδικείο Πάφου, ώστε αφού ακουστούν τα μέρη να τελειωθεί κατά τρόπο αιτιολογημένο η δικαστική κρίση.
Η έφεση επιτρέπεται. Το διάταγμα κράτησης παραμερίζεται. Διατάσσεται η επανεξέταση της κράτησης των εφεσειόντων στην οποία το Κακουργιοδικείο να προχωρήσει το συντομότερο δυνατόν, χωρίς καθυστέρηση. Στο μεταξύ οι εφεσείοντες, λαμβάνοντας υπόψιν ότι το Κακουργιοδικείο θα επιληφθεί χωρίς καθυστέρηση σύμφωνα με τις οδηγίες, να παραμείνουν υπό κράτηση (βλ. Petrides (1964) 1 CLR 463, Michaelides (1987) 2 CLR 269 και Σ.Σ. κ.α. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. 147/16 και 148/16, ημερ. 20.11.2019).
A.Ρ. Λιάτσος, Δ.
Τ.Θ. Οικονόμου, Δ.
Χ. Μαλαχτός, Δ.
/φκ