|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Βίκτωρος ν. Χριστοδούλου (1992) 1 ΑΑΔ 512
Eταιρεία Παφίτης & Iορδάνους Kοντράκτορς Λτδ κ.ά. ν. A. N. Στασής Eστέϊτς Kο. Λτδ. (1998) 1 ΑΑΔ 916
Κάτσου Γεώργιος και Άλλες ν. Global Capital Limited (2016) 1 ΑΑΔ 2740, ECLI:CY:AD:2016:A546
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2019:A505
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ. 153/2013)
4 Δεκεμβρίου, 2019
[ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
1. xxxx ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ, Κ.Α.,
Εφεσείοντες/Ενάγοντες,
ΚΑΙ
1. xxxx ΣΙΗΜΗΤΡΑΣ, Κ.Α.,
Εφεσίβλητοι/Εναγόμενοι.
_ _ _ _ _ _
Α. Ποιητής (Δρ), για τους Εφεσείοντες.
Κ. Πατσαλίδου (κα), για Μαρκίδη, Μαρκίδη και Σία ΔΕΠΕ και
Γ. Γεωργίου, για τους Εφεσίβλητους.
_ _ _ _ _ _
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου
θα δοθεί από την Σταματίου, Δ.
_ _ _ _ _ _
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: Οι εφεσείοντες-ενάγοντες με αγωγή τους ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας αξίωσαν εναντίον του εφεσίβλητου-εναγομένου 1 και δύο άλλων εναγομένων εναντίον των οποίων η αγωγή απερρίφθη στις 20.10.2011 λόγω μη επίδοσης, ποσό €210.000 και άλλες συναφείς θεραπείες για την πώληση στους εναγομένους μετοχών που κατ΄ ισχυρισμόν κατείχαν στην εταιρεία SC Themiland Srl, δυνάμει συμφωνίας ημερομηνίας 23.8.2007. Η αγωγή απορρίφθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο με έξοδα εναντίον των εφεσειόντων.
Με την υπό κρίση έφεση αμφισβητείται η ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης με επτά λόγους έφεσης. Οι εφεσείοντες ισχυρίζονται ότι το Δικαστήριο δεν προέβη σε ευρήματα, δεν έλαβε υπόψη γεγονότα που όφειλε να ελάμβανε, λανθασμένα δεν θεώρησε θετική τη μαρτυρία των εφεσειόντων και την απέρριψε αναιτιολόγητα, δεν αντελήφθη τα γεγονότα και τη δικογραφημένη απαίτηση, λανθασμένα απέρριψε την αγωγή και λανθασμένα ερμήνευσε ή και δεν αντιλήφθηκε την αξίωση των εφεσειόντων και ερμήνευσε λανθασμένα τη συμφωνία μεταξύ των διαδίκων, ενώ λανθασμένα και παρερμηνεύοντας το Νόμο κατέληξε ότι οι εφεσείοντες είχαν υποχρέωση να αποδείξουν ότι δεν μεταβίβασαν προς τον εφεσίβλητο τις μετοχές της SC Themiland Srl και, τέλος, λανθασμένα υιοθέτησαν τις θέσεις του εφεσίβλητου που ήταν εκτός δικογράφων.
Για σκοπούς καλύτερης κατανόησης της υπόθεσης, θεωρούμε σκόπιμο να παραθέσουμε με κάποια λεπτομέρεια το περιεχόμενο των δικογράφων.
Σύμφωνα με την έκθεση απαίτησης οι εφεσείοντες είναι ιδιοκτήτες της εταιρείας Themiland Ltd η οποία ασχολείται με εμπορία αυτοκινήτων. Η εν λόγω εταιρεία, κατόπιν συμφωνίας με τους εναγόμενους, κατέβαλε το ποσό των €180.000 σ΄ αυτούς για την αγορά του 1/8 μεριδίου του συνόλου των μετοχών της εταιρείας Sc Vasiliatis Srl, εταιρεία της Ρουμανίας, και κατ΄ επέκταση την αγορά του 1/8 του μεριδίου των ακινήτων που κατείχε η εν λόγω εταιρεία στην πόλη Τυρκόβιστε της Ρουμανίας. Προς υλοποίηση της εν λόγω συμφωνίας, οι εναγόμενοι ανέλαβαν και ενέγραψαν στη Ρουμανία την εταιρεία Sc Themiland Srl και μεταβίβασαν σ΄ αυτήν το 1/8 μερίδιο της εταιρείας Sc Vasiliatis Srl για λογαριασμό των εφεσειόντων. Αποτελούσε ρητό όρο της συμφωνίας πως σε περίπτωση μη έγκαιρης καταβολής του ποσού, οι εναγόμενοι θα κατέβαλλαν στους εφεσείοντες το ποσό των €200 για κάθε μέρα καθυστέρησης από 1.9.2008 μέχρι εξοφλήσεως. Οι εναγόμενοι ή και το πρόσωπο που χρησιμοποίησε πληρεξούσιο που παραχώρησαν οι εφεσείοντες για σκοπούς υλοποίησης της συμφωνίας, «αφαίρεσαν τις μετοχές των εναγόντων ή και της εταιρείας Sc Themiland Srl, που είχε αυτή στην εταιρεία Sc Vasiliatis Srl, ζημιώνοντας τους ενάγοντες κατά το ποσό που είχαν καταβάλει στους εναγομένους ήτοι €180,000,- και χωρίς να πληρώσουν το ποσό των €210.000, όπως η συμφωνία της παραγράφου 6.»
Ο εφεσίβλητος στο δικό του δικόγραφο ισχυρίζεται ότι δεν είναι μέτοχος της εταιρείας Sc Vasiliatis Srl και ουδέποτε του κατέβαλε η εταιρεία Themiland Ltd, πρόσωπο άγνωστο σε αυτόν, οποιοδήποτε χρηματικό ποσό και ουδέποτε συμφώνησε με τη Themiland τη μεταβίβαση ή πώληση σε αυτή μετοχών της εταιρείας Sc Vasiliatis Srl. Οι εφεσείοντες, πλην του εφεσείοντα 5, ουδέποτε υπήρξαν μέτοχοι της Sc Themiland Srl και ουδέποτε είχαν δικαίωμα πώλησης των μετοχών της. Η εν λόγω εταιρεία ευρίσκεται υπό εκκαθάριση, συνεπεία απόφασης που έλαβαν ο εφεσείων 5 και κάποιος Ρουμάνος, ονόματι O... ή η γενική συνέλευση της εταιρείας, η οποία και δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ρουμανίας στις 26.2.2010.
Ο εφεσίβλητος παραδέχεται ότι στις 23.8.2007 υπέγραψε συμφωνία αγοράς μετοχών που κατ΄ ισχυρισμόν οι εφεσειόντες κατείχαν στο μετοχικό κεφάλαιο της Sc Themiland Srl έναντι του ποσού των €210.000. Αργότερα, αντιλήφθηκε ότι οι εφεσείοντες, πλην του εφεσείοντα 5, ουδέποτε υπήρξαν μέτοχοι της εταιρείας Sc Themiland Srl και ισχυρίζεται πως η εν λόγω συμφωνία πώλησης υπεγράφη από αυτόν συνεπεία δόλου και/ή ψευδών παραστάσεων και/ή παραπλανητικών δηλώσεων από πλευράς των εφεσειόντων. Περαιτέρω, ισχυρίζεται ότι ουδέποτε ο εφεσείων 5 μεταβίβασε προς αυτούς τις μετοχές της εταιρείας Sc Themiland Srl, τις οποίες μέχρι σήμερα δεν έχουν την ικανότητα να μεταβιβάσουν.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε ότι η θέση των εφεσειόντων δυνάμει της έκθεσης απαίτησης δεν ήταν καθόλου σαφής, διερωτήθηκε δε κατά πόσο η θέση τους ήταν ότι οι μετοχές μεταβιβάστηκαν χωρίς οι εναγόμενοι να τους πληρώσουν το αντάλλαγμα, το οποίο απαιτούν, ή, κατά πόσο οι εναγόμενοι ή άλλο πρόσωπο «αφαίρεσαν τις μετοχές» που είχε η Sc Themiland Srl στη Vasiliatis χρησιμοποιώντας πληρεξούσιο που παραχώρησαν οι εφεσείοντες για άλλους σκοπούς, ενώ έθεσε και ερώτημα ως προς την έννοια της τελευταίας αυτής αναφοράς στα πλαίσια της αγωγής.
Έκρινε πως εφόσον ο εφεσίβλητος με την υπεράσπισή του ανέφερε πως ουδέποτε μεταβιβάστηκαν προς αυτόν μετοχές της Sc Themiland Srl, εναπόκειτο στους εφεσείοντες να αποδείξουν αυτό τον αμφισβητούμενο ισχυρισμό.
Στη συνέχεια, το Δικαστήριο αναφέρθηκε στη μαρτυρία του εφεσείοντα 5, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι «παρά το ότι οι μετοχές μας μεταβιβάσθησαν δυνάμει των πληρεξουσίων που είχαμε παραχωρήσει στα πρόσωπα που μας υπέδειξαν οι εναγόμενοι, εντούτοις οι εναγόμενοι δεν μας πλήρωσαν οποιοδήποτε ποσό.». Περαιτέρω, ανέφερε στη δήλωσή του ότι «οι εναγόμενοι δεν μας πλήρωσαν κανένα ποσό παρά το ότι παρέλαβαν τις μετοχές.». Παρά ταύτα, με βάση τη μαρτυρία που αποτέλεσε κοινό τόπο, από το χρόνο σύστασης της εταιρείας SC Themiland Srl μέχρι και τη διάλυσή της, είχε δύο μετόχους, ήτοι τον εφεσείοντα 5 και κάποιο O... από τη Ρουμανία. Οι μετοχές της εν λόγω εταιρείας δεν μεταβιβάστηκαν σε οποιονδήποτε από τους εναγομένους ή σε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο στη συνέχεια ανέφερε πως «έστω και αν η διαπίστωση αυτή θεωρώ ότι θέτει τέλος στην υπόθεση, εφόσον οι ενάγοντες ζητούν το τίμημα θα το εξετάσω και το ενδεχόμενο εκείνο που ζητούν να είναι ειδική εκτέλεση, αν και στην πραγματικότητα δεν υπάρχει τέτοιο δικονομικό υπόβαθρο.». Εξέτασε το ζήτημα της ειδικής εκτέλεσης και έκρινε ότι αυτή δεν θα μπορούσε να διαταχθεί, εφόσον η συνέχιση της σύμβασης είναι πρακτικά ανεφάρμοστη, ενόψει της εκκαθάρισης της εταιρείας Sc Themiland Srl και του διορισμού εκκαθαριστή. Συναφώς, έκρινε ότι η αγωγή ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία. Για σκοπούς, όμως, πληρότητας κατέγραψε πως η μαρτυρία που πρόσφεραν οι εφεσείοντες δεν ήταν θετική και πειστική και δεν ήταν μαρτυρία επί της οποίας μπορούσαν να γίνουν ευρήματα, με αποτέλεσμα να καθίστατο περιττή η αξιολόγηση της μαρτυρίας του εφεσίβλητου.
Με τον πρώτο λόγο έφεσης προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι λανθασμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν είχε προβεί σε ευρήματα. Προς τούτο, οι εφεσείοντες παραπέμπουν σε διαφορές τόσο στα γεγονότα όσο και σε νομικά σημεία που, κατά την κρίση τους, θα έπρεπε να εξεταστούν από το Δικαστήριο. Το γεγονός ότι το Δικαστήριο δεν προέβη σε ευρήματα, το οδήγησε, σύμφωνα πάντοτε με τους εφεσείοντες, στο να μην σχολιάσει τη μαρτυρία του εναγομένου, η οποία, σύμφωνα με τη θέση τους, δείχνει σαφώς ότι εψεύδετο. Προς τούτο παραπέμπουν σε αποσπάσματα από τα πρακτικά.
Αντίθετη επί του προκειμένου η θέση του εφεσίβλητου, ο οποίος εισηγήθηκε πως το Δικαστήριο προέβη σε εξέταση της ενώπιόν του μαρτυρίας και σε σειρά ευρημάτων τα οποία άπτονται της ουσίας της επίδικης διαφοράς και αγγίζουν τη ρίζα των αιτιών αγωγής. Η δομή της πρωτόδικης απόφασης και το περιεχόμενό της αποτυπώνει ξεκάθαρα ευρήματα και συμπεράσματα τα οποία δεν μπορούν να αγνοηθούν. Προς τούτο απάντησε στα διάφορα ερωτήματα που κατά την εισήγηση των εφεσειόντων παρέμειναν αναπάντητα, παραπέμποντας στην πρωτόδικη απόφαση.
Όπως έχει κατ' επανάληψη λεχθεί δεν υπάρχει στερεότυπος τρόπος συγγραφής μίας απόφασης. Ο δικαστής είναι ελεύθερος να προβεί στη δική του έκφραση της νομικής του σκέψης στη βάση των ενώπιον του δεδομένων όπως γίνονται αντιληπτά από τον ίδιο. Στην υπόθεση Γεώργιος Κάτσου κ.ά. ν. Global Capital Ltd, Πολ. 'Εφ. 119/2011, ημερομηνίας 12.12.2016, ECLI:CY:AD:2016:A546, επαναλήφθηκαν οι αρχές που διέπουν την συγγραφή μίας δικαστικής απόφασης ως ακολούθως:
«Η καταγραφή από ένα πρωτόδικο Δικαστήριο της μαρτυρίας έστω κατά συνοπτικό τρόπο και η επ΄ αυτής κατάληξη σε συμπεράσματα και ευρήματα αποτελεί την πεμπτουσία του δικαστικού έργου. Αυτό γιατί η αξιολόγηση και η καταγραφή ευρημάτων, υπό το φως πάντοτε και σε συνάρτηση με τις δικογραφημένες θέσεις, παρέχει κατά αντικειμενικό τρόπο εκείνη την αξιολογική κρίση του Δικαστηρίου που απευθύνεται στους διαδίκους, στους συνηγόρους τους και, σε περίπτωση έφεσης, στο ίδιο το Εφετείο.
Η αποτίμηση της αξιοπιστίας των μαρτύρων από το πρωτόδικο Δικαστήριο γίνεται πάντοτε υπό το ευεργέτημα της παρακολούθησης των πρωταγωνιστών της υπόθεσης στη ζωντανή ατμόσφαιρα της δίκης με όλες τις εκφάνσεις και παραμέτρους της. Η αξιολόγηση αποτελεί ουσιαστικότατο δικαστικό έργο γιατί ενσωματώνει την αμερόληπτη και λογική κρίση του Δικαστή που αντανακλά στην ουσία το κοινό μέτρο λογικής στην κοινωνία, με πρόσθετη βοήθεια τη νομική κατάρτιση, (δέστε, μεταξύ άλλων, 1. P. & Chr. Seafood Express Ltd v. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου και όπως τροποποιήθηκε 1. P. & Chr. Seafood Express Ltd κ.ά. ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, Πολ. Έφ. αρ. 277/2009, ημερ. 10.9.2014), ECLI:CY:AD:2014:A661. Στην υπόθεση Εταιρεία Παφίτης & Ιορδάνους Κοντράκτορς Λτδ κ.ά. ν. Α.Ν. Στασής Εστέϊτς Κο. Λτδ (1998) 1 Α.Α.Δ. 916, λέχθηκε με αναφορά στις αποφάσεις Κωνσταντίνου ν. Δημοκρατίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 255 και Βίκτωρος ν. Χριστοδούλου (1992) 1 Α.Α.Δ. 512, ότι υπάρχει υποχρέωση για αιτιολόγηση των δικαστικών αποφάσεων, υποχρέωση που είναι αναπόστατη πτυχή της δικαστικής λειτουργίας, αλλά και του καθήκοντος που επιβάλλει το Άρθρο 30.2 του Συντάγματος. Αιτιολογημένη απόφαση σημαίνει ανάλυση της μαρτυρίας υπό το φως των επιδίκων θεμάτων και τη δικογραφία και βεβαίως την κατάληξη του Δικαστηρίου επί της πραγματικής και νομικής πτυχής της υπόθεσης.»
Στην υπό κρίση δικαστική απόφαση παρατηρείται παντελής απουσία αξιολόγησης της μαρτυρίας του εφεσίβλητου-εναγομένου, η οποία δεν καταγράφεται ούτε σε συνοπτική μορφή. Στη δε μαρτυρία που δόθηκε από πλευράς εφεσειόντων-εναγόντων γίνεται μόνο σταχυολογική αναφορά και ουσιαστικά το Δικαστήριο από την αρχή της απόφασης του θεώρησε ότι η αξίωση για το τίμημα αγοράς των μετοχών, που αποτελούσε την κύρια αξίωσή τους, δεν μπορούσε να έχει επιτυχή κατάληξη. Αυτό κρίθηκε στη βάση των δικογράφων, από τα οποία έκρινε ότι δεν είναι «καθόλου σαφές ποία είναι η θέση των εναγόντων». Από την άλλη, ο εφεσίβλητος με την υπεράσπισή του ανέφερε ότι ουδέποτε του μεταβιβάστηκαν οι μετοχές της Sc Themiland Srl, κατά συνέπεια εναπόκειτο στους ενάγοντες να αποδείξουν τον αμφισβητούμενο αυτό ισχυρισμό.
Στο σημείο αυτό θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε στο περίγραμμα αγόρευσης του εφεσίβλητου όπου αναλώνονται 20 σελίδες για ανάλυση των δικογράφων και της μαρτυρίας, προτού δοθεί η θέση τους ως προς τους λόγους έφεσης. Προς υποστήριξη της πρωτόδικης απόφασης, και αντίκρουσης του πρώτου λόγου έφεσης αναφέρονται στην πιο πάνω ανάλυση τόσο τα δικόγραφα όσο και η μαρτυρία. Το ζητούμενο όμως δεν είναι κατά πόσο το εφετείο εξετάζοντας τα δικόγραφα και τη μαρτυρία που προσήχθη θα κατέληγε στο ίδιο αποτέλεσμα. Το ερώτημα που χρήζει απάντησης είναι κατά πόσο το πρωτόδικο Δικαστήριο προέβη σε καταγραφή της μαρτυρίας, έστω με συνοπτικό τρόπο, την αξιολόγησε και κατέληξε σε ευρήματα, στη βάση πάντοτε των δικογραφημένων θέσεων των διαδίκων προτού καταλήξει στην απόρριψη της αγωγής.
Κατά την κρίση μας δεν υπάρχουν αυτά τα στοιχεία στην υπό κρίση απόφαση. Δεν παρέχεται κατά αντικειμενικό τρόπο η αξιολογική κρίση του Δικαστηρίου που θα επέτρεπε στο Εφετείο να αποφασίσει ως προς την ορθότητα της απόφασης. Το πρωτόδικο Δικαστήριο, προφανώς λόγω της ασάφειας που θεώρησε ότι υπήρχε στο δικόγραφο των εφεσειόντων και στη βάση κάποιων στοιχείων μαρτυρίας θεώρησε από την αρχή πως η αγωγή δεν μπορούσε να επιτύχει.
Υποδείχθηκε, όμως, από τον ευπαίδευτο συνήγορο των εφεσειόντων ότι, όπως προέκυπτε αδιαμφισβήτητα από τα κατατεθέντα Τεκμήρια 1-2-3, το ποσό των €180.000 είχε όντως εμβασθεί από τους εφεσείοντες στον εφεσίβλητο 1, στη βάση προφανώς ανταλλάγματος, το οποίο αφορούσε την εγγραφή του 1/8 μεριδίου των μετοχών στην Sc Vasiliatis Srl. Και ότι οι μετοχές αυτής πωλήθηκαν στους εφεσίβλητους έναντι €210.000. Τα χρήματα εστάλησαν στον εφεσίβλητο 1 με απόδειξη που εξέδωσε επ΄ ονόματι της Sc Vasiliatis Srl.
Όλα αυτά και πολλά άλλα που εκτενώς αναφέρονται στο περίγραμμα αγόρευσης των εφεσειόντων παρέμειναν ασχολίαστα από το Δικαστήριο. Χωρίς την καταγραφή σαφών ευρημάτων και χωρίς την ορθόδοξη και νενομισμένη αξιολόγηση όλης της παρατεθείσας μαρτυρίας ή τουλάχιστον των βασικών πρωταγωνιστών, η απόφαση δεν είναι δυνατόν να επικυρωθεί. Έστω και αν η έκθεση απαίτησης δεν ήταν με τον καλύτερο τρόπο διατυπωμένη ή συνταγμένη, το Δικαστήριο όφειλε να αποτυπώσει με σαφήνεια τα ευρήματά του μετά από αξιολόγηση. Μόνο τότε θα μπορούσε να αποφασίσει επί της σαφήνειας της νομικής βάσης στην οποία θα κατατάσσονταν τα ευρήματά του. Επιβάλλεται η επανεκδίκαση της διαφοράς.
Η έφεση συνεπώς επιτυγχάνει, με έξοδα, υπέρ των εφεσειόντων και εναντίον των εφεσιβλήτων, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Διατάσσεται επανεκδίκαση από άλλο αρμόδιο Δικαστήριο το ταχύτερο δυνατόν.
Τα πρωτόδικα έξοδα θα είναι έξοδα στην πορεία της νέας δίκης, σε καμιά όμως περίπτωση εναντίον των εφεσειόντων.
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ
/ΧΤΘ