|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2022:D223
iJustice
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Aίτηση Αρ. 62/2022)
6 Ιουνίου 2022
[Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ AΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ, ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964, ΤΑ ΑΡΘΡΑ 13 ΚΑΙ 14 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ ΝΟΜΟΥ, ΚΕΦ. 105
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ MANISH KUMAR, ΥΠΗΚΟΟ ΙΝΔΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ (ΧΩΚΑΜ) ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ/Η ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΠΑΡΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΛΑΣΗΣ, ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΟΝ ΥΠΟ ΚΡΑΤΗΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ (ΧΩΚΑΜ) ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ ΤΟΝ MANISH KUMAR ΕΚ ΙΝΔΙΑΣ, ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 5 ΚΑΙ 6 ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ, ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΥΠ' ΑΡ. 7, ΤΟ ΑΡΘΡΟ 15 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2008/115/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 16ΗΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008, ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 4(α), 7(1), 8(1)α, 9Δ(1), 9ΣΤ(2), 9ΣΤ(6)α ΚΑΙ 9ΣΤ(7)(α)(ι) ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 18ΠΣΤ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ ΝΟΜΟΥ ΚΕΦ. 105 ΩΣ ΕΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ 153(Ι)/2011 ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΘΡΩΝ 11, 30, 34 ΚΑΙ 35 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
____________________
Γκούνδρας για Μ. Παπαλοΐζου, για τον Αιτητή.
Σ. Πλατής εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ων η Αίτηση
___________________
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Ο Αιτητής αιτείται την έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus Ad Subjiciendum με το οποίο να κηρύσσεται η διάρκεια της κράτησης του παράνομη και καταχρηστική.
Ο Αιτητής, πολίτης των Ινδιών, αφίχθηκε στην Κύπρο νόμιμα το Φεβρουάριο του 2018 ως εργάτης και μέχρι τη 16.2.2019 κατείχε άδεια διαμονής ως τέτοιος. Τη 10.9.2018 τέλεσε πολιτικό γάμο με ευρωπαία πολίτη και την επομένη υπόβαλε αίτηση στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης για έκδοση άδειας διαμονής ως σύζυγος ευρωπαίου πολίτη. Ο ίδιος αναφέρεται σε ακύρωση της άδειας παραμονής του, εν αγνοία του, προκύπτει όμως από το περιεχόμενο σχετικής επιστολής του Τμήματος ημερ.24.6.2020 ότι δεν υπήρχε άδεια παραμονής που ακυρώθηκε, αλλά απορρίφθηκε η αίτηση για χορήγηση τέτοιας, για το λόγο ότι η σύζυγος του είχε αναχωρήσει από τη Δημοκρατία.
Είναι κοινό έδαφος ότι ο Αιτητής συνελήφθηκε την 16.7.2021 και αυθημερόν εκδόθηκε διάταγμα απέλασης του και διάταγμα κράτησης του για σκοπούς της απέλασης. Έκτοτε κρατείτο στο χώρο κράτησης απαγορευμένων μεταναστών Μενόγειας. Δεν έχει προσβάλει τα διατάγματα αυτά στο Διοικητικό Δικαστήριο που, όπως αναφέρει, του γνωστοποιήθηκαν την 21.7.2021. Καταχώρησε την παρούσα αίτηση γιατί, όπως διατείνεται, έχει εκπνεύσει το χρονικό περιθώριο των έξι μηνών που θα μπορούσε, βάσει του νόμου, να κρατείται για σκοπούς απέλασης και ζητεί να αφεθεί ελεύθερος.
Με την υποστηρικτική της Αίτησης του ένορκη δήλωση, ημερ.9.5.2022, ο Αιτητής δήλωσε ότι δεν είχε γίνει κάποια προσπάθεια απέλασης του από τις αρμόδιες αρχές, παρόλο που κατέχει σε ισχύ διαβατήριο. Παρουσίασε φωτοαντίγραφο ενδεικτικής σελίδας του. Υποστήριξε συγκεκριμένα ότι ουδέποτε οδηγήθηκε στο αεροδρόμιο για να απελαθεί και ποτέ δεν αντιστάθηκε σε οιαδήποτε επιχείρηση απέλασης του.
Διαφορετική εικόνα αναδύθηκε από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν με την ένορκη δήλωση που συνοδεύει την ένσταση της Δημοκρατίας. Επιστολή της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης ημερ.15.10.2021, αναφέρει ότι διευθετήθηκε η μεταφορά του, μαζί με άλλους συμπατριώτες του, σε συνεννόηση με την ινδική πρεσβεία, για να του εκδοθούν ταξιδιωτικά έγγραφα. Από μεταγενέστερη επιστολή της Υπηρεσίας ημερ.12.4.2022, προκύπτει ότι είχε προγραμματιστεί η απέλαση του στην Ινδία με αστυνομική συνοδεία τη 13.4.2022. Η αστυνομική συνοδεία είχε κριθεί απαραίτητη εφόσον δεν συνεργαζόταν για τον επαναπατρισμό του. Σε νέα επιστολή της Υπηρεσίας ημερ.16.5.2022, αναφέρεται ότι τη 13.4.2022 ο Αιτητής μεταφέρθηκε με συνοδεία τριών μελών της Υπηρεσίας στο αεροδρόμιο Λάρνακας με σκοπό να απελαθεί στη χώρα του με πτήση της οποίας ο αριθμός καταγράφεται. Όταν τα μέλη της Υπηρεσίας μαζί με τον Αιτητή προσέγγισαν την πύλη του αεροσκάφους, ο Αιτητής άρχισε να αντιδρά και να διαμαρτύρεται, με αποκορύφωμα να προσποιηθεί ότι είχε πάθει κρίση πανικού. Ως αποτέλεσμα, ο καπετάνιος του αεροσκάφους δεν επέτρεψε την είσοδο του στο αεροσκάφος και η απέλαση ματαιώθηκε. Ο Αιτητής μεταφέρθηκε με ασθενοφόρο στις πρώτες βοήθειες του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας, όπου ο επί καθήκοντι ιατρός, αφού τον εξέτασε του έδωσε εξιτήριο, αφού δεν διαγνώστηκε οτιδήποτε το παθολογικό. Μετά την εξέλιξη αυτή οδηγήθηκε και κρατείται στα αστυνομικά κρατητήρια Λακατάμιας. Αναφέρεται ακόμα στην επιστολή ότι γίνονται προσπάθειες μέσω άλλων αεροπορικών εταιρειών για να πραγματοποιηθεί η απέλαση και ότι εντός των ημερών αναμένονται εξελίξεις.
Με τη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου του, ο Αιτητής επιχειρεί να διαφοροποιήσει κάποιες από τις θέσεις του. Στην έκταση που γίνεται παραδοχή των γεγονότων της 13.4.2022 και της μεταφοράς του με συνοδεία στο αεροδρόμιο Λάρνακας για να απελαθεί, λαμβάνεται υπόψη ως εγκατάλειψη των αντίθετων ισχυρισμών του με δήλωση του δικηγόρου του. Στην έκταση που επιχειρείται να δικαιολογηθεί η όποια συμπεριφορά του και να αμφισβητηθούν επιμέρους περιστάσεις του συμβάντος, τα όσα αναφέρονται στην αγόρευση δεν θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη.
Η βασική επιχειρηματολογία του Αιτητή είναι ότι, εφόσον συνελήφθηκε την 16.7.2021, είχαν ήδη παρέλθει έξι μήνες όταν την 13.4.2022 επιχειρήθηκε από τις αρχές να τον απελάσουν. Τα γεγονότα της 13.4.2022, υποστηρίζει, δεν έχουν καμιά σημασία επί του προκειμένου, γιατί έπονται της χρονικής περιόδου μέσα στην οποία θα έπρεπε να ληφθούν τα διαβήματα για την απομάκρυνση του. Εφόσον δεν παρατάθηκε η κράτηση του θα έπρεπε να αφεθεί ελεύθερος.
Το διάταγμα κράτησης του Αιτητή εκδόθηκε δυνάμει των προνοιών του ’ρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ.105. Συμμόρφωση απαιτείται και με το ’ρθρο 18ΠΣΤ του Κεφ.105, που με το εδάφιο (1) εξουσιοδοτεί τον Υπουργό Εσωτερικών να εκδώσει διάταγμα με το οποίο να θέτει υπό κράτηση υπήκοο τρίτης χώρας υποκείμενο σε διαδικασίες επιστροφής. Αυτό μπορεί να γίνει «μόνο για την προετοιμασία της επιστροφής και/ή τη διεκπεραίωση της διαδικασίας απομάκρυνσης». Προβλέπεται ότι «Τέτοια κράτηση έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και διατηρείται μόνο καθόσον χρόνο η διαδικασία απομάκρυνσης εξελίσσεται και εκτελείται με τη δέουσα επιμέλεια». Και εφόσον πληρούνται οι όροι του εδαφίου (1) και η κράτηση είναι αναγκαία για να διασφαλιστεί η επιτυχής απομάκρυνση, αυτή μπορεί, σύμφωνα με το εδάφιο (7), να διαρκέσει μέχρι και έξι μήνες. Με το εδάφιο (4)(α) εναποτίθεται στον Υπουργό υποχρέωση επανεξέτασης κάθε διατάγματος κράτησης ανά δίμηνο Η κράτηση μπορεί, σύμφωνα με το εδάφιο (8), να παραταθεί από τον Υπουργό μόνο για πρόσθετο περιορισμένο χρόνο, που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, παρ΄όλες τις εύλογες προσπάθειες, η επιχείρηση απομάκρυνσης είναι πιθανό να διαρκέσει περισσότερο επειδή ο συγκεκριμένος υπήκοος της τρίτης χώρας αρνείται να συνεργαστεί ή καθυστερεί η λήψη αναγκαίων εγγράφων από τρίτες χώρες.
Από της έκδοσης του διατάγματος κράτησης του Αιτητή, έγινε επανεξέταση του δύο φορές, την 20.10.2021 και τη 14.3.2022 με την ίδια κατάληξη, ότι δεν υπάρχει περιθώριο για να εναλλακτικά της κράτησης του μέτρων. Εφόσον ο Αιτητής είχε συλληφθεί την 16.7.2021, ο Υπουργός θα έπρεπε να είχε επανεξετάσει το διάταγμα κράτησης του την 15.9.2021 και στη συνέχεια την 15.11.2021. Αυτό δεν έγινε και υπήρξε έτσι παραβίαση των επιτακτικών προνοιών του εδαφίου 4(α) του ’ρθρου 18ΠΣΤ του Κεφ.105. Σημαντικότερη παραβίαση του νόμου παρατηρήθηκε ωστόσο στη συνέχεια, όταν την 15.1.2022 εξέπνευσε η προβλεπόμενη στο εδάφιο (7) προθεσμία των έξι μηνών που θα μπορούσε ο Αιτητής να κρατείται, και αυτό υπό προϋποθέσεις. Και πάλι υπό προϋποθέσεις, η κράτηση του Αιτητή θα μπορούσε να παραταθεί δυνάμει του εδάφιου (8), όμως δεν υποστηρίχθηκε από τη Δημοκρατία ότι αυτό συνέβη.
Η «επανεξέταση» της 14.3.2022 πραγματοποιήθηκε μετά την εκπνοή της προθεσμίας των έξι μηνών και δεν θα μπορούσε να εξομοιωθεί με παράταση στην έννοια του εδάφιου (8). ’λλωστε ούτε και θα μπορούσε να τεκμηριωθεί οιαδήποτε από τις προϋποθέσεις για παράταση. Η μόνη μαρτυρούμενη άρνηση συνεργασίας του Αιτητή εκδηλώθηκε την 13.4.2022, εκ των υστέρων δηλαδή. Περαιτέρω, δεν χρειάζεται να διερευνηθεί κατά πόσο το σε ισχύ διαβατήριο του Αιτητή ήταν στην διάθεση των αρχών και επομένως ήταν αχρείαστο να αποταθούν στην πρεσβεία των Ινδιών για να εξασφαλίσουν γι' αυτόν ταξιδιωτικά έγγραφα, όπως φαίνεται να έπραξαν τον Οκτώβριο του 2021, αφού ακόμα και αν ήταν απαραίτητη η εξασφάλιση άλλων ταξιδιωτικών εγγράφων, δεν δικαιολογήθηκε γιατί οι αρχές δεν αποτάθηκαν νωρίτερα στην ινδική πρεσβεία, ούτε και γίνεται λόγος πότε εξασφαλίστηκαν τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγγραφα.
Το ’ρθρο 18ΠΣΤ του νόμου, εισάχθηκε με τον τροποποιητικό νόμο Ν.153(Ι)/2011, για σκοπούς εναρμόνισης ΅ε την πράξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας ΅ε τίτλο «Οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συ΅βουλίου, της 16ης Δεκε΅βρίου 2008, σχετικά ΅ε τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη ΅έλη για την επιστροφή των παρανό΅ως δια΅ενόντων υπηκόων τρίτων χωρών» και οι πρόνοιες του είναι επιτακτικές.
Η Δημοκρατία προσεγγίζει με λανθασμένο τρόπο την περίπτωση, υποστηρίζοντας ότι δεν έχει παρέλθει ο εύλογος χρόνος για την απέλαση του Αιτητή, παραγνωρίζοντας ότι η κράτηση υπηκόου τρίτης χώρας υποκείμενου σε διαδικασίες επιστροφής, δεν μπορεί να υπερβεί σε χρόνο τους έξι μήνες, εκτός και αν αυτή παραταθεί δυνάμει των προνοιών του εδαφίου (8) του ’ρθρου 18ΠΣΤ του Κεφ.105.
Η κράτηση του Αιτητή, αρχικά νόμιμη δυνάμει του διατάγματος ημερ.16.7.2021, έχει καταστεί παράνομη. Κατά την καταχώριση της αίτησης του και μέχρι και σήμερα ο Αιτητής κρατείται παράνομα. Κατά συνέπεια, η αίτηση επιτυγχάνει και εκδίδεται προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus με το οποίο διατάσσεται η άμεση απελευθέρωση του Αιτητή.
Επιδικάζονται 1500 έξοδα της αίτησης υπέρ του Αιτητή και εναντίον της Δημοκρατίας, πλέον το Φ.Π.Α. αν υπάρχει.
Χ. Μαλαχτός, Δ.