|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
DEMETRIS IOANNOU ν. ELENI NEOPHYTOU MAVRIDOU (1972) 1 CLR 107
IOANNIS KOUDELLARIS ν. CHRISTOFOROS I. CHRISTOFOROU AND OTHERS (1975) 1 CLR 366
NEOCLEOUS & ANOTHER ν. CHRISTODOULOU (1979) 1 CLR 714
KYRIACOU ν. KORTAS & SONS (1981) 1 CLR 551
POLYKARPOU ν. POLYKARPOU (1982) 1 CLR 182
EPIFANIOU ν. HADJIGEORGHIOU (1982) 1 CLR 609
ELIA ν. NICOLA (1985) 1 CLR 286
Μαυρίδης ν. Dharaghji κ.α. (1990) 1 ΑΑΔ 1013
Αριστείδου ν. Λοϊζίδη (1991) 1 ΑΑΔ 297
Λεοντίου ν. Μωσαϊκή Μ.Α.Σ. Λτδ (1991) 1 ΑΑΔ 351
Θεοδώρου ν. Θεοδώρου (1992) 1 ΑΑΔ 253
Πελεκάνου ν. Πελεκάνου κ.ά. (1995) 1 ΑΑΔ 912
Erimoudis Est Ltd κ.ά. ν. Χριστοδουλίδου κ.ά. (1995) 1 ΑΑΔ 926
Oρφανίδης Aνδρέας Στέλιου ν. Nίκης Aνδρέα Oρφανίδη (1998) 1 ΑΑΔ 179
Poustobaev Vladimir ν. Λευτέρης Σταύρου (2000) 1 ΑΑΔ 2010
Oρφανίδου Νίκη Ανδρέα ν. Ανδρέα Στέλιου Ορφανίδη (2001) 1 ΑΑΔ 1889
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Ν. 232/1991 - Ο περί Ρυθμίσεως των Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων Νόμος του 1991
Ν. 232/1991 - Ο περί Ρυθμίσεως των Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων Νόμος του 1991
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:DOD:2021:2
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 41/2015)
5 Φεβρουαρίου, 2021
[ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
xxx ΧΕΥΣ,
Εφεσείουσα,
ΚΑΙ
xxx ΦΙΛΙΠΠΙΔΗΣ,
Εφεσίβλητος.
_ _ _ _ _ _
Α. Δημητριάδης, για την Εφεσείουσα.
Ε. Κορακίδης, για τον Εφεσίβλητο.
_ _ _ _ _ _
ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τη Σταματίου, Δ.
_ _ _ _ _ _
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: Η έφεση στρέφεται κατά της απόφασης του Οικογενειακού Δικαστηρίου Πάφου, με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση της εφεσείουσας για επίλυση περιουσιακών διαφορών. Συγκεκριμένα, η εφεσείουσα ζητούσε απόδοση του μέρους εκείνου της αύξησης της περιουσίας του εφεσίβλητου, η οποία αποκτήθηκε πριν από το γάμο τους και προέρχεται από τη συμβολή της και/ή λόγω καταπιστεύματος (trust). Περαιτέρω, ζητούσε διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να αναγνωρίζεται ότι είναι η νόμιμη δικαιούχος κατά το ήμισυ συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων, τα οποία είναι εγγεγραμμένα στο όνομα του εφεσίβλητου.
Σύμφωνα με τα παραδεκτά γεγονότα της υπόθεσης, οι διάδικοι άρχισαν να συζούν από το έτος 1995 με 1996, παντρεύτηκαν το 2000 και κατοικούσαν στην Πάφο μέχρι την ημερομηνία διάστασης, που ήταν η 1.6.2009. Από το γάμο τους απέκτησαν δύο θυγατέρες και μαζί τους διέμενε και η θυγατέρα της εφεσείουσας από προηγούμενο γάμο. Έζησαν σε διάσταση κατά την περίοδο Απριλίου 2005 μέχρι Σεπτεμβρίου 2007. Ο εφεσίβλητος, με την προοπτική και κατά τη διάρκεια του γάμου τους μέχρι την διάστασή τους, απέκτησε την ακόλουθη κινητή και ακίνητη περιουσία:
«- 4 κτήματα στην Τρεμιθούσα με αριθμούς εγγραφής 4xx2, 4xx0, 5xx5, 5xx0.
- Μία μεζονέτα, με αριθμό εγγραφής 29xx8, στην Πάφο.
- Γραμμάτιο στην Τράπεζα Κύπρου ύψους €207.000.=.
- Portfolio μετοχών χρηματιστηρίου στην Sharelink.
- 100% του μετοχικού κεφαλαίου στην εταιρεία Andy Philips Car Rentals Ltd.
- Γραμμάτιο στη Λαϊκή Τράπεζα ύψους €70.000.=.
- 6 αυτοκίνητα, με αριθμούς εγγραφής xxxx00, xxxx67, xxxx42, xxxx66, xxxx20, xxxx63.
- 5% του μετοχικού κεφαλαίου στην KALLAW NOMINEES LTD.
- 50% του μετοχικού κεφαλαίου της M & A STORAGE SERVICES LTD.
- 2 ασφάλειες στην εταιρεία ALICO, με αριθμό συμβολαίων 1118220, 9893171.»
Περαιτέρω, απέκτησαν κατοικία επ΄ ονόματι της εφεσείουσας στη Λάρνακα, η οποία, σε μεταγενέστερο στάδιο, μεταβιβάστηκε από την εφεσείουσα επ΄ ονόματι της θυγατέρας της από προηγούμενο γάμο. Ενέγραψαν επίσης την εταιρεία Maria Heyes Vitrina Ltd, με ποσοστό συμμετοχής 60% η εφεσείουσα και 40% ο εφεσίβλητος, με σκοπό την επιχείρηση πώλησης εσωρούχων και γυναικείων ενδυμάτων. Η εν λόγω επιχείρηση τερμάτισε τις εργασίες της το Φεβρουάριο του 2006.
Η εφεσείουσα ισχυρίστηκε ότι συνεισέφερε κατά το ήμισυ στη δημιουργία της περιουσίας που απέκτησε ο εφεσίβλητος από την ημερομηνία που έζησαν μαζί με την προοπτική του γάμου και κατά τη διάρκεια του γάμου τους, μέχρι τη διάστασή τους, που επήλθε την 1.6.2009. Η συνεισφορά της συνίστατο σε χρήματα από την εργασία της από διάφορες δουλειές και επιχειρήσεις που διατηρούσε με τον εφεσίβλητο και στις υπηρεσίες της ως σύζυγος και οικοκυρά. Από την άλλη, ο εφεσίβλητος παραδέχεται ότι απέκτησε την περιουσία που αναφέρεται πιο πάνω, αμφισβήτησε όμως ότι η εφεσείουσα συνείσφερε καθ΄ οιονδήποτε τρόπο στην απόκτησή της.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε την εφεσείουσα αναξιόπιστη. Κατέληξε δε πως καμία μαρτυρία δεν προσκόμισε για τα εισοδήματά της και πως όλη η μαρτυρία της ίδιας και των μαρτύρων που κάλεσε στο Δικαστήριο περιορίστηκε στο να αποδείξει την επαύξηση της περιουσίας του εφεσίβλητου, ενώ το βάρος απόδειξης της δικής της συνεισφοράς, το οποίο είχε η ίδια, απέτυχε να το αποδείξει. Έκρινε, περαιτέρω, πως η εφεσείουσα - αιτήτρια επέλεξε να προωθήσει τον πραγματικό υπολογισμό της συνεισφοράς της και, συνεπώς, εμποδίζεται από του να ζητά την ενεργοποίηση του τεκμηρίου του ενός τρίτου που προβλέπεται στο άρθρο 14(2) του Ν.232/1991. Ως εκ τούτου, απέρριψε την αξίωση της εφεσείουσας, ενώ, παράλληλα, απέρριψε και την ανταπαίτηση του εφεσίβλητου, με την οποία ζητούσε την εγγραφή των 2/3 μεριδίων της κατοικίας στη Λάρνακα, η οποία δε θα μας απασχολήσει περαιτέρω, καθότι δεν εφεσιβλήθηκε.
Η εφεσείουσα, με δεκατρείς λόγους έφεσης, αμφισβητεί την ορθότητα της απόφασης του Οικογενειακού Δικαστηρίου. Οι περισσότεροι λόγοι αφορούν την αξιολόγηση της μαρτυρίας και των συνακόλουθων ευρημάτων και συμπερασμάτων του Δικαστηρίου. Περαιτέρω, προβάλλεται ότι εσφαλμένα αποφασίστηκε ότι η εφεσείουσα εμποδίζεται από το να ζητά ενεργοποίηση του τεκμηρίου του ενός τρίτου που προβλέπεται στο άρθρο 14(2) του Νόμου 232/91, ότι λανθασμένα αποφασίστηκε ότι ελλείπει ο αιτιώδης σύνδεσμος ανάμεσα στη «συμβολή» και στην «αύξηση» της περιουσίας του εφεσίβλητου και ότι λανθασμένα τέθηκε βάρος στην εφεσείουσα να αποδείξει συνεισφορά, ενώ γίνεται παραδεκτό ότι η περιουσία του εφεσίβλητου αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της συγκατοίκησης των διαδίκων.
Οι σχετικές με την υπό εκδίκαση έφεση πρόνοιες του άρθρου 14 του περί Ρυθμίσεως των Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων Νόμο του 1991 (Ν.232/91), όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 58(1)/99, είναι οι ακόλουθες:
«14.-(1) Σε περίπτωση που ο γάμος λυθεί ή ακυρωθεί, ή σε περίπτωση διάστασης των συζύγων, και η περιουσία του ενός συζύγου έχει αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος, εφόσο συνέβαλε με οποιοδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή, δικαιούται να εγείρει αγωγή στο Δικαστήριο και να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή.
(2) Η συνεισφορά του ενός συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του άλλου τεκμαίρεται ότι ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός αν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη συνεισφορά.
(3) ...»
Στο άρθρο 2 ερμηνεύεται η λέξη «περιουσία» ως ακολούθως:
«"περιουσία" σημαίνει την κινητή και ακίνητη ιδιοκτησία η οποία αποκτήθηκε πριν από το γάμο με την προοπτική του γάμου ή οποτεδήποτε μετά τη σύναψη του γάμου από οποιοδήποτε από τους συζύγους»
Στην υπόθεση Ορφανίδης ν. Ορφανίδη (1998) 1 ΑΑΔ 179, έχουν τεθεί οι αρχές που διέπουν γενικά το θέμα της απαίτησης, όπου στη σελίδα 189 αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Το πρώτο που πρέπει να τυγχάνει εξακρίβωσης είναι η αύξηση της περιουσίας του συζύγου ώστε να διαπιστωθεί το αντικείμενο του πιθανού διαμοιρασμού. Εξαιρείται από τη διανομή και δεν προσμετρά ως αύξηση περιουσία η οποία δωρίζεται σε σύζυγο καθώς και το προϊόν της διάθεσής της. Το δεύτερο θέμα που εξετάζεται είναι κατά πόσο ο έτερος των συζύγων συνεισέφερε στην αύξηση, άμεσα ή έμμεσα, και το τρίτο, ο καθορισμός του ύψους της συνεισφοράς. Εάν η μαρτυρία δεν είναι καταληκτική, ως προς την έκταση της συνεισφοράς, υπεισέρχεται το τεκμήριο που δημιουργεί το άρθρο 14(2) του νόμου.»
Στην υπόθεση Θεωρή ν. Χρυσοστόμου (2003) 1 ΑΑΔ 386 αναφέρθηκαν τα ακόλουθα σχετικά με την εφαρμογή του τεκμηρίου του άρθρου 14(2) του Νόμου:
«. η εφεσίβλητη, αν και απέδειξε ότι συνεισέφερε στην αύξηση της ακίνητης περιουσίας του εφεσείοντος, εν τούτοις απέτυχε να αποδείξει, με θετικό τρόπο, την έκταση της συνεισφοράς της σ΄αυτή την αύξηση. Ταυτόχρονα, έκρινε ότι ο εφεσείων απέτυχε να αποδείξει ότι η εφεσίβλητη δεν συνεισέφερε, με κανένα τρόπο, στην αύξηση της ακίνητης περιουσίας του. Ως εκ τούτου, εφόσον δεν είχε αποδειχθεί ούτε μεγαλύτερη, ούτε μικρότερη, αλλά ούτε και ανύπαρκτη συνεισφορά της εφεσίβλητης στην αύξηση της ακίνητης περιουσίας του εφεσείοντος, ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο προχώρησε και εφάρμοσε το τεκμήριο του εδαφίου (2) του άρθρου 14 του Νόμου σύμφωνα με το οποίο, εκτός εάν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη συνεισφορά, η συνεισφορά του ενός συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του άλλου τεκμαίρεται ότι ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης.»
Στην υπόθεση Ορφανίδη ν. Ορφανίδη (2001) 1 ΑΑΔ 1889 η εφεσείουσα, σύμφωνα με την πρωτόδικη κρίση, είχε πετύχει να αποδείξει ότι συνεισέφερε κάποια ποσά, καθώς και υπηρεσίες, φροντίζοντας την όλη οικογένεια, αλλά «απέτυχε να αποδείξει την έκταση της εν λόγω συνεισφοράς». Συνακόλουθα, εφάρμοσε το τεκμήριο του άρθρου 14(2) του Νόμου. Το Εφετείο, στη βάση των αρχών που τέθηκαν στην υπόθεση Ορφανίδη του 1998, πιο πάνω, έκρινε ορθή την πρωτόδικη απόφαση και κατέληξε ότι «η εφεσείουσα δεν έχει, επομένως, αποδείξει με «θετικό τρόπο το ύψος της συνεισφοράς της στην αύξηση της περιουσίας». Κατά συνέπεια ορθά το Πρωτόδικο Δικαστήριο έχει εφαρμόσει το τεκμήριο του άρθρου 14(2) του Νόμου.»
Εν προκειμένω, η εφεσείουσα επέλεξε τον πραγματικό υπολογισμό της συνεισφοράς, το οποίο καθόρισε στο ένα δεύτερο. Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι η εφεσείουσα «απέτυχε να αποδείξει την πραγματική της συνεισφορά και συνακόλουθα, εμποδίζεται να ζητά την ενεργοποίηση του τεκμηρίου όταν η μαρτυρία δεν είναι καταληκτική για την ακριβή συνεισφορά της. Η Αιτήτρια απέτυχε να αποδείξει οποιαδήποτε συνεισφορά.»
Στη βάση των πιο πάνω αρχών, εφόσον κρίθηκε ότι η εφεσείουσα δεν απέδειξε οποιαδήποτε συνεισφορά στην επαύξηση της περιουσίας, δεν μπορούσε να αξιώνει την εφαρμογή του τεκμηρίου του άρθρου 14(2), το οποίο προϋποθέτει την απόδειξη κάποιας συνεισφοράς σε χρήματα ή υπηρεσίες. Περαιτέρω, έγινε αποδεκτή η μαρτυρία του εφεσίβλητου, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι δεν υπήρξε συνεισφορά της εφεσείουσας στην επαύξηση της περιουσίας του.
Με την έφεση αμφισβητείται η αξιολόγηση της μαρτυρίας τόσο του εφεσίβλητου και του Μ.Υ.2, η μαρτυρία των οποίων έγινε αποδεκτή, όσο και της εφεσείουσας, η οποία κρίθηκε αναξιόπιστη, καθώς και των συνεπακόλουθων ευρημάτων και συμπερασμάτων του Δικαστηρίου.
Ως προς τις αρχές που διέπουν τη δυνατότητα επέμβασης στην αξιολόγηση και ευρήματα του Δικαστηρίου, παραπέμπουμε στο ακόλουθο απόσπασμα από την υπόθεση Φωτίου ν. Alpha Bank Cyprus Ltd Πολ. Έφ. 39/2012 ημερομηνίας 3.5.2018:
«"Στην Παπακοκκίνου Βερεγγάρια κ.α. ν. Αγγελική Σμυρλή κ.α. (2001) 1 Α.Α.Α. 1653 γίνεται μια ευρεία ανασκόπιση της νομολογίας αναφορικά με τις αρχές που διέπουν το θέμα επέμβασης του Εφετείου στην αξιολόγηση και ευρήματα που προβαίνει το Πρωτόδικο Δικαστήριο. Το σχετικό μέρος έχει ως ακολούθως:
Σχετικά με τις νομικές αρχές που διέπουν το θέμα γίνεται μεταξύ άλλων αναφορά στη Λευκαρίτη και Άλλων ν. Long Beach Hotels Ltd και Άλλου, Long Beach Hotels Ltd και Άλλου, ν. Λευκαρίτη και Άλλων (2000) 1 Α.Α.Α. 194, από την οποία παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα από τις σελ. 207 και 208:
"Aναφορικά με τις αρχές επέμβασης του Εφετείου στα ευρήματα γεγονότων του πρωτόδικου Δικαστηρίου, υπάρχει εκτενής νομολογία. Σχετικό είναι το πιο κάτω απόσπασμα από την απόφαση στην υπόθεση Πελεκάνου ν. Πελεκάνου και Άλλοι (1995) 1 Α.Α.Δ. 912 στη σελ. 918:
"Η αξιολόγηση της προσαχθείσας μαρτυρίας είναι έργο που κατά κύριο λόγο ανήκει στο πρωτόδικο Δικαστήριο. Το Εφετείο επεμβαίνει αν τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου είναι παράλογα ή αυθαίρετα ή δεν υποστηρίζονται από τη μαρτυρία που το πρωτόδικο Δικαστήριο έχει αποδεχθεί ως αξιόπιστη (Βλ. Neocleous and Another v. Christodoulou (1979) 1 C.L.R. 714. Epiphaniou v. Hadjigeorghiou (1982) 1 C.L.R. 609, Polykarpou v. Polykarpou (1982) 1 C.L.R. 182, Μόδεστος Πίτσιλλος ν. Δ. Ευγενίου (1989) 1(ε) Α.Α.Δ. 691, Αριστείδου ν. Λοζίδη (1991) 1 Α.Α.Δ. 297, Λεοντίου ν. Μωσαϊκή Μ.Α.Σ. Λτδ (1991) 1 Α.Α.Δ. 351)."
Ανάλογες αρχές ισχύουν και για ευρήματα αξιοπιστίας. (Βλ. Elia v. Nicola (1985) 1 C.L.R. 286, Aγησιλάου ν. Χρίστου (1989) 1(Ε) Α.Α.Δ. 713).
Οι αρχές επέμβασης στα συμπεράσματα πρωτόδικου Δικαστηρίου έχουν επίσης αποτελέσει αντικείμενο νομολογίας. Σχετικά παραθέτουμε το πιο κάτω απόσπασμα στην υπόθεση Koudellaris v. Christoforou and others (1975) 1 C.L.R. 366 στη σελ. 372:
"Τhe principles on which the Court of Appeal acts on hearing appeals turning on inferences, have been expounded in a number of cases, both in England and by this Court, and we think it convenient to state that an appellate Court has jurisdiction to review the record of the evidence in order to determine whether the conclusion originally reached upon that evidence should stand; but this jurisdiction has to be exercised with caution. Per Viscount Simon in Watt or Thomas v. Thomas [1947] A.C. 484 at p. 486.
The Court should be 'satisfied that any advantage enjoyed by the trial judge by reason of having seen and heard the witnesses, could not be sufficient to explain or justify the trial judge's conclusion' (Per Lord Thankerton in Watt v. Thomas (supra) at p. 488) before it disturbs its findings of fact. On the dispute,but the case rests on the inference to be drawn from them, an appellate Court is in as good a position as the trial judge to decide the case. (Per Lord Wright in Powell v. Streatham Manor Bursing Home [1935] A.C. 243 at p. 267."
Σχετικό είναι επίσης και το πιο κάτω απόσπασμα από την Poustobaev Vladimir v. Stavrou και Lion Insurance Agency Ltd (2000) 1 A.Α.Δ. 2010 από τις σελ. 2014 και 2015:
Επέμβαση του Εφετείου στα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου δεν επιτρέπεται εκτός αν το Εφετείο ικανοποιηθεί ότι αυτά δεν δικαιολογούνται από τη μαρτυρία στο σύνολο της, ή ότι η αιτιολογία είναι ανεπαρκής. Πρωταρχική ευθύνη για διαπίστωση των γεγονότων έχει το πρωτόδικο Δικαστήριο που έχει την ευκαιρία να δει και να ακούσει τους μάρτυρες και να εκτιμήσει την αξιοπιστία τους. Όπου όμως τα ευρήματα του Δικαστηρίου αντιστρατεύονται την κοινή λογική ή είναι αντίθετα με αδιαμφισβήτητα μέρη της μαρτυρίας, τέτοια επέμβαση δικαιολογείται (βλ. μεταξύ άλλων Erimoudis Estates Ltd v. Ρίτσα Χριστοδουλίδου και άλλοι (1995) 1 Α.Α.Δ. 926, Μαυρίδης ν Dharaghji και άλλων (1990) 1 Α.Α.Δ. 1013, Θεοδώρου ν Θεοδώρου (1992) 1(Α) Α.Α.Δ. 253).
Περαιτέρω, στην Ιοαnnου ν. Μavridou (1972) 1 C.L.R. 107, λέχθηκαν τα ακόλουθα στη σελ.111:
"Τhe approach of this Court in such matters is well settled both as regards the question of findings of fact and the credibility of witnesess which are within the province of the trial judge. Needless to say that, from the trend of the authorities that does not mean that, if the reasoning behind the trial Judge's findings is wrong, this Court will not interfere with such findings."
Επίσης στην Kyriacou v. A. Kortas & Sons Ltd (1981) 1 C.L.R. 551 λέχθηκε ότι για να επέμβει το Εφετείο σε θέματα ευρημάτων αξιοπιστίας "it must be shown that the trial Judge was wrong in evaluating the evidence and the onus is on the appellant to pursuade the Court that that is so." (σελ.553). (Αρτέμης, Δ.).»
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αφού παρέθεσε περιληπτικά τη μαρτυρία του κάθε μάρτυρα χωριστά, προέβη σε αξιολόγηση και ευρήματα. Παραθέτουμε αυτούσιο το περιεχόμενο της αξιολόγησης της εφεσείουσας:
«Η Αιτήτρια ισχυριζόταν συνεχώς ότι συνεισέφερε κατά το ήμισυ στη δημιουργία της περιουσίας που απόκτησε ο Καθ΄ ου η Αίτηση από την ημερομηνία που έζησαν μαζί με την προοπτική του γάμου και κατά τη διάρκεια του γάμου τους μέχρι τη διάστασή τους την 01/06/2009.
Επέμενε ότι η συνεισφορά της συνίσταται σε χρήματα από την εργασία της, από διάφορες δουλειές και επιχειρήσεις που διατηρούσε με τον Καθ΄ ου η Αίτηση και στις υπηρεσίες της ως σύζυγος και οικοκυρά.
Καμιά μαρτυρία δεν προσκόμισε στο Δικαστήριο με την οποία να ενισχύει τους ισχυρισμούς της ότι προσέφερε στη δημιουργία και/ή στην επαύξηση της περιουσίας του Καθ΄ ου η Αίτηση, είτε με χρήματα που κέρδιζε από την εργασία της, είτε ότι δούλευε στις επιχειρήσεις του Καθ΄ ου η Αίτηση, είτε ότι προσέφερε τις υπηρεσίες της ως σύζυγος και οικοκυρά, αφού κατά την αντεξέτασή της παραδέχθηκε ότι είχε οικιακή βοηθό που πλήρωνε ο Καθ΄ ου η Αίτηση, και σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του ιδίου, η φροντίδα που πρόσφερε στην οικογένεια ως οικοκυρά ήταν ελάχιστη ως ανύπαρκτη.
Ισχυρίστηκε ότι κατά καιρούς αμειβόταν αρκετά καλά και ισάξια με τους μισθούς που ελάμβανε ο Καθ΄ ου η Αίτηση, αλλά δεν προσκόμισε μαρτυρία για τη διάθεση των εισοδημάτων της, ούτε για την αγορά της ακίνητης περιουσίας που απόκτησε ο Καθ΄ ου η Αίτηση στο χωριό Τρεμιθούσα, τη μεζονέτα στην Πάφο, τις μετοχές στην Sharelink, στο μετοχικό κεφάλαιο 100% της εταιρείας ANDY PHILIPS CAR RENTALS LTD, για το γραμμάτιο που κατείχε ο Καθ΄ ου η Αίτηση στη Λαϊκή Τράπεζα ύψους €70.000, τα αυτοκίνητα με αριθμούς εγγραφής xxxx00, xxxx67, xxxx42, xxxx66, xxxx20 και xxxx63, στο ποσοστό 5% της συμμετοχής του στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας KALLAW NOMINEES LTD, στο 50% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας M & A STORAGE SERVICES LTD και στα ασφαλιστικά συμβόλαια της ALICO, με αριθμούς συμβολαίων 1118220 και 9893171.
Παραδέχθηκε ότι ο Καθ΄ ου η Αίτηση χρηματοδότησε την επιχείρηση πώλησης γυναικείων ρούχων, MARIA HAYES VITRINA LTD.
Αντεξεταζόμενη παραδέχθηκε ότι μια - δυο φορές μετάφερε για επαγγελματικούς λόγους στο Αεροδρόμιο τον σύζυγό της και ισχυρίστηκε ότι όταν ασθένησε για κάποιο διάστημα ο Καθ΄ ου η Αίτηση και παρέμεινε στο σπίτι, τον περιέθαλπε, τον φρόντιζε και στάθηκε δίπλα του.
Ισχυρίστηκε ότι όταν γνωρίστηκε με τον Καθ΄ ου η Αίτηση είχε στην Τράπεζα ΛΚ3.000 και επιπλέον, της έδωσε και ο πατέρας της ΛΚ2.000 και αγόρασε το σπίτι στη Λάρνακα.
Είχε πιστωτική κάρτα επ΄ ονόματί της, που ήταν συνδεδεμένη με τον τρεχούμενο λογαριασμό του Καθ΄ ου η Αίτηση. Δεν γνωρίζει από πού αγόρασε ο Καθ΄ ου η Αίτηση τη μεζονέτα στην Πάφο, ούτε πόσα την αγόρασε και παραδέχθηκε ότι όλα αυτά τα ανέλαβε ο Καθ΄ ου η Αίτηση, ως επίσης και για την πληρωμή της χωρίς αυτή να ανακατευτεί καθόλου.
Παραδέχθηκε ότι ο πεθερός της είχε στην Πάφο επιχείρηση ενοικιάσεως αυτοκινήτων και κατείχε όταν παντρεύτηκαν 10 αυτοκίνητα και μετά που πέθανε και τον κληρονόμησε ο Καθ΄ ου η Αίτηση, επέκτεινε την επιχείρηση υπό την εμπορική επωνυμία ANDY PHILIPS CAR RENTALS LTD.
Παραδέχθηκε ότι ο Καθ΄ ου η Αίτηση πλήρωσε για την αγορά του αυτοκινήτου της Τζώρτζιας, θυγατέρας της από προηγούμενο γάμο,, προφασιζόμενη ότι τα χρήματα για την αγορά του, της τα όφειλε ο Καθ΄ ου η Αίτηση από τις επαγγελματικές της δραστηριότητες.
Παραδέχθηκε ότι ο κύριος χρηματοδότης της επιχείρησης MARIA HAYES VITRINA LTD ήταν ο Καθ΄ ου η Αίτηση και όταν σταμάτησε να την ενισχύει οικονομικά, κατέρρευσε.
Ισχυρίστηκε ότι την κατοικία στη Λάρνακα την αγόρασε η ίδια με τη βοήθεια των γονέων της και επιπρόσθετα, έκανε δάνειο το οποίο εξόφλησε από το ενοίκιο της κατοικίας και με μετρητά που κέρδιζε από την εργασία της.
Η μαρτυρία της Αιτήτριας ήταν τρωτή, περιέπιπτε συνεχώς σε αντιφάσεις, δεν μπορούσε να στηρίξει τους ισχυρισμούς της και συνεχώς έλεγε ψέματα στην προσπάθειά της να πείσει το Δικαστήριο ότι συνείσφερε στη δημιουργία της περιουσίας του Καθ΄ ου η Αίτηση.»
Ως προς τη μεζονέτα στην Πάφο, το Δικαστήριο κατέληξε ως ακολούθως:
«Η Αιτήτρια με τη μαρτυρία της απέτυχε να αποδείξει οποιαδήποτε συνεισφορά στην αγορά της μεζονέτας στην Πάφο. Αγνοούσε ποιος αγόρασε την μεζονέτα, από ποιον την αγόρασε, πόσα την αγόρασε και ποιος την πλήρωσε. Εξάλλου, η μεζονέτα αγοράστηκε πριν τη γνωριμία τους και καθιστά τη συνεισφορά της Αιτήτριας στην απόκτησή της ως αδύνατη».
Περαιτέρω, εξετάζοντας τους ισχυρισμούς της εφεσείουσας ως προς τη δική της συνεισφορά στην αύξηση της περιουσίας του εφεσίβλητου, ανέφερε:
«Η Αιτήτρια αναφέρθηκε σε διάφορα ποσά ως μέρος της δικής της συνεισφοράς. Διαφάνηκε από την αντεξέταση ότι επρόκειτο για ποσά που δαπάνησε για καθαρά δικούς της σκοπούς, όπως οι σπουδές της κόρης της από προηγούμενο γάμο, η αγορά της κατοικίας στη Λάρνακα και η δημιουργία της επιχείρησης MARIA HAYES VITRINA LTD. Κανένα όμως ποσό δεν συνδέθηκε με την περιουσία του Καθ΄ ου η Αίτηση. Ο αιτιώδης σύνδεσμος ανάμεσα στη «συμβολή» και την «αύξηση» της περιουσίας ελλείπει. Ο αιτιώδης σύνδεσμος αποτελεί προϋπόθεση της αξίωσης σύμφωνα με το άρθρο 14 του Νόμου. (Βλέπε τη φράση «εφόσον συνέβαλε με οποιοδήποτε τρόπο στην αύξηση»).
Η συνεισφορά των συζύγων στην αντιμετώπιση των αναγκών της οικογένειας από μόνη της δεν μπορεί να στηρίξει αξίωση για συμμετοχή σε περιουσία. Εκτός εάν πρόκειται για σύζυγο που, ενώ είχε τις δυνατότητες για πλήρη επαγγελματική δραστηριότητα, επιδόθηκε στις οικιακές εργασίες για την οικογένειά της. Στη θέση αυτή κατατείνει η ερμηνευτική διάταξη του άρθρου 2 του Νόμου, σύμφωνα με το οποίο «συνεισφορά»:-
"σημαίνει την οποιασδήποτε μορφής συνεισφορά των συζύγων στην απόκτηση ή τη δημιουργία περιουσίας και περιλαμβάνει τη φροντίδα της οικογενειακής εστίας και των μελών της οικογένειας."
Στην προκειμένη περίπτωση, ο Καθ΄ ου η Αίτηση αρνήθηκε τη συμβολή της Αιτήτριας στο σπίτι και στην οικογένεια. Φρόντιζε το σπίτι, τον ίδιο, την κόρη της από προηγούμενο γάμο και τα δύο ανήλικα παιδιά τους η οικιακή βοηθός, με ελάχιστη έως καθόλου συμβολή της Αιτήτριας.
Η μαρτυρία της Αιτήτριας αναφορικά με την απόκτηση της μεζονέτας, ότι δεν γνώριζε ούτε πόσα αγοράστηκε, ούτε από ποιον την αγόρασε ο σύζυγός της και πώς πληρώθηκε, συνηγορεί στο ότι η Αιτήτρια δεν συνέβαλε καθ΄ οιονδήποτε τρόπο στην απόκτησή της.
Ο ισχυρισμός της ότι θεωρεί ότι τον βοηθούσε στις επαγγελματικές του δραστηριότητες, αφού τον μετέφερε μια, δυο φορές στο Αεροδρόμιο Πάφου για να παραλάβει αυτοκίνητα ή πελάτες. Ο ισχυρισμός ότι του συμπαραστάθηκε όταν αυτός ασθένησε και παρέμεινε στο σπίτι μέχρι την ανάρρωσή του, και ότι η επιχείρηση MARIA HAYES VITRINA LTD δημιουργήθηκε αποκλειστικά με κεφάλαια του Καθ΄ ου η Αίτηση, διαχειρίζετο εξ ολοκλήρου από την Αιτήτρια και κατέληξε στο κλείσιμο, συνηγορούν πως η Αιτήτρια δεν είχε συμβολή στη δημιουργία και στην επαύξηση της περιουσίας του Καθ΄ ου η Αίτηση.»
Παραθέτουμε, επίσης, αυτούσια τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς την αξιοπιστία του Μ.Υ.2 και του εφεσίβλητου:
«Ο εγκεκριμένος λογιστής-ελεγκτής, κ. xxx Κασσινόπουλος (Μ.Υ.2) κατάθεσε ως ελεγκτής των εταιρειών του Καθ΄ ου η Αίτηση όλες τις καταστάσεις ελεγμένων λογαριασμών όλων των εταιρειών του Καθ΄ ου η Αίτηση και επεξήγησε στο Δικαστήριο πόσα χρέη, κέρδη και ποια περιουσία είχε η κάθε εταιρεία μέχρι την 01/06/2009, πώς δημιουργήθηκε η κάθε εταιρεία, τι εργασίες εκτελούσε, ποιοι ήταν οι μέτοχοι κάθε εταιρείας, τι υπόλοιπα είχε στους τραπεζικούς λογαριασμούς η κάθε μια από αυτές και γενικά κάθε περιουσιακό στοιχείο και υποχρεώσεις κάθε μιας από αυτές.
Για την εταιρεία MARIA HΑYΕS VITRINA LTD ανάφερε ότι είχε πάντα ζημιές, άρχισε να λειτουργεί με κεφάλαια του Καθ΄ ου η Αίτηση και με λογαριασμό παρατραβήγματος στην Τράπεζα Κύπρου, χωρίς καμιά συνεισφορά της Αιτήτριας, η οποία πληρώνετο, διαχειρίζετο και διεύθυνε την εταιρεία, η οποία ήταν ζημιογόνα και έκλεισε.
Επέμενε ότι ο Καθ΄ ου η Αίτηση πώλησε το μεγαλύτερο μερίδιο του στον κ. xxx Παπαδόπουλο και κατείχε την 01/06/2009 και κατέχει μέχρι σήμερα το 5 % στην εταιρεία Α. M. A. PACIFIC INSURANCE AGENTS LTD.
Από όλες τις επιχειρήσεις του Καθ΄ ου η Αίτηση μόνο η A. M. A. PACIFIC INSURANCE AGENTS LTD είχε καθαρά κέρδη το 2008 και το 2009. Οι υπόλοιπες είχαν συσσωρευμένες ζημιές.
Δέχομαι τη μαρτυρία του ως αληθή, ήρθε στο Δικαστήριο ως επαγγελματίας και κατάθεσε αυτά που γνώριζε σύμφωνα με τις λογιστικές καταστάσεις και ελεγμένους λογαριασμούς των πελατών του.
Δέχομαι τη μαρτυρία του Καθ΄ ου η Αίτηση ως ειλικρινή και αληθή. Το μεγαλύτερο μέρος της μαρτυρίας του ήταν εντός των δικογράφων της υπεράσπισής του. Υπήρχαν σημεία που δεν μπόρεσε να ξεκαθαρίσει επακριβώς τη θέση του, ως επίσης και αντιφάσεις, οι οποίες όμως δεν ήταν σημαντικές για να καταρρίψουν το σύνολο της μαρτυρίας του. Σε γενικές γραμμές έλεγε την αλήθεια και δέχομαι τους ισχυρισμούς του ότι ήταν πάντοτε ο αιμοδότης των εξόδων της οικογένειάς του, της αποπληρωμής των δανείων, της χρηματοδότησης εξ ολοκλήρου της εταιρείας ΜΑRIAS HΑYΕS VITRINA LTD και της ίδρυσης των εταιρειών του που διοικούντο εξ ολοκλήρου από τον ίδιο με την επαγγελματική του εμπειρία και εργασία, χωρίς καμιά βοήθεια από την Αιτήτρια.
Δεν δέχομαι το μέρος της μαρτυρίας του αναφορικά με την αγορά της κατοικίας στη Λάρνακα. Καμιά απόδειξη πληρωμής δεν προσκόμισε στο Δικαστήριο, ούτε εκτίμηση για την πραγματική αξία της κατοικίας κατά την ημερομηνία αγοράς και της διάστασής τους την 01/06/2009.
Χαρακτηριστικές είναι οι αναφορές της Αιτήτριας στη μαρτυρία της, ότι μεμονωμένα τον μετέφερε για την εργασία του μια, δυο φορές στο Αεροδρόμιο Πάφου, ως επίσης και ότι του συμπαραστάθηκε στο σπίτι μετά από πρόβλημα υγείας που αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια του γάμου τους.
Δέχομαι τους ισχυρισμούς του Καθ΄ ου η Αίτηση ότι διετέλεσαν με την Αιτήτρια αρκετές φορές σε διάσταση, με μεγαλύτερο διάστημα από τον Απρίλιο 2005 μέχρι τον Σεπτέμβριο 2007.
Είναι προφανές ότι ο γάμος των διαδίκων είχε μικρότερη διάρκεια απ΄ ότι φαίνεται από τις ημερομηνίες με την προοπτική του γάμου μέχρι τη διάσταση.
Δέχομαι την μαρτυρία του Καθ΄ ου η Αίτηση, ως επίσης και του κ. Κασσινόπουλου, λογιστή-ελεγκτή, ότι την 01/06/2009 κατείχε ποσοστό 5% του μετοχικού κεφαλαίου της A.M.A. PACIFIC INSURANCE AGENTS LTD."
Έχουμε εξετάσει με προσοχή τις αιτιάσεις της εφεσείουσας ως προς τη λανθασμένη αξιολόγηση της μαρτυρίας και τα ευρήματα του Δικαστηρίου υπό το φως των αρχών που έχουμε παραθέσει πιο πάνω στην απόφασή μας και έχοντας ανατρέξει στα πρακτικά. Παρατηρούμε ότι οι διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου είναι ορθές και αιτιολογημένες. Δε διαπιστώνουμε ότι η αξιολόγηση της μαρτυρίας υπήρξε αυθαίρετη ή παράλογη ή αντίθετη με τη δικογραφία έτσι ώστε να δικαιολογείται η παρέμβαση του Εφετείου. Το Δικαστήριο εξήγησε με σαφήνεια τους λόγους για τους οποίους κατέληξε ότι η εφεσείουσα δεν κατέδειξε οποιαδήποτε συνεισφορά στην αύξηση της περιουσίας του εφεσίβλητου και δε διαπιστώσαμε την ύπαρξη μαρτυρίας η οποία σαφώς να υποδηλοί τέτοια συνεισφορά.
Τονίζεται ότι σε τέτοιου είδους υποθέσεις απαιτείται η ύπαρξη ουσιώδους συνδέσμου μεταξύ της «συμβολής» και της «αύξησης» της περιουσίας. Το Δικαστήριο δεν περιορίστηκε στην εξέταση της ύπαρξης άμεσης συνεισφοράς, αλλά εξέτασε και κατά πόσο υπήρξε έμμεση συνεισφορά της εφεσείουσας και κατέληξε πως δεν καταδείχθηκε οποιαδήποτε συνεισφορά. Ο ισχυρισμός της εφεσείουσας, όπως προβάλλεται στον 12ο λόγο έφεσης, ότι επιδόθηκε στις οικιακές εργασίες της οικογένειάς της, ενώ είχε τις δυνατότητες για πλήρη επαγγελματική δραστηριότητα, δεν υποστηρίζεται ούτε από τη μαρτυρία της ίδιας. Και αυτό, πέραν του ότι, με βάση τη μαρτυρία του εφεσίβλητου η οποία έγινε αποδεκτή από το Δικαστήριο, υπήρχε οικιακή βοηθός στο σπίτι για κάποια χρόνια και, ακολούθως, υπήρχε καθαρίστρια η οποία βοηθούσε στις οικιακές εργασίες.
Για τους πιο πάνω λόγους, η έφεση απορρίπτεται, με €3.000 έξοδα, πλέον ΦΠΑ, εναντίον της εφεσείουσας.
ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
/ΧΤΘ