|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2018:D492
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 131/2018)
12 Νοεμβρίου, 2018
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO ΑΡΘΡO 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
(ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ
(ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ
ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ HELVA TRADING LTD
ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ
ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ MANDAMUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ HELVA TRADING LTD ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΟΜΕΤΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΩΣ ΚΗΔΕΜΟΝΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ / ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΚΟΜΙΣΤΗΚΕ ΣΤΙΣ 11.8.2017 ΣΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ, Η ΟΠΟΙΑ ΑΦΟΡΑ ΑΓΟΡΑΠΩΛΗΣΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ XXXXX SURURI ΚΑΙ ΤΩΝ HELVA TRADING LTD ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΚΙΝΗΤΟ ΜΕ ΑΡ. ΕΓΓΡΑΦΗΣ 9/1XXXXX4 (ΟΛΟ ΜΕΡΙΔΙΟ), ΤΕΜΑΧΙΟ 1XXXXX0, ΤΟΥ ΦΥΛ./ΣΧ. 50/08E2 ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ ΣΚΑΛΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Χρ. Ματθαίου, για τους Αιτητές.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Οι αιτητές με την παρούσα διαδικασία επιδιώκουν την έκδοση αδείας για την καταχώριση αιτήσεως με κλήση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Mandamus, το οποίο να διατάσσει τον Διευθυντή του Κτηματολογίου και Χωρομετρίας όπως αποδεχθεί τη δήλωση πώλησης - μεταβίβασης, ημερ. 11 Αυγούστου 2017, μεταξύ του XXXXX Sururi και των αιτητών, αναφορικά με ακίνητο που ευρίσκεται στην ενορία Σκάλα του Δήμου Λάρνακας.
Τα γεγονότα που συνθέτουν την υπόθεση αυτή περιγράφονται τόσο στην Έκθεση, όσο και στην ένορκη δήλωση του XXXXX Μιχαήλ, Διευθύνοντος Συμβούλου της εταιρείας των αιτητών.
Η κτηματική περιουσία ανήκε στην αποβιώσασα XXXXX Sururi, η οποία γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1914 και από το 1965 κατοικούσε στην Άνκαρα Τουρκίας. Η εν λόγω XXXXX απεβίωσε στις 14 Οκτωβρίου 1991 και παραχωρήθηκαν διατάγματα διαχείρισης από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας, με βάση την αίτηση υπ' αρ. 180/2001.
Στις 13 Δεκεμβρίου 2007, μετά από υποβληθείσα αίτηση και τη σύμφωνο γνώμη δικηγόρου της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, το δικαστήριο επέτρεψε την πώληση του ακινήτου υπ' αρ. εγγραφής 9/9XXXXX7, Φυλ./Σχ. 60/01W2, τεμάχιο 4XXXXX5, Λάρνακα, Δήμος Λάρνακας, Σκάλα (το «ακίνητο»). Στο εν λόγω διάταγμα τέθηκαν όροι, μεταξύ των οποίων ο εξής:
″Νοείται επίσης ότι η άδεια για πώληση υπόκειται και δεν επηρεάζει τις εξουσίες τις οποίες ο Κηδεμόνας Τουρκοκυπριακών Περιουσιών έχει με βάση τη σχετική νομοθεσία ήτοι τον Περί Τουρκοκυπριακών Περιουσιών (Διαχείριση και άλλα θέματα) Προσωρινές Διατάξεις Ν. 139/91.″
Στη συνέχεια, γνωστοποιήθηκε στα αρμόδια τμήματα, μεταξύ αυτών και τον Διευθυντή Κτηματολογίου, ότι υποβλήθηκε πρόταση από τον Υπουργό Εσωτερικών προς το Υπουργικό Συμβούλιο αναφορικά με το πιο πάνω ακίνητο, σύμφωνα με την οποία οι αρμόδιες αρχές της Δημοκρατίας δεν θα είχαν ένσταση στην πώληση μέρους της περιουσίας, «που χρειάζεται για την κάλυψη των φόρων κληρονομιάς για τις διαχειρίσεις με αρ. 180/01 και 181/01, που αφορούν αποβιώσαντες Τουρκοκύπριους ..».
Στις 13 Απριλίου 2011, μετά από αίτηση των διαχειριστών της εν λόγω αποβιωσάσης Hurmus, το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας ενέκρινε αίτημα για πώληση μέρους των κτημάτων της αποβιωσάσης, αλλά και πάλι υπήρξε όρος ότι «εξυπακούεται ότι θα πρέπει να ληφθεί στο τέλος η έγκριση του Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών ο οποίος είναι ο μόνος αρμόδιος για αυτά τα θέματα».
Στις 13 Δεκεμβρίου 2011 γνωστοποιήθηκε προς τον δικηγόρο των διαχειριστών απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, δυνάμει της οποίας διδόταν η συγκατάθεση για αποδοχή των αγοραπωλητηρίων μεταξύ των διαχειριστών της αποβιωσάσης και των αιτητών. Σ' αυτή την επιστολή υπήρχε όρος ότι «το πλεόνασμα που αντιστοιχεί στον κληρονόμο που διαμένει στις κατεχόμενες περιοχές θα κατατεθεί σε πίστη του στο Ταμείο Κηδεμόνα μέχρι τη λήξη της έκρυθμης κατάστασης».
Στο πλαίσιο της αγωγής υπ' αρ. 1329/14 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας, εκδόθηκε, εκ συμφώνου, απόφαση υπέρ των παρόντων αιτητών ως εναγόντων και του XXXXX Sururi ως διαχειριστή της περιουσίας της αποβιωσάσης Hurmus, εναγομένης, «διάταγμα για ειδική εκτέλεση των κτημάτων», μεταξύ των οποίων και το υπό συζήτηση.
Οι αιτητές καταχώρισαν στο Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο Λάρνακας τη «Δήλωση Μεταβιβάσεως Ακινήτου», ημερ. 11 Αυγούστου 2017, για υλοποίηση της μεταξύ τους συμφωνίας και της δικαστικής απόφασης που αναφέρθηκε πιο πάνω. Το Κτηματολόγιο, με επιστολή του ημερ. 12 Σεπτεμβρίου 2018, αναφερόμενο στη συγκεκριμένη Δήλωση Πώλησης, αρνήθηκε την αποδοχή, μεταξύ άλλων, με το εξής σκεπτικό:
″. δεν είναι δυνατόν να χορηγήσει τη συγκατάθεση του για αποδοχή της δήλωσης πώλησης, λόγω του ότι ο διαχειριστής της τ/κ αποβιώσασας Hurmus XXXXX, ο οποίος απεβίωσε 14/10/1991 δεν έχει προσκομίσει μέχρι τώρα όλα τα απαιτούμενα έγγραφα τόσο για την αποβιώσασα εγγεγραμμένη ιδιοκτήτρια, όσο και για όλους τους κληρονόμους της, ώστε να διερευνηθεί κατά πόσο οποιοσδήποτε κατείχε/κατέχει ε/κ περιουσία στα κατεχόμενα.″
Ο ευπαίδευτος συνήγορος επιχειρηματολόγησε ενώπιον μου προς την κατεύθυνση ύπαρξης νομικής υποχρέωσης του Κτηματολογικού Λειτουργού όπως αποδεχθεί τη Δήλωση Μεταβιβάσεως, η οποία εδράζεται στη δικαστική απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας, ημερ. 31 Μαΐου 2017. Η έγκριση προς πώληση του παρόντος κτήματος, όπως και άλλων, εξασφαλίστηκε μετά από επίσης δικαστική απόφαση, τη εγκρίσει του Γενικού Εισαγγελέα από τις 13 Δεκεμβρίου 2007. Η πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο και η μεταγενέστερη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του 2011, οδηγεί σε άρση όλων των νομικών εμποδίων για την υλοποίηση της μεταξύ των διαδίκων συμφωνίας.
Ο Κηδεμόνας Τουρκοκυπριακών Περιουσιών δεν έχει θέση στην παρούσα υπόθεση, υποστήριξε ο κ. Ματθαίου, καθότι η αποβιώσασα Hurmus, σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία τέθηκαν ενώπιον του δικαστηρίου και έγιναν αποδεχτά, αναχώρησε από την Κύπρο το 1965 και μέχρι το θάνατο της, το 1991, δεν κατοικούσε στη Δημοκρατία. Η πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και συνεπώς δεν έχει, κατά την εισήγηση του, οποιοδήποτε έρεισμα η άρνηση του Κτηματολογίου να προχωρήσει στη μη αποδοχή της Δήλωσης Μεταβιβάσεως. Υπάρχει νομική υποχρέωση και ως εκ τούτου, τεκμηριώνεται η δυνατότητα χορήγησης αδείας για την καταχώριση προνομιακού εντάλματος Mandamus.
Αναφορικά με τη φύση και το σκοπό της έκδοσης ενταλμάτων Mandamus, σχετική αναφορά μπορεί να γίνει στο σύγγραμμα του Π. Αρτέμη, Προνομιακά Εντάλματα, όπου αναφέρεται ότι:
″Είναι διάταγμα του Ανωτάτου Δικαστηρίου με το οποίο ζητείται από κατώτατο Δικαστήριο να κάνει μια πράξη ή να ασκήσει μια καθορισμένη εξουσία μέσα στα πλαίσια της αρμοδιότητας του. Το ένταλμα Mandamus όμως δεν απευθύνεται μόνο στο κατώτατο Δικαστήριο αλλά και σε άλλες αρχές για να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον.″
Σχετική επίσης είναι η απόφαση Ηaritonos v. Chief of Police (1979) 1 C.L.R. 616.
Το προνομιακό ένταλμα Mandamus εκδίδεται για να διαταχθούν κατώτερα δικαστήρια να ασκήσουν συγκεκριμένη αρμοδιότητα τους. Εκδίδεται περαιτέρω, ανάλογο ένταλμα, για να υποχρεωθεί να εκτελέσει, δημόσιο καθήκον μια διοικητική αρχή, επιβαλλόμενο από το Νόμο που αρνείται να το εκτελέσει. (Βλ. Halsbury's Laws of England, 4th Ed., Vol. 1, para 89, Leftis v. Police (1973) 2 C.L.R. 87, In Re S.G. Colocassides Co. Ltd. (1977) 1 C.L.R. 89, In Re Moschatos (1985) 1 C.L.R. 381, σύγγραμμα Προνομιακά Εντάλματα, Π. Αρτέμη, 1η Έκδοση (2004) σελ. 248-254).
Στην υπόθεση Kaya (2009) 1Β Α.Α.Δ. 953 και συγκεκριμένα στη σελ. 958 τονίστηκε:
″Έρχομαι τώρα στο ένταλμα Mandamus, το οποίο δεν αποσκοπεί στο να ελέγξει μόνο κατώτερα δικαστήρια που αρνούνται να εκτελέσουν ένα καθήκον που τους επιβάλλει ο Νόμος, αλλά και άλλες αρχές ή πρόσωπα για να υποχρεωθούν να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον. Όμως και σε τέτοια περίπτωση το κατώτερο δικαστήριο ή άλλη αρχή, μπορεί μόνο να διαταχθεί να εκτελέσει το καθήκον του. Δεν μπορεί να του υπαγορευθεί συγκεκριμένη απόφαση ή συγκεκριμένος τρόπος άσκησης της διακριτικής του ευχέρειας.″
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης της υπόθεσης είχα θέσει στον ευπαίδευτο συνήγορο το ερώτημα κατά πόσο η απαίτηση του Κτηματολογίου, όπως αυτή διατυπώνεται στην επιστολή ημερ. 12 Σεπτεμβρίου 2018, υλοποιήθηκε, ο κ. Ματθαίου απάντησε αρνητικά, επαναλαμβάνοντας τη θέση του ότι ο Κηδεμόνας Τουρκοκυπριακών Περιουσιών δεν έχει ή δεν μπορεί να έχει θέση στην παρούσα υπόθεση.
Με όλο το σεβασμό προς τον ευπαίδευτο συνήγορο η θέση του αυτή δεν τεκμηριώνεται από τα ίδια τα έγγραφα τα οποία έχουν κατατεθεί για σκοπούς της παρούσας υπόθεσης.
Όπως ανέφερα, στην αρχική χορηγηθείσα άδεια πώλησης περιουσίας που έγινε στο πλαίσιο της διαχείρισης 180/01, ημερ. 13 Δεκεμβρίου 2007, το δικαστήριο έθεσε όρο ότι η χορήγηση της αδείας, υπόκειται και δεν επηρεάζει τις εξουσίες του Κηδεμόνα. Το ίδιο επανελήφθη και στη μεταγενέστερη χορηγηθείσα άδεια πώλησης ακίνητης περιουσίας στις 13 Απριλίου 2011. Στη γνωστοποιηθείσα απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου προς το δικηγόρο των διαχειριστών, ημερ. 13 Ιουλίου 2011, και πάλι γίνεται αναφορά στο θέμα της εμπλοκής του Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών σε συνάρτηση με ενδεχόμενο πλεόνασμα που θα μπορούσε να διανεμηθεί στους κληρονόμους της αποβιωσάσης που διαμένουν στα κατεχόμενα. Είναι, συναφώς, έκδηλο ότι η όλη διαδικασία υπόκειτο στην έγκριση του Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών.
Εν πάση περιπτώσει, και αν ήθελε γίνει αποδεχτό το επιχείρημα του ευπαιδεύτου συνηγόρου, ότι ο Κηδεμόνας ούτε είχε, ούτε έχει, οποιαδήποτε σχέση με την παρούσα υπόθεση, θέμα που ανατρέπεται με τα πιο πάνω, ο Κτηματολογικός Λειτουργός δεν αρνήθηκε να εκτελέσει την υποχρέωση που πηγάζει από τη δικαστική απόφαση. Εκείνο το οποίο έθεσε είναι την υλοποίηση κάποιων όρων τους οποίους, όπως παραδέχθηκε ο συνήγορος, δεν έχουν τηρήσει, πλην, όμως, η νομιμότητα και η ορθότητα των όρων αυτών δεν μπορεί να αποφασιστεί στο πλαίσιο της διαδικασίας του προνομιακού εντάλματος, αλλά στο πλαίσιο άλλης διαδικασίας. Η δικαιοδοσία του Δικαστηρίου στο πλαίσιο του παρόντος προνομιακού εντάλματος είναι περιορισμένη. Το αν είναι νόμιμη ή όχι η επιβολή όρων για την υλοποίηση της Δήλωσης Μεταβίβασης είναι αντικείμενο διοικητικής πράξης, η οποία θα πρέπει να αμφισβητηθεί σε κατάλληλο δικαστήριο, που δεν είναι το παρόν.
Ενόψει των πιο πάνω θεωρώ ότι οι αιτητές δεν έχουν τεκμηριώσει την αίτηση τους και ως εκ τούτου, απορρίπτεται.
Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ,
Δ.
/ΔΓ