|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:DOD:2020:8
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(΄Εφεση Αρ. 24/2017)
5 Μαρτίου, 2020
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ/στές]
Κ. Ξ.,
Εφεσείων,
ν.
Ε. Κ.,
Εφεσίβλητης.
________________________
Νικόλας Νικολάου, για τον Εφεσείοντα.
Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, μαζί με Ανδρέα Λουκά, για την Εφεσίβλητη.
________________________
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου
θα δώσει ο Δικαστής Γ.Ν. Γιασεμής.
_________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.: Οι διάδικοι στην παρούσα έφεση παντρεύτηκαν το Δεκέμβριο του 2003. Τον Αύγουστο του 2004 απέκτησαν δίδυμες θυγατέρες. Από νωρίς, όμως, παρουσιάστηκαν προβλήματα στην έγγαμη σχέση τους. Συνεπεία αυτών, προκλήθηκε ισχυρός κλονισμός της. Ο γάμος τους λύθηκε, τελικά, στη βάση αυτή, από το Οικογενειακό Δικαστήριο Αμμοχώστου, τον Ιούνιο του 2011, στην αίτηση διαζυγίου αρ. 46/2008. Τα μέρη, παράλληλα με την πιο πάνω αίτηση, έλαβαν και άλλες δικαστικές διαδικασίες μεταξύ τους, αφορώσες στο θέμα της επικοινωνίας με τις θυγατέρες τους και στο θέμα της διατροφής τους. Η παρούσα έφεση αφορά στο δεύτερο, πιο πάνω, θέμα, με δεδομένο ότι οι ανήλικες διαμένουν με την εφεσίβλητη μητέρα τους.
Οι διάδικοι, στις 2.7.2008, παρά το ότι οι διαφορές τους βρίσκονταν στο αποκορύφωμά τους, (αυτών διαφωνούντων ακόμα και ως προς την ευθύνη που έφερε έκαστος για την, ως άνω, αιτία διαζυγίου τους), εντούτοις, συμφώνησαν στο θέμα της διατροφής των θυγατέρων τους. Ως αποτέλεσμα, εκδόθηκε διάταγμα, με βάση το οποίο ο εφεσείων διατάχθηκε να συνεισφέρει για τον πιο πάνω σκοπό ποσό €665,00 μηνιαίως, (το διάταγμα). Στην πορεία του χρόνου, το ποσό αυτό αυξήθηκε, συνεπεία διαδοχικών αυξήσεων που επιβλήθηκαν δυνάμει του άρθρου 38(2) του περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμου του 1990, (Ν. 216/1990), (όπως αυτός έχει τροποποιηθεί), (ο «Νόμος»), και ανήλθε στα €973,60. Στις 13.7.2015, ο εφεσείων υπέβαλε την αίτηση αρ. 231/2015, στο Οικογενειακό Δικαστήριο Λευκωσίας, με την οποία ζητούσε, δυνάμει του άρθρου 38(1)[1] του Νόμου, τη μείωση του εν λόγω ποσού στα €400,00 μηνιαίως. Τυχόν επιτυχία της αίτησης, θα συνεπαγόταν την τροποποίηση του διατάγματος διατροφής, αναλόγως. Στο σώμα της αίτησης, εξηγούνται οι λόγοι που τον ώθησαν στην καταχώρισή της. Το εγχείρημα, ανωτέρω, του εφεσείοντος βρήκε αντίθετη την εφεσίβλητη, η οποία, στην υπεράσπισή της, αντιτάσσει ότι οι λόγοι που αυτός πρόβαλε δεν ευσταθούν.
Με βάση οδηγίες του Δικαστηρίου, οι διάδικοι πρόσφεραν γραπτώς τη μαρτυρία τους. Το Δικαστήριο, αφού την αξιολόγησε, απέρριψε, τελικά, την εκδοχή του εφεσείοντος, ουσιαστικά, στη βάση του περιεχομένου της και μόνο. Συγκεκριμένα, έκρινε ότι αυτός, με τη μαρτυρία που ο ίδιος έθεσε ενώπιόν του, δεν απέδειξε ότι συνέτρεχαν λόγοι για μείωση του ποσού της διατροφής, ως η αίτησή του. Ο εφεσείων διαφώνησε με την απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου και καταχώρισε την παρούσα έφεση, με την οποία επιδιώκει την ανατροπή της. Με τους διάφορους λόγους έφεσης, προσβάλλει συγκεκριμένα ευρήματα του Δικαστηρίου, που το οδήγησαν στην πιο πάνω κατάληξή του. Προς την ίδια κατεύθυνση, αναπτύχθηκε, κατά το στάδιο των αγορεύσεων, και ανάλογη επιχειρηματολογία, η οποία απαντήθηκε μέσα από την αγόρευση εκ μέρους της εφεσίβλητης.
Ο εφεσείων, προς επίτευξη του, ως άνω, σκοπού της υπό αναφορά αίτησής του, πρόβαλε δύο, βασικά, λόγους: Πρώτον, τη μείωση του εισοδήματός του, σε σύγκριση με ό,τι αυτός λάμβανε το 2008, όταν εκδόθηκε, εκ συμφώνου, το διάταγμα. Δεύτερον, την επιδείνωση της ασθένειας Πάρκινσον, από την οποία ο ίδιος υπέφερε πριν ακόμα και από το 2008, γεγονός που συνέβαλε στην αύξηση της δαπάνης που ήταν αναγκαία για αγορά των σχετικών φαρμάκων. Στην κατάστασή του τούτην, προστέθηκε, τελευταία, όπως ισχυρίστηκε, και η ασθένεια του ζακχαρώδους διαβήτη. Αυτό που διαπιστώνεται, ως πλέον σημαντικό, είναι η μαρτυρία την οποία ο εφεσείων πρόσφερε, προς απόδειξη των πιο πάνω ισχυρισμών του. Οπωσδήποτε, ο ίδιος έφερε το βάρος απόδειξής τους, προκειμένου να ικανοποιούσε το Δικαστήριο ως προς το εύλογο του αιτήματός του για τροποποίηση του διατάγματος προς όφελος του, (βλ. Α.Α. ν. ΙΤ., ΄Εφεση Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου Αρ. 16/2013, 21.12.2016).
Ο εφεσείων, όσον αφορά τον πρώτο λόγο, ανωτέρω, ισχυρίστηκε ότι, καθ' όλους τους ουσιώδεις χρόνους, ο ίδιος εργαζόταν ως διευθυντής σε εταιρεία της οικογένειάς του, η οποία διατηρούσε επιχείρηση εστιατορίου στην Αγία Νάπα, και λάμβανε μισθό για την εργασία του αυτή. Το 2008, το συνολικό εισόδημά του, τους καλοκαιρινούς μήνες, από την πιο πάνω πηγή, ήταν €9.775,00. Κατά τους χειμερινούς δε μήνες του ιδίου έτους, έλαβε επίδομα ανεργίας, το οποίο ανήλθε στο ποσό των €2.431,52. Η εν λόγω εργοδότησή του συνεχίστηκε κανονικά και τα υπόλοιπα χρόνια. Από το 2014, όμως, και μετά οι απολαβές του μειώθηκαν, κατά την έκφρασή του, «δραματικά». Ωστόσο, τα στοιχεία που ο ίδιος έδωσε στο Δικαστήριο έδειχναν ότι οι απολαβές του, κατά το 2014, σε σύγκριση με τις απολαβές του κατά το 2008, ήταν αυξημένες κατά €1.000,00, και πλέον, (€9.884,00 απολαβές από την εργασία του και €3.518,75 επίδομα ανεργίας). Κατά το 2015, οι απολαβές του ήταν, πράγματι, σε σύγκριση με τις απολαβές του κατά το 2008, κατά €2.000,00, περίπου, πιο χαμηλές, (€7.526,00 απολαβές από την εργασία του και €2.419,71 επίδομα ανεργίας). ΄Οσον αφορά το 2016, αναφέρθηκε ότι οι απολαβές του για τους μήνες από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούλιο ήταν, συνολικά, €1.560,00. Δεν αναφέρθηκε, όμως, ποιο ήταν το εισόδημά του κατά το υπόλοιπο του έτους εκείνου.
Στη βάση της πιο πάνω μαρτυρίας, το Δικαστήριο δε διαπίστωσε πραγματική μείωση των απολαβών του εφεσείοντος και δικαιολογημένα, μάλλον· η πιο πάνω διαπίστωση επιβεβαιώνεται από το ύψος των απολαβών του για κάθε ένα από τα προαναφερθέντα έτη. Αυτό δε που προκύπτει από την προσαχθείσα εκ μέρους του μαρτυρία είναι πως υπήρξε μικρή μείωσή τους το 2015, που ήταν και το έτος καταχώρισης της αίτησης. Η μείωση δε αυτή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως «δραματική». Χαρακτηρίζεται, μάλλον, ξαφνική, εκεί που από το 2008 μέχρι το 2014 οι απολαβές του εφεσείοντος είχαν μια σταθερή πορεία, σε ευθεία γραμμή. Επίσης, το Δικαστήριο παρατήρησε, συναφώς, ότι ο εφεσείων δεν ανέφερε, συγκεκριμένα, τι ήταν αυτό που συνέβαλε στη μείωση των απολαβών του. ΄Οπως υπέδειξε, δεν ανέφερε να υπήρξε μείωση των εργασιών της επιχείρησης της οικογένειάς του, στην οποία αυτός εργοδοτείτο, όταν, μάλιστα, τη μείωση που ισχυρίστηκε την απέδωσε στην οικονομική κρίση που, δήθεν, επηρέασε την κυπριακή οικονομία κατά τα έτη 2013 με 2014. Εντούτοις, δε διαπιστώνεται να είχαν επηρεαστεί οι απολαβές του, ειδικά, τα έτη εκείνα, σύμφωνα με τη δική του μαρτυρία.
Ο δεύτερος λόγος αφορούσε στην ισχυρισθείσα επιδείνωση της ασθένειας Πάρκινσον, από την οποία ο εφεσείων υποφέρει. Το Δικαστήριο, όπως το ίδιο ανέφερε στην απόφασή του, δεν έλαβε υπόψη συγκεκριμένο ιατρικό πιστοποιητικό που κατατέθηκε ως μαρτυρία, για το λόγο ότι αυτό δεν περιλήφθηκε σε ένορκη δήλωση αποκάλυψης εγγράφων του εφεσείοντος. Δεν απαιτείται να σχολιαστεί ο πιο πάνω χειρισμός του Δικαστηρίου, καθότι τούτος δεν προσβάλλεται με λόγο έφεσης. Η έμφαση δόθηκε στην αξιολόγηση της μαρτυρίας, σε σχέση με την, κατ' ισχυρισμό, αυξημένη δαπάνη για αγορά φαρμάκων, προς αντιμετώπιση της ασθένειας Πάρκινσον. Το Δικαστήριο σχολίασε πως οι αναφορές του εφεσείοντος ότι ο ίδιος δαπανούσε μεγάλα χρηματικά ποσά για τον πιο πάνω σκοπό ήταν γενικές και αόριστες και πως δεν υπήρξε τεκμηρίωσή τους. Σε σχέση με το μέρος τούτο της μαρτυρίας του εφεσείοντος, υπάρχει μόνο, ως κοινώς παραδεκτό, το γεγονός ότι αυτός υπέφερε από την πιο πάνω ασθένεια πριν ακόμα και από το 2008, που είχε εκδοθεί το διάταγμα. Τίθεται, έτσι, θέμα ορθής αξιολόγησης, από το Δικαστήριο, της υπόλοιπης μαρτυρίας που αφορά στην εν λόγω πτυχή.
Ανατρέχοντας στη σχετική μαρτυρία του εφεσείοντος, δε διαπιστώνεται να προσφέρθηκε ιατρική μαρτυρία για το είδος της φαρμακευτικής αγωγής, την οποία αυτός λαμβάνει σε σχέση με την εν λόγω ασθένειά του, ούτε τα φάρμακα, τα οποία ο ίδιος ανέφερε, συσχετίστηκαν, με μαρτυρία ειδικού, προς αυτή. Κατά συνέπεια, το, κατ' ισχυρισμό, υψηλό κόστος αγοράς τους, σαφώς, δεν υποστηρίζεται από την προσαχθείσα, εκ μέρους του, μαρτυρία. Τέλος, όσον αφορά τον ισχυρισμό του ότι αυτός πάσχει από ζακχαρώδη διαβήτη, δεν αναφέρθηκε, και πάλι με ιατρική μαρτυρία, πώς η συγκεκριμένη ασθένεια έχει επηρεάσει τη ζωή του. Πασιφανώς, το Δικαστήριο, συνεπεία της πιο πάνω νεφελώδους μαρτυρίας του εφεσείοντος, δικαίως απέρριψε, τελικά, την εκδοχή του.
Στα πιο πάνω, μπορεί να προστεθεί και το ακόλουθο: Οι δύο λόγοι που προτάθηκαν για τροποποίηση του διατάγματος, ουσιαστικά, ήταν η αιτία που οδήγησε στην υποβολή, από τον εφεσείοντα, της υπό αναφορά αίτησής του, με την οποία αυτός επιδίωξε τη μείωση της συνεισφοράς του στη διατροφή των θυγατέρων του στα €400,00 μηνιαίως. ΄Οπως ορθά υποδείχθηκε, όμως, από το Δικαστήριο, ο εφεσείων δεν εξήγησε πώς ο ίδιος θα μπορούσε να καταβάλλει το εν λόγω ποσό, όταν, για να επιτύχει την, ως άνω, μείωση της συνεισφοράς του, ισχυρίστηκε ότι οι απολαβές του, ειδικά, για το 2016, μέχρι το μήνα Ιούλιο, ανήλθαν στο ποσό των €1.560,00.
΄Οσον αφορά τις ανάγκες των θυγατέρων του, ο εφεσείων δεν ισχυρίστηκε ότι υπήρξε μείωσή τους, αλλά ισχυρίστηκε ότι υπήρξε αλλαγή στη φύση τους. Είναι δε, μάλλον, βέβαιο ότι ο ίδιος παρεμπιπτόντως έθεσε το θέμα τούτο, αφού αυτό, στην πραγματικότητα, δεν επενεργεί προς όφελός του. Πασιφανώς, ο εφεσείων παρεμπιπτόντως έθεσε και το θέμα της ανάγκης για συντήρηση της νέας συζύγου του, επειδή αυτή, όπως είχε ο σχετικός ισχυρισμός, δε μιλούσε την ελληνική γλώσσα και, ως εκ τούτου, δεν μπορούσε να εργαστεί. Ειδικά, ο λόγος αυτός, από μόνος του, δεν ήταν ικανός να δικαιολογήσει τροποποίηση του διατάγματος και μείωση, αναλόγως, της διατροφής, αφού ο λόγος έκδοσής του, από τη στιγμή που δεν εξέλιπε, δεν μπορούσε και να αγνοηθεί, δεδομένης της σημασίας του, (βλ. Δημητρίου ν. Περδίου (2005) 1 Α.Α.Δ. 1418).
΄Ενα τελευταίο θέμα αφορά στο ότι το Δικαστήριο, κατά το στάδιο αμέσως πριν την ενασχόλησή του με την αξιολόγηση της μαρτυρίας, σχολίασε ότι το διάταγμα είχε εκδοθεί εκ συμφώνου, στο πλαίσιο εξώδικου συμβιβασμού, και πως, κατά συνέπεια, δεν υπήρχε δικαστική κρίση σε σχέση με τις ανάγκες, τότε, των ανηλίκων και τη δυνατότητα εκάστου των διαδίκων για συνεισφορά στη διατροφή τους. Δεν εξήγησε ποια ήταν η σημασία της πιο πάνω παρατήρησης, η οποία, εκ των πραγμάτων, ουδόλως επηρέασε την αξιολόγηση που το ίδιο διενήργησε, ακολούθως, της μαρτυρίας. Ανεξάρτητα, όμως, τέτοια παρατήρηση δεν είχε θέση στην εν λόγω διαδικασία. Το δικαστήριο, κατά την εξέταση αίτησης για τροποποίηση διατάγματος διατροφής, δεν υπεισέρχεται στα γεγονότα που έχουν οδηγήσει στην έκδοσή του, δεδομένου ότι δεν είναι επιτρεπτή η αναθεώρησή του, (βλ. Χλ. Χριστοδούλου ν. Α. Χριστοδούλου (1993) 1 Α.Α.Δ. 195)· πόσο μάλλον στην περίπτωση που αυτό εκδίδεται εκ συμφώνου και δεν είναι καταγραμμένα οπουδήποτε τα γεγονότα που έχουν οδηγήσει σε τούτο.
Για τους πιο πάνω λόγους, η έφεση αποτυγχάνει και απορρίπτεται, με έξοδα υπέρ της εφεσίβλητης και εναντίον του εφεσείοντος. Αυτά να υπολογιστούν από την Πρωτοκολλητή και να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Κ. Παμπαλλής, Δ.
Κ. Σταματίου, Δ.
Γ.Ν. Γιασεμής, Δ.
/ΜΠ
[1] «38. - (1) Αν αφότου εκδόθηκε η απόφαση που προσδιορίζει τη διατροφή μεταβλήθηκαν οι όροι της, το Δικαστήριο μπορεί να τροποποιήσει την απόφασή του ...»