|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2019:D339
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Aίτηση Aρ.102/19)
23 Ιουλίου, 2019
[Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 11 ΚΑΙ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ xxxx GUMUS ΥΠΗΚΟΟΥ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΜΕΛΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΥΠΡΙΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ, ΕΠΑΡΧΙΑ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 4(α), 7(1), 8(1)α, 9Δ(1) ΚΑΙ (2) 9ΣΤ(2), 9ΣΤ(6)α ΚΑΙ 9ΣΤ(7)(α)(ι) Ν. 6(1)/2000 ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΝΟΜΟ 105(1)/2016 ΚΑΙ ΤΟ 18ΠΣΤ ΤΟΥ Ν. 3 ΤΟΥ 153(1) ΤΟΥ 2011 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΑΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ.
_ _ _ _ _ _
Χρ. Χριστοδουλίδης, για τον αιτητή.
Μ. Δρυμιώτου (κα) για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ΄ ων η αίτηση.
---------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.: Οι επαμφοτερίζουσες, υπαλλαχτικές και αντιφατικές, εν πολλοίς, θέσεις του αιτητή, όπως προβάλλονται μέσα από την αίτηση του και υποστηρίζονται με την ένορκη δήλωση, αλλά και η όλη εικόνα την οποία παρουσιάζει και έθεσε ενώπιον του Δικαστηρίου η Δημοκρατία, απαιτούν αναδρομή στο ιστορικό της πορείας που πήρε η υπόθεση του αιτητή, από τη σύλληψη του μέχρι σήμερα.
Ο αιτητής καταχώρισε στο Ανώτατο Δικαστήριο αίτηση για προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus στις 5.4.2019 (Πολιτική Αίτηση Αρ. 59/19 - η πρώτη αίτηση) προσβάλλοντας ως παράνομη την κράτηση του, τη διάρκεια της και την περαιτέρω κράτηση του και διατάγματα κράτησης (το διάταγμα κράτησης) ημερ. 17.9.2018. Είχε ήδη εκδοθεί και διάταγμα απέλασης (το διάταγμα απέλασης) της ίδιας ημερομηνίας, στη βάση του ότι ο αιτητής είχε θεωρηθεί «ως ανεπιθύμητος μετανάστης και ως εκ τούτου απαγορευμένος μετανάστης, δυνάμει της §Δ του εδαφίου (1) του άρθρου 6 του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105.»
Στο διάταγμα κράτησης γίνεται αναφορά στο ότι ο αιτητής κρατείτο «(1) στο πλαίσιο διαδικασίας επιστροφής δυνάμει των άρθρων 18ΟΓ μέχρι 18ΠΘ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, προκειμένου να προετοιμαστεί η επιστροφή ή και να διεξαχθεί η διαδικασία απομάκρυνσης και τεκμηριώνεται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι το πρόσωπο είχε ήδη την ευκαιρία πρόσβασης στη διαδικασία χορήγησης ασύλου, (2) ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρείται ότι το πρόσωπο που υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας, προκειμένου να καθυστερεί απλώς ή να εμποδίζει την απόφαση επιστροφής».
Στα πλαίσια της πρώτης αίτησης εξεδόθη στις 2.5.2019 διάταγμα άμεσης απελευθέρωσης του αιτητή: θεώρησε το Δικαστήριο ότι το αίτημα προς έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus ήταν δικαιολογημένο εν όψει της απόσυρσης της ένστασης της Δημοκρατίας.
Όντως ο αιτητής αφέθη ελεύθερος στις 2.5.2019, πλην όμως στις 9.5.2019 εξεδόθη εκ νέου εναντίον του διάταγμα κράτησης εκ μέρους του Υπουργού Εσωτερικών, Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μεταναστεύσεως, στη βάση του άρθρου 9ΣΤ(2)(Ε) του περί Προσφύγων Νόμου, ως κράτηση που απαιτείται για την προστασία της δημόσιας τάξης.
Στη συνέχεια ακολούθησε στις 13.5.2019 η καταχώριση της Πολιτικής Αίτησης Αρ. 74/2019, ενώπιον της Τ. Ψαρά-Μιλτιάδου, Δ., όπου ο αιτητής μέσω του δικηγόρου του ζήτησε τον έλεγχο της συνολικής διάρκειας κράτησης του από τις 17.9.2018 και η οποία κατά τον ίδιο συνεχιζόταν, ανεξαρτήτως της διακοπής η οποία συντελέστηκε μεταξύ των ημερομηνιών 2.5.2019 και 9.5.2019. Τα ως άνω γεγονότα διαπιστώθηκαν και ενσωματώθηκαν στην απόφαση της Τ. Ψαρά-Μιλτιάδου, Δ., στην Πολιτική Αίτηση Αρ. 79/19, απόφαση ημερ. 3 Ιουνίου 2019, ECLI:CY:AD:2019:D315, η οποία και απέρριψε την αίτηση κρίνοντας ότι κατ΄ ουσίαν η αίτηση στόχευε σε έλεγχο νομιμότητας της νέας κράτησης (9.5.2019):
«.Ακριβώς η κύρια δυναμική των επιχειρημάτων του κ.Χριστοδουλίδη προκύπτει από το ότι το νέο διάταγμα δεν είναι νόμιμο, κυρίως διότι είναι «αναπαραγωγή του παλαιού». [.]
Τα πιο πάνω οδηγούν την αιτούμενη θεραπεία εκτός των πλαισίων τόσο του Νόμου, δηλαδή του άρθρου 9ΣΤ(7), όσο και της νομολογίας. (Βλ. Khlaief ν. Δημοκρατίας (2003) 1 AAΔ.1402, Guo Shuying v. Δημοκρατίας κ.ά. (2012) 1 ΑΑΔ 2725, Fasel ν. Δημοκρατίας, Πολ.εφ. αρ. 236/2015, ημερ. 31.3.2016 και Πολιτική αίτηση αρ. 24/19, Αναφορικά με την αίτηση του Abdelaziz, ημερ. 12.3.2019). Όπως προκύπτει από τις κοινές θέσεις των πλευρών, η νομιμότητα της κράτησης θα κριθεί στην ως άνω προσφυγή δυνάμει του άρθρου 9ΣΤ(6).»
Στις 10.6.2019 το Διοικητικό Δικαστήριο[1] αποφασίζοντας ως προς τη νομιμότητα του διατάγματος κράτησης ημερ. 9.5.2019, απέρριψε την προσφυγή, κρίνοντας ότι «.το γεγονός και μόνο ότι σύμφωνα με την πληροφόρηση της Interpol Κύπρου ενώ ο αιτητής θα έπρεπε να βρισκόταν στην Τουρκία να εκτίει την ποινή του αντί αυτού κυκλοφορούσε ελεύθερα στην Κύπρο, συνιστά επαρκή λόγο για προστασία της δημόσιας τάξης.» προσθέτοντας πως «Ανεξαρτήτως των πιο πάνω, οφείλω να εκφράσω τον έντονο προβληματισμό μου για τους χειρισμούς της διοίκησης, αφού, όπως ανέφερα και πιο πάνω, φαίνεται να πρόκειται για περίπτωση υπόδικου για τον οποίο θα έπρεπε άμεσα να ληφθούν τα δέοντα μέτρα για την έκδοση του και όχι μέτρα απέλασης.»
Εναντίον της απόφασης του Διοικητικού Δικαστηρίου καταχωρίστηκε η έφεση υπ΄ αρ. 98/19 στις 12.6.2019, η οποία και εκκρεμεί.
Επανέρχεται ο αιτητής εκ νέου και εξαιτείται την έκδοση προνομιακών διαταγμάτων ως ακολούθως:
«Α. Την έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus ad subjidiendum: Με το οποίο να κηρύσσεται:
(ι) Η διάρκεια της κράτησης και/ή η περαιτέρω κράτηση και/ή φυλάκιση του αιτητή παράνομη.
(ιι) Η κράτηση του παράνομη εφόσον κατά την απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου στην προσφυγή του αιτητή αρ. 689/19 ημερομηνίας 10.6.2019 (Παράρτημα Α) πρόκειται για περίπτωση υπόδικου για τον οποίο θα έπρεπε να ληφθούν τα δέοντα μέτρα για την έκδοση του.
Β. Το οποίο να απευθύνεται προς την Κυπριακή Δημοκρατία δια του Υπουργού Εσωτερικών και/ή της διευθύντριας του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης και/ή του Γενικού Εισαγγελέα και να τους διατάσσει να παρουσιάσουν αυθωρεί τον αιτητή ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου για να αφεθεί ελεύθερος και/ή να αποφυλακίσουν και/ή να απελευθερώσουν αυθωρεί τον αιτητή και/ή να άρουν αυθωρεί την κράτηση και/ή φυλάκιση του αιτητή και/ή να απελευθερωθεί και να ληφθούν τα δέοντα μέτρα για την έκδοση του βάσει του περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμου 1970 (Ν. 97/70).
Γ. Την αποφυλάκιση και/ή απελευθέρωση και/ή άρση της κράτησης και/ή της περαιτέρω κράτησης και/ή της φυλάκισης του αιτητή, μέχρι την εκδίκαση της παρούσας αίτησης.
Δ. Περαιτέρω ή άλλη θεραπεία την οποία το Δικαστήριο ήθελε κρίνει εύλογη και δίκαιη υπό τις περιστάσεις.»
Προσθέτοντας ένα νέο δεδομένο - στο οποίο η Δημοκρατία, όπως θα διαφανεί κατωτέρω, αποδίδει διαφορετική επενέργεια - το οποίο υποστηρίζει κατά τον αιτητή το παράνομο της κράτησης του και/ή τη διάρκεια και/ή τη συνέχιση της: Ότι απέσυρε την αίτηση του για να του παραχωρηθεί πολιτικό άσυλο. Από τα ενώπιον μου γεγονότα στο σύνολο τους προκύπτει ότι στις 11.6.2019 ο αιτητής παρέδωσε σχετική αίτηση εκφράζοντας την επιθυμία του να αποσύρει το αίτημα του για πολιτικό άσυλο (έγγραφο 19 στην αίτηση) μαζί με δύο επιστολές, ημερ. 11.6.2019 και 12.6.2019, με τις οποίες ζητούσε όπως τον εκδώσουν βάσει του περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμου (έγγραφα 20 και 21 στην αίτηση), για να υποστηρίξει ενόρκως ότι:
«31. Από τα αρχικά στάδια της κράτησης μου και στα πλαίσια της Πολιτικής Αίτησης Αρ. 59/2019, ουδέποτε αρνήθηκα να επαναπατρισθώ στην χώρα μου ως φυγόδικος εφόσον κατά τον ισχυρισμό των καθ΄ ων η αίτηση η ελάχιστη ποινή που θα πρέπει να εκτίσω είναι 20 ετών.»
Οπότε στην περίπτωση του θα πρέπει να ληφθούν τα μέτρα ώστε να αρχίσει η διαδικασία έκδοσης του στην Τουρκία ως υπόδικου. Δήλωση και θέση που έρχεται σε αντίθεση με τα όσα προβάλλει στην παράγρ. 26 της ένορκης δήλωσης αρνούμενος ότι καταδικάστηκε σε φυλάκιση 20 ετών.
Σημειώνω ότι ήδη στις 10.6.2019 είχε διεξαχθεί σχετική συνέντευξη από την Υπηρεσία Ασύλου, για την εξέταση του αιτήματος για παραχώρηση στον αιτητή πολιτικού ασύλου. Με δεδομένο όμως ότι ακολούθησε η επιστολή του ίδιου και οι άλλες δύο επιστολές (έγγραφα 20 και 21), με την οποία ζητούσε την απόσυρση της, η αίτηση για την παραχώρηση του πολιτικού ασύλου απερρίφθη από τον προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου στις 12.6.2019. Ωστόσο, ως ισχυρίζεται η Δημοκρατία, στις 27.6.2019 ο αιτητής αρνήθηκε να παραλάβει την απαντητική επιστολή της Υπηρεσίας Ασύλου, ισχυριζόμενος ότι δεν αιτήθηκε απόσυρση του αιτήματος για να του παραχωρηθεί πολιτικό άσυλο και αυθημερόν ζήτησε το επανάνοιγμα του σχετικού φακέλου (τεκμήριο 24 στην ένσταση).
Έχοντας κατά νου τα ως άνω δεδομένα και πραγματικά γεγονότα, σαφώς προκύπτει ότι δεν τίθεται ζήτημα για εκ νέου έλεγχο της νομιμότητας του διατάγματος κράτησης. Ο αιτητής εξήσκησε το δικαίωμα του για έλεγχο της νομιμότητας του διατάγματος κράτησης ημερ. 9.5.2019, όπως ελέγχθηκε από το Διοικητικό Δικαστήριο το οποίο εξέδωσε και την απορριπτική απόφαση, η οποία εφεσιβλήθηκε.
Τα πολλαπλά μέτρα, οι αντιφατικές τοποθετήσεις του αιτητή και τα διάφορα αιτήματα που υπέβαλε προς τις Αρχές, οδήγησαν σε μεγάλο βαθμό σε καθυστερήσεις, οι οποίες άλλοτε κρίθηκαν αιτιολογημένες και άλλοτε αναιτιολόγητες ως οι αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ως ανωτέρω παρατίθενται.
Θεωρώ, ότι εν όψει της εν λόγω επιδειχθείσας συμπεριφοράς και επαναφοράς εκ νέου της επίκλησης της ιδιότητας αιτητή πολιτικού ασύλου, η κράτηση του αιτητή με βάση το διάταγμα ημερ. 9.5.2019, δεν είναι τέτοια που να ενεργοποιεί τις πρόνοιες του άρθρου 9ΣΤ(1)(α) του περί Προσφύγων Νόμου. Υπό τις περιστάσεις δεν μπορεί παρά να κριθεί αναγκαία και εύλογη, εν όψει των εκκρεμουσών διαδικασιών ασύλου του αιτούντος.
Ακόμη όμως και αν κριθεί σφαιρικά και συνολικά η χρονική διάρκεια της κράτησης του ως αυξημένης διάρκειας, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως μη εύλογη, εν όψει των ως ανωτέρω εκτεθέντων και συνεπώς το αίτημα του για άμεση απελευθέρωση δεν μπορεί να εγκριθεί. Ο αιτητής δεν απέσεισε, ως όφειλε, το βάρος απόδειξης ότι υπό τις περιστάσεις η διάρκεια κράτησης δεν είναι εύλογη συνεπεία καθυστέρησης ολοκλήρωσης διοικητικών διαδικασιών. Σύμφωνα με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του ΕΔΑΔ, η διάρκεια των διαδικασιών απέλασης μπορεί να επηρεάσει τη νομιμότητα της κράτησης αλλά τούτο εξαρτάται αποκλειστικά από τα γεγονότα της υπόθεσης, δεδομένου πάντοτε ότι η κράτηση δεν συνιστά αυτοσκοπό αλλά διενεργείται με σκοπό την απέλαση του αιτητή, που στην παρούσα περίπτωση περιλαμβάνει και προϋποθέτει την εξέταση και απόρριψη του αιτήματος για πολιτικό άσυλο.
Ο χρόνος δεν κρίνεται in abstracto αλλά συσχετίζεται με τους λόγους καθυστέρησης της απέλασης και τις υφιστάμενες δυνατότητες διεκπεραίωσης (Essa Morad Khlaief v. Κυπριακής Δημοκρατίας κ.α. (2003) 1 Α.Α.Δ. 1402). Η συμπεριφορά του αιτητή έχει συνδράμει τα μέγιστα στην όποια καθυστέρηση, έστω και συνολικά ιδωμένης, όπως θέλει να τη θεωρεί ο αιτητής. Από το ιστορικό της υπόθεσης και μάλιστα από τις ίδιες τις τοποθετήσεις του αιτητή επιβεβαιώνεται η θέση της Δημοκρατίας ότι ο αιτητής χρησιμοποιεί ή χρησιμοποιούσε «την ιδιότητα του ως αιτητής ασύλου για σκοπούς καθυστέρησης και μόνο».
Πριν εγκαταλείψω την απόφαση μου θα ήθελα να παρατηρήσω ότι εν όψει της συμπεριφοράς του αιτητή και της, εν πολλοίς, δυσκολίας της Δημοκρατίας να διευκρινίσει ή να διασταυρώσει τους ισχυρισμούς του, θα ήταν καλό τα ζητήματα αυτά να επιλυθούν άπαξ και διαπαντός, ούτως ώστε να μην προκύπτουν οποιεσδήποτε αμφισβητήσεις, οι οποίες παρέχουν έρεισμα για ισχυρισμό παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Με δεδομένη την εκκρεμότητα της αίτησης για παροχή διεθνούς προστασίας, πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 9ΣΤ του περί Προσφύγων Νόμου. Η αναγκαιότητα της κράτησης του και/ή διάρκεια της κράτησης για προστασία της δημόσιας τάξης, επαρκώς αιτιολογείται από τα ενώπιον μου γεγονότα.
Η αίτηση απορρίπτεται.
Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.
/φκ
[1] Υπόθεση Αρ. 689/2019, ημερ. 10.6.2019.