CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2000) 2 ΑΑΔ 482

Πικής, Π.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει

Στο στάδιο αυτό, η θέση των εφεσειόντων ήταν ότι, για να εκφοβίσουν τον Σπύρου, και χωρίς να επιδιώκουν να τον πλήξουν, έριξαν πυροβολισμούς στον αέρα. Συγκεκριμένα, ο εφεσείων 1 ισχυρίσθηκε ότι έριξε δύο πυροβολισμούς στον αέρα μόλις είδε τον Σπύρου που πυροβόλησε κατά του εφεσείοντα 2, και στη συνέχεια, αφού ο εφεσείων 2 δεν ανταποκρίνετο στις ανήσυχες κλήσεις του αν είχε κτυπηθεί από τον Σπύρου, γέμιζε το όπλο του και έριχνε και άλλους πυροβολισμούς στον αέρα. Φθάνοντας τελικά κοντά στον εφεσείοντα 2, είδε τον Σπύρου "που εμάσιετουν να ξαναγεμώσει το όπλο του", ακολούθως δε να τρέχει προς ένα καλαμιώνα και να εξαφανίζεται μέσα σ΄αυτό. Ο εφεσείων 2 ισχυρίσθηκε ότι, όταν ο Σπύρου τον πυροβόλησε, αυτός έριξε δύο πυροβολισμούς στον αέρα για εκφοβισμό, αμέσως μετά δε είδε τον Σπύρου που "εμάσιετουν κάτι να πιάσει από τη μέση του. Κατάλαβα ότι ήταν να ξαναγεμώσει. Εγώ εφώναξα του σταμάτα τζαι ταυτόχρονα εγέμωσα το όπλο μου. Έριψα δύο πυροβολισμούς τζαι ταυτόχρονα με τους πυροβολισμούς ξεκίνησε να τρέχει προς τον ποταμό. Τζείνη την ώρα ήρτε κοντά μου τζαι ο πεθερός μου" είδαν δε τον Σπύρου να τρέχει και να χάνεται μέσα στον καλαμιώνα. Όπως ανέφερε στην κατάθεση του, την οποία και υιοθέτησε, και τους δεύτερους πυροβολισμούς τους έριξε στον αέρα για να κάνει τον Σπύρου να σταματήσει. Τότε είδε τον εφεσείοντα 2 να προβάλλει και να ρίχνει και αυτός δύο πυροβολισμούς στον αέρα, ενώ είχε ακούσει άλλους δύο πυροβολισμούς στον αέρα από τον εφεσείοντα 1 πριν ο ίδιος ρίξει τους δεύτερους δύο πυροβολισμούς.

Είναι εύρημα του Κακουργιοδικείου ότι ο Σπύρου βρέθηκε σε απόσταση 270 περίπου μέτρων από εκεί που πυροβόλησε ο εφεσείων 1 και 250 περίπου μέτρων από εκεί που πυροβόλησε ο εφεσείων 2. Αφαιρέθησαν δύο σφαιρίδια από το σώμα του Σπύρου, ένα, που ήταν και το θανατηφόρο, το οποίο έπληξε την αριστερή ωμοπλάτη, τον αριστερό πνεύμονα και την καρδία, και ένα το οποίο έπληξε τον αριστερό βραχίονα. Τα σφαιρίδια αυτά ήσαν τα λεγόμενα ZERO, μεγάλου μεγέθους και ειδικής κατασκευής ώστε να πλήττουν μεγάλο θήραμα και σε απόσταση μεγαλύτερη εκείνης των συνήθων, είναι δε απαγορευμένα. Είναι επίσης εύρημα του Κακουργιοδικείου ότι ερίφθησαν συνολικά 7 πυροβολισμοί από τον εφεσείοντα 1 (εκ των οποίων δύο με φυσίγγια ZERO) και 4 πυροβολισμοί από τον εφεσείοντα 2 (εκ των οποίων οι δύο τελευταίοι με φυσίγγια ZERO) και ότι ο Σπύρου πέθανε από πυροβολισμό που έριξε ένας από τους εφεσείοντες. Δεν υπάρχει εύρημα ως προς το από ποιου συγκεκριμένα εφεσείοντα τον πυροβολισμό προήλθε το τραύμα, παρά το ότι η μαρτυρία έτεινε να δείξει ότι ήταν πολύ πιθανό να προήλθε από πυροβολισμό του εφεσείοντα 2, αφού τόσο ο εφεσείων 1 όσο και ο εφεσείων 2 χρησιμοποίησαν φυσίγγια ZERO όσο και κοινά φυσίγγια. Με αυτή τη βάση όμως, το Κακουργιοδικείο θεώρησε ότι τυγχάνουν εφαρμογής οι πρόνοιες του άρθρου 21, του Ποινικού Κώδικα, καθ΄όσον οι δύο εφεσείοντες ενεργούσαν με "κοινή πρόθεση για την επιδίωξη από κοινού κάποιου παράνομου σκοπού" στα πλαίσια του άρθρου 21, αναφερόμενο και στη σχετική νομολογία. Ο διαπιστωθείς κοινός παράνομος σκοπός ήταν η εξ αρχής επιδίωξη της σύλληψης του Σπύρου ως λαθροκυνηγούντα, και μάλιστα μεταφέροντες προς τούτο τα όπλα τους, αφού τέτοιο δικαίωμα σύλληψης δεν είχαν δυνάμει του άρθρου 15 του Ποινικού Κώδικα και του περί Προστασίας και Αναπτύξεως Θηραμάτων και Αγρίων Πτηνών Νόμου του 1974 (Νόμος 39/74). Το Κακουργιοδικείο διαπίστωσε περαιτέρω ότι ο θάνατος του Σπύρου ήταν πιθανή συνέπεια της ρίψης των πυροβολισμών από τους εφεσείοντες, έστω και αν δεν ήταν πρόθεση τους να τον επιφέρουν, ιδιαίτερα εφ΄όσον χρησιμοποιήθησαν φυσίγγια ZERO, τις ιδιότητες των οποίων οι εφεσείοντες, ως έμπειροι κυνηγοί, γνώριζαν, ερίφθησαν πολλοί πυροβολισμοί, και εφ΄όσον οι εφεσείοντες βρίσκονταν σε πλεονεκτική θέση έναντι του Σπύρου όντας πιο ψηλά από αυτόν. Στοιχειοθετείτο λοιπόν έτσι το αδίκημα της ανθρωποκτονίας δυνάμει του άρθρου 205(1) ως συνιστάμενο στην πρόκληση θανάτου με παράνομη πράξη, εφ΄όσον η πρόθεση πρόκλησης θανάτου δεν είναι απαραίτητο στοιχείο του αδικήματος (Πουτζιουρής & 'Αλλος ν. Δημοκρατίας (1990) 2 ΑΑΔ 309).

Οι διάφορες υπερασπίσεις που οι εφεσείοντες πρόβαλαν ενώπιον του Κακουργιοδικείου διέποντο από το θεμελιακό του εύρημα ότι οι εφεσείοντες δεν πυροβολούσαν στο αέρα, όπως αυτοί ισχυρίζοντο. Το Κακουργιοδικείο δεν δέχθηκε τη θέση τους αυτή. Εκτός της μαρτυρίας των ΜΚ2, ΜΚ4 και ΜΚ10, την οποία έκρινε ως αξιόπιστη, ως προς το πού πυροβολούσαν οι εφεσείοντες, που έρχετο σε αντίθεση με τη θέση των εφεσειόντων, αλλά και στοιχείων της ίδιας της μαρτυρίας των εφεσειόντων, το Κακουργιοδικείο έκρινε ότι και εκ των πραγμάτων δεν μπορούσε να αποδεχθεί ότι οι εφεσείοντες πυροβολούσαν στον αέρα και να κτυπήθηκε ο Σπύρου, και μάλιστα στην πλάτη, λαμβανομένων υπ΄όψη και της υψομετρικής διαφοράς μεταξύ τους και του Σπύρου και της χρήσης φυσιγγίων ZERO η οποία, όπως ηύρε, δεν ήταν τυχαία. Έστω και αν λοιπόν, όπως το Κακουργιοδικείο αποδέχθηκε, οι εφεσείοντες, όταν ο Σπύρου ήταν αρχικά πολύ κοντά τους, δεν πυροβόλησαν σημαδεύοντας τον για να τον σκοτώσουν, εν τούτοις πυροβόλησαν και προς την κατεύθυνση του όταν αυτός, αντί να υπακούσει στις κλήσεις του εφεσείοντα, άρχισε να απομακρύνεται από κοντά τους. Το σχετικό απόσπασμα από την απόφαση, στις σελίδες 46-47, έχει ως εξής:

Το ίδιο το εύρημα του Κακουργιοδικείου ότι η απόφαση των εφεσειόντων να πάρουν τα όπλα τους και να επιδιώξουν να συλλάβουν τον Σπύρου, και ότι η ενέργεια αυτή συνιστούσε επιδίωξη παράνομου κοινού σκοπού στα πλαίσια του άρθρου 21, προσβάλλεται ως λανθασμένο με τον έκτο λόγο έφεσης. Ο κ. Πουργουρίδης δέχθηκε ότι οι εφεσείοντες δεν είχαν δικαίωμα να συλλάβουν τον Σπύρου ως λαθροκυνηγούντα, εισηγείται όμως ότι, μέχρι τη στιγμή που ο Σπύρου πυροβόλησε κατά του εφεσείοντα 2, οι εφεσείοντες δεν είχαν προβεί σε οποιαδήποτε παράνομη πράξη που να συνιστούσε ποινικό αδίκημα αφού νόμιμα είχαν μαζί τους τα όπλα τους και απλώς ο εφεσείων 1 κάλεσε τον Σπύρου να έρθει κοντά του. Εδώ ακριβώς όμως έγκειται το λανθασμένο του λόγου έφεσης. Όπως και ο κ. Πουργουρίδης παρατηρεί, το άρθρο 21 δεν αποτελεί ουσιαστική πρόνοια στοιχειοθέτησης αυτοτελούς αδικήματος αλλά απευθύνεται αποκλειστικά στον καθορισμό της κοινής ευθύνης προσώπων στη διάπραξη αδικήματος προκύπτοντος ως πιθανή συνέπεια από την ενέργεια του ενός στα πλαίσια της κοινής επιδίωξης παράνομου σκοπού. Το παραθέτουμε:

Διαφέρει δε και από το άρθρο 20 κατά το ότι εκείνο καθορίζει την κοινή ευθύνη προσώπων που συμμετέχουν στη διάπραξη συγκεκριμένου αδικήματος. Η παρανομία της πράξης που συναρτάται προς την κοινή επιδίωξη του άρθρου 21, σε αντίθεση με το άρθρο 20, αναφέρεται όχι στο συγκεκριμένο αδίκημα, όπως στην περίπτωση του άρθρου 20, ή στην οποιαδήποτε συγκεκριμένη ενέργεια, αντικριζόμενη αφ΄εαυτής και μεμονωμένα, που γίνεται στα πλαίσια της πραγμάτωσης του επιδιωκόμενου σκοπού και συνιστά το εξεταζόμενο αδίκημα, αλλά στον ίδιο τον επιδιωκόμενο σκοπό. Το κρινόμενο δεν είναι λοιπόν αν ο επιδιωκόμενος σκοπός είναι ο ίδιος ποινικό αδίκημα (έστω και αν είναι, όπως θα ήταν η παράνομη σύλληψη του Σπύρου), αλλά αν το εξεταζόμενο αδίκημα, την κοινή ευθύνη για το οποίο καθορίζει το άρθρο 21, προέκυψε ως πιθανή συνέπεια στα πλαίσια της πραγμάτωσης του κοινού παράνομου σκοπού. Εδώ ο κοινός επιδιωκόμενος σκοπός ήταν η σύλληψη του Σπύρου, που καθίστατο παράνομος ως εκ του ότι οι εφεσείοντες ομολογουμένως δεν είχαν δικαίωμα να τον συλλάβουν ως λαθροκυνηγούντα. Η παρανομία της κοινής αυτής επιδίωξης καθιστούσε υπεύθυνους και τους δύο για κάθε επί μέρους ενέργεια τους στα πλαίσια της πραγμάτωσης της και εφ΄όσον η εν λόγω ενέργεια δεν εξήρχετο των πλαισίων της επιδίωξης του παράνομου κοινού σκοπού. Η νομολογία δείχνει καθαρά ότι, εφ΄όσον το τελικό αποτέλεσμα είναι στα πλαίσια εκείνα ως πιθανή συνέπεια, φέρουν ευθύνη όλοι οι συμμετέχοντες στον κοινό σκοπό παρά το ότι η πράξη αυτή καθ΄αυτή που συνιστά το αδίκημα έγινε μόνο από τον ένα (ίδε Πουτζιουρής, ανωτέρω, Rossides v. Republic (1983) 2 CLR 391). Μάλιστα η αγγλική νομολογία επεκτείνει την αρχή αυτή και σε ασυνήθεις συνέπειες της εκτέλεσης του κοινού σκοπού, εφ΄όσον βέβαια συνεχίζουν να είναι στα πλαίσια του κοινού σκοπού και δεν συνιστούν συνέπειες υπέρβασης του (οπότε και η αιτιατή σχέση θα διερρηγνύετο) - R. v. Anderson and Morris (1966) 2 All E.R. 644. Εκτός δε του ότι δεν προσβάλλεται το εύρημα του δικαστηρίου ότι η ρίψη των πυροβολισμών που επέφεραν το θάνατο του Σπύρου ήταν στα πλαίσια του κοινά επιδιωκόμενου παράνομου σκοπού ως πιθανή συνέπεια, όπως ήδη παρατηρήσαμε η επιδίωξη του κοινού παράνομου σκοπού δεν περιορίσθηκε στην αναζήτηση με τα όπλα και στην κλήση προς τον Σπύρου αλλά επεκτάθηκε στην από κοινού ρίψη πυροβολισμών προς την κατεύθυνση του.

Αυτό μας οδηγεί στον τέταρτο λόγο έφεσης ότι το Κακουργιοδικείο εξέτασε λανθασμένα το θέμα της αυτοάμυνας, εφαρμόζοντας αντικειμενικά και όχι υποκειμενικά κριτήρια, εξετάζοντας δηλαδή αν η αντίδραση των εφεσειόντων ήταν αντικειμενικά λογικά αναγκαία αντί υποκειμενικά κατανοητή ως εκ της σύγχυσης και του κλονισμού τους που ακολούθησε τους πυροβολισμούς από τον Σπύρου. Η υπεράσπιση της αυτοάμυνας είχε προβληθεί στο Κακουργιοδικείο και είχε εξετασθεί και απορριφθεί. Κατ΄αρχή, βέβαια, η υπεράσπιση αυτή δεν είχε πλέον οποιαδήποτε βάση, αφ΄ης στιγμής απορρίφθηκε η θέση των εφεσειόντων ότι πυροβολούσαν στον αέρα όχι για αυτοάμυνα αλλά για να εκφοβίσουν τον Σπύρου ώστε να σταματήσει και να τον συλλάβουν. Το ζητούμενο, σύμφωνα με την εκδοχή των εφεσειόντων, δεν ήταν αν, αυτοαμυνόμενοι, είχαν αντιδράσει πέραν του τι ήταν αντικειμενικά εύλογα αναγκαίο αλλά στα πλαίσια της δικής τους υποκειμενικής αντίληψης του αναγκαίου. Το ζητούμενο ήταν αν, όπως ισχυρίζοντο, πυροβολούσαν στον αέρα όχι για να αμυνθούν αλλά για να εκφοβίσουν τον Σπύρου και να τον αναγκάσουν να σταματήσει ώστε να τον συλλάβουν. Αυτό ήταν και το κεντρικό σημείο της όλης υπόθεσης, η ουσία δε της απόφασης του Κακουργιοδικείου έγκειται στο ανωτέρω παρατεθέν απόσπασμα από τις σελίδες 46-47. Δοθείσας της κατάληξης του Κακουργιοδικείου επ΄αυτού, κανονικά και με συνέπεια δεν ετίθετο επέκεινα θέμα αυτοάμυνας, εφ΄όσον τα γεγονότα επί των οποίων θα μπορούσε να στηρίζετο θα ήσαν πλέον σε αντίθεση με τα ίδια τα ευρήματα του δικαστηρίου και έτσι δεν προσφέρετο υπόβαθρο διακρίβωσης ισχυρισμού για αυτοάμυνα. Και συγκεκριμένα, με αναφορά στη διάκριση μεταξύ του αντικειμενικά και του υποκειμενικά εύλογα αναγκαίου που αφορά ο λόγος έφεσης, ποια βάση θα μπορούσε να υπάρχει για την εισήγηση ότι έδρασαν υποκειμενικά εύλογα αναγκαία αφού δεν διαπιστώθηκε οποιαδήποτε αναγκαιότητα για αυτοάμυνα δυνάμει της οποίας να ενήργησαν; Η δυνατότητα προώθησης εναλλακτικών υπερασπίσεων, όπως ήταν η νόμιμη επιδίωξη σύλληψης του Σπύρου (που αφορά στον πρώτο λόγο έφεσης), η αυτοάμυνα και το ατύχημα πλέον εξέλιπε.

Το ίδιο το Κακουργιοδικείο μάλιστα διερωτήθηκε για την υπεράσπιση αυτή, παρατηρώντας ότι η αυτοάμυνα, όπως προνοείται τόσο στο άρθρο 7.3 του Συντάγματος όσο και στο άρθρο 17 του Ποινικού κώδικα, αλλά και στη νομολογία στην οποία παρέθεσε, αναφέρεται σε ενέργεια προς αποφυγή ανάλογης και άλλως αναπότρεπτης συνέπειας. Όπως δε παρατήρησε το Κακουργιοδικείο στη σ. 44:

Στην προσέγγιση του θέματος της αυτοάμυνας από το Κακουργιοδικείο δεν διαπιστώνεται λάθος. Εκ των πραγμάτων, η έννοια της "εύλογα" αναγκαίας βίας μόνο αντικειμενική μπορεί να είναι, αφού ο ίδιος ο όρος "εύλογα" εισηγείται διαμόρφωση αντικειμενικής κρίσης εκ μέρους του δικαστηρίου ως κριτή των γεγονότων. Επειδή όμως ακριβώς το θέμα αφορά κρίση επί των γεγονότων, και μάλιστα σε συνάρτηση προς το λογικό της αντίδρασης προσώπου ισχυριζομένου ότι ευρέθη στην ανάγκη να υπερασπίσει τον εαυτό του, το υποκειμενικό στοιχείο της δικής του τοποθέτησης στην εξεταζόμενη κατάσταση πραγμάτων οπωσδήποτε υπεισέρχεται στο θέμα, μαζί με όλα τα άλλα δεδομένα. Όχι όμως ασφαλώς υπό τη μορφή του αν ο ίδιος ο κατηγορούμενος έκρινε ότι η χρησιμοποιηθείσα βία ήταν εύλογα αναγκαία, αλλά ώστε η δική του λογική αντίληψη των πραγμάτων να ληφθεί υπ΄όψη, μαζί με όλα τα άλλα στοιχεία, για να αποφασισθεί αν ήταν εύλογα αναγκαία - "... that which was reasonable in the light of the circumstances as they reaonably appeared to the accused ...", όπως το διατύπωσε ο Edmund Davies, L.J. (ως ήτο τότε), στην McInnes (1969) 55 Cr. App. R. 551, σ. 562, στην οποία ακολουθήθηκε από το Court of Appeal η Julien (1969) 53 Cr. App .R. 407 και υιοθετήθηκε η κλασσική διατύπωση της αρχής της αυτοάμυνας από τον Lord Morris στην Palmer v. R. (1971) A.C. 814 (P.C.), στις σελίδες 831-832:

Ο συσχετισμός του αντικειμενικού κριτηρίου προς τις περιστάσεις συνοψίζεται και από τον Lord Diplock στην Reference under s 48A of the Criminal Appeal (Northern Ireland) Act 1968 (No 1 of 1975) (1976) 2 All E.R. 937 στη σ. 947, σε συνάρτηση προς την ανάλογη υπεράσπιση της χρήσης εύλογα αναγκαίας βίας για την αποτροπή εγκλήματος:

H Shannon (1980) 71 Cr. App. R. 192, στην οποία βασίσθηκε ο κ. Πουργουρίδης, όχι μόνο δεν διαφοροποιεί τη θέση αυτή αλλά την ακολουθεί. Όπως παρατήρησε ο Ormrod, L.J. σχολιάζοντας το απόσπασμα από την απόφαση του Lord Morris στην Palmer v. R στις σελίδες 195-196:

Και το κριτήριο για τη διαπίστωση εκείνη παραμένει, στο τέλος της ημέρας, αντικειμενικό, ως προς το εύλογο της βίας που χρησιμοποιήθηκε, λαμβανομένων υπ΄όψη όλων των περιστάσεων. Η καταδίκη στη Shannon παραμερίσθηκε μόνο και μόνο διότι η καθοδήγηση του δικαστή προς τους ενόρκους κρίθηκε ελαττωματική αφού δεν περιείχε αναφορά στο σύνολο των περιστάσεων, όπως αναπτύχθησαν στην Palmer v. R., περιλαμβανομένης της αντίληψης του κατηγορούμενου ως προς την απεγνωσμένη κατάσταση στην οποία θεώρησε ότι βρίσκετο.

Η Gladstone Williams (1984) 78 Cr. App. R. 276, στην οποία επίσης αναφέρθηκε ο κ. Πουργουρίδης, είναι άσχετη προς το παρόν θέμα αφού το κρινόμενο εκεί ήταν όχι το εύλογο της χρησιμοποιηθείσας βίας στα πλαίσια αυτοάμυνας ή προστασίας άλλου προσώπου σε κίνδυνο αλλά το ίδιο το mens rea του κατηγορουμένου προς το οποίο η υποκειμενική του αντίληψη των πραγμάτων και όχι η αντικειμενική πραγματικότητα ήταν, σύμφωνα με τα πάγια κριτήρια, η μόνη σχετική διάσταση.

Η R v Clegg (1995) 1 A.C. 482 δείχνει ακριβώς το κριτήριο και το όριο της αυτοάμυνας, έχει δε ισχυρή αναλογία προς την προκειμένη υπόθεση, αφού εκρίθη εκεί από το Court of Appeal in Northern Ireland (η έφεση στο House of Lords αφορούσε άλλο και ακόλουθο νομικό σημείο) ότι, αν και οι τρεις πρώτοι πυροβολισμοί κατά του αυτοκινήτου ερίφθησαν στα πλαίσια αυτοάμυνας, ο τέταρτος - και θανατηφόρος - πυροβολισμός ο οποίος ερίφθη στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου ενώ αυτό απεμακρύνετο δεν ήταν στα πλαίσια αυτοάμυνας αφού συνιστούσε υπερβολική και δυσανάλογη χρήση βίας.

Η απόρριψη της εκδοχής της αυτοάμυνας συμπαρασύρει και το δεύτερο λόγο έφεσης ο οποίος παραπονείται ότι δεν εξετάσθηκε η ανεξάρτητη υπεράσπιση του εφεσείοντα 1 ότι παρενέβη για να προστατεύσει τον εφεσείοντα 2 από τον Σπύρου, καθ΄όσον το κριτήριο της δυνατότητας του εφεσείοντα 2 να έπραττε τούτο συναρτάται και πάλι προς το άρθρο 7.3 του Συντάγματος και το άρθρο 17 του Ποινικού Κώδικα και το τι συνιστά εύλογα αναγκαίο προς αποτροπή άλλως αναπότρεπτου και ανεπανόρθωτου κακού (ίδε επίσης R. v. Duffy (1966) 1 All E.R. 62).

Όσον αφορά την καταδίκη, απομένει βέβαια ο πρώτος λόγος έφεσης στον οποίο και επικέντρωσε το διάγραμμα και την αγόρευση του ο κ. Πουργουρίδης. Το παράπονο είναι ότι το Κακουργιοδικείο, παρά το ότι κλήθηκε προς τούτο, περιορίσθηκε στην εξέταση της υπεράσπισης της αυτοάμυνας και δεν εξέτασε την άλλη υπεράσπιση που προέβαλαν οι εφεσείοντες ότι η βία που χρησιμοποίησαν με τη ρίψη των πυροβολισμών ήταν απόλυτα αναγκαία για σκοπούς σύλληψης του Σπύρου στα πλαίσια του άρθρου 7.3(β) του Συντάγματος, την οποία είχαν δικαίωμα να διενεργήσουν μετά που ο Σπύρου πυροβόλησε κατά του Εφεσείοντα 2 και έτσι διέπραξε το αυτόφωρο αδίκημα της απόπειρας φόνου του εφεσείοντα 2, για το οποίο είναι δυνατή η σύλληψη χωρίς ένταλμα σύλληψης δυνάμει του άρθρου 11.3 του Συντάγματος και του άρθρου 15(1)(α) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου. Ο σκοπός των εφεσειόντων, λέγει ο κ. Πουργουρίδης, δεν ήταν λοιπόν παράνομος ούτε για σκοπούς του άρθρου 21, εν πάση περιπτώσει μετά που ο Σπύρου πυροβόλησε κατά του εφεσείοντα 2. Στα πλαίσια αυτά, ο κ. Πουργουρίδης εισηγείται ότι και νόμιμος ήταν ο σκοπός των εφεσειόντων και ότι αυτοί δεν υπερέβησαν τα όρια της "απόλυτης αναγκαίας βίας" που επιτρέπει το άρθρο 7.3 καθ΄όσον ο Σπύρου, εκτός της προηγηθείσας ενέργειας του, οπλοφορούσε και δυνατό να χρησιμοποιούσε και πάλι το όπλο του εναντίον τους.

Ο κ. Πουργουρίδης βασίσθηκε ιδιαίτερα στην απόφαση της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης στην υπόθεση Kelly v. United Kingdom, 17579/90, 13.1.1993, η οποία απορρίφθηκε ως απαράδεκτη. Η απόφαση αυτή όμως κάθε άλλο παρά βοηθά τους εφεσείοντες. Η Επιτροπή παρατήρησε κατ΄αρχή την αυστηρότητα του ενιαίου κριτηρίου "absolutely necessary" που αναφέρεται στη χρήση επιτρεπτής βίας στα πλαίσια του άρθρου 2.2 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο αντιστοιχεί προς το άρθρο 7.3(β) και το οποίο προνοεί:

Η υπόθεση Kelly είναι πολύ απομακρυσμένη από την ενώπιον μας υπόθεση. Ασφαλώς δεν αποφασίζει ότι η οποιαδήποτε βία είναι επιτρεπτή αν μόνον έτσι μπορεί να επιτευχθεί η σύλληψη. Αυτό που αποφασίζει είναι ότι, δοθείσας της πολύ περιορισμένης έκτασης της υπεράσπισης του άρθρου 2.2, η χρήση της απολύτως αναγκαίας βίας είναι επιτρεπτή μόνον όπου είναι ανάλογη του συγκεκριμένου σκοπού τον οποίο επιδιώκει, ο οποίος στην περίπτωση εκείνη ήταν να συλληφθούν από τις δυνάμεις ασφαλείας, και όχι από οποιοδήποτε ιδιώτη, άτομα τα οποία λογικά εκρίθησαν ότι ήσαν απεγνωσμένοι τρομοκράτες ώστε να εμποδισθούν να συνεχίσουν τις τρομοκρατικές ενέργειες τους, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπ΄όψη την επικρατούσα κατάσταση πραγμάτων στη Βόρειο Ιρλανδία. Στην προκειμένη περίπτωση, και αν ακόμα η ρίψη πυροβολισμών που, όπως είναι το εύρημα του Κακουργιοδικείου, ο θάνατος ήταν πιθανή συνέπεια τους, μπορούσε να θεωρηθεί ως ο μόνος τρόπος σύλληψης παρανομήσαντος (που δεν είναι δεδομένο), ο επιδιωκόμενος σκοπός, και μάλιστα επιδιωκόμενος από ιδιώτες και όχι από τα εντεταλμένα όργανα του νόμου που έχουν την ανάλογη προς τούτο εκπαίδευση, κατάρτιση και ανάλογη κατάλληλη αντίληψη των παραμέτρων και ισορροπιών που ενέχονται, δεν έχει καμμιά αναλογία προς το μέγεθος και τη δραστικότητα του αποτελέσματος, δηλαδή τη στέρηση της ζωής, και ασφαλώς πόρρω απέχει της διακινδύνευσης ζωής με σκοπό τη σύλληψη από τις ίδιες τις δυνάμεις ασφαλείας ατόμων που λογικά πιστεύεται ότι είναι τρομοκράτες και ότι αν δεν συλληφθούν θα συνεχίσουν έτσι.

Ανάλογη αντίκρυση διέπει και την απόφαση της Επιτροπής στην υπόθεση Stewart v. United Kingdom, 10044/82, 10.7.1984, η οποία, αν και δεν αφορούσε τη χρήση βίας για σκοπούς σύλληψης δυνάμει του άρθρου 2.2(b) όπως η Kelly αλλά τη χρήση βίας προς το σκοπό καταστολής εξέγερσης δυνάμει του άρθρου 2.2(c), τονίζει το ενιαίο και το περιορισμένο του κριτηρίου της απόλυτα αναγκαίας βίας του άρθρου 2.2. Όπως αναφέρεται στις σελίδες 134-136:

Αντίθετα, στην υπόθεση Farrell, 9023/80, 11.12.1982, η οποία μάλιστα αφορούσε, όπως και η Kelly, τη χρήση βίας για σκοπούς σύλληψης δυνάμει του άρθρου 2.2(β), η υπόθεση εκρίθη παραδεκτή (δεν εκδικάσθηκε τελικά αφού διευθετήθηκε) και δεν έγινε αποδεκτή η θέση ότι η χρησιμοποιηθείσα βία ήταν αποδεδειγμένα απόλυτα αναγκαία υπό τις περιστάσεις. Η υπόθεση αφορούσε θάνατο προερχόμενο από πυροβολισμούς που ερίφθησαν από στρατιώτες στη Βόρειο Ιρλανδία εναντίον τριών ανδρών τους οποίους εύλογα εξέλαβαν ότι αποπειράθησαν να τοποθετήσουν βόμβα.

Το ίδιο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πραγματεύεται τις παραμέτρους του άρθρου 2.2 στην απόφαση του στην υπόθεση McCann and others v. United Kingdom, 27.9.1995, series A, volume 324. Στις σελίδες 45-46 αναφέρει:

Η υπόθεση αφορούσε το θάνατο τριών ατόμων από πυροβολισμούς στρατιωτών οι οποίοι εύλογα (αν και λανθασμένα), θεώρησαν ότι οι τρεις, που ήσαν μέλη του IRA, επρόκειτο άμεσα να προκαλέσουν την έκρηξη αυτοκινήτου-βόμβας στο κέντρο του Γιβραλτάρ. Η Επιτροπή είχε κρίνει ότι η χρησιμοποιηθείσα βία ήταν τέτοια και τόση ώστε να καθίστατο απόλυτα αναγκαία για την προστασία της ζωής των πολλών ανθρώπων που θα κινδύνευαν να σκοτωθούν αν δεν απετρέπετο η δράση την οποία ανέμεναν στα πλαίσια του άρθρου 2.2(α). Το Δικαστήριο (αν και ουσιαστικά διχασμένο, με πλειοψηφία 10 προς 9) ήχθη σε διαφορετική απόφαση επί των γεγονότων, αποφαινόμενο ότι (σ. 62):