|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2021:D309
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 45/21
12 Ιουλίου, 2021
[Ν.Γ. ΣΑΝΤΗΣ, Δ]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ (ΑΡ. 1) ΤΟΥ 2003
Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΣ (Ν.165(Ι)/2002)
ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΩΡΕΑΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ
Αίτηση από:
xxx RΑΗΜΑΤΙ (RAHMATINIA)
.......
Ο Αιτητής εμφανίζεται προσωπικώς.
Α. Δημητρίου, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.
Η κ. Χριστιάνα Τζιώρτζιου, διαβεβαιώνει ότι θα μεταφράζει πιστώς και αληθινώς από τα Ελληνικά στα Αγγλικά και αντίστροφως όσον καλύτερα μπορεί.
Η κ. Σιάραρε Άντελι, διαβεβαιώνει ότι θα μεταφράζει πιστώς και αληθινώς από τα Αγγλικά στα Περσικά και αντιστρόφως όσον καλύτερα μπορεί.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
(Απευθείας από την Έδρα)
Ν. Γ. ΣΑΝΤΗΣ, Δ.: Διεξήλθα με την απαιτούμενη προσοχή την αίτηση του αιτητή ημερομηνίας 14.5.21 για τη χορήγηση δωρεάν νομικής αρωγής δυνάμει του Περί Νομικής Αρωγής Νόμου 165(Ι)/02 «. για Habeas Corpus». Άκουσα τον αιτητή σε όλα όσα ανέπτυξε - και σε αυτά εντάσσεται και το ότι, ως είπε προφορικώς πριν από λίγο, ελλοχεύουν κίνδυνοι για τη ζωή του εάν τούτος επιστρέψει στη χώρα του - έχοντας προσέτι διεξέλθει και την Έκθεση του Γραφείου Ευημερίας που ετοιμάστηκε συναφώς και την οποία ο αιτητής υιοθέτησε.
Μελέτησα τις εναντιώσεις της Δημοκρατίας, οι οποίες εκφράσθηκαν, ως αναφέρθηκε από τον κ. Δημητρίου, με κατανόηση των προβλημάτων που προτάσσει ο αιτητής. Η αντίθεση της Δημοκρατίας στο αίτημα και όσα γεγονότα τη συνοδεύουν (με παραπομπή και σε αριθμό τεκμηρίων) - με τα οποία ο αιτητής συμφωνεί (ως ρητώς είπε στα πρακτικά) - παρατίθενται σε Σημείωμα ημερομηνίας 24.5.21 που καταχωρίστηκε εκ πλευράς Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.
Αποτίμησα όσα τέθηκαν ενώπιον μου στην πλήρη τους μορφή, και σε αυτά συμπεριλαμβάνεται η αίτηση, το Σημείωμα και η έκθεση του Γραφείου Ευημερίας.
Τα βασικά στοιχεία που προκύπτουν από το Σημείωμα - χωρίς υποβιβασμό τού συνόλου των όσων τέθηκαν ενώπιον μου - είναι πως ο αιτητής κατάγεται από το Ιράν. Γεννήθηκε την x.x.78. Κατά την πληροφόρηση που ενεστώτως υπάρχει, ο αιτητής φαίνεται να ξεκίνησε από την χώρα του, το Ιράν, μετέβη στην Τουρκία (με τελικό προορισμό το Λιμάνι της Μερσίνας), ακολούθως κατέφθασε παρανόμως στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου (αυτές δηλαδή που δεν ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία) και το 1991 εισήλθε παρανόμως στις ελεύθερες περιοχές (ήτοι αυτές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία). Τον Μάρτιο 2003 υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία. Στις 6.4.04, αιτήθηκε την «. έκδοση άδειας προσωρινής παραμονής, ως αιτητής πολιτικού διεθνούς προστασίας». Την 19.4.04, η Υπηρεσία Ασύλου απέρριψε την αίτηση του. Στις 13.5.04, ο αιτητής υπέβαλε διοικητική προσφυγή στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων, προσβάλλοντας την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου ημερομηνίας 19.4.04. Την 10.9.04, τα στοιχεία του αιτητή καταχωρίσθηκαν στο Stop-List. Στις 30.9.04, η Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων απέρριψε τη διοικητική προσφυγή του αιτητή. Έκτοτε, ο αιτητής διέμενε παρανόμως στην Κύπρο. Την 16.11.07, το αρμόδιο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας απέστειλε επιστολή προς τον αιτητή, καλώντας τον να αναχωρήσει από την Κύπρο αμέσως. Την 2.12.08, το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού, καταδίκασε τον αιτητή σε ποινή φυλάκισης 3 μηνών για το αδίκημα της παράνομης παραμονής στην Κυπριακή Δημοκρατία. Την 22.1.09, εκδόθηκε εναντίον του αιτητή διάταγμα κράτησης και απέλασης βάσει του άρθρου 14 του Περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ.105. Στις 23.3.09, το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού καταδίκασε τον αιτητή σε συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 9 μηνών στην υπόθεση 2053/09 για διάρρηξη καταστημάτων. Την 25.8.09, εκδόθηκε εναντίον του αιτητή διάταγμα κράτησης και απέλασης δυνάμει του άρθρου 14 του Περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ.105. Την 24.3.11, ο αιτητής απέστειλε επιστολή προς τον Υπουργό Εσωτερικών, αιτούμενος όπως αφεθεί ελεύθερος. Το αίτημα του απορρίφθηκε στις 26.4.11. Την 7.11.11 ο Υπουργός Εσωτερικών αποφάσισε την άμεση απελευθέρωση του αιτητή, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: «1) η έκδοση ειδικής άδειας παραμονής και εργασίας θα εκδοθεί στον αιτητή για την περίοδο των έξι μηνών από την ημερομηνία της απελευθέρωσης β) πριν την έκδοση της άδειας παραμονής και εργασίας, ο αιτητής υποχρεούται να υπογράψει συμφωνία εργασίας με ένα εργοδότη, η οποία θα εγκριθεί από το Τμήμα Εργασίας γ) ο αιτητής υποχρεούται να αναφέρει την διεύθυνση παραμονής του εντός 15 ημερών από την απόλυση του στο Επαρχιακό Γραφείο Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Επαρχίας εργασίας/παραμονής δ) ο αιτητής υποχρεούται να παρουσιάζεται στον κοντινότερο αστυνομικό σταθμό της διαμονής του μία φορά την εβδομάδα ε) η αλλαγή του εργοδότη επιτρέπεται μόνο μετά από έγκριση του Τμήματος Εργασίας». Την 12.11.11, ο αιτητής αφέθηκε ελεύθερος. Σύμφωνα με σημείωμα της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Λεμεσού (YAM Λεμεσού) ημερομηνίας 17.10.12, ο αιτητής παρουσιαζόταν στα Γραφεία της YAM Λεμεσού μέχρι την 24.8.12. Έκτοτε, σταμάτησε να παρουσιάζεται. Την 31.10.12, τα στοιχεία του αιτητή καταχωρίσθηκαν στο Stop-List ως αναζητούμενο πρόσωπο. Σύμφωνα με επιστολή του Κλιμακίου της YAM Λεμεσού ημερομηνίας 31.3.20, μέλη του Τμήματος Μικροπαραβάσεων Λεμεσού εντόπισαν τον αιτητή την 30.3.20 στην Λεμεσό. Ένεκα του ότι τούτος δεν είχε στην κατοχή του οποιοδήποτε έγγραφο που να αποδεικνύει την ταυτότητα του, συνελήφθη για το αυτόφωρο αδίκημα της εξακρίβωσης στοιχείων. Την 31.3.20, αφού εξακριβώθηκαν τα στοιχεία του, ο αιτητής συνελήφθη για το αδίκημα της παράνομης παραμονής στην Κυπριακή Δημοκρατία. Την 31.3.20, λαμβάνοντας υπόψιν το ιστορικό του αιτητή και τον κίνδυνο για διαφυγή του, κρίθηκε πως δεν υπήρχε δυνατότητα εφαρμογής εναλλακτικών μέτρων κράτησης του. Εκδόθηκε εναντίον του διάταγμα κράτησης και απέλασης κατά τις προβλέψεις του άρθρου 14 του Περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ.105. Στις 13.7.20, ύστερα από επανεξέταση του ζητήματος της κράτησης του αιτητή, αποφασίστηκε η συνέχιση της. Την 23.7.20, ο αιτητής καταχώρισε την αίτηση 38/20, για παραχώρηση δωρεάν νομικής αρωγής, την οποία και απέσυρε με αποτέλεσμα τούτη να απορριφθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο την 8.9.20. Την 1.9.20, έπειτα από επανεξέταση της κράτησης του αιτητή, αποφασίστηκε και πάλι η συνέχιση της. Το ίδιο και στις 2.10.20 και 16.2.21.
Δυο λόγια για εφαρμοζόμενες νομικές παραμέτρους της περίπτωσης.
Στην Αναφορικά με την Αίτηση του Mohammad, Αίτηση Νομικής Αρωγής 32/20, ημ. 17.7.20, αναφέρθηκαν και αυτά τα κατ' αναλογίαν σχετικά προς όσα τώρα απασχολούν:
«..................................................Οι περιπτώσεις όπου μπορεί να παραχωρηθεί δωρεάν νομική αρωγή είναι, σύμφωνα με το άρθρο 3 του Νόμου, οι εξαντλητικά αναφερόμενες στα άρθρα 4, 4Α, 5, 6, 6Α, 6Β, 6Γ, 6Δ, 6Ε και 6ΣΤ, στην έκταση και υπό τους όρους που διαλαμβάνονται στον ίδιο το Νόμο.
Η διαδικασία της αίτησης για προνομιακό διάταγμα Habeas Corpus θεωρείται πολιτική διαδικασία. Μπορεί να παραχωρηθεί δωρεάν νομική αρωγή σε αίτηση habeas corpus, κάτω από το άρθρο 4 του Νόμου που αφορά σε ποινικές διαδικασίες, νοουμένου ότι ο αιτητής κρατείται στα πλαίσια ποινικής διαδικασίας (Καυκαρής (2004) 1(Α) Α.Α.Δ. 315). Δεν είναι όμως τέτοια η περίπτωση του Αιτητή, ο οποίος κρατείται δυνάμει διατάγματος κράτησης που εκδόθηκε εναντίον του, την 19.3.2020, κατ' εξουσιοδότηση του Υπουργού Εσωτερικών, δυνάμει του άρθρου 6(1)(κ) του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ. 105, όπως τροποποιήθηκε. Είχε προηγηθεί την ίδια ημέρα η έκδοση εναντίον του διατάγματος απέλασης και η κράτηση του διατάχτηκε μέχρις ότου απελαθεί. Το διάταγμα απέλασης ανεστάλη για απόψεις από λειτουργό της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης.
Ο Αιτητής είχε αφιχθεί στην Κύπρο από τον αερολιμένα Πάφου την 20.1.2020 και του παραχωρήθηκε άδεια παραμονής ως επισκέπτη μέχρι την 8.2.2020. Έκτοτε παρέμενε στη Δημοκρατία παράνομα. Συνελήφθη για τροχαίες παραβάσεις και μετά την καταδίκη του την 19.3.2020 κηρύχτηκε ανεπιθύμητος μετανάστης και συνελήφθη ξανά. Ακολούθησε η έκδοση των προαναφερθέντων διαταγμάτων απέλασης και κράτησης.
Επομένως δεν τυγχάνει εφαρμογής το άρθρο 4 του Νόμου.
Άλλη πρόνοια που χρήζει επί μέρους αναφοράς είναι το άρθρο 5(2) του Νόμου σύμφωνα με το οποίο παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή σε «διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που σύμφωνα με το εδάφιο (1) σημαίνει, όταν πρόκειται για πολιτική διαδικασία, διαδικασία «που εγείρεται εναντίον της Δημοκρατίας για ζημιά που υπέστη πρόσωπο συνεπεία καθορισμένων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Νόμου « . σημαίνει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία εκτίθενται στον Πίνακα». Δεν έχει καταδειχτεί ότι η περίπτωση του Αιτητή καλύπτεται από οποιαδήποτε παραβίαση που εκτίθεται στον Πίνακα.
Στη Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ.6/2017, Αναφορικά με την αίτηση του Seyed Taghi Hosseini Bayati, ημερ.9.3.2017, μνημονεύεται με επιδοκιμασία απόσπασμα από την Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 21/2016, Αναφορικά με την αίτηση του Abrar Gujjar, ημερομηνίας 12.4.2016 όπου αναφέρθηκε ότι:
«Σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Νομικής Αρωγής Νόμου, σε διαδικασίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή σε διαδικασίες για «καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», ήτοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία εκτίθενται στον Πίνακα του Νόμου. Οι διαδικασίες αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν πολιτική ή ποινική διαδικασία. Η παρούσα είναι πολιτική διαδικασία. Η παροχή νομικής αρωγής προϋποθέτει όμως πολιτική διαδικασία που να εγείρεται εναντίον της Δημοκρατίας για ζημιά που υπέστη πρόσωπο συνεπεία καθορισμένων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων (άρθρο 5(1)(α)). Περιπτώσεις όπως η παρούσα, σύμφωνα με σταθερή πορεία της νομολογίας, δεν καλύπτονται από την εν λόγω πρόνοια (Αίτηση Μohsen Gharahasanloo, Αρ. Αίτ. 13/2013, ημερ. 14.3.2013, Αίτηση Afran Sidiggue, Αρ. Αίτ. 18/2013, ημερ. 21.6.2013, Αίτηση Fatima Ali, Αρ. Αίτ. 40/2013, ημερ. 20.12.2013, Αίτηση Arinze Kingsley Anyanta, Αρ. Αίτ. 6/2016, ημερ. 16.2.2016).»
Σημειώνεται η και στη συνέχεια σταθερή γραμμή της νομολογίας στο ζήτημα (Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 36/2016, Αναφορικά με την αίτηση του Zakir Ullah, ημερ.30.5.2016, Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 12/2017, Αναφορικά με την αίτηση του Gul Agha Mohammad Wazir, ημερ.7.3.2017).
Επομένως δεν τυγχάνει εφαρμογής ούτε το άρθρο 5 του Νόμου.
Το άρθρο 6Β προνοεί για την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε αιτητές και δικαιούχους διεθνούς προστασίας. Σύμφωνα με την παρ.(β) του εδαφίου (1) «ο όρος «αιτητής διεθνούς προστασίας» έχει την έννοια που αποδίδεται στον όρο «αιτητής» σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Προσφύγων Νόμου του 2000». Το άρθρο 2(1) του περί Προσφύγων Νόμου του 2000 προνοεί ότι: ««αιτητής» σημαίνει υπήκοο τρίτης χώρας ή ανιθαγενή, ο οποίος έχει υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας .».
Στην Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ.36/2016, Zakir Ullah, ημερ.30.5.2016, με αναφορά στη τροποποίηση που επέφερε ο τροποιητικός Νόμος του 2015 (Ν.20(Ι)/2015), ώστε να παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή δυνάμει του άρθρου 6(Β)(7)(β) σε αιτητές διεθνούς προστασίας, οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση στο Ανώτατο Δικαστήριο για την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus προς έλεγχο της νομιμότητας της διάρκειας κράτησης τους, σημειωνόταν ότι δεν μπορούσε να χορηγηθεί στον αιτητή δωρεάν νομική αρωγή στο πλαίσιο Habeas Corpus δυνάμει του άρθρου 6Β(7)(β), γιατί αυτός δεν ήταν αιτητής διεθνούς προστασίας
Είναι κοινό έδαφος ότι ο Αιτητής δεν είναι αιτητής διεθνούς προστασίας δυνάμει του περί Προσφύγων Νόμου του 2000, επομένως, η περίπτωση του δεν μπορεί να ενταχθεί ούτε κάτω από το άρθρο 6Β του Νόμου.
Το άρθρο 6Γ προνοεί για την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε παρανόμως παραμένοντες υπηκόους τρίτης χώρας, όπως ο Αιτητής, σε σχέση όμως με διαδικασίες που καθορίζονται στο εδάφιο (2), που είναι για την άσκηση προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά απόφασης επιστροφής, κατά απόφασης περί απομάκρυνσης και κατά απαγόρευσης εισόδου (άρθρα 18ΟΗ, 18Π και 18ΠΓ του Κεφ.105 αντίστοιχα). Η περίπτωση του αιτητή δεν είναι τέτοια, αλλά εμπίπτει στο άρθρο 18ΠΣΤ(5)(α) που προνοεί ότι η διάρκεια κράτησης υπόκειται σε αίτηση για την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος. Επομένως ούτε και το άρθρο 6Γ μπορεί να καλύψει την περίπτωση του Αιτητή.
Συνοπτικά σημειώνεται ακόμα ότι η Αίτηση δεν μπορεί να επιτύχει ούτε κάτω από τα άρθρα 4Α, 6, 6Α, 6Δ, 6Ε ή 6ΣΤ που αφορούν περιπτώσεις που καμιά συνάφεια δεν έχουν με την περίπτωση του Αιτητή.
..................................................».
Η περίπτωση του αιτητή εντάσσεται σε παρόμοιο πλαίσιο όπως εκείνο στην ως άνω υπόθεση, η οποία αν και δεν δεσμεύει το παρόν Δικαστήριο, συνιστά μορφή βοηθητικής καθοδηγητικής ανάλυσης (με την οποία συμφωνώ και υιοθετώ). Με βάση όσα τέθηκαν στην προκειμένη περίπτωση, ο αιτητής, υπενθυμίζω, θέλει να αμφισβητήσει την κράτηση του μέσω προώθησης σχετικής δικαστικής διαδικασίας για έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus, κατά τα προβλεπόμενα προφανώς στο Άρθρο 155.4 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τέτοιο αίτημα, συμφώνως των όσων ισχύουν εδώ ως γεγονότα, δεν καλύπτεται από τις πρόνοιες του άρθρου 6Β(7)(β) του Περί Νομικής Αρωγής Νόμου 165(Ι)/02, επειδή ο αιτητής δεν θεωρείται ως αιτητής διεθνούς προστασίας. Μήτε όμως και καλύπτεται το αίτημα - κατά τα ίδια γεγονότα - με κατά νουν τα όσα προβλέπονται στα άρθρα 5 και 6Γ του Περί Νομικής Αρωγής Νόμου 165(Ι)/02.
Ως εκ των ανωτέρω, η αίτηση απορρίπτεται.
Τα έξοδα των διερμηνέων, να καταβληθούν από την Δημοκρατία.
Ν. Γ. ΣΑΝΤΗΣ, Δ.
/κβπ