|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2015:B344
(2015) 2 ΑΑΔ 347
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
14 Μαΐου, 2015
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, ΓΙΑΣΕΜΗ, Δ/στές]
(Ποινική Έφεση Αρ. 188/2013)
ESMAEILIGHEZ REZA,
Εφεσείοντας,
ν.
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
Εφεσίβλητης.
Α. Μιχαηλίδης, για τον Εφεσείοντα.
Ε. Κληρίδου (κα), Δημόσιος Κατήγορος, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για την Εφεσίβλητη.
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Η απόφαση είναι ομόφωνη, θα εκφωνηθεί από το Δικαστή Παμπαλλή.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Ο εφεσείων βρέθηκε ένοχος για το αδίκημα της εργοδότησης αλλοδαπού χωρίς άδεια.
Στο πρωτόδικο δικαστήριο κατηγορούμενοι ήταν αφενός μεν ο εφεσείων και αφετέρου ο Allahvirdipour Akbar από το Ιράν.
Με γνώμονα τα ευρήματα του πρωτόδικου δικαστηρίου, στις 26 Νοεμβρίου 2012 δύο αστυνομικοί είχαν επισκεφθεί ανεγειρόμενη οικοδομή στην οδό Μέμνονος στην περιοχή Καλόγηροι Γερμασόγειας στη Λεμεσό όπου, μετά από παρακολούθηση, διαπίστωσαν ένα άτομο να βρίσκεται σε σκαλωσιά και να ασχολείται με το βάψιμο του εξωτερικού τοίχου της οικοδομής. Όταν ανέβηκαν στο δεύτερο όροφο της οικοδομής και πλησίασαν το συγκεκριμένο άτομο, που είναι εύρημα του δικαστηρίου ότι πρόκειται περί του Akbar (τότε κατηγορούμενου 2), του ζήτησαν να κατέβει από τη σκαλωσιά πράγμα το οποίο ο τελευταίος έκαμε. Του υπέδειξαν την αστυνομική τους ταυτότητα και ζήτησαν τα στοιχεία του όπως και την άδεια εργασίας του. Ο εν λόγω Akbar ανέφερε ότι είναι Ιρανός και δεν είχε άδεια εργασίας, ως πολιτικός πρόσφυγας. Όταν πληροφορήθηκε για το αδίκημα της παράνομης απασχόλησης αυτός απάντησε «εν έχω λεφτά». Ο εν λόγω Akbar συνελήφθηκε και κατονόμασε ως εργοδότη του κάποιον «Μάρκο» από το Ιράν, ο οποίος δεν βρισκόταν στο μέρος. Έδωσε, όμως, τον αριθμό του τηλεφώνου του εργοδότη του και ανέφερε ότι συμφώνησε να πληρωθεί για την εργασία του το ποσό των €50.
Στη σκηνή βρισκόταν και ο υπεύθυνος του εργοταξίου Ανδρέας Πιτσιλλίδης, εκ μέρους της ιδιοκτήτριας εταιρείας John Theodorou, ο οποίος ανέφερε ότι ο εν λόγω Μάρκος ανέλαβε την εργολαβία για το βάψιμο της οικοδομής και δεν είχε οποιαδήποτε σχέση με την εταιρεία τους. Αποτελεί εύρημα επίσης του δικαστηρίου ότι, ο εν λόγω Μάρκος, που σημειώνουμε ότι πρόκειται περί του εφεσείοντα, ήταν παρών κατά τις πρωϊνές ώρες και συγκεκριμένα μεταξύ 7 και 7.30 π.μ. και είναι αυτός ο οποίος έδωσε τις οδηγίες στον εν λόγω Akbar για τον τρόπο διεξαγωγής της εργασίας. Ο εφεσείων είναι Ιρανός υπήκοος παντρεμένος με Κυπρία και ήταν κάτοχος αδείας παραμονής και εργασίας μέχρι 29 Οκτωβρίου 2013.
Τη συγκεκριμένη ημέρα, 26 Νοεμβρίου 2012, ο εφεσείων οδηγώντας το αυτοκίνητο του και ακολουθούμενος από τον πιο πάνω Akbar έφθασαν στην οικοδομή, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, μεταξύ 7 και 7.30 και υπεδείχθη από τον εφεσείοντα στον εν λόγω Akbar η εργασία που θα έπρεπε να επιτελέσει.
Το πρωτόδικο δικαστήριο καταδίκασε αμφότερους τους κατηγορουμένους και επέβαλε στον εφεσείοντα χρηματικό πρόστιμο €1.800.
Με την καταχωρηθείσα έφεση και τους πέντε λόγους που την συναποτελούν ουσιαστικώς ο εφεσείων αμφισβητεί την αξιοπιστία των μαρτύρων κατηγορίας και ειδικώς του Μ.Κ. 2 Αστυφύλακα 1786 Παντελή Παττίχη και των δύο υπαλλήλων της εταιρείας John Theodorou ήτοι, του Μ.Κ. 5 Ανδρέα Πιτσιλλίδη και του Μ.Κ. 6 Ανδρέα Αθανασίου.
Θα πρέπει αρχικώς να ασχοληθούμε με το ιδιαίτερο παράπονο που εκφράστηκε από πλευράς εφεσείοντα με τον τέταρτο λόγο έφεσης που εδράζεται στις, κατ' ισχυρισμό, «αυθαίρετες» και «αχρείαστες» παρεμβάσεις του πρωτόδικου δικαστηρίου το οποίο, όπως αναφέρεται στην αιτιολογία του συγκεκριμένου λόγου, εξουδετέρωσε αποφασιστικά και καθοριστικά την υπερασπιστική γραμμή.
Έχουμε διεξέλθει με προσοχή τα πρακτικά της υπόθεσης και πρέπει να σημειώσουμε ότι όντως υπάρχει πληθώρα παρεμβάσεων εκ μέρους του πρωτόδικου δικαστηρίου, πλην, όμως, θα πρέπει να τονιστεί ότι σε καμία περίπτωση, και θα αναφερθούμε σε λεπτομέρεια, δεν έχουμε διαπιστώσει ότι οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις οδήγησαν με οποιοδήποτε τρόπο στη διαφοροποίηση της διαδικασίας σε βάρος του εφεσιβλήτου ή τον αποστέρησαν από του να προωθήσει την υπεράσπιση του, όπως θ' αναλύσουμε πιο κάτω.
Η γενική αρχή που τέθηκε στην υπόθεση Evangelou and others v. Ambizas and others (1982) 1 C.L.R. 41 και υιοθέτησε ο ευπαίδευτος συνήγορος του εφεσείοντα έχει τη δική της διάσταση πλην, όμως, το δικαστήριο έχει υποχρέωση και καθήκον να παράσχει κάθε λογική ευκαιρία στους διαδίκους να προβάλουν την υπόθεση τους αλλά ταυτοχρόνως, να διασφαλίσει τη διεξαγωγή της δίκης σύμφωνα με τους Διαδικαστικούς Κανόνες.
Οι παρεμβάσεις που έγιναν από το δικαστήριο στο πλαίσιο της εκδίκασης της υπόθεσης και της μαρτυρίας του Αστυφύλακα Παττίχη, αρχικώς είχαν ως βάση τη συζήτηση αναφορικά με το επίπεδο γνώσης του εν λόγω Akbar της ελληνικής γλώσσας. Υπήρξε όντως παρέμβαση του δικαστηρίου επί του προκειμένου πλην, όμως, όπως καταφαίνεται στα πρακτικά και συγκεκριμένα στις σελ. 32 και 33 ο ευπαίδευτος συνήγορος του εφεσείοντα είχε όλο το χρόνο και του παρασχέθηκε η δυνατότητα να διευκρινίσει το θέμα για το οποίο υπήρξε παρέμβαση του δικαστηρίου. Στις επόμενες σελίδες διαπιστώνουμε παρέμβαση αναφορικά με την αναγκαιότητα προσδιορισμού της υπερασπιστικής γραμμής όπως αυτή εξαγόταν από το περιεχόμενο των υποβληθέντων ερωτήσεων. Σημειώνουμε επί τούτου ότι δεν υπάρχει τίποτε το ασύνηθες, αντίθετα, το πρωτόδικο δικαστήριο, ως ο ρυθμιστής της διαδικασίας, έχει καθήκον να περιορίζει την υποβολή άσχετων ερωτήσεων οι οποίες δεν έχουν καμία προοπτική ή και ακόμη δεν συνδέονται άμεσα με την υπερασπιστική γραμμή που προβάλλεται επί του προκειμένου.
Στη σελ. 35 των πρακτικών διαπιστώνουμε ότι με σχετική παρέμβαση του πρωτόδικου δικαστηρίου τέθηκε χρονικός περιορισμός στο συνήγορο του εφεσείοντα ώστε να συμπληρώσει την αντεξέταση του. Η υποχρέωση του δικαστηρίου είναι να επιτρέπει σε κάθε διάδικο να εξετάζει ή και να αντεξετάζει μάρτυρα. Αυτή η δυνατότητα, όμως, δεν είναι απεριόριστη, ιδιαιτέρως όταν υπάρχει μια κατάχρηση της διαδικασίας που διαπιστώνεται επί τούτου. Στην προκείμενη περίπτωση το δικαστήριο ορθώς, προσδιόρισε ότι μετά από 1 ώρα και 30 λεπτά αντεξέτασης ενός μάρτυρα ότι ο συνήγορος θα έπρεπε να συμπληρώσει την αντεξέταση του. Στην ουσία εξαντλήθηκε περισσότερος χρόνος από τα 10 λεπτά. (Βλ. Γεωργίου ν. Δημοκρατίας (2008) 2 Α.Α.Δ. 618).
Οι παρεμβάσεις που έγιναν από το δικαστήριο κατά το χρόνο της αντεξέτασης του μάρτυρα Πιτσιλλίδη, είχαν αρχικώς ως έναυσμα την προσπάθεια κατάθεσης συγκεκριμένου εγγράφου, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως η συμφωνία εργολαβίας μεταξύ του εφεσείοντα και της εταιρείας John Theodorou. Το γεγονός ότι το δικαστήριο δεν επέτρεψε την κατάθεση του εγγράφου ως τεκμηρίου δεν μπορεί να αποτελεί λόγο έφεσης επί εισηγήσεως για παρέμβαση ή στέρηση δικαιώματος προώθησης της έφεσης. Το εν λόγω έγγραφο κατατέθηκε για σκοπούς αναγνώρισης, υπήρξε συζήτηση επ' αυτού, επομένως η εισήγηση του εφεσείοντα περί στερήσεως της δυνατότητας αντεξέτασης δεν μπορεί να ευσταθήσει.
Διαπιστώνουμε αρκετές και πάλι παρεμβάσεις του δικαστηρίου αναφορικά με τον τρόπο υποβολής των ερωτήσεων και υποδείξεις προς το συνήγορο ότι ορισμένες ερωτήσεις ήταν αφενός μεν παραπλανητικές, αφετέρου μη αντιληπτές. Οι παρεμβάσεις πρέπει να γίνονται με στόχο την κατανόηση των υποβληθέντων ερωτήσεων τόσο από το μάρτυρα, αλλά περισσότερο και από το δικαστήριο και η απόρριψη μιας ερώτησης ουδόλως μπορεί να χαρακτηριστεί ως παρέμβαση η οποία επιφέρει παραβίαση δικαιώματος για δίκαιη δίκη. (Βλ. Shacolas v. Universal Life (1984) 1 C.L.R. 47 και Εδουάρδος Χ"Χάννας ν. Αστυνομίας, Ποιν. Εφ. 191/2010, ημερ. 29 Ιουλίου 2014).
Η διαδικασία συνεχίστηκε, κατά το στάδιο της αντεξέτασης του μάρτυρα Πιτσιλλίδη, και τα παράπονα που υποβάλλονται από τον εφεσείοντα δεν έχουν έρεισμα καθότι, σε κάποιο στάδιο ο συνήγορος προχώρησε και υπέβαλε τις εισηγήσεις του αναφορικά με τα γεγονότα που αφορούν την παρούσα υπόθεση. Βεβαίως, δραττόμενοι της συγκεκριμένης ευκαιρίας δεν μπορούμε παρά να σημειώσουμε ότι η παρούσα υπόθεση με έξι μάρτυρες κατηγορίας, εκ των οποίων οι τρεις ουσιαστικώς κατέθεσαν έγγραφα και είχαν λάβει μέρος στη διαδικασία για τυπικούς, περισσότερο λόγους, έτσι ώστε να στοιχειοθετηθούν τα αδικήματα που αντιμετώπιζε ο εν λόγω Akbar ήτοι, η παραμονή του στην Κύπρο άνευ αδείας και η διαδικασία που έγινε στο πλαίσιο της Αναθεωρητικής Αρχής μετά τη λήξη της αδείας παραμονής του. Γι' αυτούς τους τρεις «ουσιαστικούς» μάρτυρες χρειάστηκε η εκδίκαση της υπόθεσης να διαρκέσει δέκα ολόκληρους μήνες, ήτοι, από τις 27 Νοεμβρίου 2012 μέχρι και τις 16 Σεπτεμβρίου 2013, πράγμα απαράδεκτο και επίσης να υπάρχουν 202 σελίδες πρακτικά.
Με γνώμονα τα πιο πάνω θεωρούμε ότι ο τέταρτος λόγος έφεσης στερείται βάσης και ως εκ τούτου απορρίπτεται.
Οι λόγοι έφεσης 1, 2 και 3, όπως έχουμε σημειώσει πιο πάνω, ουσιαστικώς αμφισβητούν την αξιοπιστία των Μαρτύρων Κατηγορίας 2, 5 και 6.
Είναι δοσμένη νομολογιακή αρχή ότι το Εφετείο δεν επεμβαίνει σε ευρήματα αξιοπιστίας εκτός εάν πεισθεί ότι υπήρξε σφάλμα από πλευράς του πρωτόδικου δικαστηρίου στην αξιολόγηση των μαρτύρων που κατέθεσαν ενώπιον του ή ότι τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε δεν συνάδουν με το σύνολο της προσαχθείσας μαρτυρίας (Βλ. Γερμανός ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. 218/2011, ημερ. 19 Ιουλίου 2013 και Στυλιανίδης ν. Αστυνομίας, Ποιν. Εφ. 158/2011, ημερ. 9 Σεπτεμβρίου 2013).
Υπήρξε η υποστηρικτική γραμμή από πλευράς εφεσείοντα ότι ο ίδιος είχε αρχικώς επισκεφθεί την οικοδομή στις 9 με 9.30 το πρωΐ της 26 Νοεμβρίου 2012 με σκοπό να επιθεωρήσει το υφιστάμενο στο χώρο υλικό για να υποβάλει προσφορά για «γραφιάτο».
Το πρωτόδικο δικαστήριο αξιολογώντας τη μαρτυρία του Μ.Κ. 6 Ανδρέα Αθανασίου έδωσε, κατά την άποψη μας, επαρκείς λόγους γιατί αποδέχθηκε την εν λόγω μαρτυρία. Ο Αθανασίου είπε ότι εργαζόταν στην οικοδομή μαζί με το γιο του και ένα Τούρκο όταν είδε τον εφεσείοντα που οδηγούσε το αυτοκίνητο του, ακολουθούμενος από τον Akbar ο οποίος οδηγούσε τη δική του μοτοσικλέτα και έφθασαν στην οικοδομή μεταξύ 7 και 7.30 π.μ. Στη συνέχεια ο εν λόγω μάρτυρας είχε αντιληφθεί τον Akbar να εργάζεται στην οικοδομή μετά που του έδωσε οδηγίες ο εφεσείων.
Δεν έχουμε, με οποιοδήποτε τρόπο, αντιληφθεί πώς η εισήγηση για την αξιολόγηση του συγκεκριμένου μάρτυρα πάσχει. Ιδιαιτέρως, έχοντας υπόψη ότι η αντεξέταση του συγκεκριμένου μάρτυρα επικεντρώθηκε ιδιαιτέρως στη δυνατότητα του μάρτυρα να θυμηθεί τα γεγονότα της ημέρας εκείνης και είχε υποστηριχτεί από πλευράς υπεράσπισης, χωρίς καμία τεκμηρίωση, ότι η κατάθεση του μάρτυρα έγινε μετά από συνεννόηση με τον Ανδρέα Πιτσιλλίδη υπάλληλο της εταιρείας John Theodorou και ουσιαστικώς προϊστάμενο του Αθανασίου. Αυτή η εισήγηση έμεινε τελείως μετέωρη και ως εκ τούτου θεωρούμε ότι ο εφεσείων δεν έχει επιτύχει να κλονίσει το εύρημα του δικαστηρίου αναφορικά με την αξιολόγηση του συγκεκριμένου μάρτυρα.
Η γραμμή που προωθήθηκε, κατά το στάδιο της έφεσης, αναφορικά με τη μαρτυρία του Μ.Κ. 2 Αστυφύλακα Παττίχη είχε, ως επίκεντρο, τη δυνατότητα του εν λόγω Akbar να αντιληφθεί τα λεχθέντα από το μάρτυρα στην ελληνική γλώσσα. Η εισήγηση του εφεσείοντα δεν έχει έρεισμα. Διαβάζοντας τα πρακτικά, ο μάρτυρας δεν είπε ότι ο Akbar γνώριζε την ελληνική γλώσσα, απλώς είπε ότι σε ό,τι τον ερώτησε αναφορικά με την άδεια εργασίας του και το όνομα του εργοδότη του του απάντησε στα ελληνικά. Το γεγονός ότι σε κάποιο μεταγενέστερο στάδιο χρειάστηκε η βοήθεια μεταφραστή για να ανακριθεί ο εν λόγω Akbar και να προβεί σε κατάθεση στον Αστυνομικό Σταθμό Γερμασόγειας, ουδόλως επηρεάζει την αξιοπιστία του μάρτυρα.
Έγινε επίσης ευρεία αναφορά από τον ευπαίδευτο συνήγορο του εφεσείοντα στις απαντήσεις που δόθηκαν από τον Ανδρέα Πιτσιλλίδη σχετικά με την παρουσία του στη σκηνή όταν ήλθε η αστυνομία. Ήταν αναντίλεκτο γεγονός ότι ο Akbar βρισκόταν τη συγκεκριμένη ημέρα και ώρα στην οικοδομή, επί σκαλωσιάς, ασχολούμενος με το βάψιμο των εξωτερικών τοίχων. Αυτή την εργασία την οποία ανέλαβε εργολαβικώς να εκτελέσει ο εφεσείων. Ο εν λόγω Πιτσιλλίδης έδωσε ικανοποιητική εξήγηση γιατί η προσφορά του εφεσείοντα έφερε ημερομηνία 28 Νοεμβρίου 2012, ενώ το, κατ' ισχυρισμό, αδίκημα έγινε στις 26 Νοεμβρίου 2012. Αυτή την εξήγηση την σημειώνει το πρωτόδικο δικαστήριο και οι λόγοι που έδωσε είναι ικανοποιητικοί σ' αντίθεση με την αόριστη, προσέγγιση, όπως επεσήμανε το πρωτόδικο δικαστήριο, που έδωσε ο εφεσείων. Ως εκ τούτου, επί του προκειμένου δεν βρίσκουμε οποιοδήποτε έρεισμα στο λόγο έφεσης.
Το άλλο σκέλος της προταθείσας επιχειρηματολογίας είχε σχέση με το κατά πόσο ο εν λόγω Πιτσιλλίδης βρισκόταν στην οικοδομή όταν έφθασε εκεί η αστυνομία. Και σ' αυτό το σημείο από τα πρακτικά φαίνεται ότι ορθώς το πρωτόδικο δικαστήριο αποδέχτηκε τη μαρτυρία του εν λόγω μάρτυρα και δεν βρίσκουμε οποιοδήποτε έρεισμα για στοιχειοθέτηση λόγου έφεσης επί του προκειμένου.
Θα πρέπει βεβαίως να σημειώσουμε ότι κατά το στάδιο της πρωτόδικης διαδικασίας, και συγκεκριμένα κατά την αντεξέταση του μάρτυρα Πιτσιλλίδη, υποβλήθηκε, ως εισήγηση, ότι όντως ο Μάρκος είχε επισκεφθεί την οικοδομή και ότι όντως ο εν λόγω Akbar πήγε μόνος του στην οικοδομή χρησιμοποιώντας τη δική του μοτοσικλέτα.
Όλα τα πιο πάνω εξεταζόμενα κάτω από το πρίσμα της προσφερόμενης δυνατότητας του πρωτόδικου δικαστηρίου να αξιολογήσει την προσαχθείσα μαρτυρία, όντας σε καλύτερη θέση, αφού είχε τη δυνατότητα να δει και να ακούσει τους μάρτυρες, δεν έχουμε πεισθεί με οποιοδήποτε τρόπο ότι υπήρχε σφάλμα το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανατροπή των ευρημάτων του δικαστηρίου αναφορικά με την αξιοπιστία των Μαρτύρων Κατηγορίας 2, 5 και 6.
Μέσα από τη διατύπωση του πέμπτου λόγου έφεσης, ενώ δεν καταδεικνύεται σαφώς ότι αμφισβητείται το ύψος της επιβληθείσας ποινής, στο πλαίσιο της αιτιολογίας αμφισβητείται και τούτο, χαρακτηριζόμενη ως έκδηλα υπερβολική ή ως αντικείμενο σφάλματος αρχής.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι η ανυπαρξία αδείας εργασίας του Akbar έχει στοιχειοθετηθεί, συνεπώς το δικαστήριο ορθώς προχώρησε να επιβάλει την αρμόζουσα, υπό τις περιστάσεις και κατά την άποψη του, ποινή.
Η προβλεπόμενη με βάση τα άρθρα 2 και 14(β) του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου Κεφ. 105 είναι φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα 3 έτη και χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει το ισόποσο των €5.000. Έχοντας υπόψη την έκταση του προβλήματος που υπάρχει στην Κύπρο με την παράνομη εργοδότηση αλλοδαπών που αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τόπος μας, θεωρούμε ότι η επιβληθείσα χρηματική ποινή των €1.800, χωρίς άλλο, αποτελεί ανεπαρκή ποινή, καθότι αδικήματα αυτής της μορφής θα πρέπει να αντιμετωπίζονται, υπό τις κατάλληλες περιστάσεις, και με ποινή στερητική της ελευθερίας. Έχοντας, όμως, υπόψη ότι δεν υπάρχει αντέφεση, δεν θα προχωρήσουμε να διαφοροποιήσουμε την επιβληθείσα ποινή, αλλά θα απορρίψουμε το λόγο έφεσης.
Με γνώμονα τα πιο πάνω η έφεση απορρίπτεται.
Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ. Δ.
Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.
Γ. ΓΙΑΣΕΜΗ, Δ.
/ΔΓ