|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
IN RE MOSCHATOS (1985) 1 CLR 381
Pόπας άλλως Iερόθεος Xριστοδούλου (2008) 1 ΑΑΔ 43
Νικολάου Νικόλας ν. Δημοκρατίας (2016) 1 ΑΑΔ 1028, ECLI:CY:AD:2016:D215
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΛΟΙΖΟΥ , Πολιτική Έφεση Αρ. 138/2018, 20/7/2018, ECLI:CY:AD:2018:A373
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΖΑΒΡΙΔΟΥ , Πολιτική Έφεση Αρ. 129/2021, 15/11/2021, ECLI:CY:AD:2021:A510
ΧΑΤΖΗΣΤΥΛΛΗΣ v. ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ, Ποινική Έφεση Αρ. 216/2020, 9/6/2021, ECLI:CY:AD:2021:B244
Γ. Δ. v. ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ, Ποινική Έφεση Αρ. 14/2023, 7/2/2023, ECLI:CY:AD:2023:D39
Γ. Δ. v. ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ, Ποινική Έφεση Αρ. 14/2023, 7/2/2023, ECLI:CY:AD:2023:D40
ANTONIOU AND OTHERS ν. REPUBLIC (1984) 3 CLR 623
Ζέμπασιης Παντελής και Άλλος ν. Κυπριακής Δημοκρατίας και Άλλου (2010) 3 ΑΑΔ 442
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΑΧΙΠΗΣ ν. ΑΡΧΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ, Υπόθεση Αρ. 1785/2007, 26 Ιανουαρίου 2010
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2023:D263
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 82/2023)
11 Ιουλίου, 2023
[ΔΑΥΙΔ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964 (ΑΡ. 33/64)
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ TΗN ΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ POΣΜΑΡΗ ΜΠΑΓΚΤΑΣΑΡΙΑΝ (ΑΙΤΗΤΡΙΑ AP. 1) ΚΑΙ MR. JOEL BAH TAH (ΑΙΤΗΤΗΣ ΑΡ. 2) ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΩΣ ΑΙΤΗΣΕΩΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ MANDAMUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΡΟΣΜΑΡΗ ΜΠΑΓΚΤΑΣΑΡΙΑΝ (ΑΙΤΗΤΡΙΑ ΑΡ. 1) ΚΑΙ MR. JOEL BAH TAH (ΑΙΤΗΤΗΣ ΑΡ. 2) ΓΙΑ ΑΙΤΗΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 23/06/2022 ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ 23/07/2022 ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΙΤΗΤΩΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 23/06/2022 ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΕΚΔΩΣΕΙ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΑ ΤΟ ΠΙΟ ΠΑΝΩ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΝΑ ΠΑΡΑΒΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΙΤΗΤΩΝ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΣΥΝΑΨΟΥΝ ΓΑΜΟ ΠΑΡΑΒΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΠΡΟΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΓΑΜΩΝ ΝΟΜΟΥ.
Α. Καρεκλάς με Μ. Κοντογιώργη, για τους Αιτητές.
...................
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΔΑΥΙΔ, Δ.: Με την υπό συζήτηση αίτηση, οι αιτητές επιζητούν την άδεια του Δικαστηρίου για την καταχώρηση Αίτησης δια κλήσεως προς έκδοση προνομιακού εντάλματος Mandamus, με το οποίο να εντέλλεται ή και να διατάσσεται η Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης καθώς και η Υπεύθυνη του Τμήματος Εκδόσεως Πιστοποιητικών Τέλεσης Γάμου, να εκδώσουν πιστοποιητικό ελευθερίας για να τελέσουν οι αιτητές το γάμο τους.
Η αίτηση στηρίζεται στο άρθρο 155.4 του Συντάγματος, στα άρθρα 3 και 9 του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλες Διατάξεις) Νόμου του 1964, (ως τροποποιήθηκε) στους περί Γάμου Νόμους, στην ΕΣΔΑ, ως επίσης στον περί Ανωτάτου Δικαστηρίου (Δικαιοδοσία Έκδοσης Ενταλμάτων Προνομιακής Φύσεως) Διαδικαστικό Κανονισμό του 2018, ειδικότερα στους Κανονισμούς 1, 2, 3, 5, 6, 7 και 8.
Ως προκύπτει από την Έκθεση που συνοδεύει της Αίτηση αλλά και την Ένορκη Δήλωση της αιτήτριας αρ. 1 που την υποστηρίζει, η αιτήτρια αρ. 1 (Κύπρια πολίτης) και ο αιτητής αρ.2, (υπήκοος Καμερούν) συμβιώνουν τα τελευταία χρόνια διαμένοντας στο διαμέρισμα της αιτήτριας αρ. 1 στη Λευκωσία. Έχοντας αποφασίσει να παντρευτούν, υπέβαλαν στις 23.06.2022, αίτηση στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης (στο εξής ΤΑΠ&Μ) για την έκδοση Πιστοποιητικού Ελευθερίας προς υλοποίηση της ως άνω πρόθεσης τους. Στις 25.07.2022, οι αιτητές κλήθηκαν στο πιο πάνω Τμήμα και υποβλήθηκαν σε προσωπική συνέντευξη στο πλαίσιο διερεύνησης του ζητήματος της γνησιότητας του προτιθέμενου γάμου. Ολοκληρώνοντας την συνέντευξη και ενώ προφορικά τους αναφέρθηκε ότι δεν υπάρχει οποιοδήποτε πρόβλημα για να παντρευτούν, τους υπέδειξαν να περιμένουν και ότι θα τους ειδοποιούσαν για τα σχετικά πιστοποιητικά, τα οποία οι αιτητές προκαταβολικά πλήρωσαν. Παρά τις τηλεφωνικές οχλήσεις των αιτητών προς τούτο αλλά και τις συχνές επισκέψεις της ομνύουσας στο ΤΑΠ&Μ για το ζήτημα της εξασφάλισης των πιστοποιητικών ελευθερίας, οι αιτητές δεν λάμβαναν οποιαδήποτε απάντηση πέραν από το ότι θα πρέπει να περιμένουν. Στις 29.11.2022, ενημερώθηκαν μέσω επιστολής ότι η αίτηση τους, μετά την ως άνω συνέντευξη τους στο ΤΑΠ&Μ βρίσκεται υπό εξέταση και ότι θα ενημερωθούν για το αποτέλεσμα της αίτησης σε μεταγενέστερο στάδιο (Παράρτημα Α στην ένορκη δήλωση της ομνύουσας). Έχοντας περάσει ένας χρόνος από την υποβολή της αίτησης τους, προκρίνουν οι αιτητές, και ενώ δεν υπάρχει οποιοσδήποτε λόγος που να τους εμποδίζει να παντρευτούν, εντούτοις το ΤΑΠ&Μ αδικαιολόγητα και σε αντίθεση με σχετική Συνταγματική πρόνοια (άρθρο 22) τους εμποδίζει προς τούτο, αρνούμενο να εκδώσει το σχετικό Πιστοποιητικό με την αιτιολογία ότι εξετάζονται οι αιτήσεις τους. Σημειώνοντας ότι στο μεσοδιάστημα έχει διαπιστωθεί από τον γυναικολόγο της αιτήτριας - ομνύουσας ότι τελευταία είναι έγκυος 9 μηνών, οι αιτητές υποστηρίζουν ότι οι καθυστερήσεις στην έκδοση του σχετικού πιστοποιητικού ελευθερίας, τις οποίες αποδίδουν σε ρατσιστικούς λόγους και ειδικότερα στο χρώμα του δέρματος του αιτητή αρ. 2, παραβιάζουν τα Συνταγματικά Δικαιώματα των αιτητών αλλά και τη Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η αρμόδια αρχή, τονίζουν, ενώ έχει ολοκληρώσει την έρευνα της σχετικά με τα κωλύματα τέλεσης του γάμου, εισπράττοντας ήδη τα τέλη για την έκδοση του Πιστοποιητικού, αρνείται αυθαίρετα την έκδοση του τελευταίου. Η έκδοση του αιτούμενου διατάγματος τύπου Mandamus, προκρίνουν, αποτελεί το μόνο μέσο για να αντιμετωπιστεί η απαράδεκτη συμπεριφορά των λειτουργών του ΤΑΠ&Μ, η διάκριση σε βάρος των αιτητών και η υπέρβαση εξουσίας εκ μέρους του συγκεκριμένου Τμήματος.
Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των αιτητών προνόησαν να καταγράψουν τις θέσεις και τα επιχειρήματά τους προς υποστήριξη των θέσεων τους. Έθεσαν τη γραπτή τους αγόρευση υπόψη του Δικαστηρίου, υιοθετώντας και επαναλαμβάνοντας την, διευκρινίζοντας στο Δικαστήριο ότι ο αιτητής αρ.2 δεν βρίσκεται στην Δημοκρατία με το καθεστώς του αναγνωρισμένου Πολιτικού Πρόσφυγα. Υποστήριξαν καταληκτικά, ότι η έκδοση του αιτούμενου εντάλματος αποτελεί το μοναδικό ένδικο μέσο για να αρθεί η παραβίαση του Συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος τους για σύναψη γάμου, (άρθρο 22) η κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους των «Καθηκόντως Υπευθύνων» και η άρνηση των τελευταίων για εκτέλεση δημόσιου καθήκοντος.
Έχω σημειώσει με πολύ προσοχή τις αναφορές, τις τοποθετήσεις, τα επιχειρήματα και εισηγήσεις της πλευράς των αιτητών για τα ζητήματα που εγείρονται στα πλαίσια της παρούσας. Ειδικότερη αναφορά στις εισηγήσεις των ευπαίδευτων δικηγόρων τους γίνεται σε μεταγενέστερο στάδιο και όπου τούτο κρίνεται σκόπιμο και αναγκαίο για σκοπούς της παρούσας απόφασης.
Η δυνατότητα ενεργοποίησης της διαδικασίας έκδοσης ενός Προνομιακού Εντάλματος, ως τέτοιο αποτελεί και το ένταλμα τύπου Mandamus, έχει τις καταβολές της στο Αγγλικό Δίκαιο. Στην Δημοκρατία, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 155.4 του Συντάγματος και των άρθρων 3 και 9 του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλες Διατάξεις) Νόμου του 1964, (Ν.33/1964) ως έχει τροποποιηθεί, η δυνατότητα έκδοσης Προνομιακού Εντάλματος ανήκει αποκλειστικά στο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο εφαρμόζει για το ζήτημα τις αντίστοιχες Αγγλικές Αρχές.
Μέσω της έκδοσης εντάλματος Mandamus, το Ανώτατο Δικαστήριο έχει την δυνατότητα να ελέγξει τη νομιμότητα αποφάσεων όχι μόνο των κατώτερων Δικαστηρίων αλλά και οργάνου, προσώπου ή αρχής, τα οποία οφείλουν να εκτελέσουν συγκεκριμένο καθήκον. Ένταλμα του είδους μπορεί να απευθύνεται, όχι μόνο σε κατώτερο δικαστήριο αλλά και σε άλλες αρχές ή πρόσωπα για να υποχρεωθούν να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον. (βλ. Phillips Constitutional and Administrative Law, 5η έκδ., σελ.542, Κωνσταντίνου κ.α. Πολ. Έφ. Αρ 304/2014, ημερ. 25.06.2015, και Αναφορικά με την Αίτηση της Ζαβρίδου, Πολ. Έφ. Αρ. 129/2021, ημερ. 15/11/2021, ECLI:CY:AD:2021:A510). Στο σύγγραμμα Halsbury´s Laws of England, 3η έκδοση, τόμος 11, παρα.159 σελ.84 κ.ε., αναφέρονται τα εξής:
"The order of mandamus is an order of a most extensive remedial nature, and is, in form, a command issuing from the High Court of Justice, directed to any person, corporation, or inferior tribunal requiring him or them to do some particular thing therein specified which appertains to his or their office and is in the nature of a public duty. Its purpose is to supply defects of justice; and accordingly, it will issue, to the end that justice may be done, in all cases where there is a specific legal right and no specific legal remedy for enforcing that right, and it may issue in cases where, although there is an alternative legal remedy, yet that mode of redress is less convenient, beneficial and effectual."
Στην υπόθεση Αναφορικά με την αίτηση του Ιερόθεου Χριστοδούλου, άλλως Ρόπα (2008) 1 Α.Α.Δ. 43, σημειώθηκε μεταξύ άλλων πως:
«Συνήθως η θεραπεία με το προνομιακό ένταλμα Mandamus, χρησιμοποιείται για να διαταχθεί κατώτερο Δικαστήριο να ασκήσει συγκεκριμένη εξουσία, μέσα στα πλαίσια της αρμοδιότητάς του. Όμως η θεραπεία μπορεί να εξασφαλιστεί για να εξαναγκάσει και άλλες αρχές ή όργανα ή πρόσωπα τα οποία ασκούν δημόσια εξουσία, για να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον το οποίο επιβάλλει ο Νόμος. Όπως είναι γνωστό, προνομιακά εντάλματα εκδίδονται με βάση την αποκλειστική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος. Όπως έχει νομολογηθεί, δεν χωρεί η έκδοση προνομιακού εντάλματος για αναθεώρηση διοικητικής απόφασης, εφόσον η δικαιοδοσία του Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος είναι διαφορετική. Ο διαχωρισμός των δύο, δεν είναι πάντα εύκολος, αλλά η φύση της απόφασης είναι συνήθως πιο καθοριστική της πράξης, παρά το όργανο που την εξέδωσε. Προϋπόθεση για την παραχώρηση της θεραπείας, είναι ο Αιτητής να έχει δικαίωμα να ζητήσει την εκτέλεση του συγκεκριμένου καθήκοντος. Επίσης, ο Αιτητής θα πρέπει προτού αποταθεί στο Δικαστήριο για άδεια, να έχει αιτηθεί από το δημόσιο όργανο την εκτέλεση του καθήκοντός του, αλλά αυτό να έχει αρνηθεί να συμμορφωθεί.»
Οι αρχές που διέπουν την έκδοση εντάλματος Mandamus, έχουν επίσης καταγραφεί στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση της Λοϊζου, Πολ. Έφ. Αρ. 138/2018, ημερ. 20/7/2018, όπου σημειώθηκε ότι:
«Αποτελεί προϋπόθεση για την παραχώρηση του εντάλματος mandamus η υποβολή διακριτής απαίτησης (distinct demand) προς την αρμόδια Αρχή για εκτέλεση του καθήκοντός της σε σχέση με το οποίο υποβάλλεται ακολούθως το αίτημα, εφόσον δεν υπάρχει συμμόρφωση στο μεταξύ (βλ. Halsbury's Laws of England, 3η Έκδοση, Τόμος 11, σελ.106 και Basu «Commentary on the Constitution of India», Τόμος 3, σελ. 479). Στην υπόθεση R. v. The Bristol and Exeter Railway Company 12 L.J.Q.B. λέχθηκε ότι «It is necessary, before a rule is applied for, that a distinct demand should be made upon those who are required to do an act, and that it should be distinctly pointed out to them what it is that they are required to do.». Δεν πρόκειται για τυπικό ζήτημα, αλλά για ζήτημα ουσίας (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση της Palm-Mount Holdings Ltd, ECLI:CY:AD:2018:A154, Πολιτική Έφεση αρ. 413/2016, ημερομηνίας 3.4.2018, ECLI:CY:AD:2018:A154).
Αποτελεί περαιτέρω προϋπόθεση για την απόδοση προνομιακού εντάλματος mandamus η ύπαρξη νομικού δικαιώματος ή υποχρέωσης. Όπως παρατηρείται στον Basu, πιο πάνω, σελ. 478, «The foundation of mandamus is the existence of the right. It is not intended to create a right but to restore a party who has been denied his right to the enjoyment of such right.». Η υποχρέωση πρέπει να είναι συγκεκριμένη και να προκύπτει από το Σύνταγμα, το νόμο, το Κοινοδίκαιο ή από κανονισμούς ή οδηγίες που έχουν νομοθετική υπόσταση.
Δεν υπάρχει δικαιοδοσία για έκδοση εντάλματος mandamus για διοικητικές πράξεις που εμπίπτουν με βάση το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Διοικητικού Δικαστηρίου. Δεν μπορεί να εκδοθεί ένταλμα mandamus, εκτός εαν ο αιτητής έχει δικαίωμα να αξιώσει την άσκηση συγκεκριμένης νομικής υποχρέωσης του διοικητικού οργάνου, σε αντιπαραβολή με την άσκηση διακριτικής ευχέρειας. Όμως, προνομιακό ένταλμα μπορεί να εκδοθεί αν το καθήκον δημόσιας Αρχής αφορά σε θέμα ιδιωτικού και όχι δημόσιου δικαίου.»
Ως δε επισημαίνεται στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Igor Kanevtsov, Πολ. Έφ. 14/2023, ημερ. 20.02.2023:
«. το Προνομιακό Ένταλμα Mandamus δεν εκδίδεται όταν υπάρχει άλλη καταλληλότερη θεραπεία στο αστικό δίκαιο ή όπου είναι πρόσφορη άλλη ευχερέστερη διαδικασία (R. v. Charity Commissioners [1987] 1 Q.B. 407, ή όπου παρέχεται νομοθετική θεραπεία (Pasmose v. Oswaldtwistle Urban District Council [1898] AC 387 και R. v. ILEA, ex parte Ali [1990] COD 317).
Είναι σαφές ότι το ένταλμα Mandamus συνιστά «ύστατο μέσο για κατίσχυση του δικαίου και κατάλοιπο της δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου για εκείνες τις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται συγκεκριμένο δικαίωμα χωρίς συγκεκριμένη θεραπεία προς εκπλήρωση του ή όπου η εναλλακτική θεραπεία δεν είναι πρόσφορη και αποτελεσματική». (Αναφορικά με το αίτημα του Ν. Νικολάου, Πολιτική Αίτηση Αρ. 130/2015, ημερ. 21/4/2016, ECLI:CY:AD:2016:D215).»
Στην υπό συζήτηση περίπτωση, διαπιστώνεται ότι η αρμόδια αρχή (ΤΑΠ&Μ) μέσω των λειτουργών της, δεν έχει αρνηθεί να εκτελέσει το πρωταρχικό της καθήκον, να εξετάσουν δηλαδή την σχετική αίτηση ημερομηνίας 23.06.2022, για έκδοση Πιστοποιητικού Ελευθερίας. Αντίθετα, μετά τη λήψη της σχετικής αίτησης, στη βάση όλων όσων έχουν τεθεί υπόψη του Δικαστηρίου, παρουσιάζονται να καλούν σε προσωπική συνέντευξη τους αιτητές για το ζήτημα, ως έχουν την δυνατότητα προς τούτο σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, (βλ. Περί Γάμου Νόμοι 2003 έως 2022, άρθρο 8) ενώ σε μεταγενέστερο στάδιο, ήτοι στις 29.11.2022, παρουσιάζονται να ενημερώνουν τους αιτητές ότι η αίτηση τους, μετά και την προσωπική τους συνέντευξη, βρίσκεται υπό εξέταση και ότι για το αποτέλεσμα της θα ενημερωθούν σε μεταγενέστερο στάδιο. Είναι προφανές ότι η αρμόδια αρχή, δεν έχει αρνηθεί να εκδώσει το αιτούμενο Πιστοποιητικό Ελευθερίας. Ούτε παρουσιάζεται να αρνείται να συμμορφωθεί προς τα συγκεκριμένα καθήκοντα της ή να απορρίπτει τη σχετική αίτηση. Εξακολουθεί να την εξετάζει. Η πραγματικότητα αυτή, από μόνη της, φαίνεται ικανή να σφραγίσει την τύχη της υπό συζήτηση αίτησης με δεδομένο ότι η αρμόδια αρχή δεν αρνείται να ασκήσει τις εκ του νόμου προβλεπόμενες εξουσίες και αρμοδιότητές της. Ούτε το Δικαστήριο, σε αυτό το στάδιο της διαδικασίας, θα μπορούσε να τις υπαγορεύσει ποια θα είναι η απόφαση της επί της αιτήσεως.
Πέραν όμως των πιο πάνω, απασχολεί στην παρούσα το ζήτημα της ύπαρξης άλλου, εναλλακτικού και αποτελεσματικού ένδικου μέσου, κατά τρόπο που δεν ενδείκνυται η έκδοση Προνομιακού Εντάλματος του είδους.
Παρά την δυσκολία που ενίοτε παρουσιάζει η οριοθέτηση των τομέων του δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου, (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση της εταιρείας Darimpex ltd, Πολ. Έφ. Αρ 216/2020, ημερ. 07.06.2021) στην υπόθεση Ζέμπασιης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2010) 3 Α.Α.Δ. 442, τονίστηκε ότι:
« . αν με την πράξη που εκδίδει διοικητικό όργανο επιδιώκεται πρωταρχικά η εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού, τότε η πράξη εμπίπτει στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου και μπορεί να προσβληθεί βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος». (Βλ. Επίσης Antoniou and others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 623).»
Ως δε έχει υποδειχθεί στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Τόκα (1995) 3 ΑΑΔ 218:
«O τομέας του δημοσίου δικαίου οριοθετείται, όπως διευκρινίζει η νομολογία, από το ενδιαφέρον του δημοσίου στην προαγωγή των σκοπών που αποβλέπει ο νομοθέτης να προάγει, με τη χορήγηση της εξουσίας, από την άσκηση της οποία απορρέει η απόφαση η οποία προσβάλλεται.
....................................
Η εγγενής φύση της πράξης, σε συνδυασμό με το συμφέρον του κοινού στο συγκεκριμένο τομέα λειτουργίας δημόσιας αρχής ή οργάνου, αποτελεί το βασικό κριτήριο για την οριοθέτηση των αντίστοιχων τομέων του δικαίου.»
Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, στην υπό συζήτηση περίπτωση είναι αυταπόδεικτο το γενικότερο δημόσιο συμφέρον που εξυπηρετεί η έκδοση ή μη Πιστοποιητικών Ελευθερίας προς το σκοπό τέλεσης γάμου. Παρά τον φαινομενικά προσωποπαγή του χαρακτήρα, δεδομένο είναι το γενικότερο δημόσιο ενδιαφέρον για το ζήτημα και η εξυπηρέτηση του ευρύτερου δημόσιου συμφέροντος μέσο του συγκεκριμένου τομέα λειτουργίας του ΤΑΠ&Μ.
Είναι νομολογιακά καλά εδραιωμένο πως όταν και όπου το επιδιωκόμενο προς εκτέλεση καθήκον εμπίπτει στο δημόσιο δίκαιο, δεν εκδίδονται εντάλματα τύπου Mandamus. Σε μια τέτοια περίπτωση η μόνη υπάρχουσα θεραπεία είναι αυτή της προσφυγής δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος. (βλ In re Moschatos (1985) 1 C.L.R. 381). Κατ' επανάληψη έχει αναγνωριστεί πως η παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας, είναι δυνατόν να θεμελιώσει δικαίωμα προσφυγής δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος. Η αποχή από την άσκηση της διακριτικής εξουσίας συνιστά παράβαση νόμου, επειδή αποτελεί παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας (βλ. Μιχ. Δ. Στασινόπουλου, Δίκαιον των Διοικητικών Πράξεων, Έκδοση 1951, σελ. 328, Χαράλαμπος Παχίπης v. Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, Υποθ. Αρ. 1785/2007 ημερ. 26.01.2010 και Νίκου Χαραλάμπους, Η Δράση και ο έλεγχος της Διοίκησης (2η έκδοση) σελ. 89-94.
Ενόψει των πιο πάνω, η Αίτηση απορρίπτεται.
Α. ΔΑΥΙΔ, Δ.