|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2018:D247
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΙΤΗΣΗ ΑΡ. 46/2018
[Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.)
22 Μαΐου, 2018.
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ 33/1964 ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΔΟΚΙΑΣ ΛΟΙΖΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ MANDAMUS
KAI
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ/Η ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΩΣ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΝΑ ΕΠΙΤΡΕΨΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΥΔΟΚΙΑ ΛΟΙΖΟΥ ΕΚ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ, ΝΑ ΑΠΟΛΑΥΣΕΙ ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΓΙΑ ΑΞΙΟΠΡΕΠΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΚΑΤΟΧΥΡΩΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΟ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΟΥ ΠΠΠ ΤΗΣ ΕΣΔΑ ΩΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΗ ΜΕ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΑ ΝΟΣΟ ΩΣ ΠΡΟΚΛΗΘΕΙΣΑ ΑΠΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΩΝ/ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ ΤΕΘΕΙΜΕΝΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΟΠΩΣ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΑΛΛΩΣΤΕ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΠΟΥ ΑΠΟΤΑΘΗΚΕ Η ΑΙΤΟΥΣΑ
*********************
Η Αιτήτρια παρουσιάζεται αυτοπροσώπως
*********************
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ: Με την παρούσα αίτηση η Αιτήτρια ζητά τα εξής:
«Α. Την παραχώρηση άδειας για καταχώρηση αίτησης για έκδοση εντάλματος Mandamus με το οποίο να διατάσσεται το Υπουργείο Υγείας:
1. Να επιστρέψει στην αιτούσα τις πραγματικές δαπάνες που κατέβαλε μέχρι σήμερα με νόμιμο τόκο από τον Γενάρη του 2012, ύψους €186.310 ποσό που θα έπρεπε η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία να καταβάλει για τις δαπάνες θεραπείας της αιτούσας ως εργαζόμενη με αναγνωρισμένη επαγγελματική ασθένεια από το κράτος βάση νομολογίας του Δικαστηρίου της Ε.Ε. εξαιτίας των παραλείψεων εφαρμογής ευρωπαϊκών διατάξεων.
2. Να συμμορφωθεί με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 883/2004 σύμφωνα με τον οποίο δεσμεύεται για την περίθαλψη της αιτούσας ως άτομο, με αναγνωρισμένη επαγγελματική ασθένεια από το κράτος, μέχρι την σταθεροποίηση της υγείας της και τυχόν υποτροπής της και να τους ξεκαθαρίσετε πως αυτή δεν σχετίζεται με τις υποχρεώσεις του εργοδότη του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου που επέβαλε τις συνθήκες εργασίας που συνετέλεσαν στην επέλευση της επαγγελματικής ασθένειας.
3. Ήτοι η αποστολή της στο Λονδίνο στο εφεξής να γίνεται βάσει των νομικά δεσμευτικών του Διευθυντή του Ινστιτούτου Νευρολογίας της Αγγλίας επικεφαλής καθηγητής στο National Hospital for Neurology Professor Michael G Hanna με την πλήρη κάλυψη δαπανών στην ημεδαπή όπως προκύπτει και από τις κοινοτικές διατάξεις 987/2009 ΕΚ στο πλαίσιο προγραμματισμένης περίθαλψης στην αλλοδαπή για την ίδια και ένα συνοδό της.
Β. Την παραχώρηση άδειας για καταχώρηση αίτησης για έκδοση εντάλματος Mandamus με το οποίο να διατάσσεται ο Διευθυντής Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
1. Να της παρέχει το κατοχυρωμένο περιουσιακό της δικαίωμα σύνταξη ανικανότητας στο ύψος του μισθού της ως εργαζόμενη με αναγνωρισμένη επαγγελματική ασθένεια από το κράτος ως προκληθείσα από οργανισμό Δημοσίου Δικαίου βάσει Ευρωπαϊκών Διατάξεων και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών ΕΣΔΑ και το Πρώτο Πρόσθετο Πρωτόκολλο.
2. Να συμμορφωθεί με τη Σύμβαση 121 του ILO που επικύρωσε η Κύπρος (28/7/1966 Νόμος 38/1966) και να διασφαλίσει στην αιτούσα δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στην Κύπρο άλλα συναφή ωφελήματα και αποζημίωση: άρθρο 10 «ιατρική περίθαλψη και παρεμφερή ωφελήματα εν σχέση με νοσηράν κατάσταση όπως περιλαμβάνουν ιατρό ασκούντα γενική ιατρική και ειδικό διά περίθαλψη εσωτερικού και εξωτερικού ασθενούς περιλαμβανομένων των επισκέψεων κατ' οίκον, νοσοκομειακή περίθαλψη κατ' οίκον ή εις νοσοκομείον ή εις άλλα ιατρικά ιδρύματα, συντήρηση εις νοσοκομεία αναρρωτήρια και σανατόρια, ή άλλα ιατρικά ιδρύματα, φαρμακευτικές ή άλλες ιατρικές ή χειρουργικές προμήθειες περιλαμβάνουσας προσθετικά όργανα, διατηρούμενας εν καλή καταστάσει και ανανεούμενους ως απαιτείται και διόπτρα, θεραπεία επείγουσας ανάγκης «Άρθρο 11 «παν μέλος προνοούν ιατρική περίθαλψη και παρεμφερή ωφελήματα διά καταβολής εξόδων αποζημιώσεων η οποία εξαρτάται από την έκταση την διάρκεια και τη δαπάνη της περίθαλψης με επιδιωκόμενο σκοπό πάντα την αποφυγή της ταλαιπωρίας.»
Σύμφωνα με την Έκθεση και την Ένορκη Δήλωση της Αιτήτριας που συνοδεύει την Αίτηση, η Αιτήτρια εργαζόταν ως δημοσιογράφος στο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ) στο Τμήμα Ειδήσεων και Επικαίρων. Ενώ βρισκόταν στο τελευταίο στάδιο για απόκτηση του διδακτορικού της διπλώματος στην Αγγλία τον Απρίλιο του 2007, ασθένησε σοβαρά με εγκεφαλίτιδα, μόλυνση με φλεγμονή στον εγκέφαλο, που χαρακτηρίστηκε από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας ως «επαγγελματική ασθένεια» τα αίτια της οποίας αποδόθηκαν στις ακατάλληλες συνθήκες εργασίας στους εσωτερικούς χώρους του ΡΙΚ, με κόπρανα περιστεριών/ζώων και στην κακή ποιότητα του αέρα. Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώθηκε με απόφαση του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στις 11/6/2012 και στις 6/12/2013. Ενόψει της διαπίστωσης αυτής το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων προχώρησε το 2014 στην καταχώρηση ποινικής δίωξης εναντίον του ΡΙΚ. Η ασθένεια της εγκεφαλίτιδας συγκαταλέγεται στο Παράρτημα 1 του Ευρωπαϊκού Καταλόγου που δεν χρειάζεται απόδειξη της επαγγελματικής προέλευσης καθώς επίσης στον κατάλογο των επαγγελματικών ασθενειών της Οδηγίας 2000/54 που προκαλούνται από βιολογικούς και χημικούς παράγοντες και στον κατάλογο του ILO.
Η Κυπριακή Δημοκρατία παραβιάζει κατ' εξακολούθηση τις Κοινοτικές Διατάξεις σε σχέση με την περίθαλψη και τις παροχές που δικαιούται η Αιτήτρια λόγω της επαγγελματικής ασθένειας αλλά και ως ατόμου με σπάνια νόσο βάσει των δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το γεγονός της «σύγχυσης ιδιοτήτων» της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενόψει του ότι το ΡΙΚ είναι ημικρατικός οργανισμός, αποτέλεσε τροχοπέδη στην απόδοση στην Αιτήτρια όσων δικαιούται, κατά παράβαση νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 883/04. Υποβάλλεται δε σε «βασανιστήρια», ταπεινωτική και άνιση μεταχείριση από μέρους του ΡΙΚ γεγονός που συντείνει στην μη σταθεροποίηση της υγείας της. Μεγάλο μέρος της Έκθεσης αναλώνεται στην παράθεση λεπτομερειών της ασθένειας της Αιτήτριας και της περίθαλψης που έτυχε και εξακολουθεί να τυγχάνει. Όπως ότι χρειάστηκε η μετάβαση της σε θεραπευτικά κέντρα στο Ισραήλ και στην Ελλάδα ενώ κλήθηκαν ιατροί από την Ελλάδα και την Ελβετία στην Κύπρο για αντιμετώπιση της κρίσιμης κατάστασης της. Βρίσκεται δε υπό την επιστημονική παρακολούθηση του Διευθυντή του Ινστιτούτου Νευρολογίας της Αγγλίας. Ενόψει της σπάνιας ασθένειας που αντιμετωπίζει όπου δεν μπορεί να τύχει αποτελεσματικής θεραπείας ή διάγνωσης στην Κύπρο, το Υπουργείο Υγείας παρέπεμψε την Αιτήτρια για θεραπεία σε εξειδικευμένο εθνικό νοσοκομείο της Αγγλίας για περαιτέρω περίθαλψη. Η ζωή της βρίσκεται συνεχώς σε κίνδυνο λόγω των αιφνίδιων αποκορεσμών και γιατί ο εγκέφαλος δεν ελέγχει τους αναπνευστικούς μύες για αυτό και θα πρέπει η Αιτήτρια να συνεχίσει τη θεραπεία της στο Λονδίνο. Σύμφωνα με ιατρική γνωμάτευση, μόνο ποσοστό 47% του εγκεφάλου ελέγχει τους αναπνευστικούς μύες αλλά το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι η απότομη και απρόβλεπτη πτώση του οξυγόνου που ενδεχομένως να οφείλεται στη δυσλειτουργία του εγκεφάλου που θεωρείται επικίνδυνη. Χρειάστηκε η παρέμβαση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας για να καλύψει η Δημοκρατία τα έξοδα θεραπείας της στην Αγγλία που δημιουργήθηκαν το 2014, η οποία αντιμετώπισε το πρόβλημα της ως ανθρωπιστικό και όχι ως αδικοπραξία, για αυτό και η αποζημίωση που έλαβε το 2015 ήταν κάτω από τη ρητή δέσμευση να την επιστρέψει στην περίπτωση που επιδικαστούν υπέρ της αποζημιώσεις στην αγωγή που εκκρεμεί.
Προβάλλεται η θέση ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα τελούν υπό την εγγύηση του κράτους τα οποία στην περίπτωση της Αιτήτριας παραβιάζονται από τη Δημοκρατία της Κύπρου που είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σ' όσον αφορά τον εργοδότη, ΡΙΚ, καταχωρήθηκε από πλευράς Αιτήτριας Αγωγή εναντίον του το 2011, η οποία, όπως ανέφερε η Αιτήτρια, βρίσκεται στο στάδιο της συνεχιζόμενης ακρόασης. Αν και στην περίπτωση της Αιτήτριας το κράτος την καταγράφει ως θύμα επαγγελματικής ασθένειας εν τούτοις δεν της παρέχονται τα ωφελήματα στη βάση των εθνικών νομοθεσιών, εξού και η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ένοχη παραβίασης του άρθρου 20 του Χάρτη περί Ισότητας έναντι του Νόμου που αντιστοιχεί σε θεμελιώδη αρχή του κοινοτικού δικαίου. Στις εκκλήσεις της προς το τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων για οικονομική στήριξη προς κάλυψη των εξόδων θεραπείας της, την παρέπεμπαν στο Δικαστήριο αγνοώντας την ύπαρξη ευρωπαϊκών κανονισμών και τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει πλέον θεμελιώσει την εξωσυμβατική ευθύνη των κρατών - μελών προς αποζημίωση, όταν τα εθνικά όργανα προκαλούν ζημιά στους ιδιώτες από τη μη εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου. Παρά ταύτα, όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας επιμένουν να περιφρονούν τις ευρωπαϊκές διατάξεις και νομολογία. Συγκεκριμένα η Αιτήτρια κρίθηκε το Δεκέμβριο του 2017 ικανή για εργασία στη βάση πρωτοβάθμιου Ιατρικού Συμβουλίου αγνοώντας τις γνωματεύσεις άλλων γιατρών. Μετά από προσφυγή της ίδιας παραπέμφθηκε σε δευτεροβάθμιο Ιατρικό Συμβούλιο όπου επιβεβαιώθηκε η σοβαρή αδυναμία των αναπνευστικών μυών, που είχαν διαγνώσει οι ιατροί του Λονδίνου, όπως και ότι η ζωή της βρίσκεται σε κίνδυνο. Τελικά κρίθηκε από το Ιατροσυμβούλιο τον Απρίλιο του 2018 ανίκανη προς εργασία σε ποσοστό 85% και, όπως ενημερώθηκε η Αιτήτρια, θα επαναρχίσει η απόδοση σ' αυτήν σύνταξης ανικανότητας. Το κράτος παρέλειψε να προχωρήσει με τη δημιουργία ταμείου εργατικών αποζημιώσεων, που ήταν υποχρέωση του στη βάση των προνοιών του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 883/2004. Η Κυπριακή Δημοκρατία όμως δεσμεύεται νομικά από ιατρικές γνωματεύσεις άλλων χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα έπρεπε να αναλάβει όλα τα έξοδα στα οποία υπεβλήθηκε η Αιτήτρια και εξακολουθεί να υποβάλλεται και θα υποβληθεί στο μέλλον, ενόψει των υποχρεώσεων της που απορρέουν από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Οι λόγοι δε για τους οποίους η Αιτήτρια επιζητεί το προνομιακό ένταλμα Mandamus βασίζονται στο άρθρο 5 της Συνθήκης ΕΚ, στο άρθρο 4 παράγραφος 3 ΣΛΕΕ, στην απόφαση της 19ης Νοεμβρίου 1991 επί των υποθέσεων C-6/90 και C-9/90 Francovich κλπ (Συλλογή 1991, σ.Ι-5357 σκέψεις 39 και 40), στο άρθρο 1 της ΕΣΔΑ, στο άρθρο 35 του Χάρτη Θεμελιωδών Ελευθεριών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο άρθρο 49 ΕΚ, στο άρθρο 288 της Συνθήκης της Λισαβώνας κ.ά. Σκοπός δε του προνομιακού εντάλματος είναι η απάλειψη των βλαπτικών συνεπειών επί των δικαιωμάτων της Αιτήτριας από τη μη μεταφορά ευρωπαϊκών οδηγιών στο εθνικό δίκαιο και την παραβίαση ευρωπαϊκών κανονισμών.
Η Αιτήτρια η οποία χειρίστηκε προσωπικά την αίτηση στην προφορική αγόρευση της προς υποστήριξη της Αίτησης, με αναφορά σε νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εισηγήθηκε ότι πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για παραχώρηση άδειας καταχώρησης αίτησης για έκδοση εντάλματος της φύσης Mandamus. Έδωσε έμφαση στη δεινή κατάσταση που περιήλθε η υγεία της λόγω της επαγγελματικής ασθένειας για την οποίαν νοιώθει ότι δεν τυγχάνει της δέουσας αντιμετώπισης από πλευράς της Δημοκρατίας. Ήταν τέλος εισήγηση της ότι η μέχρι σήμερα παράλειψη του κράτους να της παράσχει την απαραίτητη προστασία ή τα μέσα για προστασία της υγείας της είναι γεγονότα που δικαιολογούν την έκδοση του εντάλματος.
Το ένταλμα Μandamus συνήθως απευθύνεται εναντίον των κατώτερων Δικαστηρίων, μπορεί όμως να εξασφαλιστεί και για σκοπούς εξαναγκασμού άλλων Αρχών, Οργάνων ή Προσώπων, τα οποία ασκούν δημόσια εξουσία και οφείλουν να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον. Το αίτημα για εφαρμογή του Νόμου συνιστά προϋπόθεση για την χρήση του διατάγματος αυτού. (Βλ. Basu, Commentary on the Constitution of India, 5η Έκδοση, Τόμος 3, σελ. 479). Η εμβέλεια του εντάλματος Μandamus είναι πολύ ευρεία και το όλο θέμα έχει εξεταστεί ως προς τις παραμέτρους εφαρμογής του στην υπόθεση Τσαγγαρίδου (Αρ.2) για άδεια καταχώρισης αίτησης για έκδοση εντάλματος Μandamus, (2008) 1 Α.Α.Δ. 1004.
Αποτελεί επίσης προϋπόθεση για την παραχώρηση της θεραπείας να δικαιούται ο αιτητής να ζητήσει την εκτέλεση του συγκεκριμένου καθήκοντος. Το γενικό ενδιαφέρον που μπορεί κάποιος να έχει στην εκτέλεση νομικού καθήκοντος δεν του παρέχει αυτόματα locus standi. Η νομιμοποίηση οποιουδήποτε αιτητή εξαρτάται από το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που ο ίδιος έχει στην εφαρμογή του Νόμου, το οποίο πρέπει να είναι μεγαλύτερο και πέραν του ενδιαφέροντος της κοινότητας σαν τέτοιας να υποστηρίξει την αίτηση του (βλ. Προνομιακά Εντάλματα Πέτρου Αρτέμη, παράγρ. 6.06, σελ. 250). Δεν υπάρχει δικαιοδοσία για έκδοση προνομιακού εντάλματος για διοικητικές πράξεις που εμπίπτουν κατ' αποκλειστικότητα στη σφαίρα της δικαιοδοσίας του Διοικητικού Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος. Όμως προνομιακό ένταλμα μπορεί να εκδοθεί αν το καθήκον δημοσίας αρχής αφορά σε θέμα ιδιωτικού δικαίου και όχι δημοσίου. (βλ. Αίτηση Ηρόδοτου Αλκιβιάδους (2013) 1Β ΑΑΔ 1540).
Στο παρόν στάδιο δεν αρμόζει η εξέταση της ουσίας της τελικής θεραπείας γι΄ αυτό και δεν θα υπεισέλθω στην ουσία των θεμάτων που εγείρονται στην υπόθεση.
Στην Αίτηση του Ιερόθεου Χριστοδούλου, άλλως Ρόπα (2008) 1 ΑΑΔ 43 αναφέρονται τα εξής για το ένταλμα Μandamus:
«Συνήθως η θεραπεία με το προνομιακό ένταλμα Mandamus, χρησιμοποιείται για να διαταχθεί κατώτερο Δικαστήριο να ασκήσει συγκεκριμένη εξουσία, μέσα στα πλαίσια της αρμοδιότητάς του. Όμως η θεραπεία μπορεί να εξασφαλιστεί για να εξαναγκάσει και άλλες αρχές ή όργανα ή πρόσωπα τα οποία ασκούν δημόσια εξουσία, για να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον το οποίο επιβάλλει ο Νόμος. Όπως είναι γνωστό, προνομιακά εντάλματα εκδίδονται με βάση την αποκλειστική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος. Όπως έχει νομολογηθεί, δεν χωρεί η έκδοση προνομιακού εντάλματος για αναθεώρηση διοικητικής απόφασης, εφόσον η δικαιοδοσία του Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος είναι διαφορετική. Ο διαχωρισμός των δύο, δεν είναι πάντα εύκολος, αλλά η φύση της απόφασης είναι συνήθως πιο καθοριστική της πράξης, παρά το όργανο που την εξέδωσε. Προϋπόθεση για την παραχώρηση της θεραπείας, είναι ο Αιτητής να έχει δικαίωμα να ζητήσει την εκτέλεση του συγκεκριμένου καθήκοντος. Επίσης, ο Αιτητής θα πρέπει προτού αποταθεί στο Δικαστήριο για άδεια, να έχει αιτηθεί από το δημόσιο όργανο την εκτέλεση του καθήκοντός του, αλλά αυτό να έχει αρνηθεί να συμμορφωθεί.»
Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση άδειας, όπως σε όλα τα προνομιακά εντάλματα, είναι η αποκάλυψη εκ πρώτης όψεως υπόθεσης και κατά πόσο προβλέπεται ή όχι άλλο ένδικο μέσο.
Στην παρούσα περίπτωση η αίτηση αποσκοπεί ουσιαστικά σε δέσμευση της Δημοκρατίας να αναλάβει το οικονομικό κόστος της θεραπείας της και άλλα παρεμφερή έξοδα που προέκυψαν, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Αγγλία, και εκείνα που θα προκύψουν μελλοντικά προς αντιμετώπιση των δυσμενειών συνεπειών, ενόψει της επαγγελματικής ασθένειας από την οποίαν προσεβλήθη.
Επίσης να της παρασχεθεί η σύνταξη ανικανότητας στη βάση της επαγγελματικής της ασθένειας.
Η Αιτήτρια υποστήριξε κατά την αγόρευση της ότι το καθήκον του Υπουργού Υγείας και του Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, εναντίον των οποίων στρέφεται το ένταλμα, απορρέει από το συνταγματικό της δικαίωμα για αξιοπρεπή ιατρική περίθαλψη και παροχή σύνταξης ανικανότητας και από το περιουσιακό της δικαίωμα σύμφωνα με το άρθρο 1 της ΕΣΔΑ ως εργαζόμενης, που προσεβλήθη από αναγνωρισμένη από το κράτος επαγγελματική ασθένεια και σπάνια νόσο. Διευκρίνισε ότι για τα θέματα αυτά εξακολουθεί να εκκρεμεί Αγωγή στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας εναντίον του ΡΙΚ, η ακρόαση της οποίας έχει ήδη ξεκινήσει αλλά δεν ολοκληρώθηκε μέχρι σήμερα.
Το ιδιάζον στην παρούσα περίπτωση είναι ότι η Αιτήτρια δεν έχει αποταθεί στο δημόσιο όργανο για εκτέλεση του καθήκοντος του και αυτό να έχει αρνηθεί να συμμορφωθεί, ώστε να δικαιούται να ζητήσει την εκτέλεση του καθήκοντος του. Αντίθετα, από τα τεκμήρια που επισυνάπτονται στην ένορκη δήλωση της Αιτήτριας, που συνοδεύει την αίτηση, ιδιαίτερα από το Τεκμήριο 2Γ, διαφαίνεται η όλη πορεία της θεραπείας που έτυχε από ιατρικούς λειτουργούς του Δημοσίου όπως και η παραπομπή της από το κράτος σε νοσηλευτήριο στην Αγγλία, κατόπιν εισήγησης του Ιατροσυμβουλίου του Υπουργείου Υγείας, σε περισσότερες της μιας περίπτωσης. Μάλιστα η τελευταία αποστολή της στο Λονδίνο είχε προγραμματιστεί για τις 4/5/17 για θεραπεία ενός μηνός με επιδότηση του κράτους, αλλά ματαιώθηκε για λόγους άσχετους με την υγεία της Αιτήτριας. (βλ. Τεκμήριο 9 της Ένορκης Δήλωσης). Το δε Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων με επιστολή του ημερομηνίας 30/4/2018 (Τεκμήριο 13Β) έκρινε κατόπιν επανεξέτασης από το Ιατροσυμβούλιο, την Αιτήτρια ανίκανη για εργασία σε ποσοστό 85%, σύμφωνα με το άρθρο 40 του Νόμου περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Την καλούσε δε εντός 75 ημερών να υποβάλει προσφυγή στο Διοικητικό Δικαστήριο αν διαφωνούσε με την απόφαση. Επιπρόσθετα, από τα τεκμήρια που κατατέθηκαν, ιδιαίτερα από το Τεκμήριο 15Β που είναι η ιατρική έκθεση της Βοηθού Διευθύντριας του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, φαίνεται ότι η Αιτήτρια εξακολουθούσε μέχρι τις 31/1/2018, να παρακολουθείται από το Γενικό Νοσοκομείο.
Σ' όσον αφορά την πληρωμή στην Αιτήτρια του ποσού των €186.310, που αφορά επίσης η αίτηση και είναι έξοδα που καταβλήθηκαν από την ίδια για τη θεραπεία της στο Λονδίνο, ενδεχομένως να αποτελεί επίδικο θέμα στην Αγωγή που εκκρεμεί ενώπιον του Ε.Δ. Λευκωσίας. Σημειώνεται ότι δεν καταχωρήθηκε αντίγραφο του Κλητηρίου της Αγωγής ως τεκμήριο στην παρούσα διαδικασία, για να είναι σε θέση να γνωρίζει το Δικαστήριο τα ακριβή επίδικα θέματα της Αγωγής. Υπάρχει μόνο η αναφορά στην Έκθεση ότι:
«Το κράτος για έντεκα χρόνια απέτυχε να παρέχει στην αιτήτρια αποτελεσματική προστασία όπως όφειλε να πράξει ως κράτος δικαίου, ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ ακόμη μέχρι και σήμερα «ταυτίζεται» με τον εργοδότη της, ήτοι το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου, κατά του οποίου η αιτήτρια ήδη άσκησε αγωγή το 2011 και εκδικάζεται από τον πρόεδρο του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας κον Νικόλαο Σάντη με δικηγόρο τον Πρόεδρο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου κον Θεόδωρο Ιωαννίδη. Μια δίκη που όπως αποδεικνύεται διεξάγεται ένεκα της αμέλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας η οποία προχώρησε σε πλημμελή μεταφορά σε εθνικό επίπεδο Κοινοτικών οδηγιών/διατάξεων με αποτέλεσμα η αιτήτρια να στερείται των δικαιωμάτων της από τον Ιούνιο του 2012 που αναγνωρίστηκε η ασθένεια της ως επαγγελματική.»
Συνεπώς εφόσον εκκρεμεί η διαφορά στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, οι επιδιώξεις της Αιτήτριας δεν μπορούν να επιτευχθούν με την έκδοση προνομιακού εντάλματος, κάτι εξάλλου που συνιστά και κατάχρηση της διαδικασίας του Δικαστηρίου. Από την άλλη, από τα στοιχεία που έχουν προσκομιστεί δεν προκύπτει με σαφήνεια κατά πόσο το Υπουργείο Υγείας ή οι Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων παρέβησαν συγκεκριμένο ή οποιοδήποτε δημόσιο καθήκον ώστε να δινόταν στην Αιτήτρια δικαίωμα να ζητήσει τη θεραπεία του προνομιακού εντάλματος Mandamus, ενόψει μάλιστα της πρόσφατης απόφασης των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων που έκριναν την Αιτήτρια ανίκανη για εργασία σε ποσοστό 85% εξού, και θα συνεχιστεί η καταβολή στην Αιτήτρια του επιδόματος που δικαιούται.
Με τα πιο πάνω δεδομένα η Αιτήτρια απέτυχε να καταδείξει ότι υπάρχει εκ πρώτης όψεως συζητήσιμο θέμα και ότι δεν υπάρχει άλλο ένδικο μέσο ή θεραπεία ή ακόμη και την ύπαρξη εξαιρετικών περιστάσεων που να καθιστούν αναγκαία την παρέκκλιση από τον κανόνα. Αντίθετα έχει καταδειχθεί ότι ήδη εκκρεμεί άλλο ένδικο μέσο που βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Το γεγονός ότι η Αγωγή της στρέφεται μόνο εναντίον του ΡΙΚ δεν απαλλάσσει την Αιτήτρια από την ευθύνη συμπερίληψης όλων των αναγκαίων διαδίκων στην Αγωγή της. Δεν έληξε επίσης η προθεσμία για καταχώρηση προσφυγής στο Διοικητικό Δικαστήριο, ενόψει της απόφασης του Τμήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων. ημ. 30/4/2018.
Καταλήγοντας και κατανοώντας τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει η Αιτήτρια, αναμένεται ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο θα προχωρήσει τάχιστα με την ολοκλήρωση της ακρόασης συμμορφούμενο έτσι και με την συνταγματική επιταγή για εκδίκαση εντός εύλογου χρόνου.
Η αίτηση απορρίπτεται.
Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.
/Α.Λ.Ο.