|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2022:D204
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση αρ. 39/2022)
(i-justice)
25 Μαίου, 2022
[Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.]
---------------------------------
Ν. Χαραλαμπίδου (κα), για τον Αιτητή.
Αγ. Ιωάννου, Δικηγόρος, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.
--------------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.: Ο Αιτητής, ο οποίος είναι υπήκοος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κογκό, συνελήφθη από την Κυπριακή Αστυνομία στις 30.6.2021, στον αερολιμένα Πάφου, όταν προσπάθησε να αναχωρήσει από την Κυπριακή Δημοκρατία με άλλο ονοματεπώνυμο, χρησιμοποιώντας πλαστό ευρωπαϊκό ταξιδιωτικό έγγραφο. Είχε δηλώσει στις Αρμόδιες Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, πως αφίχθηκε στις 7.4.2021 στην Κύπρο, μέσω του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου, και ότι πέρασε στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση περιοχές, στις 29.6.2021. Δεν νομίζω να αμφισβητείται πως αν δεν συλλαμβανόταν, δεν θα υπέβαλλε αίτηση για διεθνή προστασία στην Κύπρο, την οποία τελικά υπέβαλε στις 17.8.2021. Για σκοπούς όμως πληρότητας των γεγονότων, θα παραπέμψω στην απόφαση του Εφετείου ημερ. 20.1.2022 που αφορούσε στο διάταγμα κράτησης του Αιτητή ημερ. 27.8.2021. Είχε προηγηθεί, στις 9.11.2021, η απόρριψη της προσφυγής του Αιτητή κατά του διατάγματος κράτησης του από το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας. Σύμφωνα με την απόφαση του Εφετείου:
«Ο εφεσείων είναι υπήκοος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κογκό, δήλωσε ότι αφίχθηκε στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 29/06/2021 και συνελήφθη στις 30/06/2021 στον αερολιμένα Πάφου για το αδίκημα της πλαστοπροσωπίας, επιχειρώντας να χρησιμοποιήσει πλαστό ευρωπαϊκό έγγραφο για να ταξιδεύσει στη Γαλλία. Στις 19/07/2021 καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 3 μηνών για τα αδικήματα της πλαστοπροσωπίας, της παράνομης εισόδου και παράνομης παραμονής στη Δημοκρατία. Στις 10/08/2021 εκδόθηκε εναντίον του διάταγμα κράτησης και απέλασης δυνάμει του ΄Αρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, (Κεφ.105). Στις 17/08/2021 υπέβαλε αίτηση για παραχώρηση διεθνούς προστασίας, η οποία παραλήφθηκε στις 27.8.2021. Στις 27.8.2021 εκδόθηκε νέο διάταγμα κράτησης δυνάμει του ΄Αρθρου 9ΣΤ(2)(δ) του περί Προσφύγων Νόμου, επειδή κρίθηκε ότι 'εφόσον ο εφεσείων κρατείτο στο πλαίσιο της διαδικασίας επιστροφής, δυνάμει των άρθρων 18ΟΓ μέχρι 18ΠΘ του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, για να προετοιμαστεί η επιστροφή του και τεκμηριώνεται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι είχε ήδη την ευκαιρία πρόσβασης στη διαδικασία χορήγησης ασύλου, ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρείται ότι υποβάλλει αίτηση διεθνούς προστασίας, προκειμένου να καθυστερεί απλώς ή να εμποδίζει την εκτέλεση απόφασης επιστροφής'. Προσθέτως, αναφέρεται στο εν λόγω διάταγμα ότι 'λόγω καταδίκης σε ποινή φυλάκισης, μη ύπαρξης ταξιδιωτικών εγγράφων καθώς και διεύθυνση διαμονής και ενώ είχε την ευκαιρία να αποταθεί για άσυλο όταν εισήλθε στη Δημοκρατία και δεν το έπραξε, υπάρχει κίνδυνος διαφυγής και ως εκ τούτου δεν υπάρχει περιθώριο εναλλακτικών της κράτησης μέτρων'».
Στην απόφαση του Εφετείου καταγράφονται και τα πιο κάτω συμπεράσματα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου:
«................................
Από τα στοιχεία που η Διοίκηση είχε ενώπιον της φαίνεται ότι ο Αιτητής υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία στις 17/8/2021 αφού συνελήφθη από την Αστυνομία όταν προσπάθησε με πλαστά έγγραφα να ταξιδέψει με προορισμό το Παρίσι και αφού καταδικάστηκε σε τρίμηνη φυλάκιση και ακολούθως εκδόθηκαν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης δυνάμει του άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου.
Χωρίς βέβαια το Δικαστήριο να υπεισέρχεται σε θέματα που αφορούν στην κατ΄ ουσίαν εξέταση ζητημάτων που άπτονται του αιτήματος χορήγησης διεθνούς προστασίας, κρίνω ορθό τον ισχυρισμό των Καθ΄ ων η αίτηση ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι ότι η εν λόγω αίτηση φαίνεται ότι υπεβλήθη με σκοπό να καθυστερήσει απλώς ή να εμποδίσει την εκτέλεση απόφασης επιστροφής, και αυτό καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι αυτή υπεβλήθηκε μετά την έκδοση εναντίον του Αιτητή διαταγμάτων κράτησης και απέλασης δυνάμει του άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου ημερομηνίας 10/8/2021.
................................
Η όλη συμπεριφορά του Αιτητή η οποία προκύπτει από το ιστορικό της περίπτωσης του καταδεικνύει ξεκάθαρα ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι ότι πρόκειται για πρόσωπο που υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας, προκειμένου να καθυστερεί απλώς ή να εμποδίζει την εκτέλεση απόφασης επιστροφής. .....................»
Το Εφετείο κατέληξε πως τα πιο πάνω συμπεράσματα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου ήταν, υπό τις περιστάσεις της υπόθεσης, εύλογα και θεμιτά. Σε συμφωνία επίσης με τις θέσεις του Πρωτόδικου Δικαστηρίου, σημείωσε και τα ακόλουθα σε σχέση με το κατά πόσο θα μπορούσαν να είχαν ληφθεί εναλλακτικά της κράτησης μέτρα:
«Περαιτέρω το Δικαστήριο ασχολήθηκε εκτενώς με το θέμα των εναλλακτικών της κράτησης μέτρων. Αφού έθεσε τις σχετικές αρχές, επισήμανε τις συνθήκες της υπόθεσης και αναφέρθηκε και σε σχετικά έγγραφα εντός του φακέλου. Στα πλαίσια απασχόλησε και η αρχή της αναλογικότητας καταλήγοντας ότι συνολικά οι συνθήκες της υπόθεσης, (όπως το ότι ο Eφεσείων είχε υποβάλει αίτηση για διεθνή προστασία, αφού κατέστη απαγορευμένος μετανάστης μετά τη σύλληψη του ως άνω), εμπεριείχαν λογικά τον κίνδυνο διαφυγής του ανά πάσα στιγμή και οι εναλλακτικές επιλογές αντί της κράτησης, δεν θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν το σκοπό του Νόμου. (βλ. C-18/16 K. ν. Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, 14.9.2017, S.K. v. Russia, αρ.52722/15, 14.2.2017, M.K. v. Russia, αρ. 35346/16, 27.2.2018, A.S. v. Russia, αρ.17833/16, 21.5.2019, Ζ.Α. a.o. v. Russia, αρ. 61411/15 a.o. 21.11.2019 και επίσης το Εγχειρίδιο "Handbook on European Law relating to Asylum, Borders and Immigration" ed.2020, σελ.195-232).»
Με την παρούσα αίτηση, η οποία αφορά σε προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus ad Subjiciendum, το Ανώτατο Δικαστήριο καλείται να εξετάσει τη νομιμότητα κράτησης του Αιτητή. Πρόκειται για διαδικασία με την οποία επιδιώκεται η άμεση απελευθέρωση ενός αιτητή από παράνομη ή αδικαιολόγητη κράτηση, σε φυλακή ή σε ιδιωτικό χώρο, από Αρχή ή ιδιώτη (Δημητράκης Χ΄΄ Σάββας (1993) 1 ΑΑΔ, 102 και XXX Al Lakoud v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Πολιτική Έφεση αρ. 77/20, απόφαση ημερ. 8.6.2021, ECLI:CY:AD:2021:A231).
Ο Γενικός Εισαγγελέας στις 18.4.2021 καταχώρισε Ένσταση, η οποία βασίζεται σε αρκετούς λόγους, εννέα τον αριθμό. Ανάμεσα σ΄ αυτούς υπάρχουν και λόγοι ένστασης σύμφωνα με τους οποίους, η διάρκεια κράτησης του Αιτητή οφείλεται σε δικές του ενέργειες και διαβήματα, και εν πάση περιπτώσει αυτή είναι εύλογη και/ή νόμιμη και/ή αναγκαία, καθότι διαπιστώθηκε ότι υπάρχει κίνδυνος διαφυγής και παρεμπόδισης των διαδικασιών απέλασης του.
Η Ένταση υποστηρίζεται από ένορκη δήλωση του κ. Α. Μαζέρη, Λειτουργού στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης. Δεν θα παραθέσω το περιεχόμενο της ένορκης του δήλωσης, η οποία καλύπτει με ιδιαίτερη λεπτομέρεια τα γεγονότα, και μάλιστα με αναφορά σε συγκεκριμένα έγγραφα τα οποία επισυνάπτονται ως τεκμήρια. Με άδεια του Δικαστηρίου καταχωρίστηκε στις 20.4.2021 συμπληρωματική ένορκη δήλωση. Σ΄ αυτήν γίνεται αναφορά στις δύο προηγούμενες αποφάσεις του Διευθυντή του Τμήματος Αρχείου και Πληθυσμού για κράτηση του Αιτητή. Πρόκειται για τα διατάγματα ημερ. 11.11.2021 και 4.2.2022, τα οποία επισυνάπτονται ως τεκμήρια 'Α' και 'Β' στη συμπληρωματική ένορκη δήλωση. Να σημειωθεί πως στις 4.4.2022 ο Διευθυντής του Τμήματος Αρχείου και Πληθυσμού αποφάσισε τη συνέχιση της κράτησης του Αιτητή.
Αναφέρω από τώρα ότι έχω θέσει ενώπιον μου και τα όσα ανέφεραν οι ευπαίδευτοι δικηγόροι με τις εμπεριστατωμένες αγορεύσεις τους. Το ίδιο ισχύει και για τη Νομολογία στην οποία με παρέπεμψαν.
Η κράτηση είναι περιορισμός του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος της ελευθερίας και σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι αυτοσκοπός. Η στέρηση της ελευθερίας θα πρέπει να έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια, και να υφίσταται καθ΄ ον χρόνο η διαδικασία απομάκρυνσης προωθείται με τη δέουσα επιμέλεια. Η δικαστική κρίση σε σχέση με το κατά πόσο η κράτηση έχει υπερβεί τον εύλογο χρόνο για σκοπούς απομάκρυνσης από τη χώρα, είναι κρίση που θα πρέπει να βασίζεται επί των ιδιαίτερων γεγονότων της κάθε υπόθεσης, όπως αυτά τίθενται ενώπιον του Δικαστηρίου (Khlaief (Αρ. 1) (2003) 1(Γ) ΑΑΔ, 1402).
Τα ιδιαίτερα γεγονότα της παρούσας αίτησης, διαφοροποιούνται από τα γεγονότα της υπόθεσης Todorovic (2014) 1 ΑΑΔ, 304, όπου εκεί αποφασίστηκε ότι η διοίκηση ενήργησε με σκοπιμότητα, αφού εξέδωσε νέο διάταγμα κράτησης και απέλασης με μοναδικό στόχο να παρακάμψει προηγούμενη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με την οποία είχε διαταχθεί η απελευθέρωση του Αιτητή (Todorovic (2013) 1(Γ) ΑΑΔ, 2578). Εδώ, όλες οι ενέργειες της διοίκησης ουδόλως αποκαλύπτουν σκοπιμότητα εκ μέρους της.
Ως ελέχθη, ο Αιτητής στις 30.6.2021 συνελήφθη στον αερολιμένα Πάφου για πλαστοπροσωπία, παράνομη είσοδο και παράνομη παραμονή στη Δημοκρατία, καθώς επιχειρούσε να εγκαταλείψει την Κυπριακή Δημοκρατία με τελικό προορισμό τη Γαλλία. Στις 19.7.2021 καταδικάστηκε για τα πιο πάνω αδικήματα, σε ποινή φυλάκισης 3 μηνών. Ακολούθως η Διοίκηση προέβη σε όλα εκείνα τα μέτρα για τα οποία έχει ήδη γίνει αναφορά. Ο Αιτητής υπέβαλε αιτήματα και δρομολόγησε διαδικασίες για τις οποίες επίσης έχει ήδη γίνει αναφορά.
Ο Αιτητής στην παράγραφο 21 της ένορκης δήλωσης που υποστηρίζει την αίτηση του, αναφέρει πως «οι Αρχές της Δημοκρατίας και όχι οι δικές του ενέργειες ή παραλείψεις, είναι που παρατείνουν αδικαιολόγητα την κράτηση του και προκάλεσαν καθυστερήσεις στις διαδικασίες από δικά τους λάθη και/ή παραλείψεις και/ή κακές πρακτικές». Τίποτε από τα πιο πάνω ισχύει. Για την όποια καθυστέρηση στην εκδίκαση της Προσφυγής που καταχώρισε προσωπικά ο Αιτητής κατά της απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου στο αίτημα του για διεθνή προστασία, την ευθύνη φέρει αποκλειστικά ο ίδιος, ο οποίος μέσω της συνηγόρου που διόρισε ζήτησε και πέτυχε αναβολή της εκδίκασης της Προσφυγής για να καταχωρίσει αίτηση τροποποίησης, η οποία τελικά καταχωρίστηκε και είναι ορισμένη για ακρόαση στις 15.6.2022 αφού η άλλη πλευρά, ως είχε κάθε δικαίωμα, έχει καταχωρίσει ένσταση.
Τα γεγονότα της υπόθεσης στην Πολιτική Αίτηση αρ. 29/22, Αναφορικά με την Αίτηση του ΧΧΧ Darraj, απόφαση ημερ. 10.5.2022, στην οποία παρέπεμψε η ευπαίδευτη συνήγορος του Αιτητή, ουδεμία ομοιότητα έχουν με τα γεγονότα της παρούσας. Εκεί η Διοίκηση δεν προώθησε την απέλαση του Αιτητή, ο οποίος παρέμενε υπό κράτηση από τις 29.9.2021. Από τα στοιχεία που είχαν τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου, δεν προέκυψε οποιαδήποτε ενέργεια της Διοίκησης προς επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού. Να σημειωθεί επίσης πως η Προσφυγή που είχε καταχωρίσει ενώπιον του Δ.Δ.Δ.Π., κατά της απόφασης για απόρριψη του αιτήματος του για διεθνή προστασία, απερρίφθη στις 15.4.2021 λόγω μη προώθησης της, χωρίς να εκκρεμεί οτιδήποτε άλλο.
Το ίδιο ισχύει και για την Πολιτική Αίτηση αρ. 1/19, Αναφορικά με την Αίτηση του ΧΧΧ Khoshorauli, απόφαση ημερ. 24.1.2019. Εκεί διατάχθηκε η απελευθέρωση του Αιτητή αφού, όπως καταγράφεται στην απόφαση, η συνέχιση της κράτησης του «. για ένα ολόκληρο χρόνο προκειμένου να εξεταστεί μια αίτηση για άσυλο και με δεδομένο το φόρτο εργασίας για ενωρίτερη εξέταση, θα έπρεπε να διερευνηθεί η δυνατότητα εφαρμογής εναλλακτικών μέτρων που να αναλογούν πλέον στις περιστάσεις».
Διερωτήθηκε η ευπαίδευτη συνήγορος του Αιτητή σε τι ενέργειες έχει προβεί η Διοίκηση για άμεση απέλαση του, σε περίπτωση που απορριφθεί η Προσφυγή του από το Δ.Δ.Δ.Π.. Πρόκειται περί υποθετικού σεναρίου. Εάν και εφόσον απορριφθεί η Προσφυγή του, και η Διοίκηση εμμένει στην κράτηση του χωρίς να προβαίνει σε μέτρα για την απέλαση του, τότε όλα αυτά θα εξεταστούν τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Σε συμφωνία με τα όσα ανέφερε ο ευπαίδευτος δικηγόρος που εκπροσωπεί τον Γενικό Εισαγγελέα, βρίσκω ότι εδώ ο καταδικασθείς για σοβαρά ποινικά αδικήματα Αιτητής, ο οποίος δεν έχει έγκυρα ταξιδιωτικά έγγραφα και μόνιμη διεύθυνση διαμονής, δεν απελάθηκε μέχρι σήμερα λόγω της υποβολής των δικών του αιτημάτων και ενεργειών. Όπως υπέδειξε και το Εφετείο στην απόφαση του ημερ. 20.1.2022 (πιο πάνω), «. ο χρονικός συσχετισμός του Εφεσείοντα ανάλογα με αιτήματα που αποτύγχαναν, ειδικότερα την προσφυγή σε αίτημα ασύλου μόνο μετά τα ως άνω γεγονότα, μπορούσε να οδηγήσει το Δικαστήριο στο συμπέρασμα ότι ορθά κρίθηκε από το διοικητικό όργανο πως υφίστανται λόγοι ότι υπέβαλε την αίτηση του με σκοπό την καθυστέρηση ή την παρεμπόδιση της απέλασης του από τη Δημοκρατία». Ισχύουν και εδώ τα όσα λέχθηκαν στην Πολιτική Έφεση αρ. 236/15, Habibi Pour Ali Fasel v. Κυπριακής Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 31.3.2018.
Εν κατακλείδι, δεν βρίσκω ότι, υπό το φως όλων των πιο πάνω, η διάρκεια κράτησης του Αιτητή από τις 27.8.2021 (που είναι και το παράπονο του), έχει υπερβεί τον εύλογο χρόνο. Η νομίμως αρξαμένη κράτηση του Αιτητή συνεχίζει να είναι νόμιμη.
Η Αίτηση κρίνεται αβάσιμη και απορρίπτεται.
Τα έξοδα του διερμηνέα να καταβληθούν από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.
/ΕΑΠ.