|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΙΑΚΟΛΑ , Πολιτική Αίτηση Αρ. 135/2018, 8/11/2018, ECLI:CY:AD:2018:D486
ΚΟΝΝΑΡΗ v. ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ, Ποινική Έφεση Αρ. 184/2019, 1/3/2021, ECLI:CY:AD:2021:B73
ECLI:CY:AD:2018:B430
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
4 Οκτωβρίου, 2018
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ/στές]
(Ποινική Έφεση 116/2015)
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ,
Εφεσείουσα,
ν.
XXXXX ΚΟΝΝΑΡΗ,
Εφεσίβλητου.
Χρ. Κυθραιώτου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για την Εφεσείουσα.
Γ. Λουϊζίδης, για τον Εφεσίβλητο.
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Η απόφαση είναι ομόφωνη, θα απαγγελθεί από το Δικαστή Παμπαλλή.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Ο εφεσίβλητος είναι δικηγόρος και κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν συνήγορος υπεράσπισης της τότε κατηγορούμενης XXXXX Ηροδότου, στην Ποιν. Υπόθ. 1040/2008, του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού, η οποία αντιμετώπιζε κατηγορία για θανατηφόρο δυστύχημα (″η υπόθεση του θανατηφόρου″). Ο εφεσίβλητος κατηγορήθηκε ότι, με σκοπό την παρέμβαση σε δικαστική διαδικασία, συνωμότησε τόσο με τους γονείς της XXXXX Ηροδότου, XXXXX και XXXXX Ηροδότου, όσο και με τον Goran XXXXX (στο εξής ο "Goran"), από τη Σερβία, ώστε ο τελευταίος να παρουσιαστεί στην πιο πάνω υπόθεση και να παρουσιάσει πλαστό έγγραφο αναφορικά με τα επαγγελματικά του προσόντα, και ότι, ως εμπειρογνώμονας ηλεκτρονικών συστημάτων, ήταν το άτομο που εγκατέστησε το λογισμικό του ξενοδοχείου Four Seasons, για την παρακολούθηση της ώρας εισόδου και εξόδου των υπαλλήλων του εν λόγω ξενοδοχείου.
Το κατηγορητήριο, όπως τελικώς διαμορφώθηκε, περιλάμβανε 10 κατηγορίες, για τις οποίες θα αναφερθούμε, όταν και εφόσον, χρειαστεί. Το πρωτόδικο δικαστήριο, παρόλο που δέχθηκε ότι, ο πιο πάνω Goran, ως μάρτυρας υπεράσπισης, στην υπόθεση του θανατηφόρου, είχε καταθέσει ψευδώς, τόσον όσον αφορά τα επαγγελματικά του προσόντα, όσο και για την εμπλοκή του στην τοποθέτηση και χρήση του πιο πάνω αναφερόμενου λογισμικού συστήματος, ώστε να οδηγήσει σ' αθώωση της XXXXX Ηροδότου, κατέληξε στο ν' απορρίψει την, υπό εκδίκαση, ποινική υπόθεση εναντίον του εφεσιβλήτου με το εξής σκεπτικό:
″Με βάση λοιπόν την πιο πάνω αξιολόγηση, τα μόνα ασφαλή ευρήματα και συμπεράσματα που δύναται το Δικαστήριο να εξάξει, είναι ότι ο Μ.Κ. 4 στις 3/7/2009 στα πλαίσια της υπόθεσης 10140/2008 του Ε.Δ. Λεμεσού, ψευδομαρτύρησε αναφορικά με την εμπλοκή του στην εγκατάσταση και λειτουργία του συστήματος ελέγχου των υπαλλήλων του ξενοδοχείου Four Seasons στη Λεμεσό και το ίδιο συνέβη με οποιαδήποτε μαρτυρία του ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτό το ζήτημα. Επιπλέον, αποτελεί θλιβερή διαπίστωση ότι δεν έχει παρουσιαστεί στο Δικαστήριο η όλη αλήθεια και όλη η μαρτυρία από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη συμπεριλαμβανομένου της οικογένειας Ηροδότου και ιδίως του XXXXX Ηροδότου, ο οποίος ήταν ο κοινός παρονομαστής αναφοράς τόσο του Μ.Κ. 4, όσο και του κατηγορουμένου, οι θέσεις των οποίων απορρίπτονται για τους λόγους που επεξηγήθηκαν πιο πάνω, και που ο XXXXX Ηροδότου ήταν ο ενορχηστρωτής του όλου σκηνικού αλλά και παρασκηνίου που στήθηκε για να ψευδομαρτυρήσει ο Μ.Κ. 4 στα πλαίσια της υπόθεσης 10140/2008, στερώντας από το Δικαστήριο μετά από αξιολόγηση των θέσεων του να εξάξει ασφαλή ευρήματα και συμπεράσματα για το τι τελικώς έχει διαμειφθεί μεταξύ του XXXXX Ηροδότου, του Μ.Κ. 4 και του κατηγορουμένου έτσι ώστε να επιβεβαιωθούν ή να διαψευσθούν εν' όλω ή εν μέρει είτε οι θέσεις του Μ.Κ. 4, είτε του XXXXX Ηροδότου, είτε του κατηγορουμένου. Επιπλέον, για τους λόγους που το Δικαστήριο προσπάθησε να εξηγήσει, δεν έχει ικανοποιηθεί ότι έχει ενώπιον του αξιόπιστη και αποδεκτή μαρτυρία που να αποδεικνύει πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας την γνώση του κατηγορουμένου για το ψευδές της μαρτυρίας του Μ.Κ. 4 που δόθηκε στα πλαίσια της υπόθεσης 10140/2008 από τον Μ.Κ. 4 που είναι κοινό συστατικό στοιχείο όλων των αδικημάτων ως έχουν εκτεθεί και αναλυθεί πιο πάνω και που αναπόφευκτα οδηγούν στην αθώωση του κατηγορουμένου από όλες τις κατηγορίες που αντιμετωπίζει.″
Μετά την αθωωτική απόφαση καταχωρήθηκε η παρούσα έφεση, η οποία περιλαμβάνει έξι λόγους έφεσης.
Με τον πρώτο λόγο έφεσης η εφεσείουσα παραπονείται ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη του άσχετο, με την υπόθεση, υλικό, για να καταλήξει σε μη αποδοχή της μαρτυρίας του Goran, επί του θέματος του λογισμικού του Four Seasons, ενώ υπήρχε σαφέστατη μαρτυρία από το Μ.Κ. 7, χειριστή του προγράμματος του ξενοδοχείου Four Seasons, επί τούτου.
Με το δεύτερο λόγο έφεσης, ο οποίος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον πρώτο, η εφεσείουσα παραπονείται ότι, ενώ το δικαστήριο δέχθηκε ως αξιόπιστους τους Μ.Κ. 8, 9, 10 και 15 αναφορικά με τη διακίνηση των τεκμηρίων της υπόθεσης, στη συνέχεια απορρίπτει τη μαρτυρία του Μ.Κ. 6 λαμβάνοντας υπόψη επουσιώδη και άσχετη, με τα επίδικα θέματα, μαρτυρία, ενώ δεν έλαβε υπόψη του άλλη, ουσιώδη, που υπήρχε.
Με τον τρίτο λόγο έφεσης προβάλλεται το επιχείρημα ότι το δικαστήριο εξέτασε τη μαρτυρία αποσπασματικά, με αποτέλεσμα να παραγνωριστεί ουσιώδης μαρτυρία αναφορικά με τη δυνατότητα που δεχόταν για επεμβάσεις το λογισμικό σύστημα του ξενοδοχείου Four Seasons. Επί του προκειμένου υποβλήθηκε ότι, ενώ η μαρτυρία του Μ.Κ. 13 γίνεται δεχτή ως αξιόπιστη, συνδυαζόμενη με τη μαρτυρία των Μ.Κ. 6 και 7, έπρεπε να οδηγήσει σε διαφορετικό αποτέλεσμα.
Ενώ δέχεται, προσθέτει η εφεσείουσα με τον τέταρτο λόγο έφεσης, το δικαστήριο σημαντικά σημεία της μαρτυρίας του Goran, ιδιαιτέρως για το θέμα της συνάντησης που έγινε με τον Ηροδότου και τον εφεσίβλητο, τόσο στο γραφείο του τελευταίου, όσο και στο δικαστήριο, στη συνέχεια απορρίπτει τη μαρτυρία του Goran στην ολότητα της, παραγνωρίζοντας τη μαρτυρία των Μ.Κ. 7 και 11, όπως επίσης και το γεγονός ότι ο Ηροδότου δεν παρουσιάστηκε στο δικαστήριο, ενώ ήταν, κοινό έδαφος ότι εκκρεμούσε εναντίον του διεθνές ένταλμα σύλληψης.
Με τον πέμπτο λόγο έφεσης η εφεσείουσα παραπονείται ότι, ενώ το δικαστήριο δέχθηκε ότι έγινε συνάντηση μεταξύ του Goran, του Ηροδότου και του εφεσιβλήτου στο γραφείο του τελευταίου, στη συνέχεια δεν αποδέχεται τη μαρτυρία του Goran και του Μ.Κ. 6.
Με τον έκτο λόγο έφεσης η εφεσείουσα παραπονείται ότι το περιεχόμενο της εκκαλούμενης απόφασης είναι ακροσφαλές. Με την ενώπιον του μαρτυρία, καταλήγει, θα έπρεπε το δικαστήριο να είχε καταλήξει σε σαφή ευρήματα.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του εφεσιβλήτου υποστήριξε την απόφαση στην ολότητα της και κάλεσε το Δικαστήριο να απορρίψει την παρούσα έφεση, έχοντας ως βάση της εισήγησης του το γεγονός ότι η μη αποδοχή της προσαχθείσας μαρτυρίας στηρίζεται σε αξιολόγηση, η οποία δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο έφεσης σε αθωωτική απόφαση, με βάση το άρθρο 137 της Ποινικής Δικονομίας, Κεφ. 155.
″137.-(1) Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας δύναται -
(α) να ασκήσει έφεση ή να εγκρίνει την άσκηση έφεσης από αθωωτική απόφαση Κακουργιοδικείου ή Επαρχιακού Δικαστηρίου για οποιοδήποτε από τους ακόλουθους λόγους:
(ι) ότι δεν υπήρξε απόδειξη βάσει της οποίας το Δικαστήριο μπορούσε εύλογα να διαπιστώσει πραγματικό γεγονός ή γεγονότα αναγκαία για τη θεμελίωση της απόφασης αυτής٠
(ιι) ότι απόδειξη έγινε πλημμελώς δεκτή ή αποκλείστηκε٠
(ιιι) ότι ο νόμος εφαρμόστηκε πλημμελώς επί των πραγματικών γεγονότων٠
(ιν) ότι υπήρξε αντικανονικότητα διαδικασίας٠″
Οι πιο πάνω λόγοι έφεσης μπορούν να κατηγοροποιηθούν σε δύο ενότητες.
Η εκ μέρους του πρωτόδικου δικαστηρίου, πλημμελής αποδοχή μαρτυρίας και παραγνώριση μαρτυρίας η οποία θα έπρεπε να είχε ληφθεί υπόψη, πρώτη ενότητα (λόγοι έφεσης 1, 2, 3 και 5). Η πλημμελής εφαρμογή του νόμου επί των γεγονότων της υπόθεσης, δεύτερη ενότητα (λόγοι έφεσης 4 και 6).
Κατ' αρχάς θα πρέπει, δεδομένου ότι πρόκειται περί αθωωτικής πρωτόδικης απόφασης, να μας απασχολήσει κατά πόσο οι λόγοι έφεσης, όπως είναι διατυπωμένοι, επιτρέπουν την εξέταση τους στη βάση της δέσμευσης, όπως αυτή, πηγάζει από τις πρόνοιες του άρθρου 137 του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ.155. Και τούτο παρά την, εκ μέρους του συνήγορου του εφεσιβλήτου, δήλωση, κατά την ημέρα της ακρόασης, ότι δεν θα προωθούσε περαιτέρω την αρνητική, επί του προκειμένου, τοποθέτηση του.
Πρόκειται περί δικαιοδοτικής φύσεως άρθρο οπότε εξετάζεται υποχρεωτικά από το Δικαστήριο, έστω και αν δεν εγείρεται ειδικά από τον αθωωθέντα εφεσίβλητο. (Βλ. Γενικός Εισαγγελέας ν. Ευσταθίου κ.ά. (2010) 2 Α.Α.Δ. 94 και Γενικός Εισαγγελέας ν. M.D. CYPRUS SOYA LTD). Παράλληλα, όπως τονίστηκε στην Ευσταθίου, η προσφερόμενη δυνατότητα ανατροπής αθωωτικής απόφασης προς επανάκριση, επιβάλλει στενή ερμηνεία και αυστηρή τήρηση των προϋποθέσεων. (Βλ. Γενικός Εισαγγελέας ν. VOUROS PROTEIN INDUSTRIES LTD κ.ά., Ποιν. Έφ. 56/2014 κ.ά., ημερ. 15 Μαρτίου 2014 και Αναστασίου ν. Τιμοθέου, Ποιν. Έφ. 5/2014, ημερ. 27 Μαρτίου 2017).
Όπως είναι διατυπωμένοι οι λόγοι έφεσης θεωρούμε ότι μπορούμε να τους εξετάσουμε επί της ουσίας τους, κατ' εφαρμογή του άρθρου 137 του Κεφ. 155.
Λόγω της συνάφειας, όπως διαφαίνεται ανωτέρω, των λόγων έφεσης, αυτοί θα εξεταστούν σωρευτικά.
Θα πρέπει από την αρχή να σημειώσουμε ότι, μελετώντας την απόφαση του ευπαίδευτου πρωτόδικου δικαστή, παρατηρούμε μια σύγχυση, που ενυπάρχει στον τρόπο εξέτασης των θεμάτων που εγείρονται στην παρούσα υπόθεση.
Το πρωτόδικο δικαστήριο ενώ, με έμφαση και κατ' επανάληψη, προειδοποίησε τον εαυτό του ότι δεν θα έπρεπε να αξιολογήσει μαρτυρία η οποία είχε σχέση με το θανατηφόρο δυστύχημα, είτε με τη μεταγενέστερη έρευνα περί πλαστογραφίας, που απασχόλησε το δικαστήριο σε άλλη ποινική υπόθεση, τελικώς ενήργησε ανακόλουθα. Ενώ υπήρξε αυτή η αυτοπροειδοποίηση, το δικαστήριο, χρησιμοποιώντας γεγονότα που είχαν σχέση με το θανατηφόρο δυστύχημα, αξιολογεί τους μάρτυρες που κατέθεσαν ενώπιον του σε βαθμό που οδήγησε το δικαστήριο σε σύγχυση και παραγνώριση μαρτυρίας η οποία κατατέθηκε για σκοπούς της παρούσας υπόθεσης.
Θα επισημάνουμε τα σημεία αυτά γιατί έχουν τη δική τους σημασία στην τελική έκβαση της υπόθεσης.
Η μαρτυρία του Μ.Κ. 6 που επικεντρώθηκε στη συνάντηση που είχε στο γραφείο του εφεσιβλήτου ο Goran και ο Ηροδότου, δεν έγινε αποδεκτή από το δικαστήριο, βασιζόμενο στη διακίνηση μιας κασέτας με πλάνα του θανατηφόρου δυστυχήματος, θέμα άσχετο με το αντικείμενο της δίκης.
Βασικός μάρτυρας κατηγορίας ήταν ο Goran, η μαρτυρία του οποίου δεν έγινε αποδεκτή.
Υπάρχει όμως, στο σκεπτικό της απόφασης του δικαστηρίου, το εξής οξύμωρο και παράδοξο. Υπάρχει εύρημα του δικαστηρίου ότι ο Goran είχε ψευδομαρτυρήσει στα πλαίσια της υπόθεσης του θανατηφόρου δυστυχήματος. Ταυτοχρόνως, εύρημα ότι ο εν λόγω μάρτυρας ουδεμία σχέση είχε με τη λειτουργία του συστήματος ελέγχου των υπαλλήλων του ξενοδοχείου Four Seasons.
Ήταν η κατάληξη του δικαστηρίου ότι ο Ηροδότου ήταν ο «ενορχηστρωτής του όλου σκηνικού και του παρασκηνίου» και ότι έγινε συνάντηση στο γραφείο του εφεσιβλήτου.
Τίθεται το ερώτημα πώς κατέληξε το δικαστήριο σε αυτά τα ευρήματα, όταν δεν είχε αποδεχθεί τη μαρτυρία του Goran, τη μαρτυρία του Μ.Κ. 6, τη μαρτυρία του Μ.Κ. 7 και του εφεσιβλήτου.
Ταυτοχρόνως, το δικαστήριο μετά την αξιολόγηση του Goran και χωρίς να συμπληρώσει την αξιολόγηση της υπόλοιπης μαρτυρίας, καταλήγει λέγοντας ότι η τύχη της παρούσας υπόθεσης, από εκείνο το σημείο είχε «σφραγιστεί», οδηγούμενη σε αθώωση του εφεσιβλήτου από όλες τις κατηγορίες. Ενέργεια εντελώς ανορθόδοξη και μη επιτρεπτή.
Το ερώτημα που τώρα αναφύεται είναι κατά πόσο υπήρξε μαρτυρία η οποία δεν λήφθηκε υπόψη από το δικαστήριο.
Σε κανένα σημείο της υπόθεσης το πρωτόδικο δικαστήριο δεν προσδιορίζει πώς κατέληξε σε συμπέρασμα, αφού δεν υπήρξε ενώπιον του τέτοια μαρτυρία, ότι ο «ενορχηστρωτής» της όλης υπόθεσης ήταν ο XXXXX Ηροδότου. Υπήρξε μαρτυρία ότι ο Μ.Κ. 6 επιβεβαίωσε τη συνάντηση στο γραφείο του εφεσιβλήτου μεταξύ του Goran, του Ηροδότου και του εφεσιβλήτου. Ο ίδιος ανέφερε ότι έγινε και προηγουμένως συνάντηση μεταξύ του Ηροδότου και του Goran. Αυτά, όμως, τα στοιχεία τα οποία οδηγούν προς την κατεύθυνση ύπαρξης κάποιας συνεννόησης, το δικαστήριο τα αγνοεί.
Υπήρχε επίσης το αναντίλεκτο γεγονός της δυνατότητας επέμβασης στο πρόγραμμα παρακολούθησης των υπαλλήλων του Four Seasons, την επίδικη περίοδο, μαρτυρία η οποία αγνοήθηκε παντελώς από το δικαστήριο. Ενώ επισημαίνεται και γίνεται αποδεκτό το τεκμήριο 10, που ήταν η έκθεση η οποία ετοιμάστηκε από αστυνομικούς - ερευνητές της υπόθεσης, του Μ.Κ. 2, ο οποίος εγκατέστησε το σύστημα και του Μ.Κ. 7, χειριστή του συστήματος, το δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη του, όπως σημειώσαμε, καθόλου αυτό το θέμα.
Υπήρχε η αναντίλεκτη μαρτυρία, η οποία δεν αποτέλεσε αντικείμενο αντεξέτασης κατά τη διάρκεια της δίκης, ότι ο Μ.Κ. 7 είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον εφεσίβλητο, λίγο πριν την ακρόαση της δίκης για το θανατηφόρο δυστύχημα, τον οποίο πληροφόρησε ότι το σύστημα παρακολούθησης εισόδου και εξόδου των υπαλλήλων του ξενοδοχείου Four Seasons, δεχόταν παρεμβάσεις. Ούτε αυτή η μαρτυρία λήφθηκε υπόψη από το δικαστήριο.
Ο εφεσίβλητος, όπως διαπίστωσε το δικαστήριο, είπε ψέματα αναφορικά με τις συναντήσεις που είχε με τον Goran και το τι είχε διαμηφθεί μεταξύ τους. Το ψέμα, όπως τονίστηκε σε σειρά αποφάσεων και αναφερόμαστε στις υποθέσεις Γενικός Εισαγγελέας ν. Ευριπίδη Χρίστου, Ποιν. ΄Εφ. 20/2015, ημερ. 28 Σεπτεμβρίου 2017 και Viorel Cosmin Maciuca v. Δημοκρατίας, Ποιν. ΄Εφ. 72/2015, ημερ. 20 Ιανουαρίου 2018, υπό προϋποθέσεις, αποτελεί περιστατική μαρτυρία η οποία μπορεί να οδηγήσει σε συμπέρασμα ενοχής. Επί του προκειμένου, ο εφεσίβλητος επιμόνως αρνείτο ότι έγινε οποιαδήποτε συνάντηση με τον Goran στο γραφείο του και ότι δεν είχε μαζί του οποιαδήποτε συνομιλία αναφορικά με το τι θα κατέθετε ενώπιον του δικαστηρίου ο τελευταίος, κατά τη δίκη του θανατηφόρου δυστυχήματος. Το σημαντικό είναι ότι το δικαστήριο δεν αξιολογεί, ούτε λαμβάνει υπόψη αυτό το ψεύδος το οποίο στόχευε παρά μόνο να αποστασιοποιήσει τον εφεσίβλητο από την όποια ενδεχομένως μεμπτή επαφή είχε με τον Goran, στη βάση του υφιστάμενου κατηγορητηρίου.
Έχοντας διαπιστώσει ότι υπάρχουν στοιχεία μαρτυρίας τα οποία δεν λήφθηκαν υπόψη από το δικαστήριο και δοθείσης της αντιφατικότητας των συμπερασμάτων του δικαστηρίου με την προσαχθείσα μαρτυρία, αναφύεται το ζήτημα πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Μας έχει προβληματίσει ο τρόπος αντίκρισης του θέματος, πλην, όμως, οι παραλείψεις αυτές, σε συνδυασμό με τον αντιφατικό και ταυτόχρονα ανορθόδοξο τρόπο συγγραφής της απόφασης, η οποία, όμως, απολήγει να μην είναι μόνο θέμα τύπου αλλά και ουσίας, με την πρόωρη κατάληξη σε ευρήματα και συμπεράσματα ως προς την αθωότητα ή μη του εφεσιβλήτου, πριν την αξιολόγηση ολόκληρης της μαρτυρίας, δημιουργεί ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο το οποίο δεν μπορεί να υπερπηδηθεί, παρά μόνο με την επανεκδίκαση της υπόθεσης από άλλο Δικαστή.
Η έφεση επιτυγχάνει. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Διατάσσεται η επανεκδίκαση της υπόθεσης από άλλο Δικαστή του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού.
Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.
Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.
Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
/ΔΓ