ΜΑΡΩΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΠΕΡΣΙΑΝΗ ν. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ, Πολιτική Έφεση Αρ. 194/2012, 20/3/2018

Α Π Ο Φ Α Σ Η

ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.: Με την αγωγή της ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου, η Ενάγουσα-Εφεσείουσα, ως ιδιοκτήτρια συγκεκριμένων κτημάτων στην Ορόκλινη της Επαρχίας Λάρνακας, εντός των οποίων υπάρχει κτήριο με ξενοδοχειακά διαμερίσματα, αξίωσε δήλωση του Δικαστηρίου ότι ο Εναγόμενος 1-Εφεσίβλητος δεν δικαιούται να δημιουργεί ή να αφήνει να δημιουργούνται όμβρια ή και άλλα ύδατα τα οποία απορρέουν, αργά, προς τη θάλασσα δια μέσου ανοιχτού αυλακιού, δίπλα από τα συγκεκριμένα κτήματα της Ενάγουσας-Εφεσείουσας. Αξίωσε, επίσης, διάταγμα του Δικαστηρίου διατάσσον τον Εφεσίβλητο να σταματήσει οποιανδήποτε ενέργεια που είναι δυνατόν να δημιουργήσει λιμνάζοντα ύδατα από τη βροχή ή και άλλως πως και/ή διάταγμα μετακίνησης των ομβρίων υδάτων που έχουν συσσωρευτεί στο διπλανό οικόπεδο των κτημάτων της Εφεσείουσας. Επιπρόσθετα, αξίωσε αποζημιώσεις ύψους €16.940 πλέον €575 εκτιμητικά έξοδα.

Στην έκθεση απαίτησης της Ενάγουσας-Εφεσείουσας αναγράφεται ότι «η Εναγομένη είναι υπεύθυνη για έργα δημόσιας ωφελείας σε ολόκληρη την Κύπρο» εννοώντας προφανώς τη Δημοκρατία η οποία ενάγεται δια του Γενικού Εισαγγελέως. Στην παράγραφο 4 της έκθεσης απαιτήσεως, αναγράφεται ότι «από την απορροή ομβρίων υδάτων σε γειτονικό οικόπεδο, εφαπτόμενο στο πιο πάνω κτήμα της Εναγούσης, δημιουργούνται ζημιές στην Ενάγουσα». Στην ίδια παράγραφο δίνονται λεπτομέρειες των, κατ' ισχυρισμόν, ζημιών και σ' αυτές αναγράφεται, μεταξύ άλλων, ότι στο «εφαπτόμενο» οικόπεδο απορρέει αγωγός περισυλλογής ομβρίων υδάτων του δημόσιου οδικού δικτύου, ο όγκος του νερού που συσσωρεύεται εκεί είναι πολύ μεγάλος, η στάθμη του υπογείου υδροφόρου ορίζοντα ανεβαίνει κάθε φορά που πλημμυρίζει το διπλανό οικόπεδο και, ως εκ τούτου, το νερό διεισδύει στο «διπλανό υπόγειο» δια μέσου των αρμών του δαπέδου, με αποτέλεσμα να προκαλούνται φθορές στα υλικά τοιχοποιίας. Προφανώς υπονοεί το υπόγειο του κτηρίου της Εφεσείουσας. Στην έκθεση απαίτησης δίνονται και λεπτομέρειες των ζημιών που, κατ' ισχυρισμόν, υφίσταται η Ενάγουσα και ανέρχονται στο προαναφερθέν ποσό των €16.940, πλέον €575 εκτιμητικά.

Στην υπεράσπιση του Εναγόμενου 1 - Εφεσίβλητου, αναγράφεται ότι, από την έκθεση απαίτησης δεν αποκαλύπτεται αγώγιμο δικαίωμα και, ουσιαστικά, γίνεται άρνηση των ισχυρισμών της Εφεσείουσας, εκτός από το γεγονός ότι είναι ιδιοκτήτρια των προαναφερθέντων κτημάτων. Στην υπεράσπιση, επίσης, αναγράφεται ότι ο αγωγός περισυλλογής ομβρίων υδάτων του δημοσίου οδικού δικτύου, ο οποίος αναφέρεται στην έκθεση απαίτησης, δεν υφίσταται πλέον και/ή έχει καταργηθεί, καθώς επίσης και ότι, προς απάμβλυνση του προβλήματος, ο Εφεσίβλητος κατασκεύασε οχετό ομβρίων υδάτων, μήκους 240 μέτρων, κατά μήκος του παραλιακού δρόμου, μπροστά από τα κτήματα της Εφεσείουσας. Αυτή η εργασία εκτελέστηκε τους πρώτους μήνες του 2009.

Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αφού αξιολόγησε την ενώπιον του μαρτυρία, και αφού αναφέρθηκε στις σχετικές νομικές αρχές, απέρριψε την αγωγή της Ενάγουσας-Εφεσείουσας, με έξοδα εις βάρος της. Η ευπαίδευτη πρωτόδικος Δικαστής απέρριψε τη μαρτυρία του ΜΕ1 κυρίου Γιαννάκη Δημητρίου, Πολιτικού Μηχανικού, της ΜΕ2, Ενάγουσας-Εφεσείουσας και του ΜΕ3, κυρίου Χριστάκη Μονογιού, Επιμετρητή Ποσοτήτων. Επίσης, δεν δέχτηκε τη μαρτυρία του ΜΥ1 κυρίου Γεώργιου Καρεκλά, Ανώτερου Εκτελεστικού Μηχανικού στο Τμήμα Δημοσίων Έργων, ενώ δέχτηκε τη μαρτυρία του ΜΥ2, κυρίου Ανδρέα Πάπουλου, Αρχιεπιστάτη στο Τμήμα Δημοσίων Έργων Λάρνακας. Συναφώς, αναφέρθηκε και στα δικόγραφα των δύο πλευρών.

Για τον ΜΕ1, τον οποίο θεώρησε ως πραγματογνώμονα, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι δεν έθεσε ενώπιον του Δικαστηρίου τα απαραίτητα στοιχεία ώστε το Δικαστήριο να μπορεί να ελέγξει την ορθότητα των συμπερασμάτων του, όπως είχε υποχρέωση ως εμπειρογνώμονας μάρτυρας. Παρατήρησε, επίσης, ότι ο μάρτυρας επισκέφθηκε το χώρο στις 6.2.2007, ότι δεν έκαμε οποιανδήποτε μελέτη ως προς το πώς κατέληγαν, στο γειτνιάζον οικόπεδο, τα λιμνάζοντα νερά και ότι περιορίστηκε σε μια οπτική επιθεώρηση που, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν αρκετή για να βγάλει τα συμπεράσματά του. Κατά τη γνώμη του, η οποία, σύμφωνα με το πρωτόδικο Δικαστήριο, δεν τεκμηριώθηκε επιστημονικά, και γι' αυτό απορρίφθηκε, η μεγαλύτερη αιτία του προβλήματος ήταν ο οχετός. Υπήρχαν και άλλες μικρότερες αιτίες, όμως το 95% του προβλήματος οφειλόταν στον οχετό και το 5% στις άλλες αιτίες. Ο ΜΕ1 ακόμα είπε ότι, κατά την πρόσφατη επιθεώρηση του το 2009, δεν εξέτασε ούτε και γνώριζε αν ακόμη υφίστατο το πρόβλημα, ούτε και γνώριζε αν έγινε σφράγιση του παλιού οχετού και δημιουργία νέου οχετού 240 μέτρων κατά μήκος του παραλιακού δρόμου. Επομένως, δεν ήταν σε θέση να πει κατά πόσον το πρόβλημα είχε λυθεί.

Η ΜΕ2 έδωσε την εντύπωση της μη ειλικρινούς μάρτυρος, στο πρωτόδικο Δικαστήριο, η οποία υπερέβαλε με σκοπό να αποδείξει την υπόθεση της. Η ΜΕ2 ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι το πρόβλημα άρχισε περίπου το 2005 και ότι το διπλανό, γειτνιάζον, οικόπεδο, στο οποίο συσσωρεύονται λιμνάζοντα ύδατα, είναι του αδελφού της, ο οποίος βρίσκεται στην Αμερική και ο οποίος δεν δέχτηκε να λάβει οποιαδήποτε μέτρα με σκοπό την απάμβλυνση του προβλήματος. Κατά τη ΜΕ2, η οποία βέβαια δεν είναι πραγματογνώμονας, το πρόβλημα δεν δημιουργείτο από τα νερά της βροχής, αλλά από την εκροή υδάτων από τον αρχικό αγωγό, ο οποίος στη συνέχεια σφραγίστηκε κι έγινε νέος αγωγός το 2009. Η μάρτυρας ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως το 90% των λιμναζόντων υδάτων στο γειτνιάζον τεμάχιο προέρχονται από τον οχετό και το υπόλοιπο από τα όμβρια ύδατα, γνώμη βέβαια, μη ειδικού στην οποία δεν δόθηκε οποιαδήποτε βαρύτητα.

Ο ΜΕ3, Επιμετρητής Ποσοτήτων, δεν ασχολήθηκε με την αιτία των, κατ' ισχυρισμόν, ζημιών της Ενάγουσας-Εφεσείουσας, απλώς τις κοστολόγησε.

Ο ΜΥ1 δεν έγινε δεκτός ως μάρτυρας στου οποίου τη μαρτυρία το Δικαστήριο μπορούσε να βασιστεί, για τους ίδιους λόγους που δεν έγινε δεκτή και η μαρτυρία του ΜΕ1, επειδή, δηλαδή, παρόλο που ήταν εμπειρογνώμονας μάρτυρας, δεν έδωσε στο Δικαστήριο τα απαραίτητα επιστημονικά δεδομένα ώστε να μπορέσει το ίδιο το Δικαστήριο να εξάξει τα δικά του συμπεράσματα. Αναφέρθηκε ο μάρτυρας, μεταξύ άλλων, στη σφράγιση του παλαιού οχετού και τη δημιουργία νέου, και είπε ότι προκλήθηκαν ζημιές στην Ενάγουσα-Εφεσείουσα, από τα λιμνάζοντα νερά, στο γειτνιάζον οικόπεδο, αλλά αυτές οι ζημιές ανέρχονται σε ποσό €3.000 περίπου και όχι στα ποσά που αξιώνει η Εφεσείουσα.

Ο ΜΥ2, που είναι ο μόνος μάρτυρας του οποίου τη μαρτυρία δέχτηκε το πρωτόδικο Δικαστήριο, αναφέρθηκε σε μικρές ποσότητες νερού που συσσωρεύονταν στο γειτνιάζον οικόπεδο εξαιτίας του αρχικού οχετού, στη μορφολογία του εδάφους του, που ήταν χαμηλότερο από τα διπλανά και στη μη εύκολη εκροή των νερών προς τη θάλασσα. Έγιναν σκέψεις για επίλυση του προβλήματος και τελικά σφραγίστηκε ο αρχικός οχετός και δημιουργήθηκε νέος, κατά μήκος του παραλιακού δρόμου, ο οποίος βελτίωσε την κατάσταση.

Το πρωτόδικο Δικαστήριο, στη βάση των ευρημάτων αξιοπιστίας του, εξέτασε την υπόθεση από τη νομική της πτυχή, αναφερόμενο στα αστικά αδικήματα της αμέλειας, της ιδιωτικής οχληρίας, του άρθρου 52 του Περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148, και των αρχών που διατυπώθηκαν στην θεμελιακή υπόθεση Rylands v. Fletcher (1868) LR 3 HL 330. Κατέληξε ότι η Ενάγουσα-Εφεσείουσα απέτυχε να αποδείξει οποιοδήποτε αγώγιμο δικαίωμα και οποιανδήποτε αιτιώδη συνάφεια μεταξύ οποιασδήποτε πράξης ή παράλειψης του Εφεσίβλητου και των ζημιών που ισχυρίστηκε ότι υπέστη και, κατά συνέπεια, απέρριψε την αγωγή της, με έξοδα εις βάρος της.

Με την παρούσα έφεση, η πρωτόδικη απόφαση προσβάλλεται ως εσφαλμένη, με επτά λόγους:

Πρώτον, διότι το πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα δεν έλαβε υπόψιν του γεγονότα που όφειλε να είχε λάβει υπόψιν του, καθότι δεν είχαν αμφισβητηθεί, και εσφαλμένα αγνόησε τη μαρτυρία του ΜΕ1, την οποία, εσφαλμένα αξιολόγησε και απέρριψε.

Δεύτερον, διότι εσφαλμένα δεν έλαβε υπόψιν του τη μαρτυρία του ΜΕ3.

Τρίτον, διότι εσφαλμένα δεν αποδέχτηκε τη μαρτυρία της Ενάγουσας ΜΕ2.

Τέταρτον, διότι καθυστέρησε τόσο πολύ στην έκδοση της απόφασης του με αποτέλεσμα να μην ήταν σε θέση να προβεί σε αξιολόγηση της μαρτυρίας, δεόντως και επαρκώς.

Πέμπτον, διότι εσφαλμένα εφάρμοσε το Νόμο και τη Νομολογία και αποφάσισε ότι δεν τυγχάνει εφαρμογής η αρχή της Rylands v. Fletcher (ανωτέρω).

Έκτον, διότι εσφαλμένα εφάρμοσε το Νόμο και τη Νομολογία και αποφάσισε ότι το άρθρο 52 του Κεφ. 148 δεν ετύγχανε εφαρμογής, και

Έβδομον, διότι εσφαλμένα δεν αποδέχτηκε την ύπαρξη ζημιών της Ενάγουσας-Εφεσείουσας, ενώ ο ΜΥ1, μάρτυρας εμπειρογνώμονας του Εφεσίβλητου, παραδέχθηκε ότι υπήρχε ζημιά περίπου €3.000, για την οποία ευθύνετο ο Εναγόμενος 1 - Εφεσίβλητος. Έσφαλε, επίσης, το πρωτόδικο Δικαστήριο, επειδή οι ζημιές της Ενάγουσας-Εφεσείουσας δεν αμφισβητήθηκαν.

Το ζήτημα της αξιοπιστίας των μαρτύρων, όπως είναι καλά θεμελιωμένο, αποφασίζεται από το πρωτόδικο Δικαστήριο, το οποίο έχει την ευκαιρία να δει και να παρακολουθήσει τους μάρτυρες στη ζωντανή ατμόσφαιρα της δίκης. Το Εφετείο επεμβαίνει μόνο σε ακραίες περιπτώσεις, στις οποίες το πρωτόδικο Δικαστήριο καταλήγει σε παράλογα συμπεράσματα.

Στην προκείμενη περίπτωση, το πρωτόδικο Δικαστήριο ενδελεχώς ανέλυσε τη μαρτυρία όλων των μαρτύρων και καθοδηγήθηκε από ορθές νομικές αρχές αναφορικά με την αξιολόγηση της μαρτυρίας εμπειρογνωμόνων μαρτύρων. Οι εμπειρογνώμονες μάρτυρες οφείλουν να τεκμηριώσουν επιστημονικά τη γνώμη και τα συμπεράσματά τους και να δώσουν στο Δικαστήριο όλα τα απαραίτητα στοιχεία με βάση τα οποία το ίδιο το Δικαστήριο να μπορέσει να ελέγξει την ορθότητα και τη βαρύτητα των συμπερασμάτων τους. Για καλούς λόγους, το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε τη μαρτυρία των εμπειρογνωμόνων μαρτύρων ΜΕ1 και ΜΥ1. Συγκεκριμένα, για τον ΜΕ1 τόνισε την έλλειψη εμπεριστατωμένης μελέτης εκ μέρους του για να καταδείξει τους λόγους συσσώρευσης των λιμναζόντων νερών στο γειτνιάζον τεμάχιο. Η γνώμη του ως προς την αιτία του προβλήματος ήταν αυθαίρετη εφόσον δεν τεκμηριώθηκε. Επιπρόσθετα, δεν εξέτασε την κατάσταση μετά τη σφράγιση του αρχικού οχετού και τη δημιουργία νέου. Θεωρούμε ότι απόλυτα ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν δέχθηκε τη μαρτυρία του, παρά το ότι σε κάποια σημεία δεν είχε αντεξεταστεί. Ως προς το ζήτημα των ζημιών, ο ΜΕ1 δεν είχε ξεκαθαρίσει αν οι κατ' ισχυρισμόν ζημιές της Εφεσείουσας ήταν αποτέλεσμα των λιμναζόντων νερών στο γειτνιάζον οικόπεδο ή αποτέλεσμα πρόσφατης βροχόπτωσης ή ακόμη και άλλων αιτιών. Για την ΜΕ2 Εφεσείουσα, το πρωτόδικο Δικαστήριο αναφέρθηκε στη γνώμη της ως προς την αιτία των ζημιών της, που είναι γνώμη μη ειδικού και, επομένως, χωρίς βαρύτητα. Αναφέρθηκε επίσης σε υπερβολές στη μαρτυρία της, όπως π.χ. για την ύπαρξη «ποταμών» στην περιοχή αλλά και σε μαρτυρία της που ερχόταν σε αντίθεση με τη δικογραφημένη της θέση και τη μαρτυρία των εμπειρογνωμόνων που η ίδια κάλεσε. Θεωρούμε πως ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε και τη μαρτυρία της Εφεσείουσας.

Για τον ΜΕ3, το πρωτόδικο Δικαστήριο ορθά παρατήρησε ιδιαίτερα ότι δεν εξέτασε την αιτία των ζημιών της Εφεσείουσας αλλά μόνο τις κοστολόγησε, επομένως, η μαρτυρία του δεν μπορούσε να έχει οποιανδήποτε βαρύτητα αναφορικά με την απόδειξη των κατ' ισχυρισμό ζημιών της Εφεσείουσας και, ιδιαίτερα, της αιτιώδους συνάφειας μεταξύ των ζημιών και οποιασδήποτε πράξης ή παράλειψης του Εφεσίβλητου.

Αναφορικά με το χρόνο που διέρρευσε από τη συμπλήρωση της ακροαματικής διαδικασίας και την επιφύλαξη της απόφασης από τη μια και την έκδοση της απόφασης, από την άλλη, παρατηρούμε ότι ο χρόνος αυτός ήταν περίπου δεκαπέντε μήνες, χρόνος υπερβολικός υπό τις περιστάσεις, πλην όμως δεν είναι τέτοια περίπτωση καθυστέρησης που επιφέρει ανατροπή της απόφασης. Όπως είναι θεμελιωμένο, ακόμη και μεγάλη, αδικαιολόγητη, καθυστέρηση στην έκδοση μιας απόφασης δεν οδηγεί, αφ' εαυτής, σε ακυρότητα της απόφασης. Θα πρέπει να καταδειχθεί ότι η καθυστέρηση είχε ως αποτέλεσμα την εσφαλμένη εκτίμηση της αξιοπιστίας των μαρτύρων ή την πλημμελή εκτέλεση του δικαστικού καθήκοντος του Δικαστηρίου (Δέστε Εργατίδη v. Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, Πολ. Έφ. Αρ. 293/2012, ημερ. 7.2.2018, ECLI:CY:AD:2018:A67). Στην προκείμενη περίπτωση, δεν θεωρούμε ότι η καθυστέρηση στην έκδοση της απόφασης επέδρασε αρνητικά στην εκτέλεση του δικαστικού καθήκοντος του πρωτόδικου Δικαστηρίου και την αξιολόγηση της μαρτυρίας των μαρτύρων, η οποία, κατά την κρίση μας, ήταν άψογη.

Ως προς τη ζημιά που, κατ' ισχυρισμόν, υπέστη η Εφεσείουσα, συμφωνούμε με το πρωτόδικο Δικαστήριο, ότι αυτή δεν απεδείχθη. Με την απόρριψη της μαρτυρίας της Εφεσείουσας, ως αναξιόπιστης, και τη μη απόδοση βαρύτητας στη μαρτυρία των ΜΕ1 και ΜΕ3, για τους λόγους που εξηγήθηκαν, δεν υπήρχε το απαραίτητο πραγματικό υπόβαθρο ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου για την απόδειξη της ζημιάς της Εφεσείουσας. Σε σχέση με τον ΜΕ3, υπήρχε και παντελής έλλειψη σύνδεσης της ζημιάς με οποιανδήποτε αιτία.

Ο ευπαίδευτος συνήγορος της Εφεσείουσας, όμως, βασίστηκε στη μαρτυρία του ΜΥ1, μάρτυρα εμπειρογνώμονα του Εφεσίβλητου, του οποίου η μαρτυρία επίσης απορρίφθηκε για τους προαναφερόμενους λόγους. Ο μάρτυρας αυτός, όμως, στη μαρτυρία του, και απαντώντας σε υποβολή ότι «όλες οι ζημιές οι οποίες υπήρξαν και διαπιστώθηκαν και από ειδικούς και από εσάς, προκλήθηκαν από τα νερά τα οποία λίμναζαν στο γειτονικό οικόπεδο και είτε εισέρχονταν απευθείας στο υπόγειο της Ενάγουσας είτε από την άνοδο της στάθμης του υδροφόρου στρώματος», είπε, όμως, ότι οι ζημιές ήταν της τάξης των €2.000 μέχρι €3.000. Όμως η εισήγηση ήταν ότι οι ζημιές προκλήθηκαν είτε από τα λιμνάζοντα νερά στο γειτονικό οικόπεδο είτε από την άνοδο της στάθμης του υδροφόρου στρώματος. Όπως αναφέραμε, η αιτία που λίμναζαν νερά στο γειτονικό οικόπεδο δεν συνδέθηκε με οποιανδήποτε πράξη ή παράλειψη του εφεσίβλητου. Επομένως, δεν μπορεί να εξαχθεί συμπέρασμα ότι ο ΜΥ1, του οποίου, εν πάση περιπτώσει, η μαρτυρία δεν έγινε δεχτή, είχε συμφωνήσει ότι ζημιές της τάξης των €2000 - €3.000 είχαν προκληθεί στην Εφεσείουσα, εξαιτίας πράξεων ή παραλείψεων του Εφεσίβλητου.

Παραμένουν προς εξέταση οι λόγοι έφεσης 5 και 6, οι οποίοι αφορούν στο άρθρο 52 του Κεφ. 148 και στην αρχή της Rylands v. Fletcher (ανωτέρω).

Καταρχάς παρατηρούμε ότι στην έκθεση απαιτήσεως, δεν γίνεται ειδική αναφορά σε αμέλεια εκ μέρους του Εφεσίβλητου, ούτε βέβαια δίδονται και οποιεσδήποτε λεπτομέρειες αμέλειας, και δεν γίνεται αναφορά και σε ιδιωτική οχληρία ή σε λεπτομέρειες τέτοιας οχληρίας. Επίσης, δεν γίνεται αναφορά ούτε στο άρθρο 52 του Κεφ. 148, αλλά ούτε και στην αρχή της Rylands v. Fletcher (ανωτέρω). Όπως ήδη παρατηρήσαμε, γίνεται απλώς αναφορά σε ευθύνη του Εφεσίβλητου για έργα δημόσιας ωφελείας και σε ύπαρξη αγωγού ή οχετού ομβρίων υδάτων σε οικόπεδο γειτνιάζον με αυτά της Εφεσείουσας, το οποίο, μάλιστα, ανήκει στον αδελφό της που βρίσκεται στο εξωτερικό και δεν δέχθηκε να λάβει οποιαδήποτε μέτρα για απάμβλυνση του προβλήματος των λιμναζόντων υδάτων μέσα στο ακίνητο του. Στην έκθεση απαίτησης, ο βασικός ισχυρισμός που γίνεται είναι ότι τα λιμνάζοντα νερά στο γειτνιάζον οικόπεδο, οφείλονται ή οφείλονται κατά κύριο λόγο στην απορροή από τον αγωγό ομβρίων υδάτων του δημόσιου οδικού δικτύου. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι ο αγωγός ή ο οχετός ομβρίων υδάτων που αναφέρεται στην έκθεση απαιτήσεως, έχει σφραγιστεί στις αρχές του 2009 και δημιουργήθηκε νέος αγωγός κατά μήκος της παραλίας, ο οποίος φαίνεται ότι απάμβλυνε ή έλυσε το πρόβλημα των λιμναζόντων νερών, σε μεγάλο βαθμό. Το ζήτημα που τίθεται με τους λόγους 5 και 6 της Έφεσης, είναι κατά πόσο ορθά ή εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι στην προκείμενη περίπτωση δεν ίσχυε το άρθρο 52 του Κεφ. 148 αλλά ούτε και η αρχή της Rylands v. Fletcher (ανωτέρω).

Το άρθρο 52 του Κεφ. 148 προνοεί ότι, σε αγωγή που εγείρεται σε σχέση με ζημιά, κατά την οποία αποδεικνύεται:

(α) ότι η ζημιά προκλήθηκε από οποιοδήποτε επικίνδυνο πράγμα ή φωτιά ή ζώο, ή λόγω της διαφυγής οποιουδήποτε πράγματος, διαφυγή του οποίου ενδέχεται να προκαλέσει ζημιά και

(β) ότι ο Εναγόμενος ήταν ο ιδιοκτήτης ή είχε την ευθύνη του πράγματος ή ήταν ο κάτοχος της ιδιοκτησίας από την οποία έγινε η διαφυγή του εν λόγω πράγματος,

ο Εναγόμενος φέρει το βάρος της απόδειξης του ότι δεν υφίσταται αμέλεια για την οποία αυτός ευθύνεται σε σχέση με το επικίνδυνο αυτό πράγμα ή τη διαφυγή του.

Το άρθρο 52, στις περιπτώσεις που ικανοποιούνται οι προαναφερόμενες δύο προϋποθέσεις, μετατοπίζει το βάρος της απόδειξης ότι δεν υφίσταται αμέλεια, για την οποία ευθύνεται ο εναγόμενος, στους ώμους του.

Στην προκείμενη περίπτωση, όμως, όπως ήδη παρατηρήσαμε, δεν αποδείχθηκε η αιτία των, κατ' ισχυρισμόν, ζημιών της Εφεσείουσας, που δεν ήταν παραδεκτές, ούτε και ότι ο Εφεσίβλητος ήταν ο ιδιοκτήτης ή είχε την ευθύνη οποιουδήποτε πράγματος ή ήταν ο κάτοχος της ιδιοκτησίας από την οποία έγινε η διαφυγή επικίνδυνου πράγματος.

Επομένως, δεν τίθεται ζήτημα εφαρμογής του άρθρου 52 του Κεφ. 148 στα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης.

Ο κανόνας της Rylands v. Fletcher (ανωτέρω) είναι, βασικά, ότι πρόσωπο το οποίο, για δικούς του σκοπούς, φέρνει στη γη του και διατηρεί εκεί οτιδήποτε ενδέχεται να προκαλέσει ζημιά αν διαφύγει, είναι, εκ πρώτης όψεως, υπεύθυνο για οποιαδήποτε ζημιά θα προκληθεί από τη διαφυγή του, η οποία είναι η φυσική συνέπεια της διαφυγής. Η ευθύνη, δυνάμει της προαναφερόμενης αρχής, είναι αστική ευθύνη για ιδιωτική οχληρία και έχει εφαρμογή αναφορικά με ζημιά σε ακίνητη ιδιοκτησία.

Ο ευπαίδευτος συνήγορος της Εφεσείουσας εισηγήθηκε ότι η διοχέτευση νερού στο γειτνιάζον οικόπεδο από τον προαναφερόμενο αρχικό αγωγό, και η δημιουργία λιμναζόντων νερών ήταν πράγμα επικίνδυνο, για τη διαφυγή του οποίου ήταν υπεύθυνος ο Εφεσίβλητος. Δεν μπορεί να τεκμηριωθεί τέτοια εισήγηση διότι δεν αποδείχθηκε, με αξιόπιστη μαρτυρία, ότι η αιτία ή η κύρια αιτία των λιμναζόντων νερών στο γειτνιάζον οικόπεδο ήταν η εκροή από τον αγωγό δημόσιας ωφελείας. Επίσης δεν απεδείχθη πως ο Εφεσίβλητος ήταν καθ' οιονδήποτε τρόπο υπεύθυνος για τη διαφυγή των λιμναζόντων νερών προς το ακίνητο της Εφεσείουσας και την πρόκληση ζημιάς σ' αυτήν. Επιπρόσθετα, δεν απεδείχθησαν και οι ζημιές της Εφεσείουσας, τις οποίες αρνήθηκε ο Εφεσίβλητος.

Στην υπόθεση Lambert and others v. Barratt Homes Ltd and another (2010) EWCA Civ. 681, εξετάστηκε από το Αγγλικό Εφετείο, ζήτημα αμέλειας και οχληρίας εξαιτίας πλημμύρας. Έγινε αναφορά στην προηγούμενη απόφαση, στην Goldman v. Hargrave (1966) 2 All ER 989 (1967) 1 AC 645, και επεξηγήθηκε το σχετικό καθήκον επιμέλειας. Χρήσιμη αναφορά μπορεί επίσης να γίνει και στην υπόθεση Dobson v. Thames Water Utilities (2009) EWCA Civ. 28, στην οποία εξετάστηκε ζήτημα οχληρίας από οχετό.

Στην προκείμενη περίπτωση δεν συντρέχουν οποιεσδήποτε προϋποθέσεις για τη δημιουργία αστικής ευθύνης εις βάρος του Εφεσίβλητου είτε στη βάση της αμέλειας είτε της οχληρίας είτε του άρθρου 52 του Κεφ. 148 είτε της αρχής της Rylands v. Fletcher (ανωτέρω).

Κατά συνέπεια, καταλήγουμε ότι η πρωτόδικη απόφαση είναι ορθή και ότι δεν συντρέχει οποιοσδήποτε λόγος ανατροπής της. Όλοι οι λόγοι έφεσης είναι αβάσιμοι και απορρίπτονται.

Ως εκ τούτου, η Έφεση απορρίπτεται, με έξοδα εις βάρος της Εφεσείουσας τα οποία υπολογίζονται σε €2.500.

Π.

Δ.

/ΜΣ Δ.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία