|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2021:D438
(ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΙΤΗΣΗ ΑΡ. 147/21)
5 Οκτωβρίου, 2021
[Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.]
1. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΔΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ν. Χαραλαμπίδου (κα) με Αργ. Μιχαήλ (κα), για την Αιτήτρια.
Α. Σαξιατέ (κα) για Γενικό Εισαγγελέα, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Αιτήτρια παρούσα.
------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Αποτέλεσε κοινό τόπο ότι η αιτήτρια παρέμενε παράνομα στην Κύπρο ενώ κλήθηκε να αναχωρήσει ως παρανόμως διαμένουσα. Δεν χρειάζεται για τους σκοπούς της παρούσας να επεκταθώ στο προηγηθέν ιστορικό. Σημασία έχει ότι στις 31.10.2020 εκδόθηκαν εναντίον της και της επιδόθηκαν διατάγματα κράτησης και απέλασης, δυνάμει του άρθρου 14 και του άρθρου 18ΠΣΤ(1) των περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμων όπως έχουν τροποποιηθεί. Έκτοτε παραμένει υπό κράτηση μέχρι την καταχώριση της παρούσας αίτησης στις 14.7.2021 και μέχρι σήμερα.
Ως εκ τούτου, η περίοδος των έξι μηνών που προβλέπεται στο άρθρο 18ΠΣΤ(7)[1] έχει παρέλθει. Είχε λήξει στις 30.4.2021, πολύ πριν την καταχώριση της παρούσας αίτησης.
Η πλευρά της αιτήτριας εισηγείται πως, ως εκ τούτου, η συνέχιση της κράτησης κατέστη παράνομη και θα πρέπει να διακοπεί με την έκδοση διατάγματος habeas corpus.
Η άλλη πλευρά ισχυρίζεται ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι λόγοι της καθυστέρησης, οι οποίοι είτε είναι αντικειμενικοί, είτε είναι το αποτέλεσμα διαβημάτων και ενεργειών της αιτήτριας, ως επίσης απροθυμίας της να συνεργαστεί για την απομάκρυνση της από την Κύπρο, και ότι, εν πάση περιπτώσει, λόγω της καθυστέρησης έλαβε χώρα επανεξέταση της κράτησης και αποφασίστηκε η παράταση της στις 8.6.2021, με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 18ΠΣΤ(8).[2]
Ως την προνοούμενη παράταση υπό του Υπουργού Εσωτερικών η ευπαίδευτος δικηγόρος της Δημοκρατίας υπέδειξε μέσα από τα έγγραφα της υπόθεσης, όπως τέθηκαν στην ένσταση, το παράρτημα 10, το οποίο είναι έγγραφο του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικών και φέρει τίτλο «Έντυπο Επανεξέτασης Διατάγματος Κράτησης». Σε αυτό περιέχεται μια εισήγηση του Λειτουργού του Κλάδου Επιστροφών στο οποίο αναφέρεται ότι «μετά από αξιολόγηση του φακέλου της κρατούμενης καθώς και της ενημέρωσης που μας δόθηκε από την ΥΑΜ, εισηγούμαι τη συνέχιση της κράτησης της αλλοδαπής. Η εισήγηση βασίζεται τόσο στον κίνδυνο διαφυγής, όσο και στο μεταναστευτικό βιογραφικό της αλλοδαπής». Γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στο ιστορικό αυτό και ακολούθως προβάλλεται η θέση ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για εφαρμογή εναλλακτικών, αντί της κράτησης, μέτρων. Η εισήγηση φέρει υπογραφή λειτουργού μετανάστευσης και χειρόγραφη σημείωση του Αν. Διευθυντή του εν λόγω Τμήματος με ημερ. 8.6.2021: «Ως η εισήγηση για κράτηση».
Η ευπαίδευτη δικηγόρος της αιτήτριας απάντησε ότι το εν λόγω έγγραφο δεν αποτελούσε παράταση υπό του Υπουργού Εσωτερικών όπως προβλέπεται από το εδάφιο (8) του άρθρου 18ΠΣΤ, επιχειρηματολογώντας περί τούτου.
Δεν είναι όμως αναγκαίο να επεκταθώ σε αυτό το ζήτημα για τους σκοπούς της παρούσας υπόθεσης.
Στην υπόθεση Ishmael v. Δημοκρατίας (2014) 1 ΑΑΔ 2334, ECLI:CY:AD:2014:A792, η κράτηση του αιτητή κρίθηκε παράνομη γιατί υπερέβηκε την προθεσμία των έξι μηνών, χωρίς να είχε τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών για παράταση. Το αποτέλεσμα ήταν να εκδοθεί προνομιακό ένταλμα habeas corpus, το οποίο διέταξε την άμεση απελευθέρωση του. Παρά ταύτα ενώ εξερχόταν της αίθουσας του Ανωτάτου Δικαστηρίου επανασυνελήφθη, επί τη βάσει νέων διαταγμάτων κράτησης και απέλασης, τα οποία και προσέβαλε με νέα αίτηση για habeas corpus. Το πρωτόδικο δικαστήριο έκρινε ότι η κράτηση για περαιτέρω περίοδο έξι μηνών ήταν νόμιμη. Κατ' έφεση όμως υποδείχθηκε ότι δεν επρόκειτο για περίπτωση που η παράταση είχε γίνει έγκαιρα, ώστε να μπορούσε το Δικαστήριο να εξετάσει κατά πόσον επρόκειτο για νόμιμη παράταση. Αντίθετα, εκδόθηκε νέο διάταγμα κατά τρόπο πρωθύστερο, το οποίο όμως δεν μπορούσε να έχει αναδρομική ισχύ. Προς τούτο έγινε παραπομπή στις υποθέσεις Soruor v. Δημοκρατίας (2011) 1 ΑΑΔ 2170, Haghilo (2011) 1 AAΔ 2219, Fonjungo (2013) 1 AAΔ 861.
Η προσέγγιση αυτή βρίσκει και εν προκειμένω αναλογική εφαρμογή. Έστω και αν το έγγραφο, παράρτημα 10, επρόκειτο για παράταση κατά νόμιμη εξουσιοδότηση του Υπουργού, αυτό έγινε πρωθύστερα, τον Ιούνιο, και αφού η επέκταση του χρόνου πέραν των έξι μηνών, ήδη από τον Απρίλιο, είχε καταστήσει την κράτηση παράνομη, χωρίς να μπορούσε η παράταση να έχει αναδρομική ισχύ γενικά, ή, εν πάση περιπτώσει, μετά την πάροδο τόσου χρόνου. Συνεπώς, η απόφαση στην οποία η Δημοκρατία παρέπεμψε στην υπόθεση Khouri (2014) 1 ΑΑΔ 1794, ECLI:CY:AD:2014:D555, διαφοροποιείται ουσιωδώς εφόσον αφορούσε την καθυστέρηση του Υπουργού για δύο εργάσιμες ημέρες να εξετάσει αυτεπάγγελτα την κράτηση του αιτητή ανά δίμηνο, όπως προβλέπεται από το εδάφιο (4) του άρθρου 18ΠΣΤ.
Η προθεσμία των έξι μηνών του εδαφίου (7), εάν δεν υπάρχει έγκαιρη και νόμιμη παράταση, είναι καταλυτική. Το πνεύμα, ο σκοπός, αλλά και το γράμμα της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ και του εναρμονιστικού Νόμου 153(Ι)/2011, και ειδικότερα του άρθρου 18ΠΣΤ του Κεφ. 105, όπως τροποποιήθηκε, είναι πρόδηλο και επεξηγήθηκε από την Ολομέλεια, μεταξύ άλλων, στην προαναφερθείσα υπόθεση Ishmael. Επιβάλλεται στενή προσέγγιση, τόσο λόγω της φύσης της ρύθμισης, ως ρύθμιση που άπτεται της προσωπικής ελευθερίας, όσο και από το συγκεκριμένο λεκτικό και την όλη δομή των προνοιών του εν λόγω άρθρου, σύμφωνα με τις οποίες δεν επιτρέπεται η κράτηση εκτός για τις περιόδους και υπό τις προϋποθέσεις που αυστηρά ορίζονται στον Νόμο. Κυρίαρχο είναι το στοιχείο του περιορισμού και του ελέγχου της διοίκησης με τέτοιο τρόπο ώστε η στέρηση της ελευθερίας να μην εκτείνεται πέραν του μέτρου που είναι απολύτως αναγκαίο. Υπό το πρίσμα αυτό η διοίκηση πρέπει να τηρεί αυστηρά τις προϋποθέσεις του Νόμου και να αποφεύγει ενέργειες που στην πραγματικότητα να καταστρατηγούν τον Νόμο.
Εν προκειμένω, η λήξη της προθεσμίας των έξι μηνών χωρίς παράταση κατέστησε τη συνέχιση της κράτησης παράνομη, ανεξάρτητα από τους λόγους της καθυστέρησης. Αυτοί θα έπρεπε να προβληθούν ως υποστηρικτικοί μιας έγκαιρης και νόμιμης παράτασης. Εν πάση περιπτώσει, δεν θεωρώ αχρείαστο να αναφέρω ότι ανάμεσα στους λόγους που επικαλέστηκε η ευπαίδευτη δικηγόρος της Δημοκρατίας για να δικαιολογήσει την καθυστέρηση ήταν και ο φόρτος εργασίας. Το πρόβλημα είναι βεβαίως κατανοητό, αλλά τέτοιοι παράγοντες δεν μπορούν να θεωρηθούν ως καλός λόγος. Οι λόγοι για τους οποίους θα μπορούσε να δοθεί παράταση ορίζονται ρητά στο εδάφιο (8).
Ως εκ των άνω η αιτήτρια θα πρέπει να αφεθεί ελεύθερη, τηρουμένης βεβαίως της ευχέρειας να εφαρμοστούν άλλα επαρκή μέτρα για τη διεκπεραίωση της διαδικασίας απομάκρυνσης της, εν όψει μάλιστα και της θέσης της Δημοκρατίας ότι έχει διευθετηθεί η απομάκρυνση της και η επιστροφή στη χώρα της την 1.11.2021. Όμως ούτε αυτός ο παράγοντας θα μπορούσε να επηρεάσει τη νομιμότητα της κράτησης, όπως προβλήθηκε από τη Δημοκρατία, εφόσον ο κρίσιμος χρόνος ήταν προγενέστερος.
Η αίτηση επιτυγχάνει. Εκδίδεται προνομιακό ένταλμα habeas corpus με το οποίο διατάσσεται η άμεση απελευθέρωση της αιτήτριας με €500 έξοδα εναντίον της Δημοκρατίας, πλέον ΦΠΑ.
Τ.Θ. Οικονόμου, Δ.
/φκ
[1] (7) Με την επιφύλαξη της παραγράφου (γ) του εδαφίου (3) και της παραγράφου (γ) του εδαφίου (5), η κράτηση εξακολουθεί καθ' όλη τη χρονική περίοδο κατά την οποία πληρούνται οι όροι του εδαφίου (1) και είναι αναγκαία για να διασφαλισθεί η επιτυχής απομάκρυνση και δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες.
[2] (8) Ο Υπουργός Εσωτερικών δε δύναται να παρατείνει το χρονικό διάστημα που αναφέρεται στο εδάφιο (7) παρά μόνο για πρόσθετο περιορισμένο χρόνο που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, παρ' όλες τις εύλογες προσπάθειες, η επιχείρηση απομάκρυνσης είναι πιθανόν να διαρκέσει περισσότερο επειδή-
(α) ο συγκεκριμένος υπήκοος της τρίτης χώρας αρνείται να συνεργαστεί, ή
(β) καθυστερεί η λήψη αναγκαίων εγγράφων από τρίτες χώρες.