CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2000) 2 ΑΑΔ 588

ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΦΕΣΗ 6936

Ο εφεσείων αναφέρθηκε στην Charalambous v. Police (1987) 2 CLR 177, για να τη διαχωρίσει όμως. Ο δικηγόρος του κατηγορούμενου στην υπόθεση εκείνη δεν είχε εμφανιστεί και η ακρόαση της υπόθεσης συνεχίστηκε, αίτηση του δε για αναβολή όταν στην πορεία εμφανίστηκε, με το δικαιολογητικό ότι ήταν απασχολημένος ενώπιον άλλου Δικαστηρίου, απορρίφθηκε. Η έφεση του απορρίφθηκε αφού τονίστηκε, μεταξύ άλλων, πως υπήρχε σφάλμα όχι του Δικαστηρίου αλλά του δικηγόρου που δεν προέβη στις αναγκαίες διευθετήσεις για να μπορέσει να εκπροσωπήσει τον εφεσείοντα και αφού διαπιστώθηκε ότι ο εφεσείων είχε επαρκή χρόνο για προετοιμασία. Τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης, εισηγήθηκε ο κ. Κληρίδης, είναι διαφορετικά. Ο κ. Μαππουρίδης επικαλέστηκε την Αttorney-General of the Republic v. Enimerotis Publishing Co. Ltd. and Others (1966) 2 CLR 21 στην οποία, με αναφορά στις αρχές και στο άρθρο 30 του Συντάγματος, αποδοκιμάστηκε η έγκριση αίτησης της υπεράσπισης για αναβολή της εκδίκασης ποινικής υπόθεσης.

Ανατρέξαμε στα πρακτικά και παρακολούθησαμε την εξέλιξη της διαδικασίας από την αρχή. Η εισήγηση του εφεσείοντα στερείται οποιουδήποτε ερείσματος και δεν μπορούμε να την υιοθετήσουμε. Είχε προγραμματιστεί να ακουστεί η υπόθεση στις 24 και 25.1.00. Δεν εμφανίστηκε όμως ο εφεσείων στις 24.1.00 και το Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα για τη σύλληψη του και διέταξε την κατάσχεση της εγγύησης με την οποία είχε δεσμευτεί. Ο εφεσείων εκπροσωπείτο από δικηγόρο και έχουμε την εξήγησή του, παρόντος πλέον και του εφεσείοντα, στις 25.1.00. Ο εφεσείων αντιμετώπιζε πρόβλημα υγείας και θα υποβαλλόταν αίτηση για αναβολή. Συνέτρεχε γι΄αυτό και πρόσθετος λόγος αφού ο ίδιος, ο δικηγόρος δηλαδή, θα έπρεπε να εμφανιστεί ενώπιον του Κακουργιοδικείου για άλλη υπόθεση. Ο εφεσείων δεν είχε προσαχθεί ενώπιον του Δικαστηρίου δυνάμει του εντάλματος σύλληψης που είχε εκδοθεί και το Δικαστήριο δεν ήταν διατεθειμένο να αφήσει αδιερεύνητο το θέμα. Περαιτέρω, θεώρησε αναγκαίο να ακούσει και τον ιατρό, ιατρικό πιστοποιητικό του οποίου είχε προσκομιστεί. Ακούστηκαν ο αστυνομικός που είχε αναλάβει την εκτέλεση του εντάλματος σύλληψης και ο ιατρός και διαπιστώθηκε ότι στις 24.1.00 ο εφεσείων απουσίαζε από το σπίτι του, είχε επισκεφθεί την πρώην σύζυγό του και κυκλοφορούσε με το αυτοκίνητό του. Επίσης ότι ο ιατρός βεβαίωσε διαρροϊκές κενώσεις και εμετούς στηριζόμενος μόνο σε όσα του είχε αναφέρει ο εφεσείων όταν τον επισκέφθηκε στο ιατρείο του. Αντικειμενικά δεδομένα δεν υπήρχαν, όπως τον έβλεπε στο Δικαστήριο η κατάστασή του ήταν ομαλή και εφόσον δεν θα εκδηλωνόταν υποτροπή ήταν σε θέση να παρακολουθήσει τη διαδικασία. Το Δικαστήριο έκρινε πως δεν ήταν δικαιολογημένη η απουσία του εφεσείοντα στις 24.1.00, διέταξε την κατάσχεση ποσού £400 από την εγγύησή του και τον ρώτησε για τις προθέσεις του αφού η υπόθεση ήταν ορισμένη για ακρόαση. Προκύπτει ότι ο δικηγόρος του εφεσείοντα δεν βρισκόταν πλέον ενώπιον του Δικαστηρίου, και ο ίδιος ο εφεσείων απάντησε: "Θα συνεχίσω, αλλά είναι αδύνατο να πληρώσω £400." Το Δικαστήριο όμως επανήλθε με την ερώτηση: "Είστε έτοιμος να συνεχίσετε;" Ο εφεσείων απάντησε: "΄Οχι, να έλθει ο δικηγόρος μου".

Το Δικαστήριο ενέκρινε το αίτημα για αναβολή ενόψει του προβλήματος του εφεσείοντα. Το άλλο σκέλος, εκείνο της αντεξέτασης, το άφησε ανοικτό. ΄Οπως εξήγησε στον εφεσείοντα, θα του επιλαμβανόταν όταν θα εμφανιζόταν ο δικηγόρος του. Η υπόθεση αναβλήθηκε για τις 3.3.00, ο δικηγόρος του εφεσείοντα, για μια ακόμα φορά, δεν εμφανίστηκε και, χωρίς να υποβληθεί οποιοδήποτε αίτημα από τον εφεσείοντα, άρχισε η εξέταση του τρίτου από τους μάρτυρες κατηγορίας. ΄Εθεσε θέμα, όμως, ο εφεσείων όταν ήλθε η ώρα για την αντεξέταση του μάρτυρα. ΄Ηθελε το δικηγόρο του και ζήτησε διακοπή για να τον βρεί. Το Δικαστήριο διέκοψε τη διαδικασία και κατά την έπανέναρξή της ο εφεσείων απλώς μετέφερε όσα δήλωσε ότι του είπε ο δικηγόρος του τηλεφωνικώς. Ο δικηγόρος, λοιπόν, σύμφωνα με τον εφεσείοντα ενημερωμένος για την πορεία της υπόθεσης, διαμηνούσε πως δεν έπρεπε να συνεχιστεί η διαδικασία και πως θα ζητούσε αναβολή επειδή δεν αντεξέτασε "την κύρια παραπονούμενη". Το Δικαστήριο σημείωσε πως οι δικηγόροι οφείλουν να εμφανίζονται για να κάμνουν οι ίδιοι τις δηλώσεις τους και κάλεσε τον εφεσείοντα να προχωρήσει με την αντεξέτασή του μάρτυρα. Αντεξετάστηκε ο μάρτυρας όπως και ο τέταρτος που κλήθηκε, το Δικαστήριο έκρινε ότι στοιχειοθετήθηκε εκ πρώτης όψεως υπόθεση, εξήγησε στον εφεσείοντα τα δικαιώματά του και ο εφεσείων, για μια ακόμη φορά εξέφρασε την επιθυμία του να συμβουλευθεί το δικηγόρο του. Επίσης, θα καλούσε μάρτυρες. Διακόπηκε η δίκη, κατά την επανέναρξή της δεν εμφανίστηκε ο δικηγόρος του εφεσείοντα, ο εφεσείων δεν πρόβαλε άλλο αίτημα, δήλωσε ότι επέλεγε να προβεί σε δήλωση από το εδώλιο του την οποία και έκαμε, και δόθηκε αναβολή, μετά από αίτημα του εφεσείοντα, για να καλέσει μάρτυρες. Κατά τη νέα ημερομηνία, στις 20.3.00, ο εφεσείων εμφανίστηκε και πάλιν μόνος, δεν πρόβαλε οποιοδήποτε αίτημα, κάλεσε ένα μάρτυρα και έκλεισε την υπόθεσή του.

Επικροτούμε τους χειρισμούς της πρωτόδικης δικαστού. Δεν απέληξε στη στέρηση κανενός δικαιώματος του εφεσείοντα ούτε μπορεί να συζητείται σοβαρά ότι δεν του δόθηκε επαρκής δυνατότητα για προετοιμασία. Η πρωτόδικος δικαστής ήταν σταθερή όπου έπρεπε, δείχνοντας ταυτόχρονα ελαστικότητα στην προσπάθειά της να δώσει στον εφεσείοντα κάθε ευκαιρία. Η ακρόαση άρχισε χωρίς, στην πραγματικότητα, να υπάρξει καν διατυπωμένο αίτημα για αναβολή. Ο δικηγόρος του εφεσείοντα, ενώ είχε εμφανιστεί αρχικά δεν προσήλθε στη συνέχεια για να στοιχειοθετήσει τουλάχιστον όσα έλεγε ότι αφορούσαν σε δικό του πρόβλημα και, όπως σημειώσαμε, ο εφεσείων δήλωσε τελικά, μετά την ένσταση του εκπροσώπου της κατηγορούσας αρχής, τη συγκατάνευσή του στην έναρξη της ακρόασης. ΄Εκτοτε, παρά τις επανειλημένες αναβολές, ούτε δικηγόρος εμφανίστηκε ούτε συγκεκριμένο αίτημα άλλο από εκείνα για τις διακοπές ή τις αναβολές που εγκρίθηκαν, υποβλήθηκε. Το πρωτόδικο δικαστήριο, για καλό λόγο τον οποίο εξήγησε, δεν ήταν διατεθειμένο να δεχθεί τις αιτιάσεις, όπως τις έκρινε, για ασθένεια του εφεσείοντα, και χειρίστηκε τα ζητήματα που εγείρονταν αποτελεσματικά και δίκαια.

Η πρώτη κατηγορία έπασχε, εξ ορισμού θα λέγαμε, από πολλαπλότητα.
Απέδιδε στον εφεσείοντα τη διάπραξη αδικήματος κατά παράβαση των τριών άρθρων που σημειώσαμε στην αρχή και το κάθε ένα από αυτά δημιουργεί ξεχωριστό αδίκημα. Ανεξάρτητα από την εναλλακτική εισήγηση του κ. Κληρίδη πως θα υπήρχε πολλαπλότητα ακόμα και στην περίπτωση που η κατηγορία θα αφορούσε μόνο στο άρθρο 121(β), την οποία δεν είναι ανάγκη να εξετάσουμε, κατά την πρώτη κατηγορία ο εφεσείων διέπραξε περισσότερα του ενός αδικήματα. Ο κ. Μαππουρίδης είδε το πρόβλημα αλλά, όπως εισηγήθηκε, υπάρχουν περιθώρια για επικύρωση της καταδίκης. Στήριξε την άποψή του στην αντίληψη του ότι οι λεπτομέρειες του αδικήματος ήταν διατυπωμένες με τρόπο που άφηνε καθαρά να εννοηθεί ότι αποδιδόταν στον εφεσείοντα η διάπραξη αδικήματος μόνο κατά παράβαση του άρθρου 121(β). Πρότεινε επομένως πως, γι΄αυτό το λόγο, δεν είχε επηρεαστεί δυσμενώς ο εφεσείων.

Δεν είναι ορθό πως οι λεπτομέρειες είχαν τέτοια μονολιθικότητα για να δικαιολογείται να εξετάσουμε θέμα όπως το τεθέν. Ο εφεσείων φερόταν να προσπάθησε μεταξύ άλλων, "να επηρεάσει" την παραπονούμενη, ενέργεια που δεν εμφανίζεται ως συστατικό στο άρθρο 121(β) αλλά, αντίθετα, ως δυνητικός στόχος στην περίπτωση του άρθρου 118 αλλά και του άρθρου 122(β). Παρεμβάλλουμε πως η πρώτη κατηγορία φέρει τον εφεσείοντα να έχει διαπράξει αδίκημα και κατά παράβαση του άρθρου 122 γενικά, ενώ οι δυο παράγραφοι του άρθρου δημιουργούν δυο αδικήματα. Μάλιστα, το άρθρο 122 (α) αναφέρεται και σε ενέργεια που είναι δυνατόν να αποτρέψει μάρτυρα, και εμφανίζεται και αυτό το ρήμα στις λεπτομέρειες του αδικήματος, σύμφωνα με τις οποίες ο εφεσείων "προσπάθησε να μεταπείσει, αποτρέψει και επηρεάσει" την παραπονούμενη.

Η πρωτόδικος δικαστής διαπίστωσε ότι ο εφεσείων, για να υποκινήσει την παραπονούμενη να αποσύρει το παράπονό της πως τη βίασε, εκκρεμούσας της εκδίκασης της υπόθεσης για το βιασμό, την απείλησε ότι θα τη σκοτώσει. Η καταδίκη στηρίκτηκε κυρίως στη μαρτυρία της παραπονούμενης που εργαζόταν ως καλλιτέχνις σε νυκτερινό κέντρο στη Π. Χρυσοχούς και μιας συναδέλφου της. Το πρωτόδικο δικαστήριο έκρινε πλήρως αξιόπιστες τις δυο μάρτυρες όπως και τα δυο μέλη της αστυνομίας που κατέθεσαν για περιφερειακής σημασίας ζητήματα και απέρριψε ως αναξιόπιστη τη μαρτυρία του διευθυντή του νυκτερινού κέντρου που κάλεσε ο εφεσείων ως μάρτυρα υπεράσπισης.

Οι δυο λόγοι για τους οποίους κληθήκαμε να παρέμβουμε ήταν συγκεκριμένοι. Κατά τον πρώτο, δεν θα έπρεπε να γίνει πιστευτή η παραπονούμενη αφού, όπως εκλάμβανε ο εφεσείων, είχε καθυστερήσει στην υποβολή του παραπόνου της για το μεγάλο διάστημα των 32 ημερών. Αυτό το σημείο τελικά εγκαταλείφθηκε ως μή υποστηριζόμενο από τη μαρτυρία που είχε προσαχθεί. Κατά το δεύτερο, υπήρχε αντίφαση μεταξύ της μαρτυρίας της παραπονούμενης και της συναδέλφου της. Η συνάδελφος της παραπονούμενης ισχυρίστηκε ότι άκουσε τον εφεσείοντα να αναφέρεται κατά το χρόνο της κατ΄ισχυρισμόν διάπραξης του αδικήματος σε "λεφτά" ενώ η παραπονούμενη δεν αναφέρθηκε σε τέτοια πρότασή του. Η συνάδελφος της παραπονούμενης δεν ήταν σε θέση να αποδώσει όλα όσα διαμείφθηκαν. Δεν αναφέρθηκε σε φράσεις με συγκεκριμένο ολοκληρωμένο νόημα. ΄Ακουσε στη συνέχεια τον εφεσείοντα που φώναζε δείχνοντας με τα χέρια του στο λαιμό του ότι θα σκότωνε την παραπονούμενη και είδε την παραπονούμενη να οπισθοχωρεί τρομαγμένη. Δεν θα διαπιστώναμε, στη βάση των πιο πάνω, αντίφαση και μάλιστα της σημασίας που εισηγείται ο εφεσείων, αλλά εν πάση περιπτώσει και η ίδια η παραπονούμενη, όπως δείχνει η σελίδα 11 των πρακτικών, αναφέρθηκε σε χρήματα που της προσφέρθηκαν για να αποσύρει την καταγγελία. Η μαρτυρία της ήταν πως στην αρχή ο εφεσείων ήταν παρακλητικός. Η απειλή εκτοξεύτηκε όταν πλέον του το έκαμε καθαρό πως δεν θα απέσυρε την καταγγελία της. Δεν θεμελιώθηκε λόγος για τον οποίο θα μπορούσαμε να ανατρέψουμε τον τρόπο με τον οποίο η δικαστής, στην οποία κατ΄εξοχήν ανήκει αυτό το έργο, αξιολόγησε τη μαρτυρία. Η έφεση κατά της καταδίκης στη δεύτερη κατηγορία πρέπει να απορριφθεί.

΄Εχουμε υπόψη μας σειρά αποφάσεων στις οποίες εξηγήθηκε η ύπαρξη και πρωτογενούς εξουσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου σε σχέση με την επιβολή ποινής (βλ. Γεωργίου ν. Αστυνομίας (1991) 2 ΑΑΔ 525, 532, Χριστοδούλου κ.α. ν. Αστυνομίας (1995) 2 ΑΑΔ 1, 5, Επ. Λειτ. Εργασίας Λεμεσού ν. Π. Γιατρός Λτδ (1996) 2 ΑΑΔ 7, Θεόδωρος Ηλία ν. Αστυνομίας Ποινική ΄Εφεση 6436 ημερομηνίας 24.9.98). Περαιτέρω, όμως, έχουμε υπόψη και την Antonis Anastassiades v. Police (1973) 2 CLR 263 στην οποία, κάτω από συνθήκες ακριβώς όμοιες με την παρούσα, το Ανώτατο Δικαστήριο επέβαλε το ίδιο ποινή. Σημειώνουμε συναφώς και το άρθρο 145(4) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου Κεφ. 155, σύμφωνα με το οποίο το Ανώτατο Δικαστήριο μπορεί να ακυρώσει την καταδικαστική απόφαση, να καταδικάσει τον εφεσείοντα για οποιοδήποτε αδίκημα για το οποίο θα μπορούσε να καταδικαστεί βάσει της μαρτυρίας που προσάχθηκε και να επιβάλει σ΄αυτόν ποινή αναλόγως. Δεν μπορούμε να δεκτούμε την άποψη του εφεσείοντα και θα προχωρήσουμε στην επιμέτρηση και επιβολή ποινής στη δεύτερη κατηγορία.

΄Εχουμε ενώπιόν μας όλα τα δεδομένα. Και οι δυο πλευρές δήλωσαν πως η ποινή που προβλέπεται για όλα τα αδικήματα ήταν η ίδια αλλά αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση του αδικήματος του άρθρου 121(β). Αυτό όμως δεν διαφοροποιεί την κατάσταση υπέρ του εφεσείοντα. Τα αδικήματα του άρθρου 121 περιγράφονται ως πλημμελήματα, το άρθρο 35 προβλέπει ως γενική ποινή των πλημμελημάτων τα δυο χρόνια φυλάκισης και το έργο μας για επιβολή ποινής αφορά σε σοβαρότερη κατηγορία. Για το αδίκημα του άρθρου 91(γ) προβλέπεται ποινή τριετούς φυλάκισης. Εν πάση περιπτώσει τα γεγονότα ήταν ακριβώς τα ίδια εξ ου και η Δικαστής δεν επέβαλε ποινή στη δεύτερη κατηγορία. Δεν μας έχει υποδειχθεί ούτε διακρίνουμε λόγο για απόκλιση στα όσα η δικαστής έκρινε ότι επέβαλλαν την ποινή των 9 μηνών φυλάκισης. Βέβαια τα άλλα αδικήματα είχαν εγγενώς μέσα τους το στοιχείο της παρεμπόδισης της απονομής της δικαιοσύνης στο οποίο έδωσε σημασία, ορθά βέβαια, η δικαστής. Το αδίκημα του άρθρου 91(γ) είναι γενικότερο αφού καλύπτει κάθε ενέργεια την οποία κάποιος έχει δικαίωμα να διενεργήσει ή να παραλείψει αλλά εξολουθεί να αποτελεί μέρος των περιστατικών της υπόθεσης η στόχευση για επηρεασμό της δικαιοσύνης. Δεν βλέπουμε, λοιπόν, τίποτε που θα δικαιολογούσε αντιμετώπιση του αδικήματος της απειλής βιαιοπραγίας ως από οποιαδήποτε άποψη ελαφρότερο από οτιδήποτε άλλο αναφέρθηκε. ΄Εχουμε υπόψη όσα προβλήθηκαν πρωτοδίκως προς μετριασμό της ποινής όπως και το μεγάλο αριθμό των προηγούμενων καταδικών με τις οποίες βαρυνόταν ο εφεσείων. Σημειώνουμε πως αναφέρθηκαν στο Δικαστήριο 16 προηγούμενες καταδίκες που περιλάμβαναν κατοχή και χρήση ναρκωτικών, συμπλοκή και απόδραση από νόμιμη κράτηση για τις οποίες του επιβλήθηκαν, μεταξύ άλλων, και ποινές φυλάκισης. ΄Εχουμε καταλήξει πως η ποινή των 9 μηνών φυλάκισης είναι αρμόζουσα και σε σχέση με τη δεύτερη κατηγορία.