|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2023:D63
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΝΑΥΤΟΔΙΚΕΙΟΥ
(Αγωγή Ναυτοδικείου Αρ. 7/2021)
22 Φεβρουαρίου 2023
TELIA (VASILIKO) LIMITED,
Ενάγουσα,
ν.
ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ «UNI TRADER» ΥΠΟ ΣΗΜΑΙΑ ΠΑΝΑΜΑ ΠΟΥ ΤΩΡΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΑΓΚΥΡΟΒΟΛΗΜΕΝΟ ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ,
Εναγόμενου.
______________________
Α. Γιωρκάτζης και Α. Χριστοφή για Andreas Georghadjis LLC, για την Ενάγουσα.
Α. Αλεξόπουλος για I. Elias & Co LLC, για το Εναγόμενο πλοίο.
______________________
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Η Ενάγουσα εταιρεία αξιώνει αποζημιώσεις για ζημιές που προκλήθηκαν σε αδειούχα μονάδα εκτροφής ψαριών που διατηρεί στη θαλάσσια περιοχή Βασιλικού της επαρχίας Λάρνακας, κατά ή περί την 22.8.2021, όταν το Εναγόμενο πλοίο συγκρούστηκε «επί της συστοιχίας ιχθυοκλωβών και/ή επί του αγκυροβολίου και/ή ιχθυοκλωβών της Μονάδας Εκτροφής», προκαλώντας ζημιές στις εγκαταστάσεις και απώλεια ψαριών, τα οποία ελευθερώθηκαν στη θάλασσα, συνεπεία της προκληθείσας ζημιάς στα δίκτυα των ιχθυοκλωβών. Πρόκειται για τον ιχθυοκλωβό VO1, όπου εκτρέφονταν τσιπούρες και τον ιχθυοκλωβό VO4, όπου εκτρέφονταν λαβράκια. Δεν έχει αμφισβητηθεί η φύση της αξίωσης, ούτε και η δικαιοδοσία του Ναυτοδικείου για τη διαφορά που προέκυψε.
Είναι αναγκαίο να προηγηθούν κάποιες περιγραφές. Μόνο έτσι θα μπορέσει να γίνει κατανοητή η επιμέρους μαρτυρία ως προς τις συνθήκες του ατυχήματος και τη ζημιά που προκλήθηκε.
Οι φάρμες ιχθυοκαλλιέργειας αποτελούνται από αριθμό ιχθυοκλωβών. Ένας ιχθυοκλωβός αποτελείται από μια στρογγυλή στεφάνη, η οποία κατασκευάζεται, μεταξύ άλλων, από χοντρή πλαστική σωλήνα. Με τη χρήση διογκωμένης πολυστερίνης, επιτυγχάνεται η επιπλευσιμότητα της κατασκευής στην επιφάνεια της θάλασσας και με σχοινιά και αλυσίδες, που καταλήγουν σε μεγάλα τσιμεντομπλόκς στο βυθό της θάλασσας, σταθεροποιείται, όπως ένα αγκυροβολημένο πλοίο. Στη στεφάνη εφαρμόζεται δίκτυ, που εκτείνεται σε βάθος στη θάλασσα, σχηματίζοντας ένα κύλινδρο, που καταλήγει σε κώνο, δημιουργώντας ένα περίκλειστο θαλάσσιο χώρο. Το δίκτυ επιτρέπει στο θαλάσσιο νερό να εναλλάσσεται, είναι όμως ανάλογου διαμετρήματος ώστε να μην επιτρέπει στα ψάρια που περιβάλλει να διέλθουν στην ανοικτή θάλασσα. Στους ιχθυοκλωβούς τοποθετείται ο γόνος, δηλαδή μικρά ψαράκια, τα οποία εκτρέφονται και μεγαλώνουν, μέχρι το επιθυμητό εμπορικό μέγεθος, οπόταν και αλιεύονται για να προσφερθούν στην αγορά.
Όπως προειπώθηκε, η επίδικη φάρμα, η Telia, βρίσκεται στη θαλάσσια περιοχή Βασιλικού. Περί τα τρία χιλιόμετρα από την ακτή και δυτικά της προβλήτας της VTT Vasiliko Ltd, περίπου στο πλάτος που βρίσκεται το λιμανάκι του Βασιλικού (Vassiliko Cement Terminal Anchorage). Πιο ανατολικά, δηλαδή προς Λεμεσό, βρίσκονται ακόμα δύο φάρμες ιχθυοκαλλιέργειας του ιδίου επιχειρηματία. Η Oceanis και η Kitiana. Δυτικά της Telia είναι το σημείο πλοήγησης (VTTV Jetty Anchorage Area). Είναι το σημείο από όπου ο πλοηγός παραλαμβάνει τα πλοία που θα εισέλθουν στο λιμανάκι για να τα οδηγήσει σε αυτό με ασφάλεια.
Οι χάρτες που χρησιμοποιούνται παγκόσμια στη ναυσιπλοΐα είναι αυτοί που εκδίδει το Αγγλικό Ναυαρχείο. Για την περιοχή που ενδιαφέρει είναι χάρτης σε μεγάλη κλίμακα, που καλύπτει πολύ μεγάλη περιοχή (τεκμ.1). Υπάρχει και ηλεκτρονικός χάρτης, το ECDIS (Electronic Chart Display and Information System) που έχει το πλεονέκτημα της ενημέρωσης με νέα δεδομένα που προκύπτουν. Οι ναυτικοί χάρτες περιλαμβάνουν τους ναυτικούς κινδύνους, τους οποίους κάθε πλεούμενο πρέπει να αποφεύγει, διερχόμενο από αυτούς σε απόσταση ασφαλείας, αναλόγως των περιστάσεων. Ένας τέτοιος ναυτικός κίνδυνος είναι και οι φάρμες ιχθυοκαλλιέργειας που σηματοδοτούνται στους χάρτες με ένα ορθογώνιο που έχει μέσα ένα ψαράκι. Το σχήμα, μέγεθος ή προσανατολισμός της φάρμας δεν προσδιορίζεται με αναφορά στη σήμανση, που απλά υποδεικνύει ότι εκεί υπάρχει φάρμα ή φάρμες ιχθυοκαλλιέργειας. Στο τεκμ.1, που στη θαλάσσια περιοχή που καλύπτει υπάρχουν φάρμες ιχθυοκαλλιέργειας, στις σημειώσεις του χάρτη, αναφέρεται:
«MARINE FARMS
Marine farms exist within the area of this chart. They may not all be shown individually and their positions may change frequently. Marine farms may be marked by lit or unlit buoys or beacons. Mariners are advised to avoid these structures and their associated moorings».
Διαπιστώνεται ότι η Telia δεν ήταν κατασκευασμένη και τοποθετημένη σε πλήρη συμμόρφωση με τους όρους της άδειας της (τεκμ.6). Ενώ η άδεια της αναφερόταν σε 37 κλωβούς διαμέτρου 16 μέτρων, αποτελείτο από 20 κλωβούς διαμέτρου 22,29 μέτρων, που καταλάμβαναν 7.796 τ.μ. θαλάσσιας επιφάνειας αντί 7.400 τ.μ., σε ένα νοητό ορθογώνιο, 26.237 τ.μ. (σχεδιάγραμμα τεκμ.7) και όγκο θαλάσσιου νερού 54.372 κυβικά μέτρα αντί 52.000. Περαιτέρω, βρισκόταν σε απόσταση 3.000 μ. από την ακτή αντί 2.500 μ., 500 μ. μακριά από το σημείο που καθοριζόταν στην άδεια της.
Το Εναγόμενο πλοίο ισχυρίζεται ότι, συνεπεία των ανωτέρω, η λειτουργία της Telia ήταν παράνομη και ότι οι παράγοντες που τεκμηρίωναν την παρανομία, είχαν «άμεση αιτιώδη συνάφεια» με το επίδικο ατύχημα και επομένως η Ενάγουσα δεν δικαιούται οποιοδήποτε ποσό από αυτά που αξιώνει. Επισημαίνονται οι πρόνοιες του Άρθρου 18(2) του περί Υδατοκαλλιέργειας Νόμου του 2000, Ν.117(Ι)/2000, που καθιστούν ποινικό αδίκημα τη μη συμμόρφωση κατόχου άδειας υδατοκαλλιέργειας με τους όρους που του είχαν επιβληθεί. Προς υποστήριξη της εισήγησης, έγινε παραπομπή στην Χριστοδούλου ν. Antonius H.F.M. Vraets (2009) 1(B) Α.Α.Δ. 802, 811, με έμφαση στην αναφορά ότι: «όταν μια δραστηριότητα κρίνεται παράνομη, τότε δεν μπορεί να θεμελιωθεί θεραπεία διαχωρίζοντας πλασματικά βάσεις αγωγής που προέρχονται όμως από τα ίδια γεγονότα που μιαίνονται από παρανομία».
Θεμελιακή και εμπεδωμένη η πιο πάνω αρχή δικαίου, που ωστόσο δεν βρίσκει εφαρμογή στα γεγονότα της υπόθεσης. Στην προκειμένη περίπτωση υπήρχε άδεια και οι παρεκκλίσεις από τους όρους της άδειας που αναφέρθηκαν, δεν είχαν καμιά συνάφεια με το ατύχημα και, όπως εξηγείται στη συνέχεια, δεν σχετίζονταν με την πρόκληση του ή τη ζημιά που ακολούθησε (Clerk and Lindsell on Torts, 23η έκδ., παρ.3-31, 3-33 και 3-37).
Ο Edward Branco (M.E.7) ναυτικός με πέντε χρόνια υπηρεσία στο βρετανικό πολεμικό ναυτικό και άλλα 15 χρόνια ως καπετάνιος, ιδιοκτήτης εταιρείας παροχής ναυτιλιακών υπηρεσιών, με τα κατάλληλα όργανα (G.P.S.) έλαβε τις συντεταγμένες των γωνιών και των καρδινάλιων της Telia (τεκμ.15) και τις μετέφερε στον επίσημο χάρτη (τεκμ.17) αλλά και στον ηλεκτρονικό χάρτη ECDIS, για να διαπιστώσει ότι η πραγματική θέση της Telia είναι μέσα στο χαρτογραφημένο ορθογώνιο με το ψαράκι, που σηματοδοτεί ότι εκεί υπάρχουν φάρμες ιχθυοκαλλιέργειας.
Ο Branco έκαμε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο ως μάρτυρας της αλήθειας. Παρέθεσε τα δεδομένα στη βάση των οποίων κατέληξε στο βασικό του συμπέρασμα, τα οποία ήταν στη διάθεση της υπεράσπισης, που δεν παρουσίασε άλλη μαρτυρία για να τον αντικρούσει. Η μαρτυρία του Branco γίνεται αποδεχτή. Είναι η επιμέρους κατάληξη του Δικαστηρίου ότι η πραγματική θέση της Telia ήταν μέσα στο ορθογώνιο με το ψαράκι, που σηματοδοτεί ότι εκεί υπήρχαν φάρμες ιχθυοκαλλιέργειας.
Ήταν η εισήγηση των δικηγόρων της Ενάγουσας ότι υπόψη του πλοίαρχου του Εναγόμενου πλοίου δεν ήταν η θέση της Telia σύμφωνα με την άδεια της και πως την πορεία πλεύσης του Εναγόμενου πλοίου ο πλοίαρχος είχε σχεδιάσει με γνώμονα το ναυτικό κίνδυνο, το ορθογώνιο με το ψαράκι, όπως αποτυπωνόταν στους χάρτες, συμβατικό και ηλεκτρονικό.
Προκύπτει από τη μαρτυρία, πέραν αυτής του Branco, του Πούρου και του Μαρτίδη (αναφορά στους οποίους γίνεται στη συνέχεια) ότι η πορεία ενός πλοίου σχεδιάζεται λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τους ναυτικούς κινδύνους όπως παρουσιάζονται στους επίσημους χάρτες. Αυτό άλλωστε είναι που εξυπηρετεί η αποτύπωση των κινδύνων αυτών στους χάρτες. Όταν πλέον το πλοίο πλησιάζει στην περιοχή που βρίσκονται, η πραγματική παρατήρηση, εξηγήθηκε, έχει μεγάλη σπουδαιότητα. Ο πλοίαρχος του Εναγόμενου πλοίου δεν κλήθηκε ως μάρτυρας για να επικαλεστεί κάτι το διαφορετικό. Ούτε και άλλη μαρτυρία δόθηκε που να αντικρούει την πιο πάνω θέση. Είναι η κατάληξη του Δικαστηρίου ότι το γεγονός ότι η Telia δεν βρισκόταν στο ακριβές σημείο που προβλέπεται στην άδεια της, καμιά συνάφεια και καμιά σημασία δεν είχε και δεν ήταν παράμετρος που συνέβαλε στο ατύχημα ή στις ζημιές που προκλήθηκαν.
Είναι η περαιτέρω θέση του Εναγόμενου πλοίου ότι η Ενάγουσα κωλύεται να επικαλείται το δόγμα Res ipsa loquitur, τα πράγματα ομιλούν αφ' εαυτών, γιατί προσέφερε μαρτυρία για να καταδείξει αμέλεια κατά την πλοήγηση του.
Κώλυμα δεν εγείρεται. Η Ενάγουσα πρόσφερε μαρτυρία για να καταδείξει, μεταξύ άλλων, τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες θα μπορούσε να τεκμηριωθεί ότι, στην απουσία δικαιολογίας για τη συμπεριφορά του πλοίου, η ενέργεια του να παρεκκλίνει της προκαθορισμένης πορείας πλεύσης του, όπως εξηγείται στη συνέχεια, και να κινηθεί προς την Telia στοιχειοθετούσε αμέλεια κατά την πλοήγηση του.
Συζητήθηκε κατά πόσο η σήμανση της Telia ήταν η ενδεδειγμένη. Η Telia σηματοδοτείτο στη θάλασσα με τέσσερις μεταλλικούς καρδινάλιους[1] (φωτ. τεκμ.8) στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα γύρω από τη φάρμα. Πρόκειται για το τεταρτοκυκλικό σύστημα. Ο κάθε καρδινάλιος έχει διαφορετικές αναλαμπές (flashes) από τους υπόλοιπους. Έτσι, μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει το νότιο από τον ανατολικό και ούτω καθ' εξής, ώστε να αποφύγει τον κίνδυνο διερχόμενος από την κατάλληλη πλευρά.
Στο εγχειρίδιο «IALA Recommendation 0-139 on The Marking of Man-Made Offshore Structures, 2nd Edn., December 2013 (τεκμ.3) αφιερώνονται τέσσερις σελίδες (16-19) για τις φάρμες ιχθυοκαλλιέργειας. Αναφέρεται ότι οι φάρμες ιχθυοκαλλιέργειας που είναι σε άξονα μικρότερο των 500 μέτρων συστήνεται να έχουν ένα φως στο κέντρο τους. Η θέση της υπεράσπισης ήταν ότι η Telia δεν ήταν δεόντως σηματοδοτημένη γιατί δεν είχε τέτοιο φως.
Διαφάνηκε ότι η επιμέρους θέση της υπεράσπισης δεν ευσταθεί. Για μεγαλύτερες φάρμες που συστήνεται το τεταρτοκυκλικό σύστημα, δεν απαιτείται επιπλέον ένα φως στο κέντρο. Προκύπτει λοιπόν ότι η σύσταση για ένα φως στο κέντρο, είναι η κατ' ελάχιστον απαίτηση για μικρές φάρμες. Όταν για φάρμα με άξονα μικρότερο των 500 μέτρων χρησιμοποιούνται τέσσερις καρδινάλιοι, που είναι η απαίτηση για πιο μεγάλες φάρμες, η σήμανση δεν είναι ελλιπής αλλά και με το παραπάνω. Αυτή ήταν και η θέση που υποστηρίχτηκε από το μάρτυρα Γιώργο Πούρο (Μ.Ε.2) πλοίαρχο Α' τάξης, με 11 χρόνια εμπειρία στο εμπορικό ναυτικό. Ο Πούρος εξήγησε ότι το ένα φως στο κέντρο είναι το «minimum recommendation». Είναι επομένως η περαιτέρω κατάληξη του Δικαστηρίου ότι η Telia ήταν δεόντως σηματοδοτημένη με τέσσερις καρδινάλιους. Οι καρδινάλιοι δεν είχαν αντανακλαστήρες ραντάρ, ήταν όμως μεταλλικοί και ανιχνεύονταν από τα ραντάρ. Ως προς τη λειτουργία τους, δηλαδή κατά πόσο εξέπεμπαν αναλαμπές, αναφορά γίνεται πιο κάτω, κατ' ακολουθία της αξιολόγησης της σχετικής μαρτυρίας που παρουσιάστηκε.
Σε σχέση με τους καρδινάλιους, προσφέρθηκε μαρτυρία εκ μέρους του Εναγόμενου πλοίου ότι αυτοί πρέπει να χαρτογραφούνται. Τη θέση αυτή υποστήριξε και ο μάρτυρας Πούρος.
Κατά πρώτο λόγο, ακόμα και αν η θέση ήταν ορθή, η χαρτογράφηση τους θα ήταν ζήτημα που θα αφορούσε τις αρμόδιες υπηρεσίες που σχεδιάζουν και ενημερώνουν τους χάρτες. Ούτε και εξηγήθηκε με ποιο τρόπο η χαρτογράφηση τους θα βοηθούσε ώστε να αποφευχθεί το επίδικο ατύχημα, εφόσον δεν είναι σε καρδινάλιο που προσέκρουσε το Εναγόμενο πλοίο, αλλά στην ίδια τη φάρμα που ήταν δεόντως χαρτογραφημένη. Σε κάθε όμως περίπτωση, δεν γίνεται αποδεχτό ότι χάρτες, τουλάχιστον της κλίμακας που καλύπτουν την επίδικη περιοχή, θα ήταν δυνατό να περιλαμβάνουν καρδινάλιους. Αυτή ήταν και η θέση του Branco, ότι δηλαδή τέτοιες λεπτομέρειες δεν θα μπορούσαν να εισαχθούν σε χάρτες αυτής της κλίμακας. Περαιτέρω, η γενικότητα με την οποία περιγράφονται τα «Marine farms» στο υπόμνημα του χάρτη που έχει παρουσιαστεί και ότι οι φάρμες μπορεί να μην απεικονίζονται ξεχωριστά η κάθε μια, καθιστά ασυμβίβαστη τη θέση ότι θα έπρεπε να χαρτογραφούνταν οι καρδινάλιοι τους.
Ο Πούρος έκαμε άριστη εντύπωση στο Δικαστήριο ως μάρτυρας της αλήθειας. Απάντησε την κάθε ερώτηση μεταφέροντας στο Δικαστήριο την ειλικρινή του θέση. Ό,τι το Δικαστήριο δεν αποδέχτηκε τη θέση του αναφορικά με τη χαρτογράφηση των καρδινάλιων των φάρμων ιχθυοκαλλιέργειας δεν βλάπτει την εικόνα του μάρτυρα. Αντίθετα επιβεβαιώνει η επιμέρους θέση του ότι δεν είχε πρόθεση να εξυπηρετήσει την πλευρά της Ενάγουσας, αλλά μόνο να μεταφέρει αυτό που πίστευε ως ορθό.
Ο εκ των προτέρων σχεδιασμός της πορείας του Εναγόμενου πλοίου μέχρι το προαναφερόμενο σημείο πλοήγησης που ήταν ο προορισμός του, δεν αφήνει καμιά αμφιβολία ότι ο πλοίαρχος του είχε υπόψη την ύπαρξη της επίδικης φάρμας ιχθυοκαλλιέργειας στην περιοχή και την έλαβε υπόψη στη χάραξη της πορείας του πλοίου. Δεν υπάρχει άλλη εξήγηση γιατί να μη σχεδιάσει ευθεία πορεία ερχόμενος από τον κόλπο της Λεμεσού προς το σημείο πλοήγησης, αλλά τεθλασμένη, παρακάμπτοντας την Telia και αφήνοντας την ανοικτά του. Εφόσον ακολουθείτο η πορεία που σχεδιάστηκε, δεν θα συνέβαινε το επίδικο ατύχημα. Ο Πούρος επιβεβαίωσε ότι το πλάνο πορείας του Εναγόμενου πλοίου, είχε ασφαλή απόσταση βόρεια από την Telia. Όμως, η προγραμματισμένη πορεία πλεύσης δεν ακολουθήθηκε, αφού σε κάποιο σημείο, πλησιάζοντας στην Telia, το πλοίο κινήθηκε δεξιά σύμφωνα με την πορεία του και εισήλθε στη φάρμα, παρασύροντας τους δύο κλωβούς μέχρι που ακινητοποιήθηκε.
Η προγραμματισμένη πορεία πλεύσης και η παρέκκλιση που έγινε παρουσιάζονται σε απόσπασμα του ηλεκτρονικού χάρτη ECDIS που απεικονίζεται στην Έκθεση Θαλασσέτη, αναφορά στον οποίο γίνεται αμέσως πιο κάτω, με κόκκινη και μαύρη διακεκομμένη γραμμή αντίστοιχα (τεκμ.34, σελ.14). Είναι επί αυτών που σχολίασε ο Πούρος. Κατά τη δίκη, το Δικαστήριο είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει σε βίντεο την πορεία του πλοίου στον ηλεκτρονικό χάρτη, τα τελευταία πέντε λεπτά πριν το ατύχημα, όπως καταγράφηκε από το Σταθμό Παρακολούθησης Πλοίων (σχετικό USB, τεκμ.4). Αυτό παρουσιάστηκε από τον καθόλα αξιόπιστο μάρτυρα Θέμη Ευρυβιάδη (Μ.Ε.4) Ανώτερο Επιθεωρητή Πλοίων στο Τμήμα Ναυτιλίας, προϊστάμενο του Τομέα Θαλάσσιας Κυκλοφορίας Πλοίων και Ρύπανσης. Εξήγησε ότι η πορεία του πλοίου ανιχνεύεται και καταγράφεται με δύο συστήματα.
O Βάσος Μαρτίδης (Μ.Ε.3) αναφορά στον οποίο έγινε και προηγουμένως, είναι πλοίαρχος Α' τάξης, με 22 χρόνια εμπειρία στη θάλασσα και τα τελευταία 17 χρόνια είναι πλοηγός στο λιμάνι Λεμεσού, αρχικά ως εργοδοτούμενος της Αρχής Λιμένων και στη συνέχεια ιδιωτικής εταιρείας. Γνωρίζει πολύ καλά την επίδικη θαλάσσια περιοχή, όπου είχε εργαστεί παλαιότερα ως πλοηγός. Ανέφερε ότι αν ήταν ο ίδιος ο πλοίαρχος του Εναγόμενου πλοίου, για λόγους ασφάλειας, θα ακολουθούσε πορεία πιο νότια, πιο μακριά δηλαδή από την ακτή, θα ξεπερνούσε όλα τα εμπόδια και μετά θα έστριβε αριστερά προς το σημείο πλοήγησης. Και αυτό για τον περαιτέρω λόγο ότι η προαναφερόμενη προβλήτα εξυπηρετεί πετρελαιοφόρα και αν υπήρχε πετρελαιοφόρο εκεί, κάτι που ο πλοίαρχος του Εναγόμενου πλοίου δεν θα μπορούσε να γνωρίζει κατά το σχεδιασμό της πορείας του πλοίου του, θα δημιουργείτο πρόβλημα.
Γιατί όμως το πλοίο παρέκκλινε της πορείας του, όπως αυτή είχε σχεδιαστεί; Η υπεράσπιση δεν κάλεσε ως μάρτυρα τον πλοίαρχο του πλοίου ή άλλο αξιωματικό της γέφυρας του πλοίου για να δώσει μαρτυρία. Ούτε και οιονδήποτε άλλο που βρισκόταν στο πλοίο κατά το ατύχημα. Ό,τι μεταφέρθηκε στο Δικαστήριο, ως εξ ακοής μαρτυρία, ήταν αναφορές του πλοίαρχου προς τον εκπρόσωπο της ενδιαφερόμενης ασφαλιστικής εταιρείας του Εναγόμενου πλοίου, τον προαναφερθέντα Κωνσταντίνο Θαλασσέτη (Μ.Υ.1)(γραπτή δήλωση τεκμ.33) όταν επισκέφτηκε τον πλοίαρχο το απόγευμα της 22.8.2021, την ημέρα δηλαδή του ατυχήματος, καθώς και την επομένη ημέρα. Ο πλοίαρχος του ανέφερε ότι έστριψε το πλοίο για να αποφύγει ψαρόβαρκες που ήταν στην πορεία του και δεν είχε δει καθόλου φώτα της Telia.
Η εκδοχή του πλοίαρχου, όπως μεταφέρθηκε από το μάρτυρα Θαλασσέτη, ήταν ότι διαπιστώθηκαν στην πορεία του πλοίου αλιευτικές βάρκες και εξοπλισμός ψαρέματος με πολλά φώτα, που συγχέονταν οπτικά με τα φώτα διαφόρων βιομηχανιών στη στεριά, οπόταν άλλαξε την πορεία του πλοίου προς τα δεξιά και άρχισε μανούβρες δεξιά και αριστερά για να αποφύγει τις βάρκες και τον εξοπλισμό. Το πλοίο ταξίδευε με χαμηλή ταχύτητα πέντε κόμβων περίπου. Τόσο ο ίδιος ο πλοίαρχος όσο και ο υποπλοίαρχος γνώριζαν, όπως του είχαν και οι δύο αναφέρει, για την ύπαρξη της επίδικης φάρμας πλησίον της πορείας τους και έψαχναν για να εντοπίσουν τους καρδινάλιους σήμανσης της, αλλά δεν τους εντόπισαν. Ο Θαλασσέτης επιβεβαίωσε ότι η Telia ήταν σημειωμένη στους χάρτες του Εναγόμενου πλοίου.
Όπως αναφέρθηκε στον Θαλασσέτη και είναι κοινό έδαφος, η αλλαγή από την προκαθορισμένη πορεία του Εναγόμενου πλοίου άρχισε η ώρα 04:25 και το ατύχημα έγινε η ώρα 04:53, δηλαδή 28 λεπτά μετά.
Ο Ιωάννης Χαραλάμπους (Μ.Ε.1) εργάζεται στην εταιρεία Kimagro εδώ και επτά χρόνια ως νυχτοφύλακας. Όπως έγινε αντιληπτό η εταιρεία Kimagro συνδέεται με την Ενάγουσα εταιρεία. Με τη δύση του ήλιου, ξεκινά από το λιμανάκι του Ζυγίου και με βάρκα με ανατολική κατεύθυνση, προς Λεμεσό, διέρχεται από τις τρείς φάρμες, Telia, Oceanis και Kitiana, ελέγχοντας κατά πόσο οι φωτοσημάνσεις στους καρδινάλιους λειτουργούν κανονικά.
Τη νύχτα που συνέβη το επίδικο ατύχημα ήταν σε υπηρεσία. Είχε περάσει αρχικά από την Telia και έκαμε δεύτερο έλεγχο γύρω στα μεσάνυχτα. Όλα τα φώτα των καρδινάλιων ήταν σε λειτουργία. Περί τις 04:00 έδεσε στην Kitiana και έψηνε καφέ όταν αντιλήφθηκε το θόρυβο μηχανής πλοίου. Είδε τα φώτα του Εναγόμενου πλοίου και αντιλήφθηκε ότι κινείτο προς το μέρος του. Το πλοίο προσέγγιζε από ανατολικά, δηλαδή από Λεμεσό με δυτική κατεύθυνση. Άναψε 2-3 φορές τον προβολέα της βάρκας του για να τον προσέξουν. Το πλοίο τον ξεπέρασε κινούμενο πιο ανοικτά (προς το πέλαγος). Ο μάρτυρας το παρατήρησε στη συνέχεια να αλλάζει πορεία, λοξά προς το πέλαγος και στη συνέχεια να ακινητοποιείται. Από τα φώτα των καρδινάλιων της Telia, αντιλήφθηκε ότι το πλοίο ήταν μέσα στους ιχθυοκλωβούς.
Κατά τους ουσιώδεις χρόνους έπλεαν στην περιοχή άλλες τέσσερις βάρκες, πέραν από τη δική του. Πιο ανοικτά ήταν ο φίλος του ο Ηλίας και ακόμα πιο ανοικτά ήταν ακόμα μια βάρκα. Δύο άλλες ήταν στον κόλπο του «Governor's Beach», κοντά στην ακτή.
Ο προαναφερόμενος ως Ηλίας, είναι ο Ηλίας Στυλιανού (Μ.Ε.5) επαγγελματίας ψαράς, ο οποίος ψαρεύει με τη βάρκα του στην επίδικη θαλάσσια περιοχή. Κατά τις ώρες που προηγήθηκαν του επίδικου ατυχήματος είχε ρίξει δίκτυα και παραγάδια στην περιοχή δυτικά της Telia. Την ώρα του ατυχήματος μάζευε τα παραγάδια που ήταν πιο βαθιά, πιο νότια από την Telia. Το πλοίο κινούμενο προς τα ανατολικά τον προσπέρασε κινούμενο πιο ρηχά, σε απόσταση 200-300 μέτρα. Αντιλήφθηκε ότι το πλοίο πορευόταν προς την Telia 20 λεπτά πριν την πρόσκρουση.
Στην περιοχή που ψάρευε ο ίδιος δεν υπήρχαν άλλες βάρκες. Δύο άλλες βάρκες που παρατήρησε με το ραντάρ της βάρκας του ήταν στα ρηχά και ως εκ τούτου, δεν τους έδωσε σημασία. Η θέση του μάρτυρα ήταν ότι στο ύψος που πέρασε το πλοίο δεν υπήρχαν βάρκες.
Για τους καρδινάλιους της Telia ανέφερε ότι όταν πήγαινε για το παραγάδι διαπίστωσε ότι είχαν φωτισμό και λειτουργούσαν. Η ορατότητα του ήταν τουλάχιστον τρία χιλιόμετρα, αφού η νύχτα ήταν καθαρή. Όταν άναψε το ραντάρ της βάρκας του διαπίστωσε ότι το πλοίο ήταν μέσα στους ιχθυοκλωβούς και ειδοποίησε τον Χαραλάμπους. Όταν το πλοίο ήταν πλέον μέσα στους κλωβούς, ο ίδιος από την απόσταση που βρισκόταν έβλεπε το δυτικό καρδινάλιο της φάρμας που άναβε.
Όπως προειπώθηκε, δεν προσφέρθηκε καμιά μαρτυρία από πρόσωπο που βρισκόταν στο Εναγόμενο πλοίο κατά το ατύχημα και επομένως ακόμα πιο σημαντική ως προς τις συνθήκες του ατυχήματος, αναμενόταν ότι θα ήταν η μαρτυρία που θα μπορούσε να αντληθεί από το VDR. To VDR στα πλοία είναι όπως το γνωστό «μαύρο κουτί» στα αεροπλάνα. Καταγράφονται σε αυτό τα δεδομένα από τα ραντάρ του πλοίου, οι συνομιλίες στον ασύρματο, οι συνομιλίες στη γέφυρα του πλοίου και είναι σημαντικό εργαλείο στη διερεύνηση των αιτίων ενός ατυχήματος. Πλοία πάνω από 3000 τόνους είναι υποχρεωτικό να έχουν VDR και το Εναγόμενο πλοίο διέθετε VDR. Για να καταγράφονται τα δεδομένα εφαρμόζεται στο σύστημα ένα USB το οποίο, όταν επισυμβεί κάποιο ατύχημα, αποστέλλεται στον κατασκευαστή για να εξαγάγει τα δεδομένα.
Ο Θαλασσέτης δεν θυμόταν κατά πόσο κατά πρόσφατο έλεγχο είχε διαπιστωθεί ότι το VDR του Εναγόμενου πλοίου είχε βρεθεί σε καλή λειτουργήσιμη κατάσταση. Ωστόσο, στο έγγραφο που ετοιμάζεται πριν το ταξίδι του πλοίου, το «Voyage Plan» (τεκμ.55) δεν αναφερόταν ότι το VDR είχε κάποιο πρόβλημα και ο Θαλασσέτης αποδέχτηκε ότι, αν υφίστατο πρόβλημα με το VDR όταν ετοιμαζόταν το πλάνο, πιθανό να καταγραφόταν ότι είχε βλάβη. Δεν θυμόταν κατά πόσο ρώτησε τον πλοίαρχο ή τον υποπλοίαρχο τι είχε συμβεί με το USB. Δεν έμαθε κατά πόσο δεν υπήρχε USB στο VDR κατά τις κρίσιμες ώρες του ατυχήματος ή υπήρχε αλλά κάποιος το αφαίρεσε εκ των υστέρων. Η θέση που του υποβλήθηκε είναι ότι, σύμφωνα με φωτογραφία της οθόνης του VDR (τεκμ.54) αποκαλύπτεται ότι το USB αφαιρέθηκε η ώρα 13:11 της 22.8.2021, δηλαδή λίγες ώρες μετά το επίδικο ατύχημα. Ο Θαλασσέτης ανέφερε ότι δεν μπορούσε να το επιβεβαιώσει.
Ό,τι άλλο παρουσίασε η πλευρά του Εναγόμενου πλοίου σε σχέση με τις συνθήκες του ατυχήματος ήταν τη μαρτυρία του Ανδρέα Μιχαήλ (Μ.Υ.3)(γραπτή δήλωση τεκμ.60) ο οποίος έχοντας μελετήσει την Έκθεση Θαλασσέτη (τεκμ.34) και το βίντεο της κίνησης του Εναγόμενου πλοίου μέχρι και το ατύχημα (τεκμ.48), κατέθεσε ότι εκ της πείρας του, οι κύριες αιτίες του ατυχήματος ήταν η μη χαρτογράφηση των καρδινάλιων της Telia, ότι στην περίπτωση που λειτουργούσαν δεν ήταν ορατοί από απόσταση πέντε ναυτικών μιλιών, η απουσία αντανακλαστήρων ραντάρ στους καρδινάλιους, η απουσία φωτισμού στο κέντρο της φάρμας, η λανθασμένη τοποθεσία της και τα ψαράδικα με τον εξοπλισμό ψαρέματος, που εμπόδιζαν την πορεία του Εναγόμενου πλοίου.
Ο Μιχαήλ έκαμε πολύ αρνητική εντύπωση στο Δικαστήριο ως μάρτυρας της αλήθειας. Ήταν η σαφής εικόνα που απεκόμισε το Δικαστήριο ότι αυτός ανέλαβε να δώσει μια ευνοϊκή για την υπεράσπιση του Εναγόμενου πλοίου γνώμη και ήταν διατεθειμένος να πει οτιδήποτε για να υποστηρίξει τις θέσεις που ανέλαβε να παρουσιάσει. Προσπάθησε να πείσει ότι το Εναγόμενο πλοίο δεν είχε ευθύνη για την πρόκληση του επίδικου ατυχήματος, βασικές όμως παράμετροι στις οποίες προσπάθησε να στηρίξει την κατάληξη του, έχουν απορριφθεί και δεν έπεισε ότι ο ίδιος πίστευε ειλικρινά ότι υφίσταντο. Το Δικαστήριο κρίνει τη μαρτυρία του ως εξολοκλήρου αναξιόπιστη.
Και ο Θαλασσέτης έκαμε στο Δικαστήριο πολύ αρνητική εντύπωση ως μάρτυρας της αλήθειας. Κατέγραψε υποτιθέμενα ευρήματα, χωρίς να έχει προβεί στις ανάλογες διαπιστώσεις, όπως ότι οι καρδινάλιοι της Telia δεν ήταν ορατοί τη νύχτα, χωρίς να έχει πάει τη νύχτα για να ελέγξει.
Οι μάρτυρες Χαραλάμπους και Στυλιανού έκαμαν στο Δικαστήριο θετική εντύπωση ως μάρτυρες της αλήθειας. Ο Στυλιανού είναι ανεξάρτητος μάρτυρας, ενώ ο Χαραλάμπους ο οποίος εργοδοτείται από εταιρεία που συνδέεται με την Ενάγουσα, δεν έδωσε την εικόνα προσώπου που θα παραποιούσε την αλήθεια για να υποστηρίξει τα συμφέροντα των εργοδοτών του. Οι θέσεις των δύο αυτών μαρτύρων ως προς τις βάρκες που υπήρχαν στην θαλάσσια περιοχή που ενδιαφέρει, υποστηρίζουν η μια την άλλη και δεν έχουν διαψευστεί από άλλη άμεση μαρτυρία.
Υποβλήθηκε στο Στυλιανού ότι τα φώτα της βάρκας του είχαν προκαλέσει σύγχυση στο Εναγόμενο πλοίο, ωστόσο αυτό δεν θα ήταν δυνατό αφού η βάρκα του βρισκόταν πιο νότια από την Telia και το πλοίο πέρασε πιο ρηχά από το σημείο που αυτή βρισκόταν. Δεν θα μπορούσε το Εναγόμενο πλοίο να είχε κινηθεί δεξιά, σύμφωνα με την πορεία του για να αποφύγει τη βάρκα του Στυλιανού.
Ούτε και η βάρκα του Χαραλάμπους θα μπορούσε να συνιστούσε εμπόδιο στην προγραμματισμένη πορεία του Εναγόμενου πλοίου, αφού η κίνηση του πλοίου προς τα δεξιά έγινε μετά που αυτό είχε ξεπεράσει την περιοχή όπου έπλεε η βάρκα αυτή.
Στη βάση της μαρτυρίας των Χαραλάμπους και Στυλιανού, το Δικαστήριο καταλήγει σε εύρημα ότι όλοι οι καρδινάλιοι της Telia λειτουργούσαν και εξέπεμπαν αναλαμπές κατά τους ουσιώδεις χρόνους και ήταν ορατοί από απόσταση τουλάχιστον τριών χιλιομέτρων από κάποιο που θα βρισκόταν σε μια ψαρόβαρκα αφού οι καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν ήταν πολύ καλές.
Κατά το χρόνο που προηγήθηκε του ατυχήματος, το πλοίο δεν κινείτο προς την ακτογραμμή, ώστε τα φώτα από την στεριά να δυσκολεύουν την αναγνώριση άλλων φώτων στη θάλασσα. Είχε μέτωπο προς το πέλαγος και στην πορεία του όπως είχε διαμορφωθεί μετά την παρέκκλιση του ήταν μόνο τα φώτα των καρδινάλιων της Telia.
Το Δικαστήριο κρίνει ακόμα ότι είναι σημαντικό το γεγονός ότι το ατύχημα επεσυνέβηκε 28 λεπτά μετά που το Εναγόμενο πλοίο παρέκκλινε της προκαθορισμένης πορείας του. Ακόμα και αν υπήρχε μαρτυρία και γινόταν αποδεχτό ότι κάτι συνέβη που δικαιολογούσε την αλλαγή πορείας του Εναγόμενου πλοίου, δεν ήταν ζήτημα αιφνιδιασμού. Το Εναγόμενο πλοίο, για άγνωστο λόγο, αφέθηκε να κινείται εκτός της προκαθορισμένης ασφαλούς πορείας του για 28 λεπτά σε περιοχή που ο πλοίαρχος και υποπλοίαρχος του γνώριζαν ότι υπήρχαν φάρμες ιχθυοκαλλιέργειας. Μάλιστα ότι η συγκεκριμένη φάρμα ήταν στα δεξιά σύμφωνα με την πορεία που είχε σχεδιαστεί ειδικά για να την αποφύγουν και εντούτοις επέτρεψαν στο πλοίο που κυβερνούσαν να κινηθεί δεξιά και να πλέει έτσι για 28 λεπτά.
Ο Μαρτίδης έκαμε πολύ καλή εντύπωση στο Δικαστήριο ως μάρτυρας της αλήθειας. Η αναφορά του ότι αν ήταν ο ίδιος ο πλοίαρχος του Εναγόμενου πλοίου, για λόγους ασφάλειας, θα ακολουθούσε πορεία πιο νότια, πιο μακριά δηλαδή από την ακτή, θα ξεπερνούσε όλα τα εμπόδια και μετά θα έστριβε αριστερά προς το σημείο πλοήγησης παρουσιάζεται λογική. Ίσως να ήταν ότι πιο ασφαλές, λαμβανομένης υπόψη της περιοχής. Όμως και το πλάνο πορείας του Εναγόμενου πλοίου, συνιστούσε, σύμφωνα και με τη μαρτυρία του Πούρου, ασφαλή τρόπο διέλευσης από την περιοχή. Η επί του προκειμένου μαρτυρία του Μαρτίδη, ενισχύει τη θέση του Πούρου ότι αν πράγματι το Εναγόμενο πλοίο αντιμετώπισε εμπόδια από ψαρόβαρκες και αλιευτικό εξοπλισμό, λόγω και του μεγέθους του, δεν θα μπορούσε να προβεί σε μικρούς ελιγμούς και η ορθή επιλογή του πλοιάρχου θα έπρεπε να ήταν να στρίψει ακόμα πιο δεξιά σύμφωνα με την πορεία του προς το πέλαγος, ώστε με βεβαιότητα να αποφύγει την φάρμα ιχθυοκαλλιέργειας που γνώριζε ότι υπήρχε και μετά να κινηθεί αριστερά προς το σημείο πλοήγησης.
Είναι η κατάληξη του Δικαστηρίου ότι το Εναγόμενο πλοίο φέρει ευθύνη για την πρόκληση του επίδικου ατυχήματος. Η φάρμα ιχθυοκαλλιέργειας Telia ήταν χαρτογραφημένη, με τον τρόπο που αναφέρθηκε, και ο πλοίαρχος και υποπλοίαρχος του Εναγόμενου πλοίου γνώριζαν την ύπαρξη της. Ήταν και σηματοδοτημένη σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς. Οι καρδινάλιοι που προειδοποιούσαν για την ύπαρξη της φάρμας ήταν μεταλλικοί, ανιχνεύονταν από τα ραντάρ και εξέπεμπαν φωτεινές αναλαμπές και ήταν ορατοί το βράδυ από μεγάλη απόσταση. Το ατύχημα προκλήθηκε γιατί το Εναγόμενο πλοίο παρέκκλινε της πορείας του. Η δικαιολογία που μεταφέρθηκε προς τούτο δεν ευσταθεί. Δεν υπήρχαν στο θαλάσσιο χώρο που κινείτο το πλοίο βάρκες ή άλλος εξοπλισμός ψαρέματος που θα ανάγκαζαν το πλοίο να αλλάξει την προγραμματισμένη πορεία του, η οποία κρίνεται αδικαιολόγητη. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που θα υπήρχε κάποια δικαιολογία για την αλλαγή στην πορεία του πλοίου, θα ήταν αδικαιολόγητο ότι θα είχε αφεθεί να πλέει εκτός πορείας για 28 λεπτά λαμβάνοντας υπόψη την ύπαρξη της φάρμας που ήταν γνωστή και που επιπλέον ήταν και ορατή από τέτοια απόσταση ώστε να αποφευχθεί η πρόσκρουση σε αυτή. Δεν επρόκειτο για περίπτωση όπου το Εναγόμενο πλοίο δεν είχε ευθύνη και το ατύχημα οφειλόταν σε ενέργειες ή παραλείψεις τρίτων. Ούτε από πλευράς της Ενάγουσας έχει διαφανεί η όποια αμέλεια ή παράβαση καθήκοντος που θα μπορούσε να συσχετιστεί με την πρόκληση του επίδικου ατυχήματος. Η ευθύνη βαρύνει αποκλειστικά το Εναγόμενο πλοίο.
Οι ζημιές που αξιώνονται καλύπτουν δύο ενότητες. Τα έξοδα αντικατάστασης ουσιαστικά των δύο ιχθυοκλωβών (€94.343) και την απώλεια εισοδήματος/απολαβών λόγω της απώλειας του μεγαλύτερου αριθμού των ψαριών που βρίσκονταν σε αυτούς (€411.338). Σύμφωνα με την αξίωση διέφυγαν στην ανοικτή θάλασσα και απωλέσθηκαν 16.665 τσιπούρες, που θα πωλούνταν σε μέση τιμή €5,25 το κιλό και 149.335 λαβράκια που θα πωλούνταν σε μέση τιμή €7,25 το κιλό. Αναφέρεται ότι στον υπολογισμό της ζημιάς, αφαιρέθηκαν τα έξοδα εκτροφής, μεταφοράς και συσκευασίας.
Η κυριότητα των ψαριών και το απορρέον δικαίωμα αξίωσης αποζημίωσης για την απώλεια τους, αμφισβητήθηκε έντονα από το Εναγόμενο πλοίο. Διαφάνηκε ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα της εκτροφής και διάθεσης στην αγορά των ψαριών διεξάγεται από συνδεδεμένες εταιρείες. Η Ενάγουσα διατηρεί τη μονάδα εκτροφής Telia και τα ψάρια που μεγαλώνει τα εμπορεύεται η μητρική της εταιρεία Telia Aqua Marine Ltd. Το ζήτημα είναι κατά πόσο τα ψάρια ανήκουν στην Ενάγουσα η οποία τα πωλεί στην Aqua Marine ή ανήκουν στην Aqua Marine προς την οποία η Ενάγουσα προσφέρει υπηρεσίες εκτροφής τους και την τιμολογεί γι' αυτές. Και το ζήτημα είναι καταλυτικής σημασίας, αφού η επιμέρους αξίωση εδράζεται μόνο στην ιδιοκτησία και όχι σε τυχόν νομική υποχρέωση της Ενάγουσας να αποζημιώσει την Aqua Marine σε περίπτωση απώλειας των ψαριών της τελευταίας κάτω από περιστάσεις όπως οι επίδικες.
Ο οικονομικός διευθυντής της Ενάγουσας εταιρείας και μέλος του διοικητικού της συμβουλίου, Φύτος Ιωάννου (Μ.Ε.8)(γραπτή δήλωση τεκμ.18) με σπουδές στα οικονομικά και μέλος του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου, υποστήριξε ότι τα ψάρια ανήκουν στην Ενάγουσα η οποία τα πωλεί στην Aqua Marine. Κατά την αντεξέταση του, παρουσιάστηκαν οι Εκθέσεις και Οικονομικές Καταστάσεις της Ενάγουσας εταιρείας για τα χρόνια που έληξαν την 31.12.2019 (τεκμ.31) και την 31.12.2020 (τεκμ.32) και ο μάρτυρας αντεξετάστηκε σε μεγάλη έκταση και επίμονα με παραπομπές στο περιεχόμενο των οικονομικών αυτών καταστάσεων.
Αναφέρθηκε σε πρακτική σύμφωνα με την οποία το σύνολο της παραγωγής της Ενάγουσας «προσφέρεται στην αγορά» από την Aqua Marine. Ανάφερε ότι το κέρδος δεν μετατοπίζεται, αλλά «απλά μεταφέρεται σε άλλη εταιρεία στο ίδιο συγκρότημα στην Κύπρο και φορολογείται κανονικά».
Ο Μιχάλης Ελπιδώρου (Μ.Υ.2)(γραπτή δήλωση τεκμ.58) είναι εγκεκριμένος λογιστής που μελέτησε την Έκθεση και Οικονομικές Καταστάσεις της Ενάγουσας εταιρείας για το χρόνο που έληξε την 31.12.2021 (τεκμ.59) που παρουσιάστηκαν κατά τη μαρτυρία του. Κατάθεσε ότι σε αυτή, στον ισολογισμό, δεν γίνεται αναφορά σε ψάρια ως περιουσιακό στοιχείο της Ενάγουσας. Ούτε γίνεται αναφορά σε πωλήσεις ψαριών και εισόδημα από τέτοιες πωλήσεις. Όπως καταγράφεται, το εισόδημα της Ενάγουσας προέρχεται αποκλειστικά από την αμοιβή της για υπηρεσίες εκτροφής και πάχυνσης ψαριών.
Ο Μ.Υ.2 έκαμε στο Δικαστήριο πολύ θετική εντύπωση ως μάρτυρας της αλήθειας. Έχει πείσει το Δικαστήριο ότι με εντιμότητα μετέφερε την αληθινή εικόνα που ένας λογιστής θα αποκόμιζε εξετάζοντας τις Οικονομικές Καταστάσεις της Ενάγουσας εταιρείας για το 2021. Την θέση του θεμελίωσε με παραπομπές στις ίδιες τις Οικονομικές Καταστάσεις.
Διαπιστώνεται ότι στη σελ.6 του Τεκμ.59, στο σημείο που καταγράφονται τα «ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ» της Ενάγουσας, γίνεται αναφορά σε ακίνητα, εγκαταστάσεις και εξοπλισμό και κάποια ποσά, αλλά δεν γίνεται οιαδήποτε αναφορά σε ψάρια.
Στη σελ.5, καταγράφεται ότι τα εισοδήματα της Ενάγουσας ήταν €362.240, το «κόστος πωλήσεων» €309.683 και κατ' ακολουθία το μικτό κέρδος €52.557. Στη σελ.17, στις «ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ», στη σημείωση 8 εξηγείται ότι το ποσό των €362.240 αφορά σε «Παροχή υπηρεσιών εκτροφής και πάχυνσης ψαριών». Αναφέρεται ακόμα, αμέσως πιο κάτω ότι: «Η Εταιρεία λειτουργεί ιχθυοτροφείο και παρέχει υπηρεσίες εκτροφής και πάχυνσης μέσω ιχθυοκλούβων που διαθέτει στην εταιρεία Telia Aqua Marine Ltd». Στη σελ.23, στη σημείωση 23.1 καταγράφεται υπό τον τίτλο «Πωλήσεις εμπορευμάτων και υπηρεσιών» μία μόνο περίπτωση «Telia Aqua Marine Ltd, Φύση συναλλαγών, Πώληση υπηρεσιών για εκτροφή και πάχυνση ψαριών, €362.240». Επομένως και το πιο πάνω αναφερόμενο «κόστος πωλήσεων», αφορά σε κόστος πωλήσεων υπηρεσιών και όχι ψαριών.
Για το «κόστος πωλήσεων» των €309.683, γίνεται αναφορά στη σελ.26 σε «Αγορές» €31.573 και «Άμεσα έξοδα» €278.110. Δεν υπάρχει καμιά αναφορά σε αγορά γόνου, τροφών ή ψαριών. Ο Μ.Ε.8 είπε ότι η αγορά των τροφών γίνεται από την Aqua Marine η οποία τις «προμηθεύει» στην Ενάγουσα. Δόθηκε η εξήγηση ότι αυτό γίνεται γιατί η Aqua Marine παίρνει καλύτερες τιμές, αλλά δεν αναφέρθηκε ότι στη συνέχεια η Aqua Marine πωλεί τις τροφές στην Ενάγουσα.
Με αναφορά στο 2020, ο Μ.Ε.8 είπε ότι «Οι πωλήσεις εκείνη την περίοδο του 2020 ήταν €2.144.909 και οι αγορές γόνου και τροφών ήταν €1.794.730, με καθαρή διαφορά προς χρέωση €350.179». Τα δύο ποσά των €2.144.909 και €1.794.730 δεν αναφέρονται στους λογαριασμούς του 2020, όπου παρουσιάζονται άλλα στοιχεία, που δείχνουν ότι το κόστος των πωλήσεων ήταν €293.090, τα εισοδήματα από την παροχή υπηρεσιών €350.179 και η διαφορά τους, €57.089, το κέρδος της Ενάγουσας.
Ότι η Ενάγουσα δεν είναι η ιδιοκτήτρια των ψαριών που εκτρέφει, αλλά εκτρέφει ψάρια τρίτου, συνάδει και με την αναφορά στην πρώτη σελίδα των Σημειώσεων του τεκμ.59, στη σελ.9, υπό την επικεφαλίδα «Κύριες δραστηριότητες», όπου καταγράφεται ότι: «Οι κύριες δραστηριότητες της Εταιρείας είναι η λειτουργία ιχθυοτροφείου και η παροχή υπηρεσιών παραγωγής ψαριών». Η μαρτυρία του οικονομικού διευθυντή της Ενάγουσας ήταν ότι δεν διεξάγεται καθόλου τέτοια δραστηριότητα, αλλά ότι όλα τα ψάρια ανήκαν στην Ενάγουσα που τα πωλούσε στον ένα και μοναδικό της πελάτη την Aqua Marine.
Όλες οι Οικονομικές Εκθέσεις είναι έγγραφα της ίδιας της Ενάγουσας που προσυπογράφονται από τα μέλη του διοικητικού της συμβουλίου. Για το ζήτημα που εξετάζεται και που η μαρτυρία του Μ.Υ.2 αφορούσε, οι Εκθέσεις του 2019 και 2020 δεν διαφέρουν από την Έκθεση του 2021 και η μαρτυρία του Μ.Υ.2 καλύπτει και την Έκθεση του 2019 και αυτή του 2020. Ο τρόπος που η Ενάγουσα λειτουργούσε το 2019, το 2020 και το 2021 ήταν ο ίδιος. Το αποδέχτηκε και ο Μ.Ε.8 ότι δεν άλλαξε κάτι κατά την επίδικη περίοδο σε σύγκριση με το 2019 και 2020.
Αμφότερες οι πλευρές παρέπεμψαν το Δικαστήριο στην G.U.S. Property Management Ltd. ν. Littlewoods Mail Order Stores Ltd., 1982 S.C. (H.L.) 157, ως αυθεντία που θα ενίσχυε την δική τους επιχειρηματολογία. Εκεί, εταιρεία θυγατρική της G.U.S. ήταν η ιδιοκτήτρια ενός κτιρίου που υπέστηκε ζημιές από αμέλεια της Littlewoods. Στην κατάσταση που ήταν, με τις ζημιές, το κτίριο μεταβιβάστηκε στην ενάγουσα εταιρεία, επίσης θυγατρική της G.U.S., στα πλαίσια της πολιτικής του ομίλου G.U.S., σε τιμή που καθορίστηκε για λογιστικούς σκοπούς και που θα ήταν η ίδια είτε είχε επισυμβεί η ζημιά είτε όχι. Στη συνέχεια η αρχική ιδιοκτήτρια εκχώρησε στην ενάγουσα όλες τις αξιώσεις που είχε εναντίον της Littlewoods, για τις οποίες η ενάγουσα καταχώρησε αγωγή. Αποφασίστηκε ότι ο ιδιοκτήτης περιουσίας, με το να την αποξενωθεί, δεν χάνει το δικαίωμα του να διεκδικήσει αποζημιώσεις για ζημιά που αυτή είχε υποστεί, καθόσον ήταν ιδιοκτησία του. Και εφόσον εκχωρήσει το δικαίωμα αυτό, στην περίπτωση αυτή στη νέα ιδιοκτήτρια εταιρεία, η τελευταία μπορεί να αξιώσει εναντίον αυτού που προκάλεσε τη ζημιά ό,τι ζημιά είχε υποστεί ο αρχικός ιδιοκτήτης. Αποφασίστηκε ακόμα ότι η τιμή που είχε καθοριστεί για τη μεταβίβαση, στα πλαίσια της δοσοληψίας εντός του ομίλου των εταιρειών, ήταν εντελώς άσχετη με τον υπολογισμό των αποζημιώσεων.
Η Ενάγουσα επιχειρηματολογεί ότι θα μπορούσε η Ενάγουσα να πωλούσε τα ψάρια στην Aqua Marine σε μια τιμή που θα καθοριζόταν στα πλαίσια του Ομίλου για καθαρά λογιστικούς σκοπούς και που όμως δεν θα αντικατόπτριζε την πραγματική αξία των ψαριών. Και πως σε τέτοια περίπτωση η αποζημίωση που θα δικαιούτο η Ενάγουσα δεν θα έπρεπε να περιοριστεί στη βάση της καθορισμένης τιμής, αλλά της αξίας των ψαριών που ήταν μεγαλύτερη. Η εισήγηση της Ενάγουσας, ως θέση αρχής, έχει βάση. Όμως δεν είναι αυτό το ζήτημα στην προκειμένη περίπτωση. Εδώ το ζήτημα δεν είναι η τιμή στην οποία η Ενάγουσα πωλούσε ψάρια στην Aqua Marine, αλλά κατά πόσο της πωλούσε ψάρια ή υπηρεσίες εκτροφής δικών της (της Aqua Marine) ψαριών.
Υπό πίεση, κατά την αντεξέταση του, για να αναφέρει σε ποια τιμή πωλούσε και θα πωλούσε η Ενάγουσα τα ψάρια που χάθηκαν στην Aqua Marine, ο Μ.Ε.8 ανέφερε ότι θα ήταν σε τιμή κόστους, πλέον κάποια μικροποσά για την κάλυψη διοικητικών εξόδων, αναφέροντας για τις τσιπούρες €4,15 το κιλό και για τα λαβράκια €5,75 το κιλό. Οι τιμές είναι πολύ μικρότερες από τις τιμές στη βάση των οποίων εδράζεται η επιμέρους αξίωση, €5,25 και €7,25 αντίστοιχα (παρ.13Δ της Αναφοράς) και για τις οποίες ο Μ.Ε.8 είχε παρουσιάσει πολύ μεγάλο αριθμό τιμολογίων της Aqua Marine (τεκμ.20) και επίσης μεγάλο αριθμό αποδείξεων είσπραξης πάλι της Aqua Marine (τεκμ.21). Αυτό που ενδιαφέρει δεν είναι οι τιμές, αλλά κατά πόσο πωλούνταν ψάρια και οι τιμές στις οποίες αναφέρθηκε ο Μ.Ε.8, δεν γίνεται αποδεχτό ότι είναι πραγματικές, δηλαδή υπαρκτές τιμές στη βάση των οποίων πραγματοποιούνταν συναλλαγές.
Στην G.U.S. συζητείται η εκχώρηση δικαιωμάτων αξίωσης αποζημιώσεων για ζημιά σε περιουσία και εξηγείται ότι δεν έχει καμιά σημασία ότι ο εκχωρητής έχει μεταβιβάσει την κυριότητα της περιουσίας στον εκδοχέα σε τιμή που δεν λαμβάνει υπόψη τη ζημιά.
Στην προκειμένη περίπτωση δεν εγείρεται ζήτημα μεταβίβασης της κυριότητας των ψαριών που απωλέσθηκαν, αλλά το ουσιαστικότερο, ούτε ζήτημα εκχώρησης του δικαιώματος αποζημίωσης για την απώλεια τους από την ιδιοκτήτρια τους προς την Ενάγουσα. Η θέση που η Ενάγουσα προώθησε ήταν ότι τα ψάρια ήταν δικής της ιδιοκτησίας. Από το περιεχόμενο των Εκθέσεων και Οικονομικών Καταστάσεων της Ενάγουσας που παρουσιάστηκαν, διαφάνηκε ότι η Ενάγουσα δεν ήταν η ιδιοκτήτρια τους, παρά μόνο παρείχε υπηρεσίες εκτροφής τους προς την ιδιοκτήτρια τους, Aqua Marine, και αμειβόταν για τις υπηρεσίες αυτές και δεν πωλούσε προς την τελευταία ψάρια που της ανήκαν.
Η μαρτυρία του οικονομικού διευθυντή της Ενάγουσας δεν ήταν κάθετη ότι η Ενάγουσα πωλούσε ψάρια στην Aqua Marine. Είχε αναφέρει ότι, όταν τα ψάρια φτάσουν το εμπορεύσιμο μέγεθος, η Ενάγουσα «τα διαθέτει» στην Aqua Marine και παρά το ότι το ζήτημα διαφάνηκε να είναι κεφαλαιώδες για την αγωγή, έχοντας επικαλεστεί ότι η Ενάγουσα ασφαλίζει τα ψάρια της στην ασφαλιστική εταιρεία Generali Ελλάδας, δεν παρουσιάστηκε κάποιο σχετικό ασφαλιστήριο έγγραφο. Αλλά ακόμα και η ίδια η μαρτυρία του ότι η χρέωση της Ενάγουσας προς την Aqua Marine είναι «μείον η προμήθεια των τροφών και του γόνου από τη Telia Aqua Marine Ltd προς την ενάγουσα εταιρεία» συμβαδίζει περισσότερο με την θέση της υπεράσπισης. Το ίδιο και η αναφορά του ότι η τιμή που διαθέτει η Ενάγουσα τα ψάρια στην Aqua Marine είναι τιμή κόστους, στην οποία βέβαια δεν περιλαμβάνεται το κόστος του γόνου και των τροφών.
Τα όσα ο οικονομικός διευθυντής της Ενάγουσας ανέφερε σε σχέση με τη φορολογία δεν έχουν καμιά σπουδαιότητα. Δεν τέθηκε ζήτημα παρανομίας. Ο όμιλος είχε την επιχειρηματική ευχέρεια να λειτουργεί με όποιο νόμιμο τρόπο θεωρούσε ευχερέστερο για τη λειτουργία και ανάπτυξη του. Πρόδηλα επιλέγηκε όπως τα ψάρια ανήκουν στην Aqua Marine και εκτρέφονται για λογαριασμό της από την Ενάγουσα. Η αναφορά του σε σχέση με το κέρδος ότι «. απλά μεταφέρεται σε άλλη εταιρεία στο ίδιο συγκρότημα στην Κύπρο και φορολογείται κανονικά», ότι δηλαδή η επιχειρηματική κερδοφορία δεν πραγματοποιείται από την Ενάγουσα, συνηγορεί υπέρ της θέσης ότι άλλο νομικό πρόσωπο και όχι η Ενάγουσα θα μπορούσε να διεκδικήσει τη ζημιά που προέκυψε από την απώλεια των ψαριών.
Καθίσταται πρόδηλο ότι η θέση του Μ.Ε.8 ως προς το ζήτημα της κυριότητας των ψαριών δεν γίνεται αποδεχτή από το Δικαστήριο και απορρίπτεται. Κάποιος θα μπορούσε να επιχειρηματολογήσει ότι ήταν ότι πιο εύκολο να είχε συνενωθεί και η Aqua Marine ως ενάγουσα αν πράγματι τα ψάρια ήταν δικά της. Θα μπορούσε, προφανώς όμως έγινε κάποιο λάθος, κάποια εσφαλμένη εκτίμηση και ο Μ.Ε.8 επέλεξε να διασώσει την επιμέρους απαίτηση που η επιχείρηση στην οποία εργάζεται, με την ευρεία έννοια, θα δικαιούτο, διαμορφώνοντας ανάλογα τη μαρτυρία του.
Επομένως, η αξίωση που εδράζεται στην απώλεια ψαριών απορρίπτεται. Δεν προωθήθηκε διαζευκτική ή άλλη αξίωση στη βάση του κόστους υπηρεσιών εκτροφής των ψαριών που απωλέσθηκαν μέχρι την ημέρα της απώλειας τους ή διαφορετικά, ώστε να ήταν δυνατό να κοστολογηθεί ζημιά σε άλλη βάση.
Σε σχέση με τις ζημιές στις εγκαταστάσεις, αξιώνονται €34.718 πλέον Φ.Π.Α για την ανακατασκευή των ιχθυοκλωβών, €44.500 πλέον Φ.Π.Α για την αντικατάσταση, κατασκευή και τοποθέτηση, των τσιμεντόλιθων του αγκυροβολίου της μονάδας και €15.125 πλέον Φ.Π.Α για την αντικατάσταση των σχοινιών της μονάδας, στο σύνολο €94.343.
Η μαρτυρία για τις ζημιές στις εγκαταστάσεις προέρχεται, κατά κύριο λόγο από το Μ.Ε.8. Η απόρριψη της θέσης του σε σχέση με την κυριότητα των ψαριών, δεν οδηγεί χωρίς άλλο στο ότι πρόκειται για πρόσωπο επί της μαρτυρίας του οποίου δεν θα μπορούσε να βασιστεί το Δικαστήριο. Άλλωστε, η επιμέρους αξίωση υποστηρίζεται ως προς το ότι η ζημιά επεσυνέβηκε και από άλλη μαρτυρία, ενώ καθ' όσον αφορά το κόστος για τα επιμέρους υλικά που χρησιμοποιήθηκαν, παρουσιάστηκαν σχετικά, όπως εξηγείται στη συνέχεια, τιμολόγια.
Σημειώνεται ότι μέχρι να απεγκλωβιστεί το Εναγόμενο πλοίο από τους ιχθυοκλωβούς και αρχίσουν οι εργασίες αποκατάστασης, οι καταστραμμένοι ιχθυοκλωβοί μπορούσαν να επιθεωρηθούν και η ενδιαφερόμενη ασφαλιστική εταιρεία είχε δώσει οδηγίες στον Θαλασσέτη που επισκέφτηκε το πλοίο δύο ημέρες καθ' ον χρόνο αυτό ήταν εγκλωβισμένο μέσα στους ιχθυοκλωβούς. Η δυνατότητα της υπεράσπισης να επιθεωρήσει τις ζημιές και να διαμορφώσει άποψη έχει τη σημασία της, σε συνάρτηση και με το γεγονός ότι από πλευράς του Εναγόμενου πλοίου δεν παρουσιάστηκε μαρτυρία που να αντικρούει τη μαρτυρία εκ μέρους της Ενάγουσας για το κόστος κατασκευής νέων ιχθυοκλωβών. Η προσπάθεια της υπεράσπισης περιορίστηκε στην αμφισβήτηση των επιμέρους κονδυλίων που μαρτυρήθηκε από το Μ.Ε.8 ότι απαιτήθηκαν και οι υποβολές προς το Μ.Ε.8 σε σχέση με τις ζημιές και τα υλικά και εργατικά που ήταν αναγκαία για την αποκατάσταση τους γενικές.
Παρουσιάστηκε τιμολόγιο της ΓΕΣΙΚΑΤ ΕΠΕ που αφορά σε ορθοστάτες και σημαδούρες, για συγκεκριμένο ποσό (τεκμ.24). Επισημάνθηκε από την υπεράσπιση ότι έχει ημερομηνία 3.11.2021 και επομένως τα αντικείμενα που αγοράστηκαν από την Ενάγουσα στη βάση του δεν μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί για την ανακατασκευή των ιχθυοκλωβών που πραγματοποιήθηκε νωρίτερα και, επομένως, το τιμολόγιο δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη.
Η ζημιά και το δικαίωμα σε αποκατάσταση, συνήθως γεννάται κατά το αστικό αδίκημα. Εκτός στις περιπτώσεις μεταγενέστερων ή αλυσιδωτών επιπτώσεων ή ζημιών που χρειάζεται χρόνος για να αποκρυσταλλωθούν και που δεν είναι η υπόψη περίπτωση. Σε σχέση με τις ζημιές στους ιχθυοκλωβούς, η ζημιά συντελέστηκε με την πρόσκρουση του πλοίου σε αυτούς. Το κόστος αντικατάστασης δεν είναι η καθαυτό ζημιά, αλλά ένας τρόπος κοστολόγησης της, ώστε να αποδοθεί αποζημίωση σε χρήμα.
Αυτό που ενδιαφέρει κατά πρώτο λόγο είναι κατά πόσο για την ανακατασκευή των ιχθυοκλωβών απαιτούνταν νέοι ορθοστάτες ή και νέες σημαδούρες και πόσοι. Εφόσον διαφανεί ότι απαιτείτο συγκεκριμένος αριθμός, ό,τι απομένει είναι μαρτυρία για το πόσο κοστίζει στην αγορά ένας ορθοστάτης και πόσο μια σημαδούρα. Και εφόσον το τεκμ.24 είναι γνήσιο τιμολόγιο μιας εμπορικής εταιρείας, που εμπορεύεται τέτοια αντικείμενα και είναι και σε ημερομηνία κοντινή στο ατύχημα, συνιστά μαρτυρία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό της επιμέρους ζημιάς.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Μ.Ε.8, ορθοστάτες τοποθετούνταν κάθε δύο μέτρα στην περίμετρο των στεφανιών, οπόταν απαιτούνταν 34 για κάθε ιχθυοκλωβό. Η επιμέρους θέση φαίνεται να ενισχύεται από τις σχετικές φωτογραφίες (τεκμ11). Σύμφωνα με το τιμολόγιο, ένας ορθοστάτης χρεώνεται €155 (αναφέρεται μηδέν Φ.Π.Α). Συνεπώς, για 68 ορθοστάτες το κόστος αντικατάστασης είναι €10.540. Η επιμέρους απαίτηση αναφέρεται σε €164 για κάθε ορθοστάτη, που περιλαμβάνει και μεταφορικά, όμως ο Μ.Ε.8 περιορίστηκε στην αξία των ορθοστατών και δεν μπορεί να αποδοθεί οιονδήποτε περαιτέρω ποσό.
Το ίδιο ισχύει και για τα δίκτυα που καταστράφηκαν. Τα δύο τιμολόγια της Χ. και Θ. Τσιακαλής Ο.Ε., ημερ. 22.1.2022 και 5.2.2022 (τεκμ.25 και 26) για τα δίκτυα των 25 και 6 μιλίμετρων, για τους κλωβούς V01 και V04 αντίστοιχα, είναι μαρτυρία για την τιμή που τέτοια δίκτυα πωλούνταν στην αγορά, δηλαδή €6.800 και €5.900 αντίστοιχα. Ούτε αυτά έχουν Φ.Π.Α..
Εγέρθηκε από την υπεράσπιση ζήτημα κατά πόσο τα δίκτυα που καταστράφηκαν ήταν παλαιά και είχαν ζωή μικρότερη από καινούρια δίκτυα, που αντέχουν 3-5 χρόνια. Ο Μ.Ε.8 υποστήριξε ότι τα δίκτυα των ιχθυοκλωβών ήταν καινούρια και η μαρτυρία του γίνεται αποδεχτή.
Καθ' όσον αφορά τις πλαστικές σωλήνες, όπως αναφέρεται στο τιμολόγιο της Lordos United Plastics Ltd, ημερ.24.9.2021 (τεκμ.23), η σωλήνα των 250 μμ. κοστίζει €25,35 πλέον Φ.Π.Α το μέτρο, ενώ η σωλήνα των 110 μμ. κοστίζει €495 πλέον Φ.Π.Α τα 100 μέτρα. Κατασκευάστηκαν δύο στεφάνια με σωλήνα των 250 μμ. και δύο με σωλήνα των 110 μμ., όλα με περίμετρο 70 μ., για κάθε ιχθυοκλωβό. Το συνολικό κόστος σωλήνας ανέρχεται σε €8.484 πλέον €1.611,96 Φ.Π.Α. στο σύνολο €10.095,96.
Τέλος, σε σχέση με την κατασκευή των νέων ιχθυοκλωβών χρησιμοποιήθηκε πολυστερίνη αξίας €400. Δεν αναφέρθηκε κατά πόσο υπάρχει Φ.Π.Α.. Το Δικαστήριο αποδέχεται τη μαρτυρία του Μ.Ε.8 ότι δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η πολυστερίνη από τους κατεστραμμένους ιχθυοκλωβούς, όπως εισηγήθηκε η υπεράσπιση.
Σε σχέση με τα εργατικά για την κατασκευή των ιχθυοκλωβών (τέσσερις εργοδοτούμενοι για τρεις ημέρες) το ποσό των €594 ως υπερωριακή απασχόληση τους, όπως μαρτυρήθηκε από τον Μ.Ε.8, κρίνεται και λογικό και γίνεται αποδεχτό. Το ίδιο και το ποσό των €540 που αφορά στα έξοδα μεταφοράς και εγκατάστασης (καύσιμα του σκάφους μεταφοράς και υπερωρίες) των νέων ιχθυοκλωβών στη θάλασσα. Ότι στις εργασίες βοήθησαν και υπάλληλοι της Ενάγουσας, δεν εμποδίζει την ανάκτηση του κόστους των εργατοωρών τους, εφόσον οι εργασίες έγιναν εκτός των ωρών υπηρεσίας τους και πληρώθηκαν γι' αυτές υπερωρίες, όπως μαρτύρησε ο Μ.Ε.8.
Καθ' όσον αφορά τα τσιμεντομπλόκς, σημασία έχει πόσα χρειάζονταν για την αποκατάσταση. Το τιμολόγιο της Skyramix Ltd που παρουσιάστηκε (μέρος του τεκμ.28) για 23 κυβικά μέτρα τσιμέντο, επιμαρτυρεί την τιμή του τσιμέντου. Είναι γεγονός ότι με την ποσότητα που αναφέρεται στο τιμολόγιο θα μπορούσαν να κατασκευαστούν τέσσερα μόνο τσιμεντομπλόκς, αφού για το κάθε ένα απαιτούνται πέντε κυβικά μέτρα τσιμέντο. Αν δεν χρησιμοποιήθηκε άλλο τσιμέντο τότε αναμφίβολα μόνο τέσσερα κατασκευάστηκαν και όχι δέκα, όπως διατείνεται η Ενάγουσα. Έχουν παρουσιαστεί δύο καταστάσεις που ο οικονομικός διευθυντής της Ενάγουσας έχει ετοιμάσει για την κατασκευή και εγκατάσταση δέκα τσιμεντομπλόκς (τεκμ.28 και 29 αντίστοιχα). Η θέση του γίνεται αποδεχτή. Το κάθε τσιμεντομπλόκ κόστισε €1.600, ποσό που περιλαμβάνει το τσιμέντο (€330) και το οικοδομικό σίδηρο (€200) που χρησιμοποιήθηκε και τα εργατικά για την κατασκευή (€95) πλέον την αλυσίδα πρόσδεσης (€975). Στα υλικά αυτά υπάρχει Φ.Π.Α. που υπολογίζεται σε €304. Περαιτέρω, υπήρχαν €2.000 έξοδα για την τοποθέτηση του κάθε τσιμεντομπλόκ στη θάλασσα. Τα έξοδα αυτά εξηγήθηκαν κατά τρόπο πειστικό και δεν προσφέρθηκε συγκεκριμένη άλλη μαρτυρία από την υπεράσπιση παρά μόνο αμφισβητήθηκαν γενικά. Επομένως, γίνονται και αυτά αποδεχτά. Στο σύνολο είναι €39.040.
Καθ' όσον αφορά το ζήτημα της απόδειξης του κόστους των δύο ειδών των σχοινιών που χρησιμοποιήθηκαν, δεν έχει σημασία ότι το τιμολόγιο που παρουσιάστηκε (τεκμ.27) έχει ημερομηνία 28.7.2020, δηλαδή προγενέστερη του ατυχήματος και αγοραστής παρουσιάζεται άλλη εταιρεία, ενδεχόμενα συνδεδεμένη με την Ενάγουσα. Σημασία έχει ότι τα σχοινιά που καταστράφηκαν ανήκαν στην Ενάγουσα και είχαν συγκεκριμένη αξία, όπως αποδεικνύεται από την τιμή τους στην αγορά. Το σχοινί των 42 χιλ. κοστίζει €623,50 το ρολό και αυτό των 60 χιλ. €1041,10 (δεν αναφέρεται Φ.Π.Α). Χρησιμοποιήθηκαν 5 και 10 ρολά αντίστοιχα, κόστους €3.117,50 και €10.411 στο σύνολο €13.528,50.
Ο Μ.Ε.8 αναφέρθηκε και σε €10.000 «υπερωριακή αμοιβή και έξοδα υπαλλήλων των Εναγόντων για έλεγχο της Μονάδας Εκτροφής και του αγκυροβολίου αυτής, χρήση σκαφών, μεταφορικά, καταδυτικού εξοπλισμού, άλλα διάφορα έξοδα», όμως το συγκεκριμένο ποσό δεν ανιχνεύεται κάπου στην Αναφορά, πέραν του ότι για μερικά ζητήματα τα ποσά έχουν καλυφθεί από άλλα κονδύλια που έχουν επιδικαστεί.
Το Δικαστήριο περαιτέρω αποδέχεται τη μαρτυρία του Μ.Ε.8 ότι θα κόστιζε πολύ περισσότερο αν αγοράζονταν έτοιμοι ιχθυοκλωβοί από την Ελλάδα. Επομένως, προχωρώντας η Ενάγουσα στην κατασκευή νέων, έχει ουσιαστικά μετριάσει τη ζημιά της.
Με την Αναφορά διεκδικούνται ακόμα €38.000 ως διοικητικά έξοδα και ο Μ.Ε.8 αναφέρθηκε σε €30.000 χωρίς να αναφερθεί σε επιμέρους κονδύλια, αλλά καθορίζοντας τα ως ποσοστό (6%) της συνολικής ζημιάς της Ενάγουσας, όπως η τελευταία την καθόρισε, περιλαμβανομένης δηλαδή και της αξίωσης για τα ψάρια. Δεν έχει αποδειχτεί, ώστε να δικαιολογείται η απόδοση οιουδήποτε ποσού ως ειδική ζημιά σε αυτή τη βάση. Διεκδικούνταν ακόμα €1.800 πλέον Φ.Π.Α. για την ετοιμασία έκθεσης εκτίμησης από ειδικό εκτιμητή, αξίωση που δεν υποστηρίχτηκε από το Μ.Ε.8, που κατά την αντεξέταση του δέχτηκε ότι η Ενάγουσα δεν χρησιμοποίησε ειδικό εκτιμητή. Ό,τι άλλο διεκδικείτο με την Αναφορά, ήταν €423 ως το ποσό που καταβλήθηκε σε τράπεζα για την έκδοση της τραπεζικής εγγύησης που η Ενάγουσα κατέθεσε στη διαδικασία (τεκμ.30). Το έξοδο αυτό δεν μπορεί να επιδικαστεί ως ειδική ζημιά, αλλά αφορά στην ίδια τη δικαστική διαδικασία που ακολούθησε.
Το συνολικό ποσό που έχει αποδειχτεί είναι €87.438,46.
Εκδίδεται, συνεπώς, απόφαση υπέρ της Ενάγουσας και εναντίον του Εναγόμενου πλοίου για το ποσό των €87.438,46 με νόμιμο τόκο και έξοδα, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο, πλέον Φ.Π.Α., αν υπάρχει.
Χ. Μαλαχτός, Δ.
[1] Ναυτιλιακές σημάνσεις κινδύνων (Cardinal Marks).