|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
EVANGELOU & ANOTHER ν. AMBIZAS AND ANOTHER (1982) 1 CLR 41
PHILIPPOU ν. ODYSSEOS (1989) 1 CLR 1
Kυριακίδης Mάριος I. ν. Caro Tenekedzian (1994) 1 ΑΑΔ 504
Αγγελίδης Άθως ν. Κάτιας Α. Λούτσιου (2010) 1 ΑΑΔ 200
Beaumont Muriel και Άλλος ν. Nίκου Παπακλεοβούλου (2010) 1 ΑΑΔ 525
Kayat Trading Ltd ν. Genzyme Corporation (Αρ. 1) (2013) 1 ΑΑΔ 438
Ξενοφώντος Κύπρος ν. K.N. Zoo Bar Restaurant Ltd και Άλλων (2016) 1 ΑΑΔ 2786, ECLI:CY:AD:2016:A554
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
ECLI:CY:AD:2018:D140
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΝΑΥΤΟΔΙΚΕΙΟΥ
Αγ. Ναυτ. 40/2014
(Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.)
29 Μαρτίου 2018
HAIGAZ GEORGE INDJIRDJIAN ΚΑΙ/Η ΥΠΟ ΤΗΝ ΔΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΤΟΥ «THE INDJIRDJIAN TRUST»
ΕΝΑΓΟΝΤΟΣ
- και -
ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ
----------------------------
Χρ. Νεοφύτου με Γ. Μιχαηλίδου (κα), για Ενάγοντα
Δ. Μιχαηλίδης, για Εναγόμενο
----------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Ενάγοντα, όπως αυτοί δικογραφούνται στην Τροποποιημένη Αναφορά, το σκάφος "ΙΡΟΜΟΝΙ", ιδιοκτησίας του εμπιστεύματος "THE INDJIRDJIAN TRUST", καθ' όλους του ουσιώδεις χρόνους υπέστη ζημιές λόγω κατάρρευσης της διαβάθρας στην οποία ήταν προσδεδεμένο με αποτέλεσμα να το παρασύρει και/ή να επιτρέψει στο νερό της θαλάσσης να εισέλθη στο σκάφος. Υπεύθυνους για τα πιο πάνω θεωρεί τους Εναγόμενους οι οποίοι καθ' όλους τους ουσιώδεις χρόνους είχαν τη διαχείριση/διεύθυνση και/ή ήταν υπεύθυνοι για τη λειτουργία της Μαρίνας Λάρνακος όπου ευρίσκετο η ρηθείσα διαβάθρα. Επίσης τους καταλογίζει ευθύνη για δύο άλλες περιπτώσεις κατά τις οποίες λόγω αποκοπής της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στο σκάφος, αυτό υπέστη ζημιές λόγω εισροής θαλάσσιου νερού. Οι ζημιές οι οποίες προεκλήθησαν στο σκάφος, σύμφωνα πάντοτε με τους ισχυρισμούς που περιέχονται στην Αναφορά είναι (α) €10236.11, λόγω της κατάρρευσης της διαβάθρας την 1.9.2010, (β) €50.400 λόγω απώλειας χρήσης του σκάφους για χρονικό διάστημα που ξεπερνούσε τα τέσσερα (4) έτη, (γ) €14.495 για αντικατάσταση της μηχανής και/ή κινητήρα του σκάφους καθότι αυτός αχρηστεύτηκε λόγω της εισροής νερού δύο φορές στο σκάφος. Η δεύτερη οφείλετο στην διακοπή υπό των Εναγομένων παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στο σκάφος στις 5.6.2011, (δ) €800 για την ανύψωση του σκάφους και €50 ανά ώρα για forklift στις 7.1.2014 και 9.1.2014 για διευκόλυνση της ανύψωσης, καθότι αυτό "κάθισε" πάνω στην άμμο σε βάθος 3 μέτρων εντός του νερού, λόγω διακοπής και πάλι της ηλεκτρικής παροχής στις αντλίες στις 6.1.2014, (ε) €3.005 για κλαπέντα αντικείμενα στις 10.1.2014 από το σκάφος και (στ) €31.060 για ζημιές που υπέστη λόγω του νερού που εισήλθε στο σκάφος στις 6.1.2014.
Παρόλα ταύτα, στο τέλος της Αναφοράς προβάλλονται οι ακόλουθες αιτούμενες θεραπείες:
(Α) Αποζημιώσεις €20.000 για απώλεια και/ή ζημιές που υπέστησαν ο Ενάγοντας και/ή η περιουσία της Διαχείρισης του "The IndjirdjianTrust" λόγω κατάρρευσης της διαβάθρας κατά ή περί την 1.9.2010 στην οποία στο σκάφος "ΙΡΟΜΟΝΙ" ήταν προσδεδεμένο με αποτέλεσμα να προκληθούν εκτεταμένες ζημιές στο σκάφος, εξοπλισμό και αντικείμενα του.
(Β) Ειδικές αποζημιώσεις €10.236 για ζημιές που υπέστη ο εξοπλισμός και τα αντικείμενα του Ενάγοντα και/ή Διαχείρισης λόγω κατάρρευσης της διαβάθρας την 1.9.10.
(Γ) Ειδικές αποζημιώσεις €45.555 για ζημιές που προκλήθηκαν στο σκάφος λόγω της αποκοπής του ρεύματος στο σκάφος περί τον Ιούνιο του 2011 και τον Ιανουάριου του 2014.
(Δ) Ειδικές αποζημιώσεις €3.005 για τις ζημιές που προκλήθησαν στο σκάφος λόγω κλοπής περί της 9-10.1.2014.
(Ε) Γενικές Αποζημιώσεις για απώλεια χρήσης και/ή απώλεια εσόδων και/ή ευκαιρίας από ενοικίαση του σκάφους από 1..9.2010
(ΣΤ) Αποζημιώσεις για επιπλέον έξοδα επισκευών του σκάφους.
(Ζ) Παραδειγματικές και/ή Τιμωρητικές Αποζημιώσεις
(Η) Τόκος και έξοδα.
Οι Εναγόμενοι με την Υπεράσπιση τους παραδέχονται ότι την 1.9.2010 κατάρρευσε μέρος της διαβάθρας, θέση Ε6, όπου το σκάφος υπό αναφορά ήταν ελλιμενισμένο, πλην όμως αυτό, ουδεμία ζημιά υπέστη. Στις 4.10.2012 το σκάφος μετακινήθηκε σε άλλη θέση ελλιμενισμού καθότι στη θέση ελλιμενισμού του εγένοντο έργα. Όταν μετακινήθηκε στη νέα του θέση έβαζε νερά λόγω της κακής του κατάστασης, ως αποτέλεσμα της μη συντήρησης του. Υπάλληλοι των Εναγομένων παρείχαν υποστήριξη σ' αυτό με αντλίες των Εναγομένων και επέστησαν την προσοχή στον Ενάγοντα ότι το σκάφος κινδύνευε να βυθιστεί. Οι υπαλλήλοι της Μαρίνας τηλεφώνησαν ακολούθως στον ιδιοκτήτη του σκάφους ότι αυτό βάζει νερό και κινδυνεύει να βυθιστεί και όπως το ανελκύσει στον χερσαίο χώρο πλην όμως αυτός με πολλές προφάσεις επέδειξε αμέλεια και ως αποτέλεσμα αυτό βυθίστηκε στις 7.1.2014. Αυτό ανελκύστηκε στις 9.1.2014 με ιδιωτικό συνεργείο ανέλκυσης. Όλους τους υπόλοιπους ισχυρισμούς του Ενάγοντα τους αρνούνται και τους απορρίπτουν.
Με την Aπάντηση στην Υπεράσπιση, ο Ενάγοντας αρνείται όλους τους ισχυρισμούς που προβάλλουν οι Εναγομένοι στην Υπεράσπιση τους και εμμένει στους δικούς του ισχυρισμούς, όπως αυτοί προβάλλονται στην Αναφορά του.
Ενώπιον του Δικαστηρίου κατέθεσε ο Ενάγοντας και ένας μάρτυρας γι΄ αυτόν, ενώ για τον Εναγόμενο κατάθεσαν συνολικά έξι (6) μάρτυρες Υπεράσπισης.
Πρώτος κατάθεσε ο Ενάγοντας ο οποίος, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στα σχετικά που αφορούν την ιδιοκτησία του επίδικου σκάφους. Αναφορικά με τις συνέπειες της κατάρρευσης της διαβάθρας στην οποία ήταν προσδεδεμένο το σκάφος, ήταν ισχυρισμός ότι αυτή παρέσυρε το σκάφος με αποτέλεσμα νερό της θάλασσας να εισέλθει σ' αυτό. Αναφέρθηκε εν συνεχεία σε συνάντηση που είχε με το Χρίστο Πετρίδη (Μ.Υ.3) υπεύθυνο της Μαρίνας Λάρνακος και την αλληλογραφία που ανταλλάγηκε μεταξύ τους, συναντήσεις που είχε με τον τότε Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου των Εναγομένων και την πρόταση που του έγινε από πλευράς Εναγομένων για διευθέτηση των αξιώσεων του με ένα ποσό της τάξεως των €4.000. Αναφέρθηκε ακόμη στην αποσύνδεση του ρεύματος από το σκάφος που είχε ως αποτέλεσμα να εισρέουν νερά στο σκάφος για δεύτερη φορά τον Ιούνιο του 2011, όπως και στις 6.1.2014 που και πάλι το σκάφος ήταν γεμάτο νερό καθότι οι αντλίες του δεν εργάζοντο λόγω αποσύνδεσης και πάλι της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Το σκάφος το ανέλκυσε τελικά στις 9.1.2014 με δικά του έξοδα στα οποία αναφέρθηκε, όπως αναφέρθηκε με λεπτομέρεια και σ' όλες τις ζημιές, βλάβες, έξοδα και αντικείμενα που κλάπησαν από το εσωτερικό του σκάφους και καταλογίζει ευθύνη στον Εναγόμενο.
Προς υποστήριξη της εκδοχής του ο Ενάγοντας κάλεσε ένα μάρτυρα, τον κ. Αναστάσιο Χ'Σωτηρίου. Ο μάρτυρας παρουσιάστηκε ως εμπειρογνώμονας και αφού αναφέρθηκε στα προσόντα και πείρα του, εν συνεχεία αναφέρθηκε σε επιθεώρηση του σκάφους "ΙΡΟΜΟΝΙ" τον Ιανουάριο του 2016 το οποίο ευρίσκετο στην Μαρίνα Λάρνακος, εκτός θαλάσσης. Προέβη σε ετοιμασία Έκθεσης, Τεκμήριο 28, στην οποία παρουσιάζονται οι ζημιές που υπέστη το σκάφος και τις τιμές ορισμένων μηχανημάτων και οργάνων ναυσιπλοΐας κατόπιν προσφορών που έλαβε προς τούτο. Αναφέρθηκε επίσης σε 'Εκθεση που ετοιμάστηκε από τον Μ.Υ. 5 Φρίξο Γαβριήλ ημερ. 28.12.12 για λογαριασμό των Εναγομένων και δήλωσε ότι διαφωνεί πλήρως με αυτή. Ως δικαιολογία της διαφωνίας του πρόβαλε ότι ο ως άνω επισκέφθηκε το σκάφος την 28.12.12 και συνεπώς δύο χρόνια μετά το συμβάν (1.9.2010) της κατάρρευσης της διαβάθρας ενώ δεν είχε καμία εικόνα και δεν γνώριζε την κατάσταση του σκάφους πριν και κατά το χρόνο της κατάρρευσης της διαβάθρας.
Από πλευράς υπεράσπισης κατάθεσαν συνολικά 6 μάρτυρες. Ο Μ.Υ. 5 Φρίξος Γαβριήλ παρουσιάστηκε ως εμπειρογνώμονας και αναφέρθηκε σε επιθεώρηση του επίδικου σκάφους στις 28.12.12 και ευρημάτων του, ο Μ.Υ.4 Κώστας Κωνσταντίνου είναι το πρόσωπο που ανέλκυσε το άνω σκάφος στις 9.1.14 και τον οποίο ο Ενάγοντας κατηγόρησε ως το πρόσωπο που του έκλεψε διάφορα αντικείμενα από το σκάφος. Οι υπόλοιποι μάρτυρες, Μ.Υ.1-3 και 6 είναι υπάλληλοι της Μαρίνας Λάρνακος και με τη μαρτυρία τους αναφέρθηκαν στην κακή κατάσταση του σκάφους υπό αναφορά, στην ανυπαρξία συντήρησης του, στις μικρές ζημιές που υπέστη αυτό λόγω της κατάρρευσης της διαβάθρας, στην μετακίνηση με ίδια μέσα του σκάφους στις 4.10.2012 σ΄ άλλη θέση δεσίματος, στις επικοινωνίες και αλληλογραφία που είχαν με τον Ενάγοντα και όλα όσα σχετικά αναφορικά με το σκάφος, αναφέρονται σε βιβλία της Μαρίνας Λάρνακος. Ενώπιον του Δικαστηρίου τέθησαν επίσης μεγάλος αριθμός εγγράφων τα οποία αποτελούν 50 κατατεθειμένα τεκμήρια και 9 γραπτές δηλώσεις, κύριες και συμπληρωματικές. Θα επανέλθω σ' όλη την τεθείσα μαρτυρία (evidence) που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου όταν θα προχωρήσω στην αξιολόγηση της όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο και σκόπιμο.
Το πρώτο θέμα το οποίο θα πρέπει να αποκρυσταλλωθεί είναι το θέμα της ιδιοκτησίας του επίδικου σκάφους. Η αγωγή εγείρεται υπό του Haigaz George Indjirdjian και/ή υπό την ιδιότητα του ως Διαχειριστή του "THE INDJIRDJIAN TRUST".
Ο Ενάγοντας εις την γραπτή δήλωση του παράγρ. 8 αναφέρει τα ακόλουθα:
"8. Ήμουν και είμαι ο νόμιμος εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης και/ή διαχειριστής του "THE INDJIRDJIAN TRUST" και/ή κάτοχος του σκάφους "ΙΡΟΜΟΝΙ" (Εγγεγραμμένος Ιδιοκτήτης από 10/7/1991). Το ως άνω σκάφος νηολογήθηκε μόνιμα στο Κυπριακό Νηολόγιο το 1985 με το όνομα "ALASIA" με επίσημο αριθμό 707477 και Διεθνές Διακριτικό Σήμα 5ΒVS. Περί τον Ιούλιο του 1991 το όνομα του σκάφους μετονομάστηκε σε "IPOMONI"."
Παρουσίασε επίσης στο Δικαστήριο τρία έγγραφα, το Τεκμ. 3, με τίτλο "THE INDJIRDJIAN TRUST", το Τεκμ. 4, έγγραφο της Μαρίνας Λάρνακος, ημερ. 10.7.91 όπου φαίνεται ως ιδιοκτήτης του σκάφους ο Haigaz G. Injdirdjian και Τεκμ. 5, μέρος τίτλου ιδιοκτησίας ημερ. 10.7.91 όπου φαίνεται και πάλι ως ιδιοκτήτης του σκάφους ο πιο πάνω.
Προσεκτική εξέταση των εγγράφων του εμπιστεύματος (Τrust), Τεκμ. 3, αποκαλύπτει ότι στις 7.11.1997 το πιο πάνω σκάφος, μεταβιβάστηκε στο εμπίστευμα. Συνεπώς ιδιοκτήτης του σκάφους "ΙΡΟΜΟΝΙ" καθ' όλους τους ουσιώδεις χρόνους ήταν το άνω εμπίστευμα (Trust), στο οποίο, ως φαίνεται και πάλι από τα Έγγραφα του Εμπιστεύματος, Επίτροπος (Trustee) είναι ο Ενάγοντας και υπό αυτή την ιδιότητα του ενάγει.
Ενώπιον του Δικαστηρίου, δεδομένης της κατάρρευσης της διαβάθρας, τέθησαν δύο εκδοχές αναφορικά με τις ζημιές που προκλήθηκαν από την κατάρρευση της διαβάθρας στο σκάφος και τι ακολούθησε μέχρι και την, κατ' ισχυρισμό του Ενάγοντα, κλοπή διαφόρων αντικειμένων από το σκάφος μετά που αυτό ανελκύσθη και ευρίσκετο σε χώρο της Μαρίνας Λάρνακος. Η πρώτη εκδοχή τέθηκε από τον Ενάγοντα και τον Μ.Ε.1 εμπειρογνώμονα του και η δεύτερη, για την υπεράσπιση, από τους έξι μάρτυρες υπεράσπιση.
Εξέτασα με ιδιαίτερη προσοχή όλη την μαρτυρία ενώπιον μου τόσο προφορική όσο και έγγραφη, Γραπτές Δηλώσεις και Τεκμ. 1-50 και δεν έχω κανένα δισταγμό ή επιφύλαξη να πω ότι ο Ενάγοντας και Μ.Ε.1 προώθησαν την απαίτηση υπό εξέταση με ανειλικρίνεια, υστεροβουλία και μοναδικό σκοπό την επίτευξη κέρδους δια της παρουσίασης ψευδών στοιχείων και ανύπαρκτων καταστάσεων. Ειδικότερα και ενδεικτικά και μόνο αναφέρω τ' ακόλουθα ουσιώδη:
Είναι παραδεκτό από αμφότερους τους διαδίκους ότι την 1.9.2010 κατέρρευσε η διαβάθρα στη θέση Ε6 που ήταν πλαγιοδετημένο το σκάφος "ΙΡΟΜΟΝΙ". Ο ενάγοντας, αναφορικά με το θέμα μη ανέλκυσης του σκάφους μετά το πιο πάνω συμβάν, με δικά του έξοδα, άλλαζε τη μαρτυρία του συνεχώς. Αρχικά ισχυρίστηκε ότι "επιθυμούσε διακαώς την ανέλκυση του σκάφους από το νερό με έξοδα του Εναγομένου κάτι στο οποίο ο Εναγόμενος δεν ανταποκρίθηκε έως σήμερα" (βλ. §30 Τεκμ. Α και §2, Τεκμ. ΑΑ). Ακολούθως ισχυρίστηκε ότι το σκάφος του εγκλωβίστηκε ανάμεσα σε τσιμεντένιες μάζες που βρίσκονταν στο νερό και κάτω από το σκάφος, κάνοντας σχεδόν αδύνατη την μετακίνηση του σκάφους χωρίς περαιτέρω ζημιές (βλ. §19 Τεκμ. ΑΑ). Εν συνεχεία στην §51 της συμπληρωματικής του Δήλωσης, Τεκμ. ΑΑ αναφέρει τ' ακόλουθα:
"51. Προς περαιτέρω διευκρινίσεις του οποιουδήποτε ερωτήματος για ποιον λόγο εγώ δεν έβγαλα το σκάφος έξω από το νερό, θέλω να διευκρινίσω πως για αυτόν αποκλειστική ευθύνη έχει ο ΚΟΤ για τους πιο κάτω λόγους:
1) Δεν αναλάμβανε την λήψη της ευθύνης για την κατάρρευση της διαβάθρας και της συνεπακόλουθης συμπαράσυρσης του σκάφους μου στο νερό.
2) Δεν αναλάμβαναν καμία ευθύνη για την ορθή και ασφαλή μετακίνηση του σκάφους σε πιο ασφαλές μέρος ή και έξω από το νερό.
3) Δεν μου παρείχαν ασφαλή και απρόσκοπτη πρόσβαση στο χώρο της διαβάθρας και συνακολούθως στο σκάφος μου, για να κάνω τις απαραίτητες και προληπτικές συντηρήσεις που έπρεπε να γίνουν στο σκάφος μετά την κατάρρευση της διαβάθρας την 1.9.2010.
4) Οποιανδήποτε ενέργεια μου για να μετακινήσω το σκάφος μου χωρίς την προηγούμενη ανάληψη της ευθύνης από τον ΚΟΤ για την κατάρρευση της διαβάθρας και των ζημιών στο σκάφος, θα έδινε το δικαίωμα στον ΚΟΤ να ισχυριστεί ότι δεν υπήρχε καμία απολύτως ζημιά στο σκάφος και ότι οποιαδήποτε ζημιά είχε προκληθεί από εμένα στην προσπάθεια μου να μετακινήσω ή και να ανελκύσω το σκάφος στην στεριά.
5) Ο ΚΟΤ προφορικά αναλάμβανε την ευθύνη για το συμβάν αλλά ουδέποτε γραπτώς μη ξεκαθαρίζοντας την θέση του, βασανίζοντας με και δημιουργώντας μου περαιτέρω έξοδα με την ανταλλαγή πληθώρας επιστολών αλλά χωρίς ποτέ να τοποθετηθεί επίσημα στο θέμα της ανάληψης της ευθύνης, πλην όμως τεχνηέντως μου δημιουργούσε και διατηρούσε την απατηλή, όμως στην πραγματικότητα ψεύτικη εντύπωση πως θα αναλάμβανε την ευθύνη για το συμβάν.
6) Όμως στην πραγματικότητα ο ΚΟΤ δεν είχε κανένα τέτοιο σκοπό αφού ο πραγματικός του σκοπός ήταν να παγιώνουν τα εις βάρος μου αρνητικά τετελεσμένα και παράλληλα να δημιουργούν νέα αρνητικά τετελεσμένα και ταυτοχρόνως χρεώνοντας με υπέρογκα ποσά για μη προσφερόμενες υπηρεσίες και ακολουθώντας με δικαστικές ποινικές διαδικασίες στο Επαρχιακό Δικαστήριο της Λάρνακας. Κάτι που θεωρώ ως άκρος εκδικητικό εναντίον μου.
7) Αποδεδειγμένα, εγώ ποτέ δεν έμενα άπρακτος, αλλά πάντοτε επικοινωνούσα με τον ΚΟΤ, είτε προσωπικώς, είτε μέσω του δικηγόρου μου. Κάτι που αποδεικνύει ότι εγώ πάντοτε καιγόμουν για να διασφαλίσω το σκάφος μου ενώ ο ΚΟΤ πάντοτε ενεργούσε με κωλυσιεργία και εκδικητικότητα αφού δεν είχα και δεν έχω καμίαν διάθεση να υποστώ εγώ τις ζημιές για τις πράξεις ή και παράλειψης του ΚΟΤ, και μάλιστα με δίκες ενέργειες που θα του έδιναν το δικαίωμα να αποσείσει όλες του τις ευθύνες αναφορικά με τις ζημιές που υπέστη το σκάφος των ζημιών λόγω λανθασμένης ή και παράνομης ή και άδικης επιβολής τελών ελλιμενισμού.
8) Ούτε είχα καμίαν διάθεση να τους χαρίσω τα ποσά αποζημιώσεων που απαιτώ συνεπεία της απώλειας χρήσης και απόλαυσης του σκάφους για πέντε (5) χρόνια (Loss of us and enjoyment).
9) Με λίγα λόγια αυτοί οι κύριοι στην κυριολεξία μου έψηναν το ψάρι στα χείλη, κοροϊδεύοντας με, εκμεταλλευόμενοι πλήρως την κατάσταση εξαναγκασμού (situation of dureness), στην οποίαν με έβαλαν οι ίδιοι ευθύς εξ αρχής μέσα από πράξεις και παραλείψεις τους που ξεκίνησαν με την κατάρρευση της διαβάθρας στην οποία ήταν πλαγιοδετημένο το σκάφος την 1.9.2010."
Όλα τα πιο πάνω αποτελούν αβάσιμες δικαιολογίες και εκ των υστέρων κατασκευάσματα. Όπως θα φανεί πιο κάτω και πρόσβαση είχε στο σκάφος και δυνατότητα μετακίνησης του είχε. Στην αντεξέταση του πρόσθεσε, πέραν του ότι υπήρχαν μπάζα της διαβάθρας που κατέρρευσε και συνεπώς δεν μπορούσε να το μετακινήσει, ότι δεν το μετακίνησε λόγω συμβουλής του ειδικού που έφερε ότι εάν το μετακινούσε θα υφίστατο αυτό περισσότερη ζημιά και ακόμη ότι δεν είχε πρόσβαση σ' αυτό. Ισχυρίστηκε μάλιστα ότι προκειμένου να έχει πρόσβαση σ' αυτό προέβαινε σε ακροβατικές κινήσεις ή χρησιμοποιούσε το διπλανό σκάφος.
Όσον αφορά τη μηχανή του σκάφους στην κυρίως εξέταση του ισχυρίστηκε ότι αυτή υπέστη εν μέρει βλάβες "λόγω εισροής νερού στο σκάφος στις 5.6.2011". Αργότερα προσπάθησε να συνδέσει την ισχυριζόμενη ζημιά και με το συμβάν την 1.9.2010 ήτοι με την κατάρρευση της διαβάθρας.
Παρόλα ταύτα, όπως ήταν παραδεκτό από τον ίδιο, ένα και πλέον χρόνο μετά, το σκάφος από μόνο του με την λειτουργία της μηχανής του κινήθηκε σ' άλλο μέρος πρόσδεσης ήτοι από τη διαβάθρα Ε στην απόβάθρα C καλύπτοντας μια απόσταση 200μ σύμφωνα με τον Μ.Υ.2. Αντίθετα, ο Ενάγων προσπάθησε να μειώσει το γεγονός αυτό ισχυριζόμενος ψευδώς ότι η απόσταση που κάλυψε ήταν 15-20μ και ότι το σκάφος κινήθηκε λόγω της ώθησης που του δόθηκε από τη μηχανή. Όσον αφορά το Τεκμ. 18, που αφορά ένα έγγραφο ημερ. 4.12.15 ετοιμασθέν από κάποιο S. Panayiotou και αναφέρεται σε "πρόβλημα" στη μηχανή, ουδεμία σημασία δίδω, αφενός διότι αυτός δεν κατέθεσε στο Δικαστήριο και κατά συνέπεια δεν πέρασε το βάσανο της αντεξέτασης και αφετέρου διότι αυτό φαίνεται να ετοιμάστηκε 11 μήνες μετά που το σκάφος ανελκύστηκε σε χερσαίο μέρος της Μαρίνας και πέραν των 5 ετών από την κατάρρευση της διαβάθρας την 1.9.2010 και αφού η μηχανή στις 4.10.2012 "δούλεψε" και μετακίνησε το σκάφος σε άλλη θέση πρόσδεσης.
Περαιτέρω, η όλη εκδοχή του αναφορικά με την κατάσταση του σκάφους και τους λόγους που εισήλθε νερό σ' αυτό στις 5.6.2011 και 7.1.2014 δεν μπορεί και δεν γίνεται αποδεκτή. Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο πριν την 1.9.2010 το σκάφος ήταν σε καλή κατάσταση και δεν έβαζε νερό. Την 1.9.2010 είναι παραδεκτό από τον ίδιο ότι το σκάφος δεν βούλιαξε αλλά μπήκε νερό λόγω της κατάρρευσης της διαβάθρας. Το νερό αυτό αφαιρέθηκε. Ουδεμία μαρτυρία προσήχθη ότι συνεπείας της άνω κατάρρευσης προεκλήθη οιαδήποτε ζημιά στο σκάφος ικανή να επιτρέπει την εισροή νερού σ' αυτό. Αυτό φαίνεται και από τις λεπτομέρειες και είδος των ζημιών που κατ' ισχυρισμό του Ενάγοντα προεκλήθηκαν συνεπεία της κατάρρευσης της διαβάθρας (βλ. §17 της Αναφοράς). Ακόμη και το κονδύλι με αρίθμηση 24 που τιτλοφορείται ως "Ζημιές που προκλήθησαν στο κυρίως σώμα του σκάφους, το κατάστρωμα και το εσωτερικό του σκάφους λόγω καθυστέρησης" για €2.000, ο Ενάγων εξήγησε κατά την αντεξέταση του ότι αυτό αφορά την τέντα του σκάφους που έσπασε. Δηλαδή στο υψηλότερο μέρος του σκάφους. Όσον αφορά τη μαρτυρία του Μ.Ε.1 Αναστάσιου Χ'Σωτηρίου, αναφορικά με το εξεταζόμενο θέμα δεν χωρεί καμία αμφιβολία ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και απορρίπτεται. Αυτός εξέτασε το σκάφος μετά από 5½ έτη περίπου από την κατάρρευση της διαβάθρας και το μόνο σχετικό που αναφέρει είναι ότι "το εξωτερικό του σκάφους επίσης είχε πάθει ζημιές λόγω κτυπημάτων και εντριβών με τα τσιμεντένια μπάζα κατά και από την κατάρρευση της αποβάθρας". Ο μάρτυρας αυτός, όπως ανέφερε στην αντεξέταση του, αντίθετα με όσα γράφει στην Έκθεση του αγνοούσε πλήρως ότι στο σκάφος εισήλθε θαλάσσιο νερό σε δύο άλλες περιπτώσεις (5.6.2011 και 6.1.2014), δεν γνώριζε την προτέρα κατάσταση του σκάφους και αποδίδει ζημιές εξωτερικά λόγω κτυπημάτων και εντριβών με τα τσιμεντένια μπάζα "κατά και από την κατάρρευση της αποβάθρας" χωρίς να καθορίζει ποια είναι η ζημιά αυτή και πού ευρίσκεται στο σκάφος η ζημιά αυτή. Στις Λεπτομέρειες Ζημιών σελ. 6 της Έκθεσης του, Τεκμ. 28, αναφέρει ότι "η γάστρα βρέθηκε με σοβαρές ζημιές. Περίπου 3τ.μ. ξύλα" τα οποία θα πρέπει να αλλαχθούν και με συνολική δαπάνη €10.300 (€2.500 εξοπλισμό και €7.800 εργατικά). Τέτοιος ισχυρισμός δεν προβάλλεται στην Αναφορά αλλά ούτε και ο Ενάγοντας πρόβαλε κάτι τέτοιο. Περαιτέρω, κατά λογικό συλλογισμό, εάν όντως η γάστρα του σκάφους υπέστη τόσο σοβαρές ζημιές ως ήθελαν να τις παρουσιάσουν συνεπεία της κατάρρευσης της διαβάθρας με αποτέλεσμα να εισρέει θαλάσσιο νερό στο σκάφος, τότε πώς δικαιολογείται το γεγονός ότι για 9 ολόκληρους μήνες (1.9.2010 - 5.6.2011) αυτό επέπλεε χωρίς πρόβλημα, όπως και τις 5.1.2014, ήτοι συνολικά 31 μήνες χωρίς σοβαρό πρόβλημα εισροής νερού και μάλιστα αυτό στις 4.10.2012 μετακινήθηκε κατά 200μ σε άλλη θέση πρόσδεσης. Αυτός ο ισχυρισμός του Μ.Ε.1 έρχεται και σε πλήρη αντίθεση με τους ισχυρισμούς του Ενάγοντα ότι στο σκάφος, μετά την 1.9.2010 εισέρρεε λίγο νερό το οποίο οι αντλίες το απέβαλαν. Εάν οι ζημιές ήταν τόσο σοβαρές όσο ο Μ.Ε.1 ήθελε να τις παρουσιάσει, τότε δεν θα εισέρρεε λίγο νερό αλλά πολύ.
Ακολούθως το σκάφος, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Ενάγοντα, από 1.9.2010 μέχρι και την 5.6.2011, ήτοι για 9 μήνες δεν παρουσίασε κανένα πρόβλημα εισροής νερών. Όπως ο ίδιος εξήγησε κατά την αντεξέταση του το σκάφος δεν είχε πρόβλημα από το 1991 που το αγόρασε. Βεβαίως ισχυρίστηκε ότι μετά την κατάρρευση της διαβάθρας την 1.9.2010 "το σκάφος έβαλε από το πάτωμα λίγο νερό το οποίο σιγά-σιγά οι πόμπες το φκιέρωσαν". Ισχυρίστηκε ακόμη ότι αγόρασε για το σκοπό αυτό πέντε αντλίες (πόμπες) η αντοχή των οποίων ήταν περίπου για ένα μήνα τις οποίες κάθε μήνα άλλαζε σύμφωνα πάντοτε με την εκδοχή του. Εδώ τίθεται ερώτημα, εάν πράγματι έτσι ήταν η κατάσταση των πραγμάτων γιατί τότε ο Ενάγων για πρώτη φορά αποτάθηκε στο Διευθυντή της Μαρίνας μετά από έξι μήνες από την κατάρρευση της διαβάθρας την 1.3.2011 (βλ. Τεκμ. 20) και μάλιστα όχι για να εκθέσει τη σοβαρότητα της κατάστασης του σκάφους που παρουσίασε κατά την ακρόαση (δίκη), αλλά για να ζητήσει από αυτόν να φροντίσει ώστε το σκάφος να βγει στη στεριά για εξέταση των ζημιών του. Εάν το σκάφος πράγματι έβαζε νερά, τότε φυσιολογικά θα το ανάφερε για να δείξει, αν όχι οτιδήποτε άλλο, το επείγον του θέματος, ουδεμία όμως λέξη περί τούτου. Επίσης η αναφορά του στην παράγρ. 23 της Δήλωσης του Τεκμ. Α ότι προσπαθούσε επανειλημμένα να επικοινωνήσει με λειτουργό των Εναγομένων χωρίς αποτέλεσμα πριν το Μάρτη του 2011, ήτοι για έξι μήνες δεν μπορεί παρά να απορριφθεί ως μη αληθή και σκέψη εκ των υστέρων. Όπως φαίνεται απ' όλα τα τεκμήρια - αλληλογραφία, τα γραφεία της Μαρίνας Λάρνακος στεγάζονται στον ίδιο χώρο όπου βρίσκεται η Μαρίνα Λάρνακος όπου δηλαδή ευρίσκετο και το σκάφος του Ενάγοντα. Συνεπώς ο ισχυρισμός του ότι για 6 μήνες δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με υπάλληλο των Εναγομένων είναι ανειλικρινής και απορρίπτεται. Προηγουμένως, να σημειωθεί, του απεστάλησαν δύο τουλάχιστον επιστολές στις 8.11.10 (Τεκμ. 35) και 14.1.11 (Τεκμ. 36) από τον υπεύθυνο της Μαρίνας Λάρνακος, Μ.Υ.3, με την οποία καλείτο να μεταβεί στη Μαρίνα Λάρνακος με σκοπό να του υποδειχθεί νέα θέση ελλιμενισμού για το σκάφος του, παρόλο που ενημερώθηκε για το θέμα και τηλεφωνικώς. Όπως διαφαίνεται από όλα τα πιο πάνω γεγονότα, το σκάφος ουδεμία ζημιά υπέστη λόγω της κατάρρευσης της διαβάθρας στη γάστρα του ώστε να επιτρέπει τη εισροή θαλάσσιου νερού. Η οιαδήποτε εισροή νερού στο σκάφος θα πρέπει να αποδοθεί σ' άλλες αιτίες ή αίτια που δεν ήταν παρά η κακή κατάσταση και μη συντήρηση του σκάφους που οφείλετο στην αδιαφορία του Ενάγοντα ως θα διαφανεί πιο κάτω.
Στις 4.10.12 το σκάφος, σύμφωνα με την αποδεκτή μαρτυρία, μετακινήθηκε από τη θέση που ήταν ελλιμενισμένο (Ε6) σε νέα θέση με ίδια μέσα (μηχανή) χωρίς να γίνει οιαδήποτε παρέμβαση, καθαρισμός ή οτιδήποτε άλλο στα κομμάτια της διαβάθρας που κατέρρευσε και χωρίς να προβάλει οιονδήποτε ισχυρισμό ο Ενάγοντας ότι το σκάφος υπέστη οιανδήποτε βλάβη ή είχε σύγκρουση ή άλλο παρεμφερές όταν μετακινείτο από τη θέση που ευρίσκετο (Ε6) στην νέα του θέση ελλιμενισμού. Ο ισχυρισμός του Ενάγοντα, συνεπώς, ότι δεν μπορούσε προηγουμένως να μετακινήσει το σκάφος λόγω των μπαζών κ.λ.π. κρίνεται εξ αντικειμένου αβάσιμος και ανειλικρινής.
Αναφορικά με την εισροή νερού στις 6.1.2014 ο ισχυρισμός του Ενάγοντα και πάλι ήταν ότι αυτό συνέβηκε διότι οι αντλίες του νερού ήταν και πάλι σε αχρησία καθότι το καλώδιο σύνδεσης ηλεκτρικού ρεύματος είχε αποσυνδεθεί. Η απόδοση του συμβάντος υπό του Ενάγοντα στην αποσύνδεση του καλωδίου ηλεκτρικού ρεύματος στις αντλίες του σκάφους δεν είναι πειστική καθότι, όπως ο ίδιος κατάθεσε, το ίδιο βράδυ αφαίρεσε με τη βοήθεια της φίλης του όλο το νερό που υπήρχε εντός του σκάφους και μάλιστα κάθισε και δύο περαιτέρω ώρες μέχρι τις 19.30 και βεβαιώθηκε ότι δεν έβαλε νερό το σκάφος. Το επόμενο πρωί όμως γύρω στις 7.30 π.μ., χωρίς να προβάλει τώρα ισχυρισμό για αποσύνδεση του ηλεκτρικού ρεύματος, το σκάφος και πάλι "έβαλε" νερά με αποτέλεσμα να "καθίσει" στην άμμο στη θέση όπως ήταν προσδεδεμένο. Φαίνεται, συνεπώς, ότι το πρόβλημα αφορούσε το σκάφος και κανένα άλλο. Οι ισχυρισμοί του Ενάγοντα για αποκοπή του ηλεκτρικού ρεύματος ήταν η εύκολη λύση απόδοσης ευθυνών στους Εναγόμενους για ευνόητους λόγους. Πέραν όμως των πιο πάνω, απορρίπτω τον ισχυρισμό του για τον επιπρόσθετο λόγο ότι ενώ ισχυρίστηκε ότι "ανακάλυψε" μαζί με λειτουργό των Εναγομένων και συγκεκριμένα τον Ανδρέα Γκουτζιη/Βίσση ότι το καλώδιο του ηλεκτρικού ρεύματος είχε αποσυνδεθεί, καμία προσπάθεια δεν έκαμε να παρουσιάσει τη μαρτυρία αυτή ώστε να υποστηρίξει την εκδοχή του. Προσπάθησε όμως τον ισχυρισμό του αυτό να τον ισχυροποιήσει, προβάλλοντας ανειλικρινά στη συμπληρωματική του δήλωση, Τεκ. ΑΑ, ότι το είπε και στην αρχική του δήλωση, Τεκμ. Α. Στο Τεκμ. Α τέτοιος ισχυρισμός ως άνω δεν αναφέρεται.
Ανειλικρινή και κατασκεύασμα εκ των υστέρων, κρίνω και τον ισχυρισμό του Ενάγοντα ότι είχε συμφωνία ενοικιάσεως του σκάφους και ότι εκείνο το βράδυ της 1.9.2010 και ώρα 7.30 μ.μ. θα υπεγράφετο, αφού προηγήθηκε προφορική συμφωνία για ενοικίαση του σκάφους για την επόμενη σαιζόν. Ο Ενάγοντας δεν γνώριζε καν τι σημαίνει άδεια ακτοπλοϊκού και απ΄ ότι φάνηκε αγνοούσε πλήρως ποιες άδειες χρειάζονταν για τέτοια ενοικίαση. Η ενοικίαση όπως έχει ισχυριστεί θα ήταν για 4 έτη από το καλοκαίρι του 2011 και θα ήταν της τάξεως των €50.400. Διερωτούμαι ποιος λογικός άνθρωπος εάν είχε πράγματι τέτοια συμφωνία, αυτού του ύψους του ποσού, δεν θα προχωρούσε να την υλοποιήσει αφού πρώτα προχωρούσε στην ανέλκυση και διόρθωση-συντήρηση του σκάφους του, αλλά πεισματικά να επιμένει να έχει το σκάφος στην κακή κατάσταση που ήταν προκειμένου να αξιώσει και στην καλύτερη περίπτωση στο χρόνο εκείνο (ήτοι Φθινόπωρο 2010) να επιτύχει αποζημιώσεις για τις ζημιές που δήθεν υπέστη την 1.9.2010 ύψους μόνο €10.236, ήτοι το ένα πέμπτο (1/5) αυτού που θα είσπραττε από την ενοικίαση. Επίσης τόσο στην επιστολή του ημερ. 1.3.2011, Τεκμ. 20 αλλά και στις επιστολές των δικηγόρων του που ακολούθησαν, (βλ. Τεκμ. 8) ουδέποτε έθεσε ο Ενάγοντας τέτοια αξίωση. Για πρώτη φορά την έθεσε με την αναφορά του, πέραν των 5 ετών μετά. Απέφυγε επίσης να παρουσιάσει οιανδήποτε άλλη μαρτυρία προς την κατεύθυνση αυτή. Είτε τη γραπτή συμφωνία την οποία δήθεν θα υπέγραφε εκείνο το βράδυ ή το άλλο συμβαλλόμενο μέρος το οποίο θα ενοικίαζε το σκάφος. Απορρίπτω πλήρως τους ισχυρισμούς του ως ψευδείς και προϊόν δεύτερης σκέψης.
Επίσης, απορρίπτεται και ο ισχυρισμός του ότι ο εργοδοτούμενος των Εναγομένων και δη ο Μ.Υ. 3 Χρίστος Πετρίδης, εξέφρασε πρόθεση διευθέτησης όλων των ζημιών που υπέστη, ως προϊόν δεύτερης σκέψης. Οι επιστολές των Εναγομένων ημερ. 5.9.2011, 7.11.12, 28.2.2013, μέρος του Τεκμ. 8, ρητά και απερίφραστα αντικρούουν τον άνω ισχυρισμό του όπως και η μαρτυρία του Μ.Υ.3 όπως θα φανεί πιο κάτω.
Τέλος, όσον αφορά τις ζημιές που υπέστη το σκάφος, συμπεριλαμβανομένης και της μηχανής του, η εντύπωση που απεκόμισα όταν κατέθετε ο Ενάγοντας είναι ότι αυτός προσπαθούσε, ανεξαρτήτως αιτίας πρόκλησης ζημιάς στο σκάφος του, να την παρουσιάσει ως ζημιά που προκλήθηκε λόγω της ισχυριζόμενης αμέλειας των Εναγομένων. Επίσης, σχημάτισα την εντύπωση ότι χρησιμοποίησε την όλη κατάσταση των πραγμάτων προκειμένου ν' αποκομίσει όσο το δυνατό περισσότερο κέρδος, άλλως δεν εξηγείται η αξίωση του ακόμη και για αντικείμενα τα οποία δήθεν υπέστησαν ζημιά από νερό που εισήλθε στο σκάφος στις 6.1.2014 όπως π.χ. βαρίδια ψαρέματος και άγκυρα θαλάσσης, αντικείμενα τα οποία είναι προορισμένα για χρήση στο θαλάσσιο νερό. Πολύ περισσότερο όμως προβάλλει μια κατάσταση αντικειμένων, συνολικά 154 ως καταστραφέντων λόγω της εισροής θαλάσσιου νερού στις 6.1.2014, η οποία όμως δεν μπορεί εκ των πραγμάτων και σύμφωνα πάντοτε με τη δική του μαρτυρία να γίνει αποδεκτή, ως αξιόπιστη, πάντοτε με όσα ο ίδιος δηλώνει στις δύο δηλώσεις του (Τεκμ. Α και ΑΑ). Σύμφωνα λοιπόν με τους ισχυρισμούς του, το πρωί της 6.1.2014 έλαβε τηλεφώνημα από τον Πάμπο, λειτουργό της Μαρίνας ότι το σκάφος του ήταν λίγο κάτω από το όριο στάθμης του νερού. Στις 13.00 μετέβη στην Μαρίνα και είδε ότι είχε πολύ νερό στο σκάφος. Αφαίρεσε το νερό με την βοήθεια φίλης του περίπου γύρω στις 17.30 και μέχρι τις 19.30 δεν έβαλε νερό το σκάφος. Την επόμενη μέρα το σκάφος γέμισε με νερό και κάθισε στην άμμο σε βάθος 3μ. Στις 9.1.2014 πρωί το σκάφος ανελκύστηκε. Συνεπώς το νερό ευρίσκετο στο σκάφος 3-3½ μέρες το μέγιστο. Πώς μπορούσαν τα διάφορα σωσίβια (κονδύλια 72-74, 79 & 87) η αντλία νερού, κονδύλι 11 και 136 και σαβούρα σκάφους (κονδύλι 155) ή φάρος ένδειξης θέσεως (κονδύλι 101) να καταστραφούν αφού όλα προορίζονταν για χρήση εντός της θάλασσας. Επίσης αρκετά αντικείμενα τα αξιώνει δύο φορές (βλ. κονδύλι 84 και 95, 87 και 99, 56 και 63, 67, 60). (Για τα διάφορα κονδύλια βλ. Δήλωση του Τεκμ. Α). Γενικά η εντύπωση που απεκόμισα για τον Ενάγοντα κατά το χρόνο που κατέθετε που συνέχεια άλλαζε τους ισχυρισμούς του για την αξία των αντικειμένων λέγοντας άλλοτε ότι ήταν η αξία αγοράς, άλλοτε ότι ήταν η αξία που είχαν κατά το χρόνο που καταστράφηκαν και άλλοτε ότι είδε τις τιμές σε αντίστοιχα προϊόντα σε καταστήματα, είναι αυτή ανθρώπου που δεν λέει την αλήθεια. Όλα αυτά σε συνάρτηση με την αποτυχία του να παρουσιάσει αποδείξεις αγοράς όλων ή των περισσοτέρων των αντικειμένων που κατ΄ ισχυρισμό καταστράφησαν, δεν είμαι διατεθειμένος να δεχθώ ότι αυτά ευρίσκοντο καν στο σκάφος κατά τον ουσιώδη χρόνο ήτοι στις 6.1.2014. Όσον αφορά αυτά που φαίνονται στα Τεκμ. 10, 10(α), 11, 11(α), 11(β), δέχομαι ότι τα αγόρασε στο χρόνο που αναφέρουν από τον Ενάγοντα χωρίς να δέχομαι ότι υπέστησαν ζημιά για τους λόγους που ανάφερα νωρίτερα.. Αυτά που φαίνονται στα Τεκμ. 12, 13, 14, 16, 17 δεν είναι τίποτε άλλο παρά ενημέρωση για τα αντικείμενα αυτά αλλά όχι για βεβαίωση αγοράς τους και συνεπώς απορρίπτεται οιοσδήποτε ισχυρισμός του για αγορά τους.
Ως αποτέλεσμα όλων των πιο πάνω δεν δέχομαι τίποτε από τη μαρτυρία του Ενάγοντα ως αληθή και αξιόπιστη παρά μόνο όσα δεν είναι αντίθετα με τη μαρτυρία των μαρτύρων υπεράσπισης την οποία αποδέχομαι για τους λόγους που εξηγώ πιο κάτω.
Όσον αφορά τον Μ.Ε.1, πλην των όσων ανάφερα νωρίτερα στην απόφαση μου θα πρόσθετα ότι ουδεμία απολύτως σημασία δίδω στη μαρτυρία του καθότι κρίνεται εκ των πραγμάτων και μόνο, αναξιόπιστη. Απλή ανάγνωση των δηλώσεων του, Τεκμ. Β-ΒΒ και Έκθεση του Τεκμ. 28 αποκαλύπτει ότι όλα όσα αναφέρει είναι μεταφορά των ισχυρισμών του Ενάγοντα , περιέχουν πολλές ανακρίβειες και αντιφάσεις και είναι προκατειλημμένος. Θα προσπαθήσω να μεταφέρω ορισμένα από τα πιο πάνω. Ενώ στην παράγρ. 3 με τίτλο "ΕΥΡΗΜΑΤΑ" της Έκθεσης του Τεκμ. 28, αναφέρει ότι το εσωτερικό του σκάφους υπέστη ζημιές, μετά που γέμισε με θαλάσσιο νερό ακόμη δύο φορές και ως εκ τούτου να προκληθεί μεγαλύτερη ζημιά στον εξοπλισμό, υλικά, αξεσουάρ και έπιπλα, ακολούθως λίγο πιο κάτω και κάτω από τον τίτλο "ΣΧΟΛΙΑ" αναφέρει, εντελώς αντιφατικά, "είναι προφανές ότι όλες οι ζημιές στο σκάφος προέκυψαν λόγω της κατάρρευσης της αποβάθρας με επακόλουθο το σκάφος να πλημμυρίσει με θαλασσινό νερό" (οι υπογραμμίσεις είναι δικές μου). Να σημειωθεί ότι αντεξεταζόμενος ανάφερε ότι δεν γνώριζε ότι στο σκάφος σε δύο άλλες περιπτώσεις εισέρρευσε θαλάσσιο νερό. Το ίδιο επαναλαμβάνει και στην παράγραφο με τίτλο "ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ" όπου ξεκάθαρα αναφέρει ότι η κατάρρευση της διαβάθρας είχε ως συνέπεια το σκάφος ".... να πλημμυρίσει και όλες οι ζημιές των μηχανημάτων, οργάνων και εξοπλισμού προήλθαν από την πλημμύρα του σκάφους και παρατεταμένο χρόνο που αυτά εκτέθηκαν στο θαλασσινό νερό."
Πέραν των άνω στην παράγρ. 5 της συμπληρωματικής του Δήλωσης, Τεκμ. ΒΒ αναφέρει:
"5. Είναι προφανές από τον επιτόπιο έλεγχο που έκανα στο σκάφος κατά την 18η Ιανουαρίου 2016 ότι, όλες οι ζημιές προέκυψαν λόγω της κατάρρευσης της αποβάθρας με επακόλουθο το σκάφος να πλημμυρίσει με θαλασσινό νερό. Επίσης το σκάφος παρέμεινε στο νερό μπλοκαρισμένο και αδυνατούσε να μετακινηθεί από τη θέση του λόγω του εγκλωβισμού του από τους αποκολλημένους τσιμεντόλιθους/μπάζα για σχεδόν τρία χρόνια. (Από 1 Σεπτεμβρίου του 2010 μέχρι τον Ιούλιο/Αύγουστο του 2013."
Εκείνο που είναι προφανές από τα πιο πάνω είναι ότι ο μάρτυρας αγνοεί πλήρως τα πραγματικά γεγονότα της υπόθεσης και παραθέτει και ανακρίβειες όπως ότι το σκάφος παρέμεινε εγκλωβισμένο μέχρι Ιούλιο/Αύγουστο 2013, ενώ η συγκλίνουσα και από τις δύο πλευρές μαρτυρία είναι ότι αυτό μετακινήθηκε σε άλλη θέση στις 4.10.2012 και όχι Ιούλιο/Αύγουστο 2013. Επίσης αντεξεταζόμενος δέχθηκε ότι δεν γνώριζε κατά πόσο το σκάφος μπορούσε ή δεν μπορούσε να μετακινηθεί λόγω των τσιμεντόλιθων της διαβάθρας. Διερωτούμαι, συνεπώς, γιατί αναφέρει τα πιο πάνω στην παράγρ. 5 εκτός από του να ευνοήσει τον ενάγοντα.
Πέραν των πιο πάνω, στην Έκθεση του αναφέρει συνολικά 169 κονδύλια των ζημιών και προτεινόμενες επισκευές. Από αυτά τα 169, όπως ανέφερε στην αντεξέταση του αλλά φαίνεται και από την Έκθεση του Τεκμ. 28, μόνο για 9 κονδύλια ζήτησε και πήρε προσφορές. Για τα υπόλοιπα 160 κονδύλια αναφέρει τις τιμές που του είπε ο Ενάγοντας. Υπενθυμίζεται ότι οι ισχυρισμοί του Ενάγοντα επί του θέματος κρίθηκαν αναξιόπιστοι για διάφορους λόγους. Διερωτούμαι συνεπώς χωρίς δική του έρευνα και χωρίς οιεσδήποτε αποδείξεις περί των τιμών αυτών των 160 αντικειμένων, πώς ο μάρτυρας, ως εμπειρογνώμονας-εκτιμητής-ειδικός που θέλει να παρουσιάζεται, κατέγραψε αυτές τις τιμές και τις παρουσίασε ως ανταποκρινόμενες στη ζημιά του Ενάγοντα. Εκείνο που μπορεί με σιγουριά να ειπωθεί είναι ότι ο μάρτυρας επιθυμούσε να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του Ενάγοντα αδιαφορώντας για την αλήθεια.
Πέραν των πιο πάνω, διαφάνηκε από την αντεξέταση του, ότι όταν ετοίμασε την Έκθεση του Τεκμ. 28, είχαν περάσει πέραν των 5 ετών από την κατεδάφιση της διαβάθρας την 1.9.2010. Δεν γνώριζε την κατάσταση του σκάφους την 1.9.2010 ούτε και μετά, αλλά ούτε το τι συνέβηκε στις 5.6.2011 και 6.1.2014 αναφορικά με την εισροή νερού στο σκάφος. Δεν γνώριζε πότε μετακινήθηκε το σκάφος από την αρχική του θέση αλλά ούτε κατά πόσο έγινε οιαδήποτε επιδιόρθωση ή συντήρηση του σκάφους. Δεν γνώριζε τις τιμές των 160 κονδυλίων που αναφέρει στην Έκθεση του διότι δεν τις αναζήτησε στα σημεία πώλησης τους και παρόλα ταύτα κατέληξε σε κόστος κατεστραμμένου εξοπλισμού του σκάφους ύψους €48.298,95 και εργατικά €12.250. Δεν έφταναν τα πιο πάνω, στην παράγρ. 3 της Συμπληρωματικής Δήλωσης του, Τεκμ. ΒΒ αναφέρει τα ακόλουθα:
"3. Ο κ. Φρίξος Γαβριήλ επισκέφτηκε το σκάφος στις 28 Δεκεμβρίου του 2012, μετά από δύο χρόνια από την ημερομηνία του συμβάντος (1η Σεπτεμβρίου του 2010), ως εκ τούτου, δεν είχε καμία εικόνα, ή γνώριζε την κατάσταση του σκάφους πριν και κατά τη στιγμή της κατάρρευσης της αποβάθρας. Διερωτώμαι επομένως πώς κατέληξε ο κ. Γαβριήλ στο συμπέρασμα ότι οι ζημιές ήταν ως αποτέλεσμα της έλλειψης συντήρησης; Πώς θα μπορούσε το σκάφος να διατηρηθεί και συντηρηθεί μετά, χωρίς να υπήρχε κανονική πρόσβαση στο σκάφος."
Το γεγονός ότι ο ίδιος προέβη σε εκτίμηση του σκάφους πέντε και πλέον έτη με όλη την πιο πάνω άγνοια βασικών και σοβαρών παραμέτρων δεν τον προβλημάτισε καθόλου όταν κατέληγε στα συμπεράσματα του.
Απορρίπτω πλήρως τη μαρτυρία του ως αναξιόπιστη και ανακριβή πλην των προσφορών που έλαβε και τα κονδύλια με αρ. 2, 3, 37, 39, 41, 43, 44, 48 δύο κονδύλια και 50.
Όπως κατ' επανάληψη έχει λεχθεί (βλ. Kayat Trading Ltd v. Genzyme Corporation (Αρ. 1) (2013) 1 Α.Α.Δ. 438), ο εμπειρογνώμονας θα πρέπει να δώσει στο Δικαστήριο όλα τα αναγκαία επιστημονικά κριτήρια για να μπορεί να ελέγξει την ακρίβεια των συμπερασμάτων του ώστε να καταστεί δυνατό το Δικαστήριο να σχηματίσει τη δική του ανεξάρτητη κρίση με τον εφαρμογή των κριτηρίων πάνω στα γεγονότα που έχουν αποδειχθεί με τη μαρτυρία.
Όσον αφορά την αξία του σκάφους αναφέρει στην Έκθεση του ότι οι κατευθυντήριες γραμμές που χρησιμοποιούνται για την αποτίμηση είναι όπως προβλέπεται από τους οδηγούς τιμολόγησης της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Οι εκτιμήσεις βασίζονται στις επικρατούσες τιμές της αγοράς σκαφών και εξοπλισμών. Εδώ τέτοια στοιχεία δεν δόθησαν στο Δικαστήριο από τον Μ.Ε.1.
Ο Μ.Ε.1 έστω και αν αποδεχθώ ότι είναι εμπειρογνώμονας λόγω των προσόντων και πείρας του, δεν μπορώ να δεχθώ τα συμπεράσματα του ως ορθά για τους λόγους που εξέθεσα πιο πάνω και συνεπώς η μαρτυρία του απορρίπτεται.
Ο Μ.Υ.1 Αντρέας Νίκου, πιστεύω, από την εντύπωση που δημιούργησα γι' αυτόν κατά το χρόνο που κατέθετε, ότι είπε την αλήθεια αναφορικά με τα πραγματικά γεγονότα που γνώριζε ο ίδιος προσωπικά. Περαιτέρω, η Έκθεση του Τεκμ. 29 ετοιμάστηκε λίγες μέρες μετά το συμβάν της 5.6.11 σε ανύποπτο χρόνο και πιστεύω ότι λέει την αλήθεια αναφορικά με τα γεγονότα που περιγράφει. Όσον αφορά την κατάσταση του σκάφους, ασφαλώς και δεν παρουσιάστηκε ο μάρτυρας ως εμπειρογνώμονας, αλλά μπορούσε να καταθέσει και αποδέχομαι τη μαρτυρία του προς τούτο, αναφορικά με την εικόνα που παρουσίασε το σκάφος όπως το έβλεπε ο μάρτυρας. Από τη θέση του ως βοηθός Μαρίνας/ναύκληρος στην Μαρίνα Λάρνακος από το Σεπτέμβριο του 1983, γνώριζε τι γινόταν στην Μαρίνα και έβλεπε αυτό από τον καιρό που ελλιμενίσθη στη Μαρίνα. Συνεπώς, έβλεπε και γνώριζε τόσο την κατάσταση των σκαφών εντός αυτής όσο και της κατάστασης της Μαρίνας, αποβάθρες, διαβάθρες κ.λ.π.
Την ίδια γνώμη σχημάτισα και για τον ίδιο λόγο για τον Μ.Υ.2, Χαράλαμπο Παντελίδη ο οποίος μου έκανε καλή εντύπωση ως ειλικρινής μάρτυρας. Επίσης η Έκθεση του Τεκμ. 30 όπως ανέφερε ο μάρτυρας ετοιμάστηκε την ίδια μέρα που έγινε το συμβάν ήτοι την 1.9.2010 και δεν αμφισβητήθηκε το γεγονός αυτό κατά την αντεξέταση του. Η μαρτυρία του ήταν σταθερή, πειστική και δεν κλονίστηκε κατά την αντεξέταση. Αντίθετα, μπορώ να πω ότι αυτή επιβεβαιώθηκε. Δέχομαι στο σύνολο της τη μαρτυρία του, πλην ασφαλώς εκείνων των ισχυρισμών που αφορούν πραγματογνωμοσύνη.
Ο Μ.Υ.3 Χρίστος Πετρίδης, ο οποίος ανέλαβε τη Διοίκηση της Μαρίνας από τον Ιούνιο του 2010, κατέθεσε ενώπιον μου τεκμηριωμένα, παρουσιάζοντας προς τούτο διάφορα έγγραφα, Τεκμ. 31-42, πειστικά και κυρίως κατά τη γνώμη μου με ειλικρίνεια. Η μαρτυρία του δεν κλονίστηκε παρόλη την μακρά αντεξέταση του και παρέμεινε μέχρι τέλος ξεκάθαρη, πειστική και αληθής. Δέχομαι, ως αποτέλεσμα, τη μαρτυρία του ως αξιόπιστη και ειλικρινή.
Τη μαρτυρία του Μ.Υ.4, Κωνσταντίνου Κωνσταντίνου την προσέγγισα και εξέτασα με ιδιαίτερη προσοχή λόγω του ότι είχε, ως ισχυρίστηκε, να λαμβάνει χρήματα από τον Ενάγοντα για την ανέλκυση του σκάφους το 2014 αλλά και διότι κατηγορήθηκε από τον Ενάγοντα για κλοπή αντικειμένων από το σκάφος. Έχοντας υπόψιν τα πιο πάνω και αφού εξέτασα τη μαρτυρία του με προσοχή σε συνάρτηση με την καλή εντύπωση που σχημάτισα γι' αυτόν κατά το χρόνο που κατέθετε ενώπιον μου, δεν διατηρώ καμία αμφιβολία ότι ο μάρτυρας είπε την αλήθεια στο Δικαστήριο. Εξάλλου μεγάλο μέρος της μαρτυρίας του καλύπτεται από την αποδεκτή και αξιόπιστη μαρτυρία άλλων μαρτύρων υπεράσπισης, αλλά και τον Ενάγοντα.
Παρόλο που αντεξετάστηκε, στην ουσία η μαρτυρία του παρέμεινε ακλόνητη και πειστική. Ως αποτέλεσμα δέχομαι τη μαρτυρία του ως ειλικρινή και αξιόπιστη. Δέχομαι επίσης ότι ο μάρτυρας αυτός λόγω της εργασίας του και της πείρας του μπορούσε να καταθέσει όσα κατάθεσε σχετικά με την κατάσταση του σκάφους και αξία του.
Σύμφωνα με τη νομολογία, ένα πρόσωπο μπορεί να θεωρηθεί ως εμπειρογνώμονας είτε με βάση τα ακαδημαϊκά του προσόντα είτε με βάση την πείρα του (βλ. Evangelou & another v. Ambizas & another (1982) 1 C.L.R. 41, Φιλίππου ν. Οδυσσέως (1989) 1 Α.Α.Δ 1). Εδώ ο μάρτυρας είπε και δεν αντεκρούσθη ότι δραστηριοποιείται για 30 έτη στη κατασκευή μικρών σκαφών, είναι μέτοχος σε εταιρεία που δραστηριοποιείται στη Μαρίνα Λάρνακος με σκάφη κρουαζιέρας, είναι ιδιοκτήτης σκάφους και αγοραπωλεί σκάφη " σ' όλη του τη ζωή" όπως ανέφερε. Συνεπώς τα όσα είπε για την κατάσταση του σκάφους στο βαθμό που μπορούσε να δει όπως και για την αξία του σκάφους γίνονται αποδεκτά.
Τα όσα ανάφερα νωρίτερα στην απόφαση μου περί πραγματογνωμοσύνης, ισχύουν και στην περίπτωση του Μ.Υ.5 Φρίξου Γαβριήλ ο οποίος παρουσιάστηκε ως εμπειρογνώμονας. Τα ακαδημαϊκά του προσόντα και πείρα δεν αμφισβητήθηκαν όπως ούτε η ιδιότητα του. Η Έκθεση του Τεκμ. 9-9(α) αποτέλεσμα της επιθεώρησης του σκάφους στις 28.12.2012 ουσιαστικά παρέμεινε αναμφισβήτητη όπως επίσης όλα όσα ανέφερε στο Δικαστήριο τα οποία τα περισσότερα προέκυψαν κατά την αντεξέταση του όπως ότι το σκάφος ήταν ασυντήρητο, παραμελημένο και έχρηζε σοβαρής συντήρησης. Να σημειωθεί ότι ουδεμία αμφισβήτηση ή ερώτηση του τέθηκε αναφορικά με την Έκθεση του που αφορά την συντήρηση ξύλινων σκαφών, Τεκμ. 44. Ο μάρτυρας, κατά το χρόνο που κατέθετε για όσα είδε κατά το χρόνο που εξέτασε το σκάφος αλλά και οι γνώμες που εξέφρασε τόσο για τα αίτια εισροής νερού στο σκάφος αλλά και για την αξία του ήταν πειστικός αλλά και με πλήρη τεκμηρίωση αναφορικά με τις γνώμες που εξέφρασε. Απλή ανάγνωση της Έκθεσης του αυτό αποκαλύπτει. Για το λόγο αυτό αλλά και διότι εξετάζοντας τα όσα ανέφερε, κρίνω ότι αυτά είναι βάσιμα και ορθά, αποδέχομαι τη μαρτυρία και συμπεράσματα του στην ολότητα τους ως ορθά και αληθή και γίνονται τα ανάλογα ευρήματα.
Τέλος η Μ.Υ.6, Νίκη Τσαλίκη, ήταν τυπική μάρτυρας η οποία παρουσίασε αριθμό τεκμηρίων (τεκμ. 47-50) για να καταδείξει την καταγραφή της αλληλογραφίας η οποία στάληκε στον Ενάγοντα. Αντιπαράθεση των όσων παρουσιάσε με την αποδεκτή μαρτυρία ενώπιον του Δικαστηρίου από άλλους μάρτυρες υπεράσπισης, δεν καταδεικνύει οποιοδήποτε λόγο μη αποδοχή της μαρτυρίας η οποία γίνεται αποδεκτή ως αξιόπιστη. Εξάλλου οι επιστολές Τεκμ. 37-39 παρουσιάστηκαν από τον Ενάγοντα ως ανταλλαγείσα αλληλογραφία μεταξύ των διαδίκων (βλ. παραγρ. 3 της Συμπληρωματικής του Δήλωσης Τεκμ. ΑΑ).
Με βάση την πιο πάνω αξιολόγηση κρίνω ότι:
Την 1.9.2010 το σκάφος "ΙΡΟΜΟΝΙ" ευρίσκετο ελλιμενισμένο στη Μαρίνα Λάρνακος στη θέση Ε6. Η διαβάθρα η οποία ευρίσκετο στην αριστερή πλευρά του σκάφους κατέρρευσε κατά τα 2/3 της με αποτέλεσμα να πάρει υπερβολική κλίση προς τα κάτω το σκάφος λόγω του σχοινιού με το οποίο ήταν προσδεδεμένο το σκάφος στη διαβάθρα. Συνεπεία αυτού ποσότητα νερού εισέρρευσε στο σκάφος προκαλώντας σ' αυτό τις ζημιές που καταγράφονται στην "Αναφορά Επιθεώρησης", Τεκμ. 9 και 9(α) του Μ.Υ.5 πλέον δύο ψυγεία, σύνεργα ψαρέματος και εκκινητής και εναλλακτής του σκάφους. Διά τα δύο τελευταία αποδέχομαι την καλύτερη λύση για τον Ενάγοντα από τις δύο πιο πάνω που ανέφερε ο εμπειρογνώμονας των Εναγομένων Μ.Υ.5 ήτοι ή καθαρίσματα και συντήρηση ή αντικατάσταση με αξία €400 έκαστος. Το νερό στο σκάφος εισέρρευσε κατά τον τρόπο που περιγράφει ο Μ.Υ.5 στο Τεκμ. 9(α). Το σκάφος, κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν σε κακή κατάσταση, ασυντήρητο και από τον ελλιμενισμό του στην Μαρίνα Λάρνακος το 1991 με τον νυν ιδιοκτήτη, βγήκε στην στεριά μόνο από τις 6.10.2004 μέχρι 6.5.2005, γεγονός που καταδεικνύει ότι αυτό ήταν ασυντήρητο κατά τον ουσιώδη χρόνο ενόψει του ότι συντήρηση μπορεί να γίνει όταν το σκάφος ευρίσκεται εκτός νερού.
Μετά την 1.9.2010, η Μαρίνα Λάρνακος κάλεσε τον Ενάγοντα κατ΄ επανάληψη όπως αυτός μετακινήσει το σκάφος του σε άλλη θέση ελλιμενισμού που θα του υποδεικνύετο. Σχετικά είναι τα Τεκμ. 35-39, Τεκμ. 8, επιστολές ημερ. 3.5.11, 22.7.11, 26.8.11, 2.3.12, 29.3.12, 2.3.12. Τελικά μετακινήθηκε στις 4.10.12 αφού προηγήθηκε η επιστολή της Μαρίνας Λάρνακος ημερ. 27.9.12 με την οποία πληροφορούσαν τον Ενάγοντα ότι εάν μέχρι τις 5.10.12 δεν το μετακινήσει, ο Διευθυντής της Μαρίνας, σύμφωνα με το Νόμο, θα διατάξει την μετακίνηση του. Το σκάφος, στις 4.10.12 μετακινήθη αυτόνομα με τη δική του μηχανή σε νέα θέση που του υπεδείχθη σε απόσταση 200μ από την προηγούμενη. Βοηθήθηκε δε από υπαλλήλους της Μαρίνας για σκοπούς πλαγιοδέτησης. Είναι εύρημα μου επίσης ότι συνεπεία της κατάρρευσης της διαβάθρας δεν προκλήθηκε οποιοδήποτε πρόβλημα μετακίνησης του σκάφους από τα υλικά του μέρους της διαβάθρας που κατάρρευσε, ούτε και η επιβίβαση-είσοδος του Ενάγοντα επί του σκάφους από την αποβάθρα, και όχι τη διαβάρθα, παρεμποδίζετο.
Στο σκάφος εισέρρευσαν νερά και στις 5.6.2011 όπως και στις 6-7.1.2014 για λόγους που αφορούν την κακή κατάσταση και μη συντήρηση του σκάφους και μόνο. Το σκάφος τελικά ανελκύστηκε σε χερσαίο χώρο στις 9.1.2014 από συνεργείο του Μ.Υ.4 αντί του τιμήματος των €2.000. Η αξία του σκάφους κατά το χρόνο επιθεώρησης του από τον Μ.Υ.5 ήταν €6.000. Η μαρτυρία του Μ.Υ.4 ότι η αξία του σκάφους ήταν "€2.000 πριν" χωρίς να καθοριστεί το "πριν" δεν μπορεί να έχει καμία αξία. Επίσης ο Ενάγοντας προέβη την 1.2.2014 σε καταγγελία για κλοπή διαφόρων αντικειμένων από το σκάφος εναντίον του Μ.Υ.4 και άλλων. Ουδέποτε προωθήθηκε οιαδήποτε ποινική υπόθεση από την Αστυνομία.
Ο Ενάγοντας για πρώτη φορά, γραπτώς, την 1.3.2011 αξίωσε από την Μαρίνα Λάρνακος την ανέλκυση του σκάφους με έξοδα της τελευταίας. Μεταξύ των διαδίκων ακολούθησε εκτενής αλληλογραφία με διάφορες αξιώσεις εκ μέρους του Ενάγοντα και απόρριψη τους από τους Εναγόμενους. Σχετικό είναι τα Τεκμ. 8 και Τεκμ. 40.
Ο χώρος όπου έγινε το ατύχημα είναι η Μαρίνα Λάρνακος, χώρος τον οποίο κύριος σκοπός είναι ο ελλιμενισμός σκαφών αναψυχής (βλ. αρ. 3 του Περί Ρυθμίσεων Μαρίνων Νόμου του 1977 έως 1999, Ν.4/1977 ως τροποποιήθηκε) όπως και το επίδικο σκάφος. Αυτά δεν αμφισβητούνται από τους Εναγόμενους.
Η αξίωση του Ενάγοντα εδράζεται σε αμέλεια την οποία επέδειξαν οι Εναγόμενοι. Παρόλο που στην Αναφορά γίνεται μνεία και για παράβαση Κανονισμών υπό των Εναγομένων ουδεμία τέτοια λεπτομέρεια προβάλλεται στο δικόγραφο. Συνεπώς η αξίωση περιορίζεται στο αστικό αδίκημα της αμέλειας.
Στην σχετικά πρόσφατη απόφαση μου Κύπρος Ξενοφώντος ν. Κ.Ν. Zoo Bar Restaurant Ltd κ.α. Π.Ε. 447/2011 ημερ. 5.12.2016, ECLI:CY:AD:2016:A554 αναφέρονται τα ακόλουθα σχετικά:
"Οι προϋποθέσεις για την θεμελίωση καθήκοντος επιμέλειας αναφέρθηκαν στη Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ως εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας και/ή του Υπουργείου Γεωργίας και Φυσικών Πόρων και/ή του Επαρχιακού Τμήματος Γεωργίας Λεμεσού και/ή των Φυτωρίων του Γεωργικού Τμήματος Λεμεσού ν. Pentaliotis & Papapetrou Estates Ltd (1998) 1 A.A.Δ. 1931 όπου υιοθετήθηκε η αγγλική απόφαση Caparo Industries Plc v. Dickman (1990) 1 All E.R. 568. Όπως εξηγήθηκε, το Αγγλικό Εφετείο στην Caparo Industries Plc v. Dickman (1989) 1 All E.R. 798 διά μέσου του όγκου της Αγγλικής Νομολογίας από την Donoghue v. Stevenson (1932) All E.R. Rep.1 ως την Hedley Byrne & Co Ltd v. Heller & Partners (1963) 2 All E.R. 575 και Anns ν. London Borough of Merton (1977) 2 All E.R. 492 προσδιόρισε όσα περιεγράφησαν ως προϋποθέσεις για τη θεμελίωση καθηκόντως επιμέλειας. Αυτές είναι (α) η ύπαρξη δυνατότητας εύλογης πρόβλεψης (reasonable foreseeability) πως θα επέλθει ζημιά, (β) η εγγύτητα (proximity) στις σχέσεις των διαδίκων και (γ) η ικανοποίηση του Δικαστηρίου ότι είναι δίκαιο και εύλογο να επιβληθεί το συγκεκριμένο καθήκον επιμέλειας. Ακολούθως αναφέρει τ' ακόλουθα:
«Η δικαστική επιτροπή της Βουλής των Λόρδων δεν συμμερίστηκε ό,τι θα μπορούσε να εμφανιστεί ως στεγανοποίηση των προϋποθέσεων. Όχι γιατί πίσω από την κάθε μια δεν βρίσκονταν θεμελιωμένες αρχές του δικαίου της αμέλειας. Σύμφωνα με το Lord Bridge δεν μπορεί να αναγνωριστεί μια γενική αρχή που θα μπορούσε να αποτελέσει πρακτικό κριτήριο που θα κάλυπτε κάθε περίπτωση προς προσδιορισμό του κατά πόσο οφείλεται καθήκον επιμέλειας και αν ναι την έκτασή του (scope). Έχοντας πάντα υπόψη πως δεν είναι ποτέ αρκετό να απαντηθεί αν κάποιος αφηρημένα οφείλει καθήκον επιμέλειας σε άλλο. Απαιτείται ταυτόχρονα να καθοριστεί η έκταση αυτού του καθήκοντος με αναφορά στο είδος της συγκεκριμένης ζημιάς την οποία ο πρώτος θα έπρεπε να προσέξει ώστε να μή υποστεί ο δεύτερος. Οι προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν, χαρακτηρίστηκαν ως βολικές ετικέττες προσαρτημένες σε διαφορετικές ειδικές καταστάσεις οι οποίες, μετά από λεπτομερή εξέταση όλων των περιστατικών, ο νόμος αναγνωρίζει στην πράξη ως δημιουργούσες καθήκον επιμέλειας ορισμένης έκτασης. Ο δε Lord Oliver, συμφωνώντας όπως και τα άλλα μέλη του Δικαστηρίου, υπέδειξε πως θα μπορούσε να εξαχθεί το συμπέρασμα πως όσα προσεγγίστηκαν ως τρεις ξεχωριστές προϋποθέσεις συνιστούσαν στην πραγματικότητα, τουλάχιστον στις πλείστες περιπτώσεις, απλές όψεις του ίδιου πράγματος. Η υπόθεση Caparo ακολουθήθηκε έκτοτε κατ' επανάληψη και θα παραπέμπαμε στην εξήγηση της στις υποθέσεις Αncell v. Mc Dermott [1993] 4 All 355 και Μarc Rich & Co v. Bishop Rock Marine Co [1994] 3 All ER 686.»
Στην Μάριος Ι. Κυριακίδης ν. Caro Tenekedzian (1994) 1 A.A.Δ. 504 αναλύθηκε το καθήκον που οφείλεται από τον κάτοχο ακινήτου έναντι όλων των προσώπων που νόμιμα ευρίσκονται σ΄ αυτό.
«Η κατά το κοινοδίκαιο διαφοροποίηση ως προς το οφειλόμενο καθήκον ανάλογα με το αν ο ζημιούμενος είναι προσκεκλημένος ή απλός αδειούχος, άρθηκε με τον Οccupiers' Liability Act του 1957 που ουσιαστικά υπήγαγε και τους δυο στην κατηγορία των επισκεπτών (visitors) με την αναγνώριση έναντί τους του χαρακτηριζόμενου ως κοινού καθήκοντος επιμέλειας. Ενώ ο Occupiers' Liability Act του 1957 δεν μας αφορά, (όπως και ο ομώνυμος του 1984) ορθά σημείωσε το πρωτόδικο Δικαστήριο πως και κατά το κοινοδίκαιο οφειλόταν κοινό καθήκον επιμέλειας στους προσκεκλημένους και στους αδειούχους αδιακρίτως αναφορικά με δραστηριότητες του κατόχου στο ακίνητο (current operations - activity duty) σε αντιδιαστολή προς το πιό περιορισμένο καθήκον του αναφορικά με την στατική κατάσταση του ακινήτου (occupancy duty). [Βλ. την ανάλυση του θέματος στην Λ.Π. Φραγκεσκίδης Λτδ & Σία και Άλλος ν. Ιωάννης Μάμα (1989) 1 A.A.Δ. (E) 70]. Θα προσθέταμε πως αυτή η πτυχή του κοινοδικαίου βρήκε την έκφραση της στις ίδιες τις διατάξεις του άρθρου 51(2)(β) του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου Κεφ. 148. Το άρθρο, ενώ θεσμοθετεί την ύπαρξη καθήκοντος επιμέλειας του κατόχου ακινήτου έναντι όλων των προσώπων που νόμιμα βρίσκονται σ' αυτό ή των οποίων η περιουσία βρίσκεται μέσα ή πάνω σ' αυτό ή τόσο πλησίον του ώστε, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, να επηρεάζονται από την αμέλεια, δεν αναγνωρίζει τέτοιο καθήκον σε σχέση με την κατάσταση, τη συντήρηση ή την επιδιόρθωση του ακινήτου έναντι απλού αδειούχου. Σ' αυτή την περίπτωση, αναγνωρίζει μόνο καθήκον προς προειδοποίηση του απλού αδειούχου για κάθε κρυμμένο ή λανθάνοντα κίνδυνο μέσα ή πάνω στο ακίνητο τον οποίο ο κάτοχος γνωρίζει ή πρέπει να θεωρηθεί ότι γνωρίζει. Στο πλαίσιο αυτό και για τους σκοπούς αυτής της ρύθμισης, το άρθρο παρέχει και τον ορισμό του απλού αδειούχου. Θα τον παραθέσουμε γιατί η απόδειξη τέτοιας ιδιότητας συνιστά ό,τι ελάχιστο μπορεί να γεννήσει το κοινό καθήκον επιμέλειας όταν μιλούμε για δραστηριότητες στο ακίνητο, έννοια που περιλαμβάνει και την οδήγηση αυτοκινήτου. Δεν αμφισβητείται πως αν ορθά θεωρήθηκε ο εφεσίβλητος ως αδειούχος, η έφεση πρέπει να απορριφθεί. Λέγει το άρθρο:
"For the purposes of this section 'bare licensee' means any person who lawfully comes upon any immovable property otherwise than -
(i) in connection with any business in which the occupier of the property is interested, or
(ii) in the lawful performance of any public duty under the provisions of any enactment or otherwise, and includes the guests, not being guests for reward, and the servants of the occupier of any immovable property."
Σε μετάφραση:
"Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου 'απλός αδειούχος' σημαίνει οποιοδήποτε πρόσωπο που εισέρχεται νόμιμα σε ακίνητη ιδιοκτησία άλλως ή -
(ι) συναφώς προς εργασία στην οποία έχει συμφέρον ο κάτοχος της ακίνητης ιδιοκτησίας· ή
(ιι) κατά τη νόμιμη εκτέλεση δημόσιου καθήκοντος δυνάμει των διατάξεων οποιουδήποτε νομοθετήματος ή άλλως πως, και περιλαμβάνει τους προσκεκλημένους, που δεν είναι προσκεκλημένοι επ' αμοιβή, και τους υπηρέτες του κατόχου οποιασδήποτε ακίνητης ιδιοκτησίας".
Η ιδιότητα του αδειούχου μπορεί να αποκτάται ως αποτέλεσμα ρητής άδειας ή να συνάγεται από τη συμπεριφορά του κατόχου στο πλαίσιο του συνόλου των περιστάσεων. (Βλ. Edwards v. Railway Executive [1952] 2 All E.R. 430.)»
(βλ. επίσης Άθως Αγγελίδης ν. Κάτιας Α. Λούτσιου (2010) 1 Α.Α.Δ. 200)"
Η αμέλεια η οποία αποδίδεται από τον Ενάγοντα στους Εναγομένους, όπως αυτή δικογραφείται, είναι παράλειψη διασφάλισης ότι η διαβάθρα εντός της Μαρίνας δεν θα κατέρρεε και ότι ουδέν έπραξε για την καλή συντήρηση της ώστε αυτή να μην καταρρεύσει.
Οι Εναγόμενοι στα πιο πάνω, δικογραφικά, πλην γενικής άρνησης, ουδέν προβάλλουν για υπεράσπιση τους.
Σύμφωνα με την αποδεκτή και συγκλίνουσα μαρτυρία των Μ.Υ. 1, 2 και 3 οι αποβάθρες είχαν κατασκευαστεί το 1974-1975 και "έφθασαν" σ΄ ένα σημείο που θα έπρεπε να τις επιδιορθώσουν, αναβαθμίσουν ή και να γίνουν καινούργιες. Όπως εξήγησε ο Διευθυντής της Μαρίνας, Μ.Υ.3 το 2012-2013 τέλειωσαν τα κατασκευαστικά έργα για διόρθωση τους.
Οι άνω Εναγόμενοι, στην παρούσα υπόθεση, είχαν την ευθύνη ελέγχου και συντήρησης της συγκεκριμένης διαβάθρας και γνώριζαν την κακή κατάσταση της όπως γνώριζαν ότι το επίδικο σκάφος ήταν πλαγιοδετημένο σ' αυτήν. Όφειλαν, λοιπόν, να διασφαλίσουν ότι ο ελλιμενισμός του σκάφους, κατά πάντα ουσιώδη χρόνο, ήταν ασφαλής όπως επίσης ότι η διαβάθρα ήταν ασφαλής για χρήση από το σκάφος του Ενάγοντα. Η συντήρηση, η διόρθωση και γενικά η τήρησης της διαβάθρας σε καλή και ασφαλή κατάσταση βάρυνε αποκλειστικά τους Εναγόμενους και ήταν αποκλειστική ευθύνη τους. Παρόλα ταύτα για το ατύχημα ημερ. 1.9.2010 με την κατάρρευση της διαβάθρας, δεν δόθηκε απ' αυτούς κάποια λογική εξήγηση. Με βάση τα πιο πάνω η ευθύνη των Εναγομένων είναι δεδομένη και συνεπώς κρίνονται αμελείς στα περιστατικά της παρούσας υπόθεσης για το ατύχημα της 1.9.2010.
Οι ζημιές οι οποίες ευθύνονται οι Εναγόμενοι είναι αυτές που προκλήθησαν στο σκάφος ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης της διαβάθρας την 1.9.2010 και αυτές είναι οι κάτωθι αποδειχθείσες:
(α) Ως αναφέρεται στην Έκθεση Τεκμ.μ 9(α)
για ζημιές που εντόπισε ο Μ.Υ.5 €2.000
(β) Δύο ψυγεία €200 έκαστο €400
(γ) Αντικατάσταση εκκινητού και εναλλακτήρα
(€400 + €400) €800
(δ) Έξοδα ανέλκυσης €2.000
Σ Υ Ν Ο Λ Ο €5.200
Το ποσό της ανέλκυσης κρίνω ότι το δικαιούται ο Ενάγοντας για τον απλούστατο λόγο ότι μετά το ατύχημα της 1.9.2010, το σκάφος έπρεπε να ανελκυστεί σε χερσαίο χώρο για σκοπούς επιθεώρησης. Για οτιδήποτε άλλα, έστω και αν αποδεχόμουν ότι υπέση ζημιά την 1.9.2010 δεν θα μπορούσα να αποδώσω οιονδήποτε ποσό λόγω μη αποδείξεως τους με αποδεκτή μαρτυρία.
Προτού τελειώσω θα ήθελα να αναφέρω και τ' ακόλουθα:
Σύμφωνα με τη μαρτυρία που αποδέχθηκα και τα ευρήματα του Δικαστηρίου, το σκάφος υπέστη τις ζημιές ως ανωτέρω, συνεπεία της κατάρρευσης της διαβάθρας την 1.9.2010. Αυτό περαιτέρω ήταν ασυντήρητο και σε κακή κατάσταση με αποτέλεσμα να χρειάζεται ανέλκυση και τοποθέτηση του σε χώρο της Μαρίνας για τα περαιτέρω. Ο Ενάγοντας το γνώριζε και με επιστολή του ημερ. 1.3.2011, Τεκμ. 20 το ζητούσε από τη Μαρίνα Λάρνακος. Για λόγους που αφορούν τον ίδιο δεν έπραξε αυτό παρά στις 9.1.14 ότε έγινε η ανέλκυση του σκάφους. Εν τω μεταξύ σε δύο άλλες περιπτώσεις στις 5.6.2011 και 6-7.1.2014 εισέρρευσαν νερά στο σκάφος και βυθίστηκε σε 3μ νερό. Ο Ενάγοντας γνώριζε το πρόβλημα του σκάφους του, γνώριζε την κατάσταση του, την εισροή νερού γι΄ αυτό και χρησιμοποιούσε συνεχώς αντλίες για να εκβάλει το νερό από το σκάφος. Παρόλα αυτά πεισματικά και για λόγους που αφορούν τον ίδιο δεν προέβαινε σε ανέλκυση του. Δεν προέβηκε σε καμιά ενέργεια προκειμένου να μειώσει τη ζημιά του.
Στην Muriel Beumont κ.α. ν. Νίκου Παπακλεοβούλου (2010) 1 Α.Α.Δ. 525, λέχθηκαν τα ακόλουθα:
"Το καθήκον μείωσης της ζημιάς εφαρμόζεται τόσο σε παραβάσεις συμβάσεων, όσο και σε παραβάσεις καθήκοντος δυνάμει του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148. Σε κάθε περίπτωση, κατά πόσο υπήρχε η ανάγκη για μείωση της ζημιάς, αποτελεί νομικό θέμα. Σύμφωνα με τις αρχές του κοινοδικαίου, το καθήκον του ενάγοντος, όπου κριθεί ότι υπάρχει, είναι να πάρει εύλογα μέτρα για να μειώσει τη ζημιά του. Το βάρος απόδειξης ότι ο ενάγων απέτυχε να λάβει εύλογα μέτρα για μείωση της ζημιάς του, το έχει ο εναγόμενος.
Η υποχρέωση του ενάγοντα για μείωση της ζημιάς, είναι να ενεργήσει μέσα στα πλαίσια της λογικής. Το κατά πόσο ο ενάγων σε κάθε περίπτωση ενήργησε ή όχι εύλογα, είναι θέμα γεγονότων και όχι νόμου.* Το κριτήριο και οι περιορισμοί απασχόλησαν τα Δικαστήρια σε πολλές υποθέσεις. Μια από αυτές είναι η υπόθεση Banco de Portugal v. Waterlow [1932] All E.R. Rep. 181 (HL) στην οποία το Αγγλικό Τριτοβάθμιο Εφετείο, αναφερόμενο στις δυσκολίες εφαρμογής του κανόνα, έθεσε το θέμα ως εξής:-
«Where the sufferer from a breach of contract finds himself in consequence of that breach placed in a position of embarrassment the measures which he may be driven to adopt in order to extricate himself ought not to be weighed in nice scales at the instance of the party whose breach of contract has occasioned the difficulty. It is often easy after an emergency has passed to criticise the steps which have been taken to meet it, but such criticism does not come well from those who have themselves created the emergency. The law is satisfied if the party placed in a difficult situation by reason of the breach of a duty owed to him has acted reasonably in the adoption of remedial measures and he will not be held disentitled to recover the cost of such measures merely because the party in breach can suggest that other measures less burdensome to him might have been taken.»
Σε ελεύθερη μετάφραση:-
«Όταν το αναίτιο μέρος σε αθέτηση συμβολαίου βρίσκεται συνεπεία αυτής της αθέτησης σε δυσχερή θέση, τα μέτρα στα οποία μπορεί να οδηγηθεί να υιοθετήσει προκειμένου να βγει από τη δύσκολη κατάσταση, δεν πρέπει να σταθμίζονται σε ζυγαριές ακριβείας κατ' απαίτηση του μέρους το οποίο με την αθέτηση της συμφωνίας προκάλεσε αυτή τη δυσκολία. Είναι συχνά εύκολο μετά το πέρας μιας έκτακτης κατάστασης, να επικρίνονται τα μέτρα τα οποία έχουν ληφθεί για την αντιμετώπισή της, αλλά τέτοια κριτική δε δικαιολογείται προερχόμενη από εκείνους οι οποίοι δημιούργησαν την έκτακτη κατάσταση. Ο νόμος ικανοποιείται αν το μέρος το οποίο βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση λόγω της παράβασης οφειλόμενου προς αυτόν καθήκοντος, ενήργησε εύλογα στην υιοθέτηση διορθωτικών μέτρων και δεν θα θεωρείται ότι αποστερείται του δικαιώματος να ανακτήσει το κόστος αυτών των μέτρων απλά και μόνο επειδή το μέρος το οποίο ευθύνεται για την αθέτηση μπορεί να εισηγηθεί ότι λιγότερο επαχθή για αυτόν μέτρα θα μπορούσαν είχαν ληφθεί.»
Σε τελική ανάλυση, φαίνεται ότι η ουσία του θέματος απολήγει στο κατά πόσο ο ενάγων, σε σχέση με το καθήκον για μείωση της ζημιάς του, ενήργησε εύλογα έναντι του εναγόμενου."
Εδώ τα γεγονότα της υπόθεσης βοούν. Μετά την 1.9.2010 παρίστατο ανάγκη όπως το σκάφος ανελκυσθεί και διορθωθεί ώστε τουλάχιστον να μην είναι δυνατή η εισροή θαλασσινού νερού σ' αυτό. Όμως ο Ενάγοντας ουδέν έπραξε κανένα λογικό μέτρο δεν έλαβε προς την άνω κατεύθυνση. Συνεπώς και αν ακόμη αποδέχομαι ότι απέδειξε τις ζημιές που προκλήθηκαν μετά την 1.9.2010 και ότι γι' αυτές θα ευθύνοντο οι Εναγόμενοι και πάλι ουδέν ποσό θα απέδιδα σ' αυτόν λόγω παράβασης του πιο πάνω καθήκοντος τους.
Δι΄ όλους τους πιο πάνω λόγους εκδίδεται απόφαση υπέρ του Ενάγοντα και εναντίον του Εναγομένου για το ποσό των €5.200 πλέον νόμιμο τόκο από της καταχώρησης της αγωγής πλέον Φ.Π.Α εάν υπάρχει.
Τα έξοδα να είναι υπέρ του Ενάγοντα και εναντίον των Εναγομένων σε ανάλογη κλίμακα όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.
/γκ