|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Γενικός Eισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Xαράλαμπου Zακατζιώτη (2001) 2 ΑΑΔ 85
Μελάς Λίνος και Άλλοι ν. Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας (2008) 2 ΑΑΔ 412
Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Παύλου Αραμπίδη (Αρ. 2) (2013) 2 ΑΑΔ 794
Μαληκκίδης Ευτύχιος ν. Δημοκρατίας (2016) 2 ΑΑΔ 1186, ECLI:CY:AD:2016:B534
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΑΣΣΙΩΤΗ ν. ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ, Ποινική Έφεση Αρ. 146/2016, 18/1/2017, ECLI:CY:AD:2017:B8
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΑΛΚΙΑ ν. ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ, Ποινική Έφεση Αρ. 240/2016, 17/3/2017, ECLI:CY:AD:2017:B90
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
ECLI:CY:AD:2017:B302
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Ποινική Έφεση Αρ. 276/2015
(Σχ. με 277/2015)
18 Σεπτεμβρίου, 2017
[ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ/στές]
ΜΕΤΑΞΥ:
ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσείοντα
ν.
ΣΠΥΡΟΥ ΣΠΥΡΟΥ
Εφεσίβλητου
--------
Ποινική Έφεση Αρ. 277/2015
(Σχ. με 276/2015)
ΜΕΤΑΞΥ:
ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσείοντα
ν.
ΚΩΣΤΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Εφεσίβλητου
.......
Ζαχ. Συμεού, για τον εφεσείοντα και στις δύο εφέσεις
Γ. Χατζηπαρασκευάς με Λ. Χαβιαρά για Κούσιο, Κορφιώτη,
Παπαχαραλάμπους ΔΕΠΕ, για τους εφεσίβλητους
ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Χριστοδούλου, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.: Κατ΄ ακολουθία της ανατροπής πρωτόδικης απόφασης με την οποία οι εφεσίβλητοι αθωώθηκαν στις κατηγορίες της παράλειψης (α) καταβολής φόρου προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.) ύψους €298.612,28, (β) καταβολής πρόσθετου φόρου και τόκου συνολικού ύψους €48.036,65 και (γ) υποβολής φορολογικής δήλωσης για την περίοδο 1.3 - 31.5.11 (κατηγορίες 1, 2 και 5 αντιστοίχως), καθίσταται έργο του Εφετείου η επιβολή σ΄ αμφότερους ποινής για παραβιάσεις των σχετικών προνοιών των περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας Νόμων του 2000 έως 2011 (στο εξής ο Νόμος) και τους δυνάμει αυτών εκδοθέντων Κανονισμών.
Τα γεγονότα που συνθέτουν την υπόθεση εκτίθενται στην ανατρεπτική της αθώωσης απόφαση (βλ. Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Σπύρου Σπύρου και Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Κώστα Αντωνίου, Ποιν. Εφ. 276/15 και 277/15 ημερ. 12.4.17), τα οποία και συνοψίζουμε για σκοπούς επιβολής ποινής.
Οι εφεσίβλητοι υπήρξαν διευθυντές της εταιρείας S.N.K. Exclusive Properties Ltd (στο εξής η Εταιρεία) η οποία, μέσω της νομικής εταιρείας G. Kouzalis LLC που διορίστηκε στις 6.8.09 ως διαχειρίστρια της, υπέβαλε προς τον Έφορο Φ.Π.Α. φορολογικές δηλώσεις για τις περιόδους 1.9.08-28.2.10 και 1.6.10-31.8.10 με μηδενικά ποσά. Επιπρόσθετα δεν υπέβαλε φορολογική δήλωση για την περίοδο 1.3-31.5.11, στοιχείο που οδήγησε λειτουργό της Υπηρεσίας Φ.Π.Α. σε εξέταση των βιβλίων και αρχείων της. Όπως δε προέκυψε, για τις πιο πάνω φορολογικές περιόδους η Εταιρεία, που ασχολείτο με την ανέγερση οικοδομών, είχε προβεί σε πωλήσεις διαμερισμάτων και κατοικιών με αποτέλεσμα την βεβαίωση από τον Έφορο ότι για την περίοδο 1.5.07-31.5.11 όφειλε Φ.Π.Α. ύψους €298.612,28.
Η βεβαιωθείσα φορολογία κοινοποιήθηκε δεόντως στην Εταιρεία και τους εφεσίβλητους, οι οποίοι, παρόλο που δεν την προσέβαλαν είτε με ένσταση (άρθρα 51Α, 52 και 53 του Νόμου) είτε με προσφυγή (άρθρο 146 του Συντάγματος), παρέλειψαν να διευθετήσουν την αποπληρωμή των οφειλομένων ποσών. Με αποτέλεσμα να καταχωριστεί εναντίον τους η ποινική υπόθεση 636/12 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας το οποίο, ναι μεν καταδίκασε την Εταιρεία για τις προαναφερθείσες παραλείψεις, αθώωσε τους εφεσίβλητους στις κατηγορίες 1, 2 και 5 πλην όμως η αθωωτική γι΄ αυτούς απόφαση ανατράπηκε, ως ανωτέρω σημειώνεται, κατ΄ έφεση.
Σημειώνουμε τέλος ότι, παρά την έκδοση από το πρωτόδικο Δικαστήριο διατάγματος εναντίον της Εταιρείας για καταβολή των οφειλόμενων ποσών δυνάμει του άρθρου 46(12) του Νόμου, εντούτοις μέχρι σήμερα ουδέν έχει πληρωθεί και σ΄ ό,τι αφορά τους εφεσίβλητους αυτοί είναι λευκού ποινικού μητρώου.
Είναι εισήγηση των ευπαιδεύτων συνηγόρων των εφεσιβλήτων ότι, λαμβανομένων υπόψη των προσωπικών τους συνθηκών όπως αυτές περιγράφονται στις εκθέσεις λειτουργού Ευημερίας και μιας σειράς άλλων παραγόντων που απορρέουν από τα περιστατικά της υπόθεσης, αυτοί δικαιούνται να αντιμετωπιστούν με κάθε δυνατή επιείκεια με την μη επιβολή στερητικής της ελευθερίας ποινή ή, στην περίπτωση που επιβληθεί τέτοια ποινή, να ανασταλεί η εκτέλεσή της. Συγκεκριμένα:
Σ΄ ό,τι αφορά τις προσωπικές τους συνθήκες, (α) ο εκ των εφεσιβλήτων Σπ. Σπύρου είναι οικοδόμος ηλικίας 57 ετών και διαμένει με την οικογένεια του σε οικία στην Ξυλοφάγου που είναι εγγεγραμμένη επ΄ ονόματι του μικρότερου εκ των 4 παιδιών του, ηλικίας 17 ετών. Το εισόδημα, αναφέρεται, της οικογένειας περιορίζεται στις €2.000 το μήνα, από τις οποίες €1.250 κερδίζει ο ίδιος από την εργασία του ως οικοδόμος και €750 η σύζυγος του ως ξενοδοχειακή υπάλληλος. Η σύζυγος του όμως βαρύνεται και με χρέος €500.000 από δάνειο που πήρε από την Alpha Bank, ενώ τα μόνα τους περιουσιακά στοιχεία είναι 3 αυτοκίνητα αξίας €15.000 και (β) ο εφεσίβλητος Κ. Αντωνίου είναι ηλικίας 51 ετών, άνεργος χωρίς οποιαδήποτε κινητή και ακίνητη περιουσία και παρά το ότι είναι διαζευγμένος διαμένει προσωρινά στην οικία της συζύγου του μαζί με το μικρότερο από τα 3 παιδιά τους ηλικίας 16 ετών, τα δε έξοδα συντήρησης του τα επωμίζονται συγγενικά του πρόσωπα.
Επιγραμματικά, ως μετριαστικοί παράγοντες προωθήθηκαν με πολυσέλιδη αγόρευση (α) το λευκό ποινικό μητρώο των εφεσιβλήτων, (β) το γεγονός ότι η Εταιρεία τέθηκε υπό καθεστώς εκούσιας εκκαθάρισης την 1.7.11 και η αποπληρωμή των οφειλόμενων ποσών ξέφυγε της εξουσίας των εφεσιβλήτων και μετήλθε στον εκκαθαριστή (άρθρα 279(2), 231 και 307 του περί Εταιρειών Νόμου, Κεφ. 113), (γ) το ότι η ποινική δίωξη εναντίον του εκκαθαριστή ανεστάλη, στοιχείο που παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης, (δ) την κατοχή περιουσίας εκατομμυρίων ευρώ εκ μέρους της Εταιρείας, με ανάλογη δυνατότητα της Υπηρεσίας Φ.Π.Α. να εισπράξει το λαβείν της, (ε) την απώλεια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας των εφεσιβλήτων λόγω του ότι η Εταιρεία τέθηκε υπό εκκαθάριση, (στ) τη μεγάλη καθυστέρηση στην προώθηση της υπόθεσης και (ζ) του γεγονότος ότι οι εφεσίβλητοι κρίθηκαν ένοχοι κατ΄ έφεση ενώ πρωτόδικα κρίθηκαν αθώοι, στοιχείο που τους αύξησε το άγχος και την αγωνία λόγω της προοπτικής να τους επιβληθεί ποινή φυλάκισης 2 σχεδόν χρόνια μετά την πρωτόδικη αθωωτική απόφαση. Στην περίπτωση δε που τους επιβληθεί τέτοια ποινή, εισηγήθηκαν, η εκτέλεση της θα πρέπει να ανασταλεί στη βάση και των όσων λέχθηκαν και στις Αργυρίδης κ.α. ν. Αστυνομίας, Ποιν. Εφ. 64-69/13 ημερ. 21.6.13.
Έχουμε εξετάσει όσα τέθηκαν ενώπιον μας από τους ευπαιδεύτους συνηγόρους των εφεσιβλήτων για σκοπούς μετριασμού της ποινής και να επισημάνουμε κατ΄ αρχάς ότι ο επίδικος Νόμος είναι εξαιρετικής σημασίας εφόσον η μη τήρηση των προνοιών του πλήττει καίρια την εθνική οικονομία, κύρια πηγή εσόδων της οποίας είναι ο Φ.Π.Α. Όπως συναφώς τονίστηκε στην Μελάς κ.α. ν. Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας (2008) 2 Α.Α.Δ. 412, με αναφορά και στην Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Ζακατζιώτης (2001) 2 Α.Α.Δ. 85, η παράλειψη πληρωμής Φ.Π.Α. «. ενέχει μεγάλη σημασία στο Δημόσιο, γι΄ αυτό άλλωστε και η επιβολή ποινής στερητικής της ελευθερίας δεν είναι ασυνήθης επιλογή, ιδιαίτερα σε περίπτωση μη καταβολής Φ.Π.Α., ο οποίος εισπράττεται και δεν καταβάλλεται στο κράτος». Υιοθετούμε πλήρως την προσέγγιση αυτή, με την προσθήκη ότι η ιδιορρυθμία του πολύ σημαντικού για την εθνική οικονομία επίδικου Νόμου είναι η είσπραξη του από ιδιώτες που ενεργούν ως εντολοδόχοι του Κράτους και η παράλειψη πληρωμής του - όπως στην υπό κρίση περίπτωση - συνιστά παράνομη οικειοποίηση χρημάτων που τους εμπιστεύτηκαν οι καταναλωτές για απόδοση του στα δημόσια ταμεία ώστε το Κράτος να μπορεί να ανταποκριθεί στην αποστολή του. Πρόκειται επομένως για πολύ σοβαρά αδικήματα και οι ποινές που θα πρέπει να επιβάλλονται στους παραβάτες θα πρέπει να ενέχουν αποτρεπτικό χαρακτήρα. Κατά πάγια δε νομολογία, όπου εντοπίζεται τέτοια ανάγκη οι προσωπικές συνθήκες ενός παραβάτη ναι μεν λαμβάνονται υπόψη αλλά στο βαθμό και κατά την έκταση που δεν εξουδετερώνεται ο αποτρεπτικός χαρακτήρας της ποινής καθότι προέχει η αποτελεσματική εφαρμογή του Νόμου (βλ. μεταξύ άλλων Μαληκκίδης ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. 40/15 ημερ. 26.11.16, ECLI:CY:AD:2016:B534). Με αυτονόητο βεβαίως, το στοιχείο ότι η σοβαρότητα ενός αδικήματος καθορίζεται από το ανώτατο όριο ποινής που προβλέπεται από το Νόμο, που αποτελεί και τη βάση από την οποία ξεκινά το Δικαστήριο για επιμέτρηση της ποινής (βλ. Ασσιώτη ν. Αστυνομίας, Ποιν. Εφ. 146/16 ημερ. 18.1.17 που παραπέμπει και σε προηγούμενη νομολογία). Στην παρούσα δε περίπτωση ο Νόμος (άρθρο 46(11) προβλέπει για τα αδικήματα της εξεταζόμενης φύσης χρηματική ποινή μέχρι €8.543,01 (£5.000) ή φυλάκιση μέχρι 12 μήνες ή αμφότερες τις ποινές, οι οποίες κατά την άποψή μας δεν αντικατοπτρίζουν τη σοβαρότητα των επίδικων αδικημάτων.
Τώρα, σ΄ ό,τι αφορά τους προωθηθέντες ως μετριαστικούς παράγοντες, συμφωνούμε ότι το λευκό ποινικό μητρώο των εφεσιβλήτων και το γεγονός ότι προηγήθηκε αθώωση τους από το πρωτόδικο Δικαστήριο (βλ. Γενικός Εισαγγελέας ν. Αραμπίδη (Αρ.2) (2013) 2 Α.Α.Δ. 794) συνιστούν μετριαστικούς παράγοντες. Δεν συμφωνούμε όμως ότι οι υπόλοιποι ισχυρισμοί συνιστούν τέτοιους παράγοντες. Συγκεκριμένα, το γεγονός ότι η Εταιρεία τέθηκε υπό καθεστώς εκούσιας εκκαθάρισης την 1.7.11 δεν έχει επιπτώσεις στην ποινική τους ευθύνη ενόψει του ότι τα αδικήματα διαπράχθηκαν προηγουμένως και σε χρόνο που αυτοί ήταν διευθυντές της Εταιρείας. Για τον ίδιο λόγο απορρίπτεται και η θέση τους για την αναστολή της ποινικής δίωξης του εκκαθαριστή, ενώ η θέση τους ότι η Εταιρεία είναι κάτοχος περιουσίας εκατομμυρίων ευρώ και εναπόκειται στον Έφορο Φ.Π.Α. να ενεργήσει προς είσπραξη των οφειλομένων ποσών, παραβλέπει ότι ήταν δική τους ευθύνη η απόδοση στο Κράτος των εισπραχθέντων ως Φ.Π.Α ποσών και σε τι ενέργειες μπορεί ο Έφορος να προβεί για είσπραξη τους δεν μετριάζει την ευθύνη τους. Αναφορικά δε με την απώλεια της (κατ΄ ισχυρισμό) επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας λόγω του ότι η Εταιρεία τέθηκε υπό εκκαθάριση, αυτό οφείλεται στις μεταξύ τους οικονομικές διαφορές οι οποίες αποτέλεσαν και την αιτία διορισμού της G.K. Kouzalis ως διαχειρίστριας της Εταιρείας, η οποία, με βάση τα στοιχεία που αυτοί της έδωσαν, υπέβαλε για την επίδικη περίοδο φορολογικές δηλώσεις με μηδενικά ποσά. Με αποτέλεσμα να αναγκαστεί - μεταξύ άλλων - η Υπηρεσία Φ.Π.Α. να προβεί και σε έρευνα στο Κτηματολόγιο για βεβαίωση του φόρου. Δεν αποδίδουμε επομένως καμιά βαρύτητα στην υπό αναφορά θέση τους και, τέλος, σ΄ ότι αφορά την εισήγηση τους για καθυστέρηση στην προώθηση της υπόθεσης, αυτή οφείλεται στο ότι μέχρι 31.8.10 είχαν υποβληθεί δηλώσεις με μηδενικά ποσά και ο έλεγχος που διενήργησε η Υπηρεσία Φ.Π.Α. ήταν αποτέλεσμα της παράλειψης της Εταιρείας να υποβάλει δηλώσεις για την περίοδο 1.3 - 31.5.11 οπόταν και βεβαιώθηκε ο φόρος. Δεν μεσολάβησε επομένως καθυστέρηση στην προώθηση της υπόθεσης αφού αυτή καταχωρίστηκε εναντίον τους αμέσως μόλις παρήλθαν οι προβλεπόμενες από το Νόμο προθεσμίες για ένσταση ή καταχώριση προσφυγής.
Συνεκτιμώντας τα πιο πάνω, τη σοβαρότητα αφενός των αδικημάτων με κυριότερο το στοιχείο ότι ο βεβαιωθείς φόρος ύψους €298.612,28 πλέον ο πρόσθετος φόρος και τόκος ύψους €48.036,65 δεν έχει καταβληθεί και τις προσωπικές συνθήκες των εφεσιβλήτων σε συνδυασμό με τους δύο ελαφρυντικούς παράγοντες που συντρέχουν στην περίπτωση τους, επιβάλλουμε σε έκαστο:-
1. Στην 1η κατηγορία ποινή φυλάκισης 4 μηνών,
2. Στη 2η κατηγορία ποινή φυλάκισης 3 μηνών και
3. Στην 5η κατηγορία ποινή φυλάκισης 1 μηνός.
Οι πιο πάνω ποινές να συντρέχουν.
Σ΄ ό,τι δε αφορά το αίτημα τους για αναστολή εκτέλεσης των ποινών, καταλήξαμε ότι, λαμβανομένων υπόψη και των προσωπικών συνθηκών των εφεσιβλήτων, ικανοποίηση του αιτήματος δεν θα αντικατόπτριζε την αντικειμενική σοβαρότητα των αδικημάτων που διέπραξαν, δεν θα εξυπηρετούσε τους πολλαπλούς σκοπούς της ποινής για αδικήματα της εξεταζόμενης φύσεως και θα εξέπεμπε λανθασμένα μηνύματα σ΄ ό,τι αφορά τις συνέπειες από παραλείψεις απόδοσης στο Κράτος ποσών που εμπιστεύονται οι πολίτες στους εγγεγραμμένους στο μητρώο του Φ.Π.Α. ιδιώτες (βλ. συναφώς Χαλκιά ν. Αστυνομίας, Ποιν. Εφ. 240/16, ημερ. 17.3.17, ECLI:CY:AD:2017:B90 που εξετάζει τους παράγοντες που συνεκτιμούνται από το Δικαστήριο για άσκηση της διακριτικής του ευχέρειας επί του θέματος).
Για τους λόγους αυτούς το αίτημα για αναστολή εκτέλεσης των ποινών απορρίπτεται.
Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
Τ. ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.
/κβπ