|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2019:A525
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Πολιτική Έφεση αρ.341/2019
11 Δεκεμβρίου, 2019
[ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΥ, ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, ΜΑΛΑΧΤΟΥ, Δ/ΣΤΩΝ]
ΜΕΤΑΞΥ:
χχχ χχχ COSOI
Εφεσείοντα/Αιτητή
ΚΑΙ
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
Εφεσιβλήτων/Καθ΄ ων η Αίτηση
........
Στ. Στυλιανού, για εφεσείοντα
Χρ. Πλαστήρα (κα), για εφεσίβλητους
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Η απόφαση είναι ομόφωνη και θα δοθεί από το Δικαστή Χριστοδούλου.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.: Ο εφεσείων - ευρωπαίος πολίτης ως υπήκοος Ρουμανίας - καταδικάστηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου, στις 17.2.2017, σε τρία (3) χρόνια φυλάκιση για σεξουαλική κακοποίηση παιδιού και άσεμνη επίθεση εναντίον γυναίκας, κατά παράβαση προνοιών του περί Πρόληψης και Σεξουαλικής Κακοποίησης, Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και Παιδικής Πορνογραφίας Νόμου του 2014 (Ν.91(Ι)/2014).
Επί τη προόψει της αποφυλάκισης του εφεσείοντα, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας κατέθεσε ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας την αίτηση υπ΄ αρ. 205/2019 βάσει της οποίας το εν λόγω Δικαστήριο εξέδωσε, στις 4.6.2019, διάταγμα εποπτείας του εφεσείοντα για περίοδο 36 μηνών. Επιπρόσθετα, στις 20.6.2019, εναντίον του εφεσείοντα εκδόθηκε διάταγμα κράτησης και απέλασης βάσει των άρθρων 29(1) και 35 του περί Δικαιώματος των Πολιτών της Ένωσης και των Μελών των Οικογενειών τους να Κυκλοφορούν και να Διαμένουν Ελεύθερα στη Δημοκρατία Νόμου του 2007 (Ν.7(Ι)/2007 όπως τροποποιήθηκε) για λόγους δημοσίας τάξης εφόσον κρίθηκε ότι αποτελούσε «πραγματική, ενεστώσα και επαρκώς σοβαρή απειλή, στρεφόμενη κατά θεμελιώδους συμφέροντος της κοινωνίας» (άρθρο 29(3)(α)). Παρά το γεγονός όμως ότι το διάταγμα απέλασης ανεστάλη, ο εφεσείων, με την αποφυλάκισή του στις 21.6.2019, συνελήφθη και οδηγήθηκε στα κρατητήρια Μεννόγειας, όπου έκτοτε κρατείται.
Ο εφεσείων αντέδρασε στην προαναφερθείσα κράτηση του με την υπ΄ αρ. 137/2019 αίτηση ημερ. 31.7.2019 για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus, με την οποία ζητούσε αφενός να κηρυχθεί η κράτηση του παράνομη και αφετέρου να κηρυχθεί ότι η διάρκεια της κράτησης και/ή περαιτέρω κράτηση του είναι παράνομη και επομένως θα πρέπει να αφεθεί άμεσα ελεύθερος. Χωρίς όμως επιτυχία εφόσον το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την αίτηση του, κρίνοντας ότι «προσεκτική ανάγνωση των ισχυρισμών του αιτητή στην παρούσα καταδεικνύει ότι εν τοις πράγμασι αυτό που ζητείται είναι η εξέταση της νομιμότητας του διατάγματος κράτησης υπό το πρίσμα κυρίως της αναστολής του διατάγματος απέλασης». Προς τούτο επεσήμανε ότι αρμόδιο Δικαστήριο για εξέταση της νομιμότητας του εκδοθέντος διατάγματος κράτησης και απέλασης είναι το Διοικητικό Δικαστήριο δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, ενώπιον του οποίου ήδη ο εφεσείων είχε καταχωρίσει σχετική προσφυγή με την οποία προσβάλλει τη νομιμότητα αμφοτέρων των διαταγμάτων.
Ο εφεσείων θεωρεί ότι η πρωτόδικη (ως άνω) απόφαση είναι εσφαλμένη και με την παρούσα έφεση αποβλέπει σε παραμερισμό της στη βάση οκτώ (8) Λόγων Έφεσης. Με πιο βασικούς τους δύο πρώτους Λόγους Έφεσης, με τους οποίους παραπονείται ότι εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάνθηκε πως το αίτημα του στόχευε τη νομιμότητα και όχι το παράνομο της κράτησης του, ενώ με τους υπόλοιπους έξι Λόγους Έφεσης εγείρει περαιτέρω ζητήματα τα οποία δεν στρέφονται άμεσα εναντίον της πρωτόδικης κρίσης ότι με την ενεργοποιηθείσα διαδικασία Habeas Corpus αυτό που όντως προσέβαλλε ήταν η νομιμότητα και όχι το παράπονο της κράτησης του. Όπως ότι στην περίπτωση του ετύγχαναν εφαρμογής το άρθρο 18 ΠΣΤ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105, το άρθρο 15 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ και το άρθρο 5(i)(στ) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Λόγος Έφεσης 3), ότι η έκδοση των επίδικων διαταγμάτων παρέχει στους εφεσίβλητους δυνατότητα παρακοής του διατάγματος εποπτείας (Λόγοι Έφεσης 4 και 6), ότι η αναστολή του διατάγματος απέλασης κατέστησε το διάταγμα κράτησης ανενεργό (Λόγος Έφεσης 5) και ότι η νομολογία που επικαλείται το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν ετύγχανε εφαρμογής στα περιστατικά της υπόθεσης εφόσον αυτή αφορούσε τον περί Προσφύγων Νόμο του 2000 και όχι την περίπτωση του ως ευρωπαίου πολίτη (Λόγοι Έφεσης 7 και 8).
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του εφεσείοντα, αναπτύσσοντας τους δύο πρώτους Λόγους Έφεσης, πρόβαλε βασικά τα ακόλουθα:-
Το διάταγμα κράτησης εκδίδεται προς υλοποίηση του διατάγματος απέλασης, τηρουμένων των προϋποθέσεων που καθορίζονται «κυρίως βάσει του Κεφ. 105 ή με τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στον περί Πολιτικών Προσφύγων Νόμο 6(Ι)/2000 ή των περί Ευρωπαίων Πολιτών και Μελών των Οικογενειών τους Νόμο 7(Ι)/2007». Στην παρούσα όμως περίπτωση το διάταγμα κράτησης του εφεσείοντα είναι παράνομο εφόσον «εξ υπαρχής υπάρχει έκδοση παράνομου διατάγματος απέλασης». Δεδομένης δε της αναστολής του διατάγματος απέλασης, η διάρκεια της κράτησης του είναι «υπέρ του δεόντως μεγάλη, χωρίς να πληρούνται οι προϋποθέσεις για τέτοια κράτηση» και προς υποστήριξη της θέσης του παρέπεμψε αφενός στο άρθρο 13 του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105, που ορίζει ότι η διάρκεια κράτησης είναι μόνο για οκτώ (8) ημέρες εκτός και εάν ο Διευθυντής εξασφαλίσει με αίτηση του παράταση του χρόνου αυτού από το Δικαστήριο. Επί τούτου επικαλέστηκε και τις πρωτόδικες αποφάσεις στις υποθέσεις Morteza Molla Zein Al (2005) 1 A.A.Δ. 995 και Mohannad Al Nasem Milhem v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υποθ. 243/2009 ημερ. 23.3.2009.
Αντικρούοντας τις πιο πάνω εισηγήσεις του εφεσείοντα, η ευπαίδευτη συνήγορος των εφεσιβλήτων υποστήριξε την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης τονίζοντας, αφενός, ότι οι ισχυρισμοί του εφεσείοντα κατά την πρωτόδικη διαδικασία επεδίωκαν τον έλεγχο της νομιμότητας των επίδικων διαταγμάτων και, αφετέρου, το άρθρο 13 του Κεφ. 105 δεν εφαρμόζεται στα περιστατικά της παρούσας υπόθεσης αφού ο εφεσείων δεν είναι πρόσωπο που εμπίπτει στις παραγράφους (α), (β) και (γ) του εδαφίου (1) του εν λόγω άρθρου.
Εξετάσαμε με προσοχή την προσβαλλόμενη απόφαση υπό το πρίσμα των όσων ο εφεσείων πρόβαλε ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου, καθώς επίσης και υπό το πρίσμα των όσων εκατέρωθεν τέθηκαν ενώπιον μας αναφορικά με τους δύο πρώτους Λόγους Έφεσης. Καταλήξαμε ότι το συμπέρασμα του πρωτόδικου Δικαστηρίου πως προσεκτική ανάγνωση των ισχυρισμών που πρόβαλε ενώπιον του ο εφεσείων, κατεδείκνυε ότι αυτό που επεδίωκε ήταν η εξέταση της νομιμότητας του διατάγματος κράτησης ενόψει της αναστολής του διατάγματος απέλασης και όχι αυτό καθ΄ εαυτό το παράνομο της κράτησης του, είναι ορθό. Η αναστολή του διατάγματος απέλασης θα επέφερε ακύρωση του διατάγματος κράτησης μόνο στην περίπτωση κατά την οποία η αναστολή θα αποκάλυπτε πρόθεση της Διοίκησης προς ουσιαστική ματαίωση της πράξης, θέμα που εναπόκειται στο Δικαστή να αποφασίσει. Παραθέτουμε συναφώς αυτούσιο το πιο κάτω απόσπασμα από το σύγγραμμα του Μιχ. Δ. Στασινόπουλου «Δίκαιο των Διοικητικών Πράξεων» - Ανατύπωση 1982, σελ. 387):
«H παρ' ημίν νομολογία παρέχει το παράδειγμα αναστολής τής εκτελέσεως πράξεως, καθ' ης ησκήθη αίτησις ακυρώσεως, διαστέλλει δε την τοιαύτην αναστολήν από της εννοίας της ανακλήσεως. Έν περιπτώσει όμως, καθ' ήν η αναστολή διατάσσεται επ' αόριστον χρόνον και άγει ουσιαστικώς εις ματαίωσιν της ισχύος της αναστελλομένης πράξεως, εις τον δικαστήν απόκειται να ανεύρη εκ τη τοιαύτη περί αναστολής εκτελέσεως πράξει πρόθεσιν προς ουσιαστικήν ανάκλησιν της αναστελλομένης πράξεως και να ελέγξη περαιτέρω αυτήν ως πράξιν ανακλητικήν, υπαγομένην εις τούς διέποντας την ανάκλησιν των διοικητικών πράξεων κανόνας.»
Παραπέμπουμε επίσης στην υπόθεση Habibi Pour Ali Fasel, Πολ. Εφ. 236/15 ημερ. 31.3.2016 (απόφαση πλειοψηφίας), από την οποία και το απόσπασμα που ακολουθεί και το οποίο εφαρμόζεται πλήρως στα περιστατικά της παρούσας υπόθεσης:-
«Η αναστολή εκτέλεσης διακρίνεται από την ανάκληση της διοικητικής πράξης. Είναι βεβαίως δυνατό να θεωρηθεί ότι η χωρίς χρονικό προσδιορισμό αναστολή εκτέλεσης ισοδυναμεί με ανάκληση. Αναφέρονται στο θέμα ο Παπαχατζής στο Σύστημα του ισχύοντος στην Ελλάδα Διοικητικού Δικαίου 6η έκδοση σελ 669 και ο Μιχ. Δ. Στασινόπουλος στο Δίκαιο των Διοικητικών Πράξεων - Ανατύπωση 1982 σελ. 387 με την επεξήγηση στο δεύτερο πως "εις τον δικαστήν απόκειται να ανεύρη εκ τη τοιαύτη περί αναστολής εκτελέσεως πράξει πρόθεσιν προς ουσιαστικήν ανάκλησιν...". Και εν προκειμένω, τα πράγματα δεν καταδεικνύουν ανάκληση. Και δεν ήταν καν για ακαθόριστο χρόνο που αναστάληκε η εκτέλεση του διατάγματος απέλασης. Εκδήλως αναστάληκε η εκτέλεση του για το χρόνο που θα απαιτείτο, λαμβανομένων υπόψη και των προθεσμιών του Νόμου περί Προσφύγων, για τη συμπλήρωση της διαδικασίας της αίτησης για άσυλο με τη σαφή πρόθεση να παραμείνουν σε ισχύ το ίδιο το διάταγμα απέλασης και βεβαίως το διάταγμα κράτησης.» (Βλ. επίσης Bondar (Αρ.2) 2004 1 Α.Α.Δ. 2075).»
Στην υπό εξέταση όμως περίπτωση δεν προκύπτει ότι η αναστολή του διατάγματος απέλασης ισοδυναμεί με ουσιαστική ματαίωσή του, εφόσον το διάταγμα απέλασης ανεστάλη «για λήψη απόψεων και περαιτέρω έρευνα όσον αφορά την περίοδο παραμονής του αιτητή στην Κυπριακή Δημοκρατία», στοιχείο που δεν παραπέμπει σε αόριστο χρόνο. Περαιτέρω έχουμε την άποψη ότι τα δύο διατάγματα, έστω και εάν συνδέονται μεταξύ τους, διατηρούν έκαστο την αυτοτέλεια του και σχετικές επί τούτου είναι οι πρόνοιες των άρθρων 29[1] και 35[2] του Ν. 7(Ι)/2007 (όπως τροποποιήθηκε). Τούτο γιατί με το άρθρο 29 δίνεται η δυνατότητα στην αρμοδία αρχή να επιβάλει περιορισμούς στο δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας ενός ευρωπαίου πολίτη για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας και με το άρθρο 35 της δίνεται η δυνατότητα να εκδίδει διάταγμα απέλασης ως παρεπόμενο μέτρο σε σχέση με την ποινή φυλάκισης. Το διάταγμα κράτησης, ως περιορισμός δυνάμει του άρθρου 29, συνιστά δυνατότητα που παρέχει ο Νόμος στην αρμόδια αρχή και η έκδοση του, ως εκτελεστή διοικητική πράξη, μόνο με προσφυγή δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος μπορεί να προσβληθεί και όχι με τη διαδικασία του Habeas Corpus. Επομένως ορθώς το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι αυτό που επεδίωκε ο εφεσείων ήταν η προσβολή της νομιμότητας του διατάγματος κράτησης, την οποία ο εφεσείων είχε ήδη προσβάλει με προσφυγή και κατά συνέπεια ο 1ος Λόγος Έφεσης δεν ευσταθεί και απορρίπτεται. Όσον δε αφορά το παράπονο του εφεσείοντα για τη διάρκεια κράτησης του (2ος Λόγος Έφεσης) είναι αρκετό να επισημάνουμε ότι αυτό το στηρίζει στις πρόνοιες του άρθρου 13 του Κεφ. 105, οι οποίες δεν τυγχάνουν εφαρμογής στην παρούσα εφόσον ο εφεσείων δεν ανήκει στα πρόσωπα που θεωρούνται από το άρθρο 6 του Νόμου αυτού ως απαγορευμένος μετανάστης ώστε να τυγχάνει εφαρμογής το εδάφιο (2) του άρθρου 13 που επιβάλλει στον Διευθυντή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης την υποχρέωση εξασφάλισης διατάγματος από το Δικαστήριο για κράτηση απαγορευμένου μετανάστη - ο οποίος εισήλθε παράνομα στη Δημοκρατία δια θαλάσσης ή αέρος - πέραν των οκτώ ημερών.
Κατ΄ ακολουθία των πιο πάνω οι Λόγοι Έφεσης 1 και 2 κρίνονται αβάσιμοι και απορρίπτονται, η δε πρωτόδικη κρίση ότι η διαδικασία Habeas Corpus που ακολούθησε ο εφεσείων έχει στο στόχαστρο της τη νομιμότητα του διατάγματος κράτησης - την οποία ο εφεσείων πρόσβαλε με προσφυγή - επικυρώνεται ως ορθή. Επομένως θεωρούμε ότι δεν απαιτείται η εξέταση των υπολοίπων έξι Λόγων Έφεσης ο οποίοι ουσιαστικά είναι επικουρικοί των δύο πρώτων Λόγων Έφεσης που έχουν απορριφθεί και τα ζητήματα που εγείρονται με αυτούς μπορούν να προωθηθούν στο πλαίσιο της προσφυγής του εφεσείοντα με την οποία προσβάλλεται η νομιμότητα αμφοτέρων των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης.
Κατ΄ ακολουθία των πιο πάνω η Έφεση απορρίπτεται και η πρωτόδικη απόφαση επικυρώνεται ως ορθή.
ΣΤ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.
Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.
Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.
/κβπ
[1] 29.-(1) Με την επιφύλαξη των διατάξεων του παρόντος Μέρους, η αρμόδια αρχή δύναται να επιβάλλει περιορισμούς στο δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους, ανεξαρτήτως ιθαγένειας, για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας.
(2) Δε δύναται να γίνεται επίκληση των λόγων του εδαφίου (1) για την εξυπηρέτηση οικονομικών σκοπών.
(3)(α) Κάθε μέτρο που λαμβάνεται για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας, πρέπει να τηρεί την αρχή της αναλογικότητας και να θεμελιώνεται αποκλειστικά στην προσωπική συμπεριφορά του ατόμου που το αφορά, η οποία πρέπει να συνιστά πραγματική, ενεστώσα και επαρκώς σοβαρή απειλή, στρεφόμενη κατά θεμελιώδους συμφέροντος της κοινωνίας:
Νοείται ότι, δεν επιτρέπεται η επίκληση λόγων που δε συνδέονται με τα στοιχεία της εκάστοτε ατομικής περίπτωσης ούτε η επίκληση λόγων γενικής πρόληψης∙
(β) Προηγούμενες ποινικές καταδίκες δεν αποτελούν αφ' εαυτών λόγους για τη λήψη τέτοιων μέτρων.
(4) Για να εξακριβωθεί κατά πόσο ο ενδιαφερόμενος συνιστά απειλή για τη δημόσια τάξη ή τη δημόσια ασφάλεια, κατά την έκδοση βεβαίωσης εγγραφής ή κατά την έκδοση του δελτίου διαμονής, η αρμόδια αρχή δύναται, εφόσον το κρίνει απαραίτητο, να ζητά από το κράτος μέλος καταγωγής του ενδιαφερομένου και, ενδεχομένως, από άλλα κράτη μέλη, να της παρέχουν εντός δυο μηνών το αργότερο πληροφορίες για το ποινικό μητρώο, που πιθανόν να έχει ο ενδιαφερόμενος:
Νοείται ότι, η έρευνα αυτή δε δύναται να έχει συστηματικό χαρακτήρα.
[2] 35.-(1) Η αρμόδια αρχή δύναται να εκδίδει διατάγματα απέλασης ως παρεπόμενο μέτρο σε σχέση με ποινή φυλάκισης, μόνο εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 29, 30 και 31.
(2) Κατά την εκτέλεση του διατάγματος απέλασης που εκδόθηκε δυνάμει του εδαφίου (1), η αρμόδια αρχή ελέγχει κατά πόσο ο ενδιαφερόμενος εξακολουθεί να αποτελεί πραγματική απειλή για τη δημόσια τάξη ή τη δημόσια ασφάλεια, και αξιολογεί, επίσης, κατά πόσο έχει, ενδεχομένως, επέλθει ουσιαστική μεταβολή των περιστάσεων αφότου εκδόθηκε το διάταγμα απέλασης.