|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2021:D405
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Aίτηση Αρ. 187/2021)
23 Σεπτεμβρίου 2021
[ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛAI ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964, ΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ xxx SHAFEEQ MOHAMMED ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ 47 ΥΠΟΔΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΤΕΡΥΓΑΣ 5Α ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΩΣ ΤΟΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟ «Α» ΜΕ ΤΗ ΛΙΣΤΑ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΤΟΥΣ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ CERTIORARI
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΕΝΤΑΛΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 3.8.2021, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ, ΣΤΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΡΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΛΟΧ.1xx3 xxx ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ, ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΠΤΕΡΥΓΑΣ 5Α ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑ, ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΝΟΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 155, ΑΡΘΡΟ 26, 27, 28
--------------
Α. Κληρίδης για Φοίβο, Χρίστο Κληρίδη & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε. και Χ. Τιμοθέου & Λ. Νεοφύτου, για τους Αιτητές.
--------------
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Οι Αιτητές ζητούν άδεια για την καταχώριση αίτησης με κλήση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari για την ακύρωση του εντάλματος έρευνας ημερ.3.8.2021, το οποίο εκδόθηκε από Δικαστή του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού, «ως δικαστική πράξη παράνομη ή/και αντίθετη με το Σύνταγμα, τις Ευρωπαϊκές Συμβάσεις.»
Το προς έλεγχο ένταλμα εξουσιοδοτούσε έρευνα στην πτέρυγα 5Α των Κεντρικών Φυλακών και οι Αιτητές, 48 στον αριθμό, είναι υπόδικοι που κρατούνται στην πτέρυγα αυτή.
Για να γίνει κατανοητή η βασική θέση των Αιτητών είναι απαραίτητο να εκτεθούν τα ουσιώδη γεγονότα. Η μαρτυρία στη βάση της οποίας εκδόθηκε το ένταλμα ήταν ότι ο Αιτητής, το όνομα του οποίου παρουσιάζεται στον τίτλο της Αίτησης, στη συνέχεια ο Αιτητής 1, που κρατείτο ως υπόδικος στην πτέρυγα 5Α, με κινητό τηλέφωνο που κατείχε, είχε την 21.7.2021 βιντεοκλήση με άλλα πρόσωπα τα οποία είχαν διαρρήξει και εισέλθει κατά τη διάρκεια της νύχτας στο κτίριο του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού και βλέποντας ζωντανά βίντεο από το εσωτερικό του δωματίου κράτησης τεκμηρίων των υποθέσεων του Κακουργιοδικείου που του επεδείκνυαν, τους έδινε οδηγίες ώστε να πάρουν τεκμήρια που αφορούσαν την υπόθεση που συνεχιζόταν εναντίον του στο Κακουργιοδικείο.
Όπως αποκαλυπτόταν στην υποστηρικτική ένορκη δήλωση, η μαρτυρία προερχόταν από πρόσωπο που ήταν παρόν δίπλα από τον Αιτητή 1 και τον παρακολουθούσε να έχει τη βιντεοκλήση και έβλεπε και ο ίδιος το βίντεο στο τηλέφωνο.
Είναι η θέση των Αιτητών ότι το κατώτερο Δικαστήριο στερείτο δικαιοδοσίας ή εξουσίας να εκδώσει το επίδικο ένταλμα, γιατί απουσίαζε συγκεκριμένη νομική βάση, τα άρθρα 27 και 28 του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ.155, από το ίδιο το ένταλμα και την ένορκη δήλωση που υποστήριζε την έκδοση του. Περαιτέρω, υποστηρίζουν ότι η μαρτυρία που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου ήταν γενική, αόριστη και ανεπαρκής και δεν μπορούσε να είχε δημιουργήσει εύλογη υποψία ότι το αναζητούμενο αντικείμενο «συνδεόταν και/ή θα μπορούσε να βρίσκεται σε οποιοδήποτε κελί ολόκληρης της πτέρυγας 5Α ή σε γενικά και αόριστα όλη την πτέρυγα 5Α.» Καταλογίζουν επίσης οι Αιτητές στο κατώτερο Δικαστήριο ότι ενήργησε υπό πλάνη, «χωρίς να υπάρχει πλήρης αποκάλυψη των χώρων που συμπεριλαμβάνονται εντός της πτέρυγας 5Α στις Κεντρικές Φυλακές, η οποία πτέρυγα έχει τουλάχιστον 47 άλλα άτομα σε δικά τους κελιά τα οποία θεωρούνται κατοικίες τους . τα οποία έχουν μέσα την προσωπική τους περιουσία». Και υποβάλουν ότι έχουν στην περίπτωση τους παραβιαστεί τα Άρθρα 15, 16 και 35 του Συντάγματος. Υποστηρίζεται ακόμα ότι το ένταλμα πάσχει αφού εκτελέστηκε κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας «αφού υπήρξε λανθασμένη και/ή βίαιη και/ή μη αναλογική συμπεριφορά από τους αρμόδιους αστυνομικούς προς τον τρόπο εκτέλεσης του»
Ο δικηγόρος των Αιτητών παράπεμψε στην Αίτηση του ΧΧΧ Μαρκίδη, Πολ. Έφ. 514/2014, ημερ.2.4.2014 για να υποστηρίξει την επιμέρους θέση τους σε σχέση με την απουσία των άρθρων του Κεφ.155 από την υποστηρικτική ένορκη δήλωση και το ένταλμα. Είχε αναφερθεί ότι:
«Δεν αποτελεί λόγο έφεσης, ούτε και συζητήθηκε πρωτόδικα, αλλά ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα θεώρησε καθήκον του να θέσει ότι το ένταλμα έρευνας, όπως φαίνεται στην όψη του, στηρίζεται σε λανθασμένο νομικό υπόβαθρο. Συγκεκριμένα, αναγράφεται «ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΡ.6 ΕΝΤΑΛΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. Νόμος 29/77 Άρθρο 3 (Κεφ. 155, Άρθρο 28)». Κατά τον συνήγορο, το άρθρο 28 δεν παρέχει δικαιοδοσία έκδοσης εντάλματος έρευνας, το δε άρθρο 3 είναι ερμηνευτικό και άσχετο.
Είναι ορθή η πιο πάνω προσέγγιση. Παρά ταύτα, είναι αχρείαστη περαιτέρω και εις βάθος ενασχόληση, ιδίως ως προς τις επιπτώσεις, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ενώπιόν μας ανάλογος λόγος έφεσης. Αναμένεται, όμως, όπως είναι αυτονόητο, η καταγραφή της ορθής δικαιοδοτικής βάσης στην όψη εντάλματος έρευνας. Η εξουσία προς παροχή εντάλματος αυτής της μορφής καλύπτεται από το άρθρο 27 του Κεφ. 155. Ειδικά, δε, σε σχέση με διερευνώμενα αδικήματα που περιστρέφονται γύρω από τον Ν.29/77, ανάλογη εξουσία παρέχεται και δυνάμει του άρθρου 29(3) του υπό αναφορά Νόμου.»
Αυτό που παρατηρείται είναι πως, ό,τι είχε επί του προκειμένου λεχθεί ήταν εκτός του λόγου (ratio) της απόφασης εφόσον το ζήτημα δεν αποτελούσε λόγο έφεσης και σε κάθε περίπτωση το Εφετείο δεν αποφάσισε σε σχέση με τις επιπτώσεις, περιοριζόμενο σε αναφορά ως προς το τί θα αναμενόταν.
Ασφαλώς και δικαιοδοσία πρέπει να υπάρχει πριν την έκδοση της δικαστικής πράξης που εξετάζεται, όπως εμφατικά υποστήριξε ο δικηγόρος των Αιτητών, όμως, άλλο είναι να μην υπάρχει δικαιοδοσία και άλλο το αδιαμφισβήτητα υπαρκτό δικαιοδοτικό υπόβαθρο (άρθρο του νόμου) να μην μνημονεύεται στην δικαστική απόφαση. Ούτε είναι η θέση των Αιτητών ότι στην προκειμένη περίπτωση το κατώτερο Δικαστήριο είχε πλανηθεί ως προς τη νομοθεσία που έπρεπε να εφαρμόσει ή ότι εφάρμοσε άλλη που δεν έπρεπε.
Τα άρθρα 27 και 28 του Κεφ.155 με πλαγιότιτλους «Εντάλματα έρευνας» και «Τύπος και διάρκεια ισχύος εντάλματος έρευνας» αντίστοιχα, δεν είχαν θέση στην υποστηρικτική ένορκη δήλωση, το δε ένταλμα έρευνας που εκδόθηκε, μνημόνευε στον τίτλο του το άρθρο 28. Ο τύπος του εντάλματος έρευνας προνοείται στους περί Ποινικής Δικονομίας Κανονισμούς (Δευτερογενής Νομοθεσία της Κύπρου, Τόμος ΙΙ, 337) και είναι ο Ποινικός Τύπος 6 στη σελ.345. Η σχετική αναφορά είναι στον τότε ισχύοντα περί Ποινικής Δικονομίας Νόμο, Κεφ.14. Στη σελ.341, όπου υπάρχει ευρετήριο των ποινικών τύπων, στην δεύτερη στήλη καταγράφεται το άρθρο που προνοεί για τον τύπο και είναι αυτό το άρθρο που αναγράφεται σε κάθε τύπο. Στην προκειμένη περίπτωση, στο Κεφ.155 το άρθρο που προνοεί για τον τύπο είναι το άρθρο 28. Το ίδιο δε το άρθρο 28[1] δεν προνοεί ότι το ένταλμα έρευνας θα πρέπει να μνημονεύει το άρθρο που παρέχει τη σχετική εξουσία στο Δικαστήριο (βλ. ακόμα Γ.Μ. Πικής, «Sentencing in Cyprus», 2η Έκδ.,2007, σελ.71).
Επομένως η μη αναφορά στο άρθρο 27 του Κεφ.155 στο επίδικο ένταλμα έρευνας ή την ένορκη δήλωση στη βάση της οποίας εκδόθηκε δεν μπορεί να συνιστά λόγο για την ακύρωση του.
Ο δικηγόρος των Αιτητών παράπεμψε στην Αναφορικά με την αίτηση του Ευδόκα, Πολ. Έφ.51/2017, ημερ.14.11.2014, για να υποστηρίξει την επιχειρηματολογία του ότι και ο τρόπος με τον οποίο εκτελέστηκε το ένταλμα είναι παράγοντας σχετικός. Με αναφορά στο άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που κατοχυρώνει το δικαίωμα για σεβασμό στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή, είχε αναφερθεί ότι:
«Για να υπάρξει συμμόρφωση με το εν λόγω άρθρο, ο Δικαστής θα πρέπει από τη μια να εξετάσει κατά πόσο το ένταλμα ήταν απαραίτητο και πληρεί την αρχή της αναλογικότητας τόσο όσον αφορά τον τρόπο έκδοσης του, αλλά και εκτέλεσης. (Βλ. R (Energy Financing Team Ltd) v. Bow Street Magistrates' Court (2006) 1 WLR 1316).»
Προσεκτική μελέτη της απόφασης, και της αγγλικής νομολογίας στην οποία παραπέμπει, αναδεικνύει πως η αναφορά σε εκτέλεση δεν αφορά στον τρόπο που πραγματικά εκτελέστηκε ένα ένταλμα έρευνας, αλλά, όπου μπορεί να έχει σημασία, στις πρόνοιες του ιδίου του εντάλματος ως προς την εκτέλεση του. Για παράδειγμα, την συγκεκριμενοποίηση των αντικειμένων που αναζητούνται, ώστε η έρευνα να μην επεκταθεί αδικαιολόγητα.
Τα όσα λοιπόν αναφέρονται στην Αίτηση για τον τρόπο με τον οποίο εκτελέστηκε το επίδικο ένταλμα δεν θα μπορούσαν να έχουν καμιά επίδραση στη νομιμότητα της έκδοσης του, που κρίνεται στη βάση των δεδομένων κατά το χρόνο που το ένταλμα εκδίδεται. Ό,τι αφορά στην έκδοση του, είναι η θέση ότι δεν συγκεκριμενοποιούσε επαρκώς και δεν προσδιόριζε τον αναγκαίο χώρο της έρευνας με αποτέλεσμα «να επιτρέπει την ανεξέλεγκτη άσκηση εξουσίας και την ανεπίτρεπτα ευρεία διακριτική εξουσία από την Αστυνομία». Το ζήτημα όμως αυτό καλύπτεται και συνιστά τη βασική θέση των Αιτητών ότι δεν δικαιολογείτο η έρευνα σε όλους τους χώρους της πτέρυγας 5Α.
Σε ό,τι αφορά τη κύρια θέση των Αιτητών, σημειώνεται ότι η εξουσία για την έκδοση του επίδικου εντάλματος έρευνας βρισκόταν στο άρθρο 27 του Κεφ.155, που στην έκταση που ενδιαφέρει προνοεί ότι:
«27. Όταν δικαστής ικανοποιείται με ένορκη έγγραφη δήλωση ότι υπάρχει εύλογη αιτία να πιστεύεται ότι σε οποιοδήποτε τόπο υπάρχει-
(α) οτιδήποτε στο οποίο ή σε σχέση με το οποίο διαπράχτηκε ποινικό αδίκημα ή υπάρχει υποψία ότι διαπράχτηκε ή
(β) οτιδήποτε για το οποίο υπάρχει εύλογη αιτία να πιστεύεται ότι θα παρέχει απόδειξη ως προς τη διάπραξη ποινικού αδικήματος ή
. ».
Το επίδικο ερώτημα αφορά στη νομιμότητα του εντάλματος που εκδόθηκε, στην έκταση που αυτό αφορούσε στην εξουσιοδότηση της έρευνας στους χώρους της πέραν του κελιού στο οποίο κρατείτο ο Αιτητής 1 και στο στάδιο αυτό κατά πόσο υπάρχει εκ πρώτης όψεως υπόθεση και ότι συζητήσιμο ζήτημα σε σχέση με αυτό (Ανθίμου (1991) 1 Α.Α.Δ. 41, 46).
Οι Αιτητές δεν έχουν ικανοποιήσει προς τούτο. Το μαρτυρικό υλικό είχε τη δυναμική και επέτρεπε στο κατώτερο Δικαστήριο να διαμορφώσει την απαραίτητη εύλογη υπόνοια ότι το τηλέφωνο που ουσιαστικά αναζητείτο φυλασσόταν ή ήταν κρυμμένο σε οποιοδήποτε μέρος στην πτέρυγα 5Α. Δεν επρόκειτο για κατάληξη στην οποία το κατώτερο Δικαστήριο θα μπορούσε να αχθεί με φαντασία, όπως εισηγήθηκε ο δικηγόρος των Αιτητών. Εφόσον, σύμφωνα με τη μαρτυρία υπήρχε ελεύθερη πρόσβαση σε όλα τα κελιά της πτέρυγας και στην ίδια πτέρυγα κρατείτο και ο συγκατηγορούμενος του Αιτητή 1, ο Αιτητής αρ.15 στον κατάλογο των Αιτητών, δεν έχει καταδειχτεί εκ πρώτης όψεως, ούτε συζητήσιμο ζήτημα ότι απουσίαζε εύλογη υπόνοια ότι το τηλέφωνο μπορούσε να απέκρυπτε ο Αιτητής 1 στο κελί του ή οπουδήποτε αλλού σε χώρο που μπορούσε να έχει πρόσβαση, δηλαδή σε όλη την πτέρυγα 5Α, με τη συνδρομή ή όχι οποιουδήποτε άλλου υπόδικου. Επρόκειτο η πτέρυγα 5Α για χώρο ελεγχόμενο και περιορισμένο. Εφόσον το τηλέφωνο θεάθηκε εκεί, ήταν εύλογο ότι κάπου εκεί μέσα πρέπει να φυλασσόταν. Το κατώτερο Δικαστήριο νομιμοποιείτο να καταλήξει σε τέτοια υπόνοια, η οποία ήταν εύλογη και απόλυτα δικαιολογημένη στη βάση των ενώπιον του στοιχείων, οπόταν, η επέκταση της έρευνας σε όλους τους χώρους της πτέρυγας 5Α ήταν αναγκαία και απαραίτητη.
Περαιτέρω, η σοβαρότητα των εγκλημάτων στα οποία η έρευνα αφορούσε και το δημόσιο συμφέρον στην εξιχνίαση τους, σε αντιπαραβολή με το μέγεθος της ενόχλησης που η έρευνα θα μπορούσε να προκαλέσει στους κρατούμενους στην πτέρυγα αυτή, καθιστούσε την έκδοση του εντάλματος μέτρο αναλογικό και καμιά συνταγματική παραβίαση δεν εγείρεται, έστω εκ πρώτης όψεως.
Η Αίτηση απορρίπτεται.
Χ. Μαλαχτός, Δ.
[1] 28.-(1) Κάθε ένταλμα έρευνας φέρει την υπογραφή του δικαστή που το εκδίδει, την ημερομηνία και ώρα εκδόσεως, καθώς επίσης και βεβαίωση του δικαστή ότι έχει ικανοποιηθεί λογικά για την ύπαρξη της ανάγκης εκδόσεως του εντάλματος.
(2) Κάθε τέτοιο ένταλμα συνήθως απευθύνεται γενικά προς όλους τους αστυνομικούς αλλά ο Δικαστής που εκδίδει τέτοιο ένταλμα δύναται, αν η άμεση εκτέλεση του είναι αναγκαία, και δεν υπάρχει αμέσως διαθέσιμος αστυνομικός, να απευθύνει αυτό σε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο ή πρόσωπα, και το πρόσωπο αυτό ή πρόσωπα εκτελούν αυτό, όταν δε το ένταλμα απευθύνεται σε περισσότερους από ένα αστυνομικούς ή περισσότερα από ένα πρόσωπα, αυτό δύναται να εκτελεστεί από όλους, ή από οποιοδήποτε ή από περισσότερους του ενός από αυτούς.