public Ψαρά-Μιλτιάδου, Τάσια Χρ. Χριστοδουλίδης, για τον Αιτητή. Μ.Δρυμιώτου, (κα), για τη Δημοκρατία. Αιτητής παρών. CY AD Κύπρος Ανώτατο Δικαστήριο 2019-06-03 el Τμήμα Νομικών Εκδόσεων, Ανώτατο Δικαστήριο ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ GUMUS ν. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ κ.α., Πολιτική αίτηση αρ.74/19, 3/6/2019 Δικαστική Απόφαση

ECLI:CY:AD:2019:D248

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

                   Πολιτική αίτηση αρ.74/19

 

 

3 Ιουνίου, 2019

 

[Τ.ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ]

 

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ GUMUS ΥΠΗΚΟΟΥ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΜΕΛΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΥΠΡΙΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ, ΕΠΑΡΧΙΑ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ HABEAS CORPUS

 

ΚΑΙ

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 4(Α), 7(1), 8(1)Α, 9Δ(1) ΚΑΙ (2) 9ΣΤ(2), 9ΣΤ(6)Α ΚΑΙ 9ΣΤ(7)(Α)(Ι) Ν. 6(1)/2000 ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΝΟΜΟ 105(1)/2016 ΚΑΙ ΤΟ 18ΠΣΤ ΤΟΥ Ν. 3 ΤΟΥ 153(1) ΤΟΥ 2011 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ

1.   ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,

2.   ΑΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ

     ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ.

_ _ _ _ _ _

 

 

Χρ. Χριστοδουλίδης, για τον Αιτητή.

Μ.Δρυμιώτου, (κα), για τη Δημοκρατία.

Αιτητής παρών.

_ _ _ _ _ _

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.:   Ο αιτητής προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο με σκοπό την έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus καθότι σύμφωνα με τη θέση του, η διάρκεια της κράτησης και η περαιτέρω κράτηση του, είναι παράνομη.  Θα πρέπει να λεχθεί ότι ο αιτητής είχε απευθυνθεί στο Ανώτατο Δικαστήριο και στις 5.4.2019 αναφορικά με τη διάρκεια της κράτησης του η οποία συναρτάτο με το διάταγμα κράτησης που εξεδόθη εναντίον του στις 17.9.2018. Σημειώνεται ότι είχε εκδοθεί εναντίον του διάταγμα απέλασης ίδιας ημερομηνίας, στη βάση ότι ο αιτητής είχε θεωρηθεί «ως ανεπιθύμητος μετανάστης, και ως εκ τούτου απαγορευμένος μετανάστης δυνάμει της παραγράφου (Δ) του εδαφίου (1) του άρθρου 6 των περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμων, Κεφ.105».  Στο διάταγμα κράτησης, ημερ.17.9.2018 τεκμ.4, γίνεται αναφορά ότι ο αιτητής κρατείτο «(1) στο πλαίσιο της διαδικασίας επιστροφής δυνάμει των άρθρων 18ΟΓ μέχρι 18ΠΘ του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, προκειμένου να προετοιμαστεί η επιστροφή ή και να διεξαχθεί η διαδικασία απομάκρυνσης και τεκμηριώνεται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι το πρόσωπο είχε ήδη την ευκαιρία πρόσβασης στη διαδικασία χορήγησης ασύλου, (2)  ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρείται ότι το πρόσωπο υποβάλλει αίτηση διεθνούς προστασίας, προκειμένου να καθυστερεί απλώς ή να εμποδίζει την εκτέλεση απόφασης επιστροφής». 

 

Διαφαίνεται από τις πολυσέλιδες ενόρκους δηλώσεις που συνοδεύουν την αίτηση και την ένσταση πως ο αιτητής είχε καταδικαστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο για αδικήματα που αφορούσαν το θάνατο 3 ατόμων με πολυετή ποινή φυλάκισης  (βλ. Regina v. Yilmaz Gumus (2006) EWCA Crim 3296).[1] Ο αιτητής είχε επαναπατριστεί στην Τουρκία για έκτιση του υπολοίπου της ποινής του, πλην όμως υπό αμφισβητούμενες από τα μέρη συνθήκες, βρέθηκε εν τέλει στην Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω των κατεχομένων.  Σημειώνεται επίσης, ότι σύμφωνα με την ένορκη του δήλωση η σύζυγος του είναι τουρκοκύπρια.  Επίσης στην Κύπρο καταδικάστηκε για αδικήματα παράνομης εισόδου και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 5 μηνών.  Μετά τη λήξη της ποινής κρατείτο, σύμφωνα με τα πιο πάνω διατάγματα.   Προκύπτει βεβαίως πως ο αιτητής, στο ενδιάμεσο διάστημα, είχε υποβάλει και αίτημα διεθνούς προστασίας.  Δεν θα υπεισέλθω σε περαιτέρω λεπτομέρειες που αφορούν την αίτηση και την ένσταση, εφόσον δεν κρίνεται τούτο αναγκαίο, υπό τις περιστάσεις.   Εκείνο που είναι σημαντικό είναι η εξέλιξη της πρώτης αίτησης για Habeas Corpus Πολ.Αιτ.αρ.59/19.  Αυτή καταχωρήθηκε στις 5.4.2019 και μετά από κάποιες αναβολές που δόθησαν για να διευκρινιστεί η θέση της Δημοκρατίας, στις 2.5.2019 το Ανώτατο Δικαστήριο επελήφθηκε εκ νέου της ως άνω υπόθεσης.  Μετά από συζήτηση η οποία έλαβε χώραν στην αίθουσα του Δικαστηρίου και μετά από το γεγονός ότι η Δημοκρατία δια του κ.Λοϊζίδη απέσυρε την ένσταση στην ως άνω αίτηση, το Ανώτατο Δικαστήριο (Λιάτσος, Δ.) εξέδωσε κατά την ίδια ημερομηνία διάταγμα άμεσης απελευθέρωσης του αιτητή εφόσον θεωρήθηκε ότι το αίτημα προς έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus, ήταν δικαιολογημένο.

 

Σύμφωνα με την κοινή θέση των δύο πλευρών, όντως ο αιτητής αφέθη ελεύθερος στις 2.5.2019, πλην όμως στις 9.5.2019 εξεδόθη εναντίον του νέο διάταγμα κράτησης, εκ μέρους του Υπουργού Εσωτερικών, Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, το οποίο έχει ως εξής: 

«ΕΠΕΙΔΗ η/ο GUMUS υπήκοος ΤΟΥΡΚΙΑΣ είναι αιτητής διεθνούς προστασίας και επειδή πληρούνται οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 9ΣΤ του περί Προσφύγων Νόμου,

ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ κατόπιν ατομικής αξιολόγησης θεώρησα ότι είναι αναγκαίο η/ο GUMUS να παραμείνει υπό κράτηση βάσει του άρθρου 9ΣΤ(2) (Ε) του περί Προσφύγων Νόμου, για τον πιο κάτω λόγο.

 

ΕΠΕΙΔΗ απαιτείται η κράτηση του για τη προστασία της δημόσιας τάξης.

 

ΓΙΑ ΤΟ ΣΚΟΠΟ ΑΥΤΟ, ασκώντας τις εξουσίες που δίνουν στον Υπουργό Εσωτερικών το άρθρο 9ΣΤ του περί Προσφύγων Νόμου, καθώς και το Άρθρο 188.3.(γ) του Συντάγματος, οι oποίες εξουσίες εκχωρήθηκαν σε εμένα, εγώ ο Αν. Διευθυντής με το παρόν διατάσσω όπως ο/η GUMUS παραμείνει υπό κράτηση.

 

ΚΑΙ με το παρόν διάταγμα εξουσιοδοτώ και εντέλλομαι τον Αρχηγό Αστυνομίας, ή οποιοδήποτε μέλος της Αστυνομικής Δύναμης που τυχόν θα διαταχθεί, να εκτελέσει το διάταγμα αυτό και για την εκτέλεσή του το παρόν διάταγμα αποτελεί επαρκή εξουσία και εντολή".

 

Ακολούθησε, στις 13.5.2019,  η καταχώρηση της παρούσας αίτησης.  Ο κ.Χριστοδουλίδης εμφανιζόμενος για τον αιτητή ανέφερε πως το Δικαστήριο πρέπει να ελέγξει συνολικά τη διάρκεια κράτησης του αιτητή, δηλαδή από τις 17.9.2018, η οποία και συνεχίζεται ανεξάρτητα από τη διακοπή η οποία συντελέστηκε μεταξύ των ημερομηνιών 2.5.2019 μέχρι 9.5.2019.

 

Στην αντίπερα πλευρά, η κα Δρυμιώτου ανέφερε ότι το επίδικο διάταγμα κράτησης ημερ. 9.5.2019 είναι αντικείμενο προσφυγής ώστε να κριθεί η νομιμότητα του.  Συνεπώς το Ανώτατο Δικαστήριο με την παρούσα αίτηση θα πρέπει να εξετάσει μόνο τη νομιμότητα της διάρκειας της κράτησης.  Σημείωσε δε ότι η κράτηση επετεύχθη δυνάμει του άρθρου 9ΣΤ.-(2)(ε) το οποίο, κατά την εισήγηση της,  λειτουργεί αυτόνομα, από οποιονδήποτε σκοπό απέλασης.  Διευκρίνισε πάντως πως δεν εξεδόθη και δεν υφίσταται εναντίον του, άλλο διάταγμα απέλασης.

 

Σκόπιμο είναι να παραθέσουμε το άρθρο 9ΣΤ(1) και (2) με τονισμό του 2(ε) ώστε να γίνει κατανοητή η νομική βάση την οποία επικαλείται η Δημοκρατία.

«9ΣΤ.-(1) Απαγορεύεται η κράτηση αιτητή λόγω µόνο της ιδιότητάς του ως αιτητή, καθώς και η κράτηση ανήλικου αιτητή.

(2) Εκτός εάν στη συγκεκριµένη περίπτωση είναι εφικτό να εφαρµοστούν αποτελεσµατικά άλλα λιγότερο περιοριστικά εναλλακτικά µέτρα, όπως τα προβλεπόµενα στο εδάφιο (3), και εφόσον κρίνεται αναγκαίο και κατόπιν ατοµικής αξιολόγησης κάθε περίπτωσης, ο Υπουργός δύναται να εκδίδει γραπτό διάταγµα µε το οποίο να θέτει υπό κράτηση αιτητή, µόνο για οποιοδήποτε από τους ακόλουθους λόγους:    (α) Για τη διαπίστωση της ταυτότητας ή της ιθαγένειας·    (β) για να προσδιοριστούν τα στοιχεία εκείνα στα οποία βασίζεται η αίτηση, η απόκτηση των οποίων θα ήταν σε άλλη περίπτωση αδύνατη, ιδίως όταν υπάρχει κίνδυνος διαφυγής του αιτητή·    (γ) για να αποφασιστεί, στο πλαίσιο διαδικασίας, το δικαίωµα του αιτητή για είσοδο στο έδαφος·     (δ) όταν κρατείται στο πλαίσιο της διαδικασίας επιστροφής δυνάµει των άρθρων 18ΟΓ µέχρι 18ΠΘ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόµου, προκειµένου να προετοιµάζεται η επιστροφή ή/και να διεξάγεται η διαδικασία αποµάκρυνσης, και ο Υπουργός τεκµηριώνει βάσει αντικειµενικών κριτηρίων, συµπεριλαµβανοµένου του γεγονότος ότι το πρόσωπο είχε ήδη την ευκαιρία πρόσβασης στη διαδικασία χορήγησης ασύλου, ότι υπάρχουν βάσιµοι λόγοι να θεωρείται ότι το πρόσωπο υποβάλλει αίτηση διεθνούς προστασίας, προκειµένου να καθυστερεί απλώς ή να εµποδίζει την εκτέλεση απόφασης επιστροφής·  (ε) όταν απαιτείται για την προστασία της εθνικής ασφάλειας ή της δηµόσιας τάξης·    (στ) σύµφωνα µε το Άρθρο 28 του Κανονισµού (ΕΕ) αριθ. 604/2013».  

 

Είναι φανερό από τα πιο πάνω πως οι περιστάσεις της υπόθεσης έχουν μια ιδιαιτερότητα.  Ευλόγως τίθεται το ερώτημα αν θα πρέπει το Δικαστήριο να εξετάσει τη διάρκεια της κράτησης πριν από τις 9.5.2019 διότι εάν ο έλεγχος της νομιμότητας της διάρκειας έχει αφετηρία την ημερομηνία 9.5.19, δηλαδή λίγες ημέρες προηγουμένως, δεν θα μπορεί να ομιλούμε για παράνομη διάρκεια κράτησης. 

 

Είναι γεγονός ότι έχω προβληματιστεί ιδιαίτερα επί του πιο πάνω θέματος.  Η προσπάθεια να απαντηθεί το ερώτημα προσκρούει στο ότι στην ουσία θα πρέπει να γίνει έλεγχος της νομιμότητας της νέας κράτησης, δηλαδή της κράτησης 9.5.2019.  Ακριβώς η κύρια δυναμική των επιχειρημάτων του κ.Χριστοδουλίδη προκύπτει από το ότι το νέο διάταγμα δεν είναι νόμιμο, κυρίως διότι είναι «αναπαραγωγή του παλαιού».   

 

 Ωστόσο αυτό είναι το ερώτημα που καλείται να απαντήσει το Διοικητικό Δικαστήριο δια της προσφυγής αρ. 689/19 η οποία είναι ορισμένη για διευκρινίσεις στις 4.6.2019.  Συνεπώς παρά το γεγονός ότι η αίτηση παρουσιάζεται να αφορά τη διάρκεια της κράτησης, στην πραγματικότητα εκείνο που επιδιώκεται, είναι ο έλεγχος της νομιμότητας της δεύτερης κράτησης, εφόσον η διάρκεια της κράτησης μέχρι 2.5.2019 ήδη κρίθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο. 

 

Τα πιο πάνω οδηγούν την αιτούμενη θεραπεία εκτός των πλαισίων τόσο του Νόμου, δηλαδή του άρθρου 9ΣΤ(7), όσο και της νομολογίας.  (Βλ. Khlaief ν. Δημοκρατίας (2003) 1 AAΔ 1402, Guo Shuying v. Δημοκρατίας κ.ά. (2012) 1 ΑΑΔ 2725, Fasel ν. Δημοκρατίας, Πολ.εφ. αρ. 236/2015, ημερ. 31.3.2016 και Πολιτική αίτηση αρ. 24/19, Αναφορικά με την αίτηση του Abdelaziz, ημερ. 12.3.2019). Όπως προκύπτει από τις κοινές θέσεις των πλευρών, η  νομιμότητα της κράτησης θα κριθεί στην ως άνω προσφυγή δυνάμει του άρθρου 9ΣΤ(6).

 

Για τους λόγους που έχω εξηγήσει, η αίτηση απορρίπτεται.  Ενόψει των δεδομένων θεωρώ ορθό να μην εκδοθεί διαταγή για έξοδα.

   

 

                                                                   Τ. Ψαρά-Μιλτιάδου, Δ.