|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Mαρκουλίδης Πάρης ν. Aντώνη Π. Mαρκουλίδη κ.ά. (1998) 1 ΑΑΔ 1386
Δημητρίου Δημήτρης ν. Έμιλυς Περδίου (2005) 1 ΑΑΔ 1418
Xαραλάμπους Χριστίνα ν. Χαράλαμπου Χαραλάμπους (2010) 1 ΑΑΔ 951
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:DOD:2022:13
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(΄Εφεση Αρ. 21/2021)
10 Μαϊου, 2022
[Τ. ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Χ.ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ. ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
Σ. Ε.
Εφεσείουσα
και
Π.Χ.
Eφεσίβλητος
---------------------
Μ.Μαρκουλλής με Μ.Χ΄Κωνσταντή (κα), για Γ.Φ.Πιττάτζιη ΔΕΠΕ, για την Εφεσείουσα
Ν.Γ.Νικολάου, για τον Εφεσίβλητο
----------------------
Η απόφαση είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τη Δικαστή
Ψαρά-Μιλτιάδου.
-----------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.: Το Οικογενειακό Δικαστήριο κατόπιν ακρόασης, έκρινε πως ο Εφεσίβλητος/καθ΄ου η αίτηση θα πρέπει να καταβάλλει συνεισφορά εκ ποσού €372 μηνιαίως για τη διατροφή των δύο ανήλικων τέκνων του, ηλικίας 8 και 6 ετών αντίστοιχα. Δυνάμει ευρημάτων που προηγήθηκαν κατέληξε πως τα έξοδα ανηλίκων ήσαν €895 μηνιαίως. Τα εισοδήματα της Εφεσείουσας μητέρας τους εκρίθη ότι ήσαν €1,000 μηνιαίως (πλέον ένα επίδομα €125 μηνιαίως).
Τελικά ανέφερε τα εξής:
«Ο καταμερισμός του ποσού που θα καταβάλλει ο κάθε γονέας για την κάλυψη των εξόδων των ανηλίκων θα προκύψει από την πιο κάτω μαθηματική φόρμουλα:
Εισόδημα γονέα X σύνολο αναγκών τέκνων
Σύνολο εισοδημάτων των γονέων
Δηλαδή:
α) Η Αιτήτρια θα συνεισφέρει €523 το μήνα. Ο Καθ'ου η αίτηση θα συνεισφέρει €372 το μήνα.
β) Για τα οδοντιατρικά έξοδα του Γ. η Αιτήτρια θα καλύψει το 58% αυτών και ο Καθ'ου η αίτηση θα καλύψει τα 42%.
γ) Για την λογοθεραπεία της Ε, η Αιτήτρια θα καλύψει το 58% αυτών και ο Καθ΄ου η αίτηση το 42% αυτών».
Με την αίτηση της, η Εφεσείουσα ζητούσε συνεισφορά εκ ποσού €800 και ανέφερε ως έξοδα των ανηλίκων το ποσό των €1.455 το μήνα, το δικό της μισθό στο ποσό των €1.000 το μήνα, ενώ του εφεσίβλητου στο ποσό των €2,000.
Η νομική βάση της Αίτησης συναντάται κυρίως στα ΄Αρθρα 33 και 37 του περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμου του 1990, Ν.216/90, (ο Νόμος).
«33.—(1) Οι γονείς έχουν υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους από κοινού ο καθένας ανάλογα µε τις δυνάµεις του».
΄Αρθρο 37:
«37.—(1) Η διατροφή προσδιορίζεται µε βάση τις ανάγκες του δικαιούχου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του και τις οικονοµικές δυνατότητες που υπάρχουν για διατροφή προσώπου.
(2) Η διατροφή περιλαµβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση και ευηµερία του δικαιούχου και επιπλέον, ανάλογα µε την περίπτωση, τα έξοδα για την εν γένει εκπαίδευσή του.
(3) Σε περίπτωση που ο γονέας εναντίον του οποίου έχει εκδοθεί διάταγµα διατροφής λαµβάνει 13ο ή και 14ο µισθό ή το ∆ικαστήριο κρίνει εύλογο, το διάταγµα διατροφής δυνατόν να περιλαµβάνει και αντίστοιχη επιπρόσθετη 13η ή και 14η καταβολή, ως το ∆ικαστήριο ήθελε ορίσει».
Στην πρόσφατη απόφαση του Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου Α.Γ. ν. Σ-Α.Τ. Έφ. Αρ.36/2018, ημερ. 7.5.2020, αφού γίνεται αναφορά στις ως άνω σχετικές διατάξεις του Νόμου, καταγράφονται και τα ακόλουθα:
«Η διατροφή, σύμφωνα με την έννοια που δίδει ο νόμος, δεν καλύπτει μόνο τη δαπάνη για την τροφή. Περιλαμβάνει κάθε αναγκαία βιοτική δαπάνη όπως τροφή, στέγη, ντύσιμο, φωτισμό, θέρμανση, ψυχαγωγία, νοσηλείες και φάρμακα, συγκοινωνία, επικοινωνία, έξοδα για γενική μόρφωση και επαγγελματική εκπαίδευση. Ο νομοθέτης με την διατύπωση του Νόμου καθόρισε τόσο το πλάτος της διατροφής όσο και το επίπεδο της πάντοτε μέσα στα μέτρα του δυνατού (βλ. Κουμάντου Παραδόσεις Οικογενειακού Δικαίου, 2ος Τόμος σελ. 44 κ.ε) Το μέτρο με το οποίο θα καθοριστεί η διατροφή δεν μπορεί να αποτιμάται με απόλυτους αριθμούς, ούτε αναμένεται η απόδειξη των κονδυλίων με περισσή αυστηρότητα, ενώ η κοινή λογική και η πείρα της ζωής είναι παράγοντες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες των συγκεκριμένων ενώπιον του Δικαστηρίου ατόμου (βλ. Μαρκουλίδης ν. Μαρκουλίδη κ.α. (1998) 1 Α.Α.Δ. 1386 και Παναγιώτου ν. Σφικτού (2001) 1 Α.Α.Δ. 625) όπως λέχθηκε στην Χαραλάμπους ν. Χαραλάμπους (2010) 1 Α.Α.Δ. 951».
Η Εφεσείουσα δεν έμεινε ικανοποιημένη από την πρωτόδικη κρίση την οποία προσβάλλει με δύο λόγους έφεσης.
Με βάση τον πρώτο λόγο, η Εφεσείουσα παραπονείται πως το πρωτόδικο Δικαστήριο αδικαιολόγητα δεν επιδίκασε συνεισφορά του Εφεσίβλητου σε κονδύλι που αφορούσε μηνιαία έξοδα για τη συντήρηση των ανηλίκων, με αποτέλεσμα το εκδοθέν διάταγμα να είναι λανθασμένο. Συγκεκριμένα, κατά τη θέση της, το Δικαστήριο δεν συμπεριέλαβε κονδύλι που είχε σχέση με τα έξοδα των παιδιών «για το χαρτζιλίκι και τη ψυχαγωγία τους» που επωμίζετο μηνιαίως η Εφεσείουσα. Η αιτιολογία που δόθηκε πρωτοδίκως ήταν ότι το έξοδο αυτό δεν δικογραφείται.
Στη δικογραφία της Αίτησης, η Εφεσείουσα αναφέρει στην παρ.8 ότι τα έξοδα των ανηλίκων είναι «περί τα €1.455 το μήνα για τη συντήρηση, σχολείο, ψυχαγωγία και διατροφή ή και άλλα». Ακολουθεί η παρ.9 η οποία έχει ως εξής:
«Παρ.9 Ενδεικτικά η Αιτήτρια αναφέρει ότι καταβάλλει:
(α) για τα σχολεία-φροντίδα και των δύο ανηλίκων μαζί με τις εκδρομές, γιορτές περί τα €330 το μήνα (€145 είναι για τον Γ. και €165 για την Έ. για ολοήμερο).
(β) Ολυμπιακή γυμναστική για την Ε. και Ολυμπιακή γυμναστική για τον Γ. €80 το μήνα ήτοι €40 έκαστος.
(γ) Φαγητό και άλλα έξοδα όπως αγορά ειδών καθαρισμού κλπ, περί τα €400 το μήνα και για τα δύο ανήλικα.
(δ) Ενδυμασία και υπόδηση €150 το μήνα και για τα δύο ανήλικα.
(ε) Ρεύμα €60 το μήνα.
(ζ) Νερό €15 το μήνα.
(η) Μεταφορικά €100 μηνιαίως».
Παρατηρούμε πως η Εφεσείουσα, πλήρως και αναλυτικά, καταγράφει τα ειδικά έξοδα των παιδιών που περιλαμβάνουν ακόμα και «το λογαριασμό νερού ή μεταφορικών». Σ΄αυτά τα αναλυτικά έξοδα δεν περιλαμβάνει ξέχωρο κονδύλι για χαρτζιλίκι και ψυχαγωγία των παιδιών.
Το Οικογενειακό Δικαστήριο, στην απόφαση του, αναφέρεται σε ένα έκαστο από τα αξιούμενα κονδύλια (α)-(η) τα οποία αναλύει σε επτά πυκνογραμμένες σελίδες. Καταλήγει δε αμέσως μετά να αναφέρει ότι θέσεις που δεν δικογραφούνται δεν θα εξετασθούν. Οπότε δεν εξέτασε τα κονδύλια, μεταξύ άλλων, που αφορούν γενικά τη ψυχαγωγία των παιδιών και το χαρτζιλίκι. (Βλ. ΄Ο. ν. Λ. (2012)1 Α.Α.Δ. 169).
Δεν θεωρούμε βάσιμο το λόγο έφεσης. Η Εφεσείουσα στα επιμέρους κονδύλια περιλάμβανε αναφορές και για τη ψυχαγωγία των παιδιών, όπως π.χ. για το κονδύλι (α) για τα σχολεία, εκδρομές, γιορτές κ.ά., όπου γίνεται αναφορά σε παιδική λέσχη που πήγαιναν τα παιδιά και ότι, κατά διαστήματα η μητέρα καλείται να καταβάλλει διάφορα ποσά για επιπρόσθετες δραστηριότητες, θέατρο, γυμναστική και ψυχαγωγία κ.λπ. Επίσης, το Δικαστήριο ασχολήθηκε και με κονδύλια για εξωσχολικές δραστηριότητες, γυμναστική και άλλες των παιδιών.
Σ΄αυτό λοιπόν το καθορισμένο και επακριβές πλαίσιο κονδυλιών και της αντίστοιχης αναλυτικής πραγματείας του πρωτόδικου Δικαστηρίου επ΄αυτών, θεωρούμε πως δεν παρείχετο δυνατότητα στο πρωτόδικο Δικαστήριο να απασχοληθεί εκ νέου, και εκτός των καθορισμένων ως άνω κονδυλίων, γενικά και αόριστα, με άλλο κονδύλι που περιλάμβανε, με έτερη ταξινόμηση, θέματα για τα οποία υπήρξε δικανική κρίση.
Αυτή προφανώς τη συλλογιστική είχε το Δικαστήριο απορρίπτοντας, ως εκτός της δικογραφίας, το συγκεκριμένο κονδύλι.
΄Εστω και υπό την ευρύτερη έννοια που εξηγήσαμε, θεωρούμε ότι ο πρώτος λόγος έφεσης θα πρέπει να απορριφθεί και απορρίπτεται.
Ο δεύτερος λόγος έφεσης αφορά τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου σε σχέση με τα εισοδήματα των διαδίκων.
Να θυμίσουμε ότι η υποχρέωση διατροφής των παιδιών ανήκει και στους δύο γονείς, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του καθενός (βλ. Δ. ν. Π. (2005)1 Α.Α.Δ. 418).
Για το θέμα των εισοδημάτων της ιδίας, η Εφεσείουσα, αδικαιολογήτως παραπονείται ότι λανθασμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο δέχθηκε πως το μηνιαίο εισόδημα της ήταν €1.000. Πραγματικά απορούμε πώς είναι δυνατό να αμφισβητείται αυτή η πτυχή της δικαστικής κρίσης, αφού ήταν δική της δικογραφημένη θέση (παρ.13 της Αίτησης) ότι ο μηνιαίος μισθός ήταν €1.000. Συνεπώς το θέμα θα έπρεπε να τελείωνε εδώ.
Ως προς τη δεύτερη πτυχή του παραπόνου εκ του λόγου που αφορά τα εισοδήματα του Εφεσιβλήτου, θα αναφέρουμε πως το πρωτόδικο Δικαστήριο έδωσε πειστική και πλήρη εξήγηση στη τεκμηρίωση της θέσης πως ο Εφεσίβλητος έχει εισοδήματα €800 το μήνα.
Η Εφεσείουσα είχε το βάρος να καταδείξει ουσιώδη σφάλματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου, ή έκδηλα λανθασμένα ευρήματα ή αιτιολογία. Τίποτε από αυτά δεν έχει επιτύχει. Το πρωτόδικο Δικαστήριο βασίστηκε σε τεκμήρια που κατέθεσε ο Εφεσίβλητος και εξήγησε πολύ αναλυτικά γιατί δεν στοιχειοθετήθηκε ο ισχυρισμός της Εφεσείουσας για «έξτρα εργασία» του Εφεσιβλήτου. Εύλογα κρίνουμε τα σχόλια του Οικογενειακού Δικαστηρίου για τις αντιφάσεις και τα κενά που παρουσίαζε η θέση της Εφεσείουσας επ΄αυτής της πτυχής.
Όπως έχει με γλαφυρό λόγο νομολογηθεί στην Ο. ν. Λ.. ανωτέρω, το Δικαστήριο σε αιτήσεις διατροφής επιτελεί ένα ρόλο «ρυθμιστή» μεταξύ εκατέρωθεν αναγκών των παιδιών και εισοδημάτων των γονέων. Αναφέρονται τα εξής:
«Έχει νομολογιακώς προσδιοριστεί και αναφερόμαστε στην υπόθεση Π. ν. Σ. (2001) 1 Α.Α.Δ. 625, ότι είναι σύνηθες σε υποθέσεις αυτής της μορφής να γίνεται προσπάθεια παρουσίασης εκ μέρους των ενδιαφερομένων παραπλανητικών στοιχείων ως προς τα εισοδήματα τους αλλά και αφετέρου μια εκδήλωση συγκρουομένων εκδοχών ως προς τις ανάγκες. Στην υπόθεση αυτή σημειώθηκε, ότι πολλές φορές ο προσδιορισμός της εισοδηματικής ικανότητας δεν μπορεί να γίνει με απόλυτους αριθμούς. Βλ. επίσης Χαραλάμπους ν. Χαραλάμπους (2010) 1 Α.Α.Δ. 951. Λαμβάνονται υπόψη όλα τα στοιχεία και το Δικαστήριο προχωρεί με βάση την κοινή λογική και πείρα. Η εκτίμηση δε των αναγκών όπως τονίστηκε στην υπόθεση Δ. ν. Π. (2005)1(Β) Α.Α.Δ. 1418, θα πρέπει να γίνεται με αντικειμενικό τρόπο».
Αυτό ακριβώς το ρόλο επιτέλεσε και εν προκειμένω το Οικογενειακό Δικαστήριο, με βάση τη μαρτυρία που αποδέχθηκε αιτιολογώντας το γιατί. Συνεπώς, δεν παρέχεται πεδίον επέμβασης
Για τους λόγους που έχουμε εξηγήσει ομοίως θεωρούμε ότι και ο δεύτερος λόγος έφεσης είναι έκθετος σε απόρριψη και απορρίπτεται.
Η έφεση απορρίπτεται με €700 έξοδα υπέρ Εφεσιβλήτου πλέον ΦΠΑ, αν υπάρχει.
ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.
ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ.