---

ΑΝΑΦΟΡΕΣ:

---

Δεν έχει εντοπιστεί νομοθεσία ή απόφαση ή δικονομικός θεσμός στον οποίο να κάνει αναφορά η απόφαση αυτή

Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:

Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή

---

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟΦΑΣΗΣ:

---

public Μιχαηλίδου, Δέσπω Κ. Στυλιανού για Τ. Παπαδόπουλο amp;amp;amp; Συνεργάτες ΔΕΠΕ, για τους ενάγοντες. Aντ. Χριστοφή για Α. Γιωρκάτζη ΔΕΠΕ και A.G. Erotocritou LLC, για τους εναγόμενους. CY AD Κύπρος Ανώτατο Δικαστήριο 2018-06-21 el Τμήμα Νομικών Εκδόσεων, Ανώτατο Δικαστήριο ΤΗΕ CYPRUS PHASSOURI PLANTATIONS CO LTD ν. HAPAG-LLOYD AG, ΑΓΩΓΗ ΝΑΥΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΑΡ. 38/2016, 21/6/2018 Δικαστική Απόφαση

ECLI:CY:AD:2018:D299

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΝΑΥΤΟΔΙΚΕΙΟΥ

(ΑΓΩΓΗ ΝΑΥΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΑΡ. 38/2016)

 

21 Ιουνίου 2018

 

[MΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ/ΣΤΗΣ]

 

ΤΗΕ CYPRUS PHASSOURI PLANTATIONS CO LTD

Ενάγοντες

ΚΑΙ

 

HAPAG-LLOYD AG, από τη Γερμανία

Εναγόμενοι

----------------------

 

Αίτηση ημερομηνίας 1.9.2017

 

Κ. Στυλιανού για Τ. Παπαδόπουλο & Συνεργάτες ΔΕΠΕ, για τους ενάγοντες.

Aντ. Χριστοφή για Α. Γιωρκάτζη ΔΕΠΕ και A.G. Erotocritou LLC, για τους εναγόμενους.

 

---------

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.:  Oι ενάγοντες, εταιρεία δεόντως εγγεγραμμένη στην Κυπριακή Δημοκρατία, που ασχολείται κυρίως με την παραγωγή, συσκευασία και εμπορία εσπεριδοειδών και γενικότερα γεωργικών προϊόντων, καταχώρισε εναντίον Γερμανικής εταιρείας, πλοιοκτήτριας του πλοίου IRENES LOGOS (το πλοίο) την παρούσα αγωγή, δυνάμει της οποίας αξιώνει το ποσό των USD 49.000 και/ή το αντίστοιχο ποσό σε ευρώ, ως αποζημιώσεις για απώλεια και/ή ζημιά και/ή έξοδα που υπέστησαν οι ενάγοντες από την απώλεια των εμπορευμάτων, τα οποία μεταφέρονταν από το λιμάνι της Λεμεσού, προς το λιμάνι Xingang στην Κίνα, με το εν λόγω πλοίο.  Το αγώγιμο δικαίωμα των εναγόντων θεμελιώνεται δια του δικογράφου, επί διαζευκτικής βάσεως, στην αμέλεια και/ή παράλειψη των εναγομένων να φορτώσουν και/ή φυλάξουν και/ή μεταφέρουν με ασφάλεια τα εμπορεύματα και/ή στην παράβαση των νομίμων καθηκόντων και υποχρεώσεων των εναγομένων και/ή στην παράλειψη συμμόρφωσης με τους όρους των επιδίκων συμβάσεων και/ή συμφωνιών και/ή εγγράφων φορτωτικής.   

 

Όπως στη συνέχεια εξειδικεύθηκε με τη μονομερή αίτηση των εναγόντων[1] για υποκατάστατο επίδοση του κλητηρίου εντάλματος της αγωγής στη διεύθυνση των εναγομένων στο Αμβούργο, Γερμανία, η αξίωση στην ουσία της θεμελιώνεται στην παράλειψη των εναγομένων να παρέχουν κατάλληλους μετρητές θερμοκρασίας στα εγκεκριμένα εμπορευματοκιβώτια, αλλά και συσκευές καταγραφής της θερμοκρασίας, με σκοπό την ασφαλή και υγιή μεταφορά των προϊόντων στον χώρο προορισμού τους, λόγω του ευαίσθητου σε υψηλές θερμοκρασίες φορτίου, ώστε να αντέξουν στο πολυήμερο ταξίδι, όπως  προνοείτο στις μεταξύ τους «έγγραφες συμφωνίες/ή και έγγραφα φορτωτικής». 

 

Μετά την επίδοση της αγωγής ως το σχετικό διάταγμα του Δικαστηρίου καταχωρίστηκε η υπό κρίση αίτηση, δυνάμει της οποίας οι εναγόμενοι-αιτητές εξαιτούνται διάταγμα ακύρωσης και/ή παραμερισμού του κλητηρίου εντάλματος και αναστολή της διαδικασίας, λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, όπως και παραμερισμό και ακύρωση του διατάγματος υποκατάστατης επίδοσης του κλητηρίου εντάλματος στους εναγόμενους. 

 

Η αίτηση στηρίζεται στους περί Δικαιοδοσίας Ναυτοδικείου Διαδικαστικούς Κανονισμούς του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κύπρου του 1893, Κανονισμοί 5, 7, 15, 19-28, 203 μέχρι 212 αμφοτέρων περιλαμβανομένων και 237, στο δίκαιο και τις αρχές της επιείκειας, στις συμφυείς και εγγενείς εξουσίες του Δικαστηρίου, στην νομολογία ως και επί της εγγενούς και πρακτικής του Δικαστηρίου.

 

Επικαλούνται οι αιτητές τη φορτωτική, Τεκμήριο Α στην ένορκη δήλωση που συνοδεύει την αίτηση, για να εισηγηθούν, ότι με βάση τη ρητή ρήτρα δικαιοδοσίας της φορτωτικής, οποιαδήποτε διαφορά μεταξύ των διαδίκων υπόκειται στη δικαιοδοσία των Δικαστηρίων του Αμβούργου, με εφαρμοστέο δίκαιο το δίκαιο της Γερμανίας, παράγραφος 25 της φορτωτικής, υπό τον τίτλο «Law and Jurisdiction».  Δυνάμει της εν λόγω ρήτρας, προνοείται ότι, σε περίπτωση όπου η ρήτρα αυτή δεν εφαρμόζεται σύμφωνα με τον ημεδαπό Νόμο (local Law) τότε η δικαιοδοσία και το εφαρμοστέο δίκαιο, αφίεται στην επιλογήν του μεταφορέα (carrier), επί του προκειμένου της εναγόμενης εταιρείας, είτε στο λιμάνι φόρτωσης, είτε στο λιμάνι εκφόρτωσης.

 

Είναι η θέση των αιτητών, ότι παρόλο που οι ενάγοντες-καθ΄ ων η αίτηση απεκάλυψαν την ύπαρξη της ρήτρας αποκλειστικής δικαιοδοσίας, παρέλειψαν να φέρουν σε γνώση του Δικαστηρίου και να τονίσουν το πλήρες κείμενο της, και συγκεκριμένα την ως άνω πρόνοια, η οποία θα επηρέαζε, θεωρούν, την κρίση του Δικαστηρίου κατά την ανάληψη δικαιοδοσίας.  Εγείρονται δε παραλλήλως, άλλοι λόγοι, που αφορούν στη ρήτρα περιορισμού της ευθύνης, στην έλλειψη αγωγίμου δικαιώματος: οι καθ΄ ων δεν ήσαν, κατά τον ουσιώδη χρόνο, ιδιοκτήτες του φορτίου ή δικαιούχοι του.  Τέλος, εγείρεται ζήτημα ότι πριν τη λήψη αδείας για υποκατάστατη επίδοση της αγωγής, οι καθ΄ ων παρέλειψαν να προβούν στα κατάλληλα δικονομικά διαβήματα, ώστε να εξασφαλίσουν την άδεια του Δικαστηρίου για επίδοση εκτός δικαιοδοσίας, του κλητηρίου εντάλματος. 

 

Οι καθ΄ ων, αντικρούουν τους ισχυρισμούς που προβάλλουν οι αιτητές,  με πολυάριθμους και εφ΄ όλης της ύλης λόγους, συμποσούμενους σε 16 τον αριθμό, με επικυρίαρχο τη μη δεσμευτικότητα του όρου αποκλειστικής δικαιοδοσίας των Δικαστηρίων του Αμβούργο: ουδέποτε συμφώνησαν ρητά ή περιήλθε εις γνώση τους η ρήτρα αποκλειστικής αλλοδαπής δικαιοδοσίας, ενημερώθηκαν δε για την ύπαρξη του εν λόγω όρου μετά τη φόρτωση των εμπορευμάτων.

 

Η ύπαρξη ή μη δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου είναι ζήτημα που επιβάλλεται να εξεταστεί κατά προτεραιότητα.  Από τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης προκύπτει ο διεθνής χαρακτήρας της διαφοράς: Κυπριακή εταιρεία συνήψε συμφωνία μεταφοράς εμπορευμάτων με Γερμανική εταιρεία προς κράτος μη μέλος της Ένωσης.  Είναι κοινά αποδεκτό και/ή δεν αμφισβητείται - όπως προκύπτει από τα δικόγραφα και το φάκελο του Δικαστηρίου - ότι η εναγόμενη εταιρεία διεξάγει τις εργασίες της και/ή έχει την έδρα της στη διεύθυνση . 25, D-20095, Αμβούργο, Γερμανία.

 

Εξέτασα με προσοχή τους εκατέρωθεν ισχυρισμούς, με αναφορά και συνάρτηση με την σχετική αίτηση των εναγόντων-καθ΄ ων η αίτηση για υποκατάστατο επίδοση και υπό τας περιστάσεις, θεωρώ ότι αφής στιγμής η εναγόμενη εταιρεία εδρεύει σε κράτος μέλος της Ένωσης, Γερμανία, ενεργοποιούνται οι διατάξεις του Κανονισμού 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12^ης Δεκεμβρίου του 2012, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις[2], προσδίδοντας δικαιοδοσία στα Γερμανικά Δικαστήρια, άρθρο 63 του Κανονισμού: «.εταιρεία ή άλλο νομικό πρόσωπο έχει την κατοικία της στον τόπο στον οποίο έχει: (α) την καταστατική της έδρα (β) την κεντρική της διοίκηση ή (γ) την κύρια εγκατάσταση της».  Σύμφωνα με τον εν λόγω Κανονισμό, οι κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας θα πρέπει να παρουσιάζουν υψηλό βαθμό προβλεψιμότητας και να βασίζονται στην αρχή της γενικής δωσιδικίας της κατοικίας του εναγομένου (Recital 15).  Δυνάμει των προνοιών του άρθρου 4(1):

«4(1) Με την επιφύλαξη των διατάξεων του παρόντος κανονισμού, τα πρόσωπα που έχουν την κατοικία τους στο έδαφος κράτους μέλους ενάγονται ενώπιον των δικαστηρίων αυτού του κράτους μέλους, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά τους.

 

(2)  Τα πρόσωπα που δεν έχουν την ιθαγένεια του κράτους μέλους στο οποίο κατοικούν, υπάγονται, στο κράτος αυτό, στους κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας που ισχύουν για τους ημεδαπούς.»

 

 

Όπως παρατηρεί ο Ιωάννης Στ. Δεληκωστόπουλος στο ιδιαίτερα εύχρηστο και πολύ διαφωτιστικό σύγγραμμα, Ζητήματα από την εφαρμογή του Κανονισμού 44/2001 για τη Διεθνή Δικαιοδοσία και την Εκτέλεση Αποφάσεων, στο κεφάλαιο «ΙΙ Κατά τόπο πεδίο εφαρμογής», σ.39, §2.18:

 

«.ο κανονισμός 44/2001 εφαρμόζεται εφόσον ο εναγόμενος (ή ένας εκ των εναγομένων[3]) έχει την κατοικία του (ή την έδρα του) σε κράτος μέλος, ανεξαρτήτως του που βρίσκεται η κατοικία του ενάγοντα.  Μάλιστα, ο κανονισμός εφαρμόζεται και όταν ο ενάγων κατοικεί σε τρίτη χώρα[4].  Τούτο διότι, κατ΄ αρχήν, το σύστημα διεθνούς δικαιοδοσίας που καθιερώνεται από τον κανονισμό στηρίζεται στον βασικό κανόνα, που περιλαμβάνεται στο άρθρο 2 παρ. 1 του κανονισμού, κατά τον οποίο «τα πρόσωπα που έχουν την κατοικία τους στο έδαφος κράτους μέλους ενάγονται ενώπιον των δικαστηρίων αυτού του κράτους μέλους, ανεξάρτητα από την ιθαγένεια τους.»  Ο χαρακτήρας γενικής αρχής που έχει ο ανωτέρω κανόνας διεθνούς δικαιοδοσίας, κανόνας που αποτελεί έκφραση της αρχής actor sequitur forum rei, εξηγείται, όπως επισημαίνει το ΔΕΚ, από το γεγονός ότι ο κανόνας αυτός καθιστά δυνατόν, στον εναγόμενο, να αμυνθεί ευκολότερα[5].  Μόνο κατά παρέκκλιση από τη θεμελιώδη αυτή αρχή της διεθνούς δικαιοδοσίας των δικαστηρίων του κράτους στο έδαφος του οποίου ο εναγόμενος έχει την κατοικία ή την έδρα του, ο κανονισμός προβλέπει περιπτώσεις, περιοριστικά απαριθμούμενες, στις οποίες ο εναγόμενος πρέπει, όταν η κατάσταση εμπίπτει σε κανόνα αποκλειστικής διεθνούς δικαιοδοσίας (π.χ., για τα ακίνητα) ή όταν πρόκειται για παρέκταση διεθνούς δικαιοδοσίας, να μην εναχθεί ενώπιον δικαστηρίου του κράτους της κατοικίας του.»

 

Από το πνεύμα και το γράμμα των συνδυασμένων προνοιών του Κανονισμού, άρθρου 4(1) ανωτέρω, προκύπτει ότι ο Κανονισμός δεν εφαρμόζεται μόνο στις ακόλουθες περιπτώσεις: αν ο εναγόμενος δεν έχει την κατοικία του στο έδαφος κράτους μέλους, σε περίπτωση συντρέχουσας αποκλειστικής διεθνούς δικαιοδοσίας ή εκεί όπου προκύπτει παρέκταση διεθνούς δικαιοδοσίας, άρθρα 24 και 25 του Κανονισμού.

 

Στην τελευταία περίπτωση δεν απαιτείται ο εναγόμενος να έχει την κατοικία του στο έδαφος κράτους μέρους αλλά είναι αρκετό ένα από τα διάδικα μέρη να πληροί την εν λόγω προϋπόθεση.  Αποκλίσεις από τα γενικά κριτήρια της κατοικίας του εναγομένου που τίθενται χάριν προστασίας ειδικών κατηγοριών (ασφαλισμένους ή δικαιούχους, καταναλωτές, εργαζόμενους, σε ατομικές συμβάσεις εργασίας), ώστε να παρέχεται η δυνατότητα στις κατηγορίες των εν λόγω προσώπων, τους οποίους ο Κανονισμός θεωρεί κατά τεκμήριο ως ασθενέστερο μέρος, να τύχουν δικαστικής προστασίας σε άλλη περίπτωση από εκείνη της κατοικίας του εναγομένου, δεν συντρέχουν στην υπό κρίση περίπτωση.

 

Σε κάθε περίπτωση ο κανόνας της κατοικίας του εναγομένου εφαρμόζεται υποχρεωτικά ως βάση διεθνούς δικαιοδοσίας και εφαρμόζεται υποχρεωτικά σε κάθε περίπτωση που πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του.  Ακόμα και εκεί όπου η διαφορά εμφανίζει συνδετικά στοιχεία με τρίτο κράτος, απαγορεύεται σε Δικαστήριο κράτους μέλους να αποποιηθεί τη διεθνή δικαιοδοσία του με το σκεπτικό ότι Δικαστήριο μη συμβαλλόμενου κράτους είναι καταλληλότερο για την εκδίκαση της διαφοράς.  Αφής στιγμής, η έδρα της εταιρείας στη Γερμανία, ορίζει τη δωσιδικία και κατ΄ επέκταση τη δικαιοδοσία των Γερμανικών Δικαστηρίων η οποία συμπίπτει με την επίδικη ρήτρα στη φορτωτική, δεν τίθεται πλέον ούτε ζήτημα παρέκτασης της διεθνούς δικαιοδοσίας, άρθρο 25 του Κανονισμού, κατ΄ εφαρμογή της ρήτρας στη φορτωτική, ή αποκλειστικής διεθνούς δικαιοδοσίας. 

 

Ακόμα και αν δεχθώ, πως η ρήτρα στη φορτωτική δεν έχει δεσμευτική ισχύ, επιστρέφουμε στον κανόνα της γενικής δωσιδικίας της κατοικίας/έδρας της εναγόμενης εταιρείας όπου και πάλι υποδεικνύονται τα δικαστήρια της Γερμανίας.  Παρέλκει ως εκ τούτου και η εξέταση του ζητήματος κατά πόσο υπήρξε συμφωνία των μερών και συγκατάθεση των εναγομένων για τη συμπερίληψη και ενσωμάτωση της στην παράγρ. 25 της φορτωτικής (C-436/16, 28.6.2017, Γιώργος Λεβέντης, Νικόλας Βαφειάς κατά Malcon Navigation Co. Ltd., Brave Bulk Transport Ltd., σκέψη 34, καθώς και την παρατιθέμενη εκεί νομολογία).

Εν όψει των ανωτέρω, παρέλκει και η εξέταση της ένστασης που εισάγουν οι εναγόμενοι του forum non-convenience και για τον επιπρόσθετο λόγο όπως αποφασίστηκε στην υπόθεση ΔΕΚ, C-281/02, 1.3.2005, Owusu κατά Jackson: δεν τυγχάνει εφαρμογής ο Αγγλικός θεσμός του forum non-convenience, ως θεσμός μη συμβατός με το ισχύον σύστημα των κανόνων διεθνούς δικαιοδοσίας[6] και κατά συνέπεια απορριπτέος.

 

Η αίτηση επιτυγχάνει.  Το Δικαστήριο στερείται δικαιοδοσίας να εκδικάσει την παρούσα αγωγή.  Η αγωγή απορρίπτεται.  Τα έξοδα της αίτησης σε βάρος των εναγόντων-καθ΄ ων η αίτηση, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο. 

 

 

                                                                                      Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.

/φκ