|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2017:D324
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 92/2017)
28 Σεπτεμβρίου, 2017
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO ΑΡΘΡO 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ, ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ TOY 1964, ΤΑ ΑΡΘΡΑ 13 ΚΑΙ 14 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ ΝΟΜΟΥ
ΚΕΦ. 105
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 5 ΚΑΙ 6 ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ, ΤΟ ΑΡΘΡΟ 15 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2008/115/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 16ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008, ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΤΟ ΑΡΘΡΟ 18ΠΣΤ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ ΝΟΜΟΥ ΚΕΦ. 105 ΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ 153(Ι)/2011 ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 11, 30, 34 ΚΑΙ 35 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ TΟΥ OJO WAHEED KUNLE ΥΠΗΚΟΟΥ ΝΙΓΗΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ (ΧΩΚΑΜ) ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ:
1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
2. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ
3. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
4. ΑΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
5. ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΠΑΡΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΛΑΣΗΣ, ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΥΠΟ ΚΡΑΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ (ΧΩΚΑΜ) ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΝ OJO WAHEED KUNLE, ΑΠΟ ΝΙΓΗΡΙΑ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 18ΠΣΤ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΝΟΜΟΥ ΚΕΦ. 105 ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 15 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 115/2008 ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ.
---------------------------------------------------
Ν. Χαραλαμπίδου (κα), για τον Αιτητή.
Δ. Εργατούδη (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Αιτητής παρών.
-------------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ: Ο αιτητής βρίσκεται υπό περιορισμό στο χώρο κράτησης απαγορευμένων μεταναστών στη Μενόγεια. Με την παρούσα αίτηση επιδιώκει την έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus ad Subjiciendum, έτσι ώστε να ελεγχθεί η νομιμότητα και η διάρκεια της κράτησης του.
Τα γεγονότα τα οποία περιβάλλουν την παρούσα υπόθεση έχουν ως ακολούθως: Ο αιτητής είναι υπήκοος της Νιγηρίας και γεννήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 1990. Αφίχθηκε στην Κύπρο στις 19 Φεβρουαρίου 2015, με άδεια παραμονής ως φοιτητής, με διάρκεια μέχρι 18 Μαρτίου 2015. Στις 4 Δεκεμβρίου 2015 υπέβαλε αίτημα ασύλου, το οποίο απορρίφθηκε στις 31 Μαρτίου 2016. Εναντίον της απόφασης αυτής προσέφυγε στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων, το αίτημα του οποίου και πάλι απερρίφθη στις 13 Ιουλίου 2016.
Στο μεσοδιάστημα και συγκεκριμένα στις 7 Ιουνίου 2016, ο αιτητής είχε συλληφθεί για το αδίκημα της κυκλοφορίας πλαστού εγγράφου, καθότι βρέθηκε στην κατοχή του διαβατήριο της Νέας Γουΐνέας. Ως αποτέλεσμα αυτού του αδικήματος ο αιτητής καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλάκιση. Στο μεταξύ, με σχετικό έντυπο ανάλυσης, ημερ. 24 Ιουνίου 2016, του κλινικού εργαστηρίου του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, διαπιστώθηκε ότι ο αιτητής είναι φορέας Ηπατίτιδας Β΄.
Στις 9 Δεκεμβρίου 2016 εκδόθηκαν εναντίον του αιτητή διατάγματα κράτησης και απέλασης. Στις 21 Δεκεμβρίου 2016 αποφυλακίστηκε από τις κεντρικές φυλακές και μεταφέρθηκε στον ΧΩΚΑΜ Μενόγειας. Στις 2 Ιανουαρίου 2017, υπέβαλε νέα στοιχεία στην Υπηρεσία Ασύλου για επανεξέταση της αίτησης του, η οποία οδήγησε σε αναστολή του διατάγματος απέλασης. Η αίτηση απορρίφθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2017. Το διάταγμα κράτησης και απέλασης ανανεώθηκε την 1η Ιουνίου 2017.
Το κύριο επιχείρημα το οποίο προβλήθηκε με στόχο την αμφισβήτηση της νομιμότητας της κράτησης, από την ευπαίδευτη συνήγορο του αιτητή, είχε ως επίκεντρο το γεγονός ότι οι διοικητικές πράξεις, ήτοι τα διατάγματα κράτησης και απέλασης του Δεκεμβρίου 2016 και η ανανέωση του Ιουνίου 2017, δεν είναι έγκυρες καθότι αποτελούν εσωτερική μόνο διαδικασία η οποία δεν εξωτερικεύθηκε, καθότι δεν είχαν γνωστοποιηθεί στον αιτητή. Είναι ο περαιτέρω ισχυρισμός του αιτητή, πρόβαλε η κα Χαραλαμπίδου, ότι ουδέποτε του κοινοποιήθηκε οποιαδήποτε από τις δύο αποφάσεις, έτσι ώστε να μπορεί να προχωρήσει σε διεκδίκηση των δικαιωμάτων του μέσω άλλης διαδικασίας. Περιήλθε σε γνώση του μόνο στις 24 Ιουλίου 2017 μέσω της ενστάσεως που υποβλήθηκε στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας.
Η κράτηση του αιτητή άρχισε στις 21 Δεκεμβρίου 2016, πρόσθεσε η συνήγορος, έχει παρέλθει το διάστημα των έξι μηνών, και ο αιτητής εξακολουθεί να βρίσκεται υπό περιορισμό. Οι καθ'ων η αίτηση δεν έχουν προσκομίσει οποιαδήποτε στοιχεία που να συνηγορούν ότι αυτός αρνείται ή κωλυσιεργεί να συνεργαστεί για να απελαθεί. Συνεπώς, κατέληξε, βρίσκεται παράνομα υπό περιορισμό και θα πρέπει το Δικαστήριο να διατάξει την αποφυλάκισή του. Ούτε καταδείχθηκαν, μέσω της ενόρκου δηλώσεως, οποιεσδήποτε ενέργειες στις οποίες είχε προβεί η διοίκηση έτσι ώστε να νομιμοποιείται η δυνατότητα έκδοσης δεύτερου εξαμηνιαίου διατάγματος κράτησης και απέλασης.
Κατά το στάδιο της ακρόασης της αίτησης η ευπαίδευτη συνήγορος αναφέρθηκε στην υπόθεση Υπ. Αρ. 128/2008, Karou v. Δημοκρατίας, ημερ. 1ης Φεβρουαρίου 2010, για να υποστηρίξει ότι η εκπρόθεσμη καταχώριση προσφυγής κρίθηκε ως νομίμως καταχωρηθείσα, καθότι η κρίσιμη ημερομηνία ήταν αυτή, σύμφωνα με την οποία, ο αιτητής έλαβε πραγματική γνώση της ύπαρξης της διοικητικής απόφασης, την οποία και αμφισβητούσε. Τα γεγονότα της υπόθεσης αυτής δεν έχουν σχέση με την παρούσα υπόθεση, συνεπώς δεν τίθεται θέμα εκπροθέσμου καταχώρισης της αίτησης για προνομιακό ένταλμα.
Περαιτέρω, η συνήγορος αναφέρθηκε στην υπόθεση BOCHORISHVILI (2012) 1 Α.Α.Δ. 806. Τα γεγονότα της υπόθεσης αυτής διαφέρουν από τα υπό εξέταση καθότι, υπήρχε η δυνατότητα εφαρμογής των προνοιών του άρθρου 18ΠΣΤ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105, κάτι το οποίο στην προκείμενη περίπτωση δεν ισχύει και όπως ορθώς επισημάνθηκε από την ευπαίδευτη συνήγορο της Δημοκρατίας και επιβεβαιώθηκε από την υπόθεση FASEL v. Δημοκρατίας, Πολ. ΄Εφ. Αρ. 236/2015, ημερ. 31 Μαρτίου 2016, το άρθρο 18ΟΕ (2)(β) του Κεφ. 105, προσδιορίζει με ακρίβεια ότι τα άρθρα 18ΟΔ - 18ΠΘ δεν τυγχάνουν εφαρμογής στις περιπτώσεις υπηκόων τρίτων χωρών οι οποίοι υπόκεινται σε απόφαση επιστροφής, ως ποινική κύρωση ή ως συνέπεια κύρωσης σύμφωνα με το υφιστάμενο δίκαιο.
Μετά από συζήτηση, η ευπαίδευτη συνήγορος του αιτητή παραδέχθηκε ότι τα διατάγματα κράτησης και απέλασης του Δεκεμβρίου του 2016 και η ανανέωση του Ιουνίου του 2017, δεν αμφισβητήθηκαν ενώπιον οποιουδήποτε δικαστηρίου, συνεπώς δεν έχει δικαιοδοσία το παρόν Δικαστήριο να εξετάσει το θέμα της εγκυρότητας των διαταγμάτων αυτών. Το τι εξετάζεται σήμερα είναι η διάρκεια της κράτησης και η νομιμοποίηση που άπτεται ως συνέπεια της παρέλευσης περιόδου των έξι μηνών από την ημερομηνία που ο αιτητής κρατείται.
Η ευπαίδευτη συνήγορος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στη δυνατότητα εξέτασης της διάρκειας κράτησης και μόνο, όπως αυτή πηγάζει και από τη νομολογία, και αναφέρθηκε στις υποθέσεις Aksu ν. Δημοκρατίας, Πολ. Αίτ. Αρ. 113/2014, ημερ. 11 Ιουλίου 2014, ECLI:CY:AD:2014:D518 και Reza ν. Δημοκρατίας (2011) 1 Α.Α.Δ. 1500. Υποστήριξε δε περαιτέρω ότι η νομιμότητα της παράτασης του διατάγματος κράτησης επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι η εν λόγω ανανέωση έγινε πριν τη λήξη του εξαμήνου, ήτοι την 1η Ιουνίου 2017, αναφερόμενη και στην υπόθεση Sabulua ν. Δημοκρατίας, Πολ. Αίτ. Αρ. 210/2013, ημερ. 20 Ιανουαρίου 2014.
Επομένως το κρίσιμο ζήτημα είναι η παρέλευση τέτοιου χρόνου που να νομιμοποιεί την κράτηση του αιτητή.
Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει, με βάση την παράγραφο 4 του ΄Αρθρου 155 του Συντάγματος, αποκλειστική δικαιοδοσία να εκδίδει προνομιακά εντάλματα, μεταξύ των οποίων, συγκαταλέγονται και τα εντάλματα της φύσεως Habeas Corpus ad Subjiciendum. Το εν λόγω προνομιακό ένταλμα εξασφαλίζει την ελευθερία του πολίτη και παρέχει αποκλειστικό μέσο άμεσης απελευθέρωσης από παράνομη και ή αδικαιολόγητη κράτηση. (Βλ. Δημητράκης Χ″ Σάββα (1993) 1 Α.Α.Δ. 102).
Η ελευθερία του ατόμου είναι τα ύψιστο αγαθό που πρέπει να διασφαλίζεται σε κάθε δημοκρατική κοινωνία διεπόμενη από το κράτος δικαίου. (Βλ. Πολ. Έφ. Αρ. 161/2012, Ζάνα Κυριάκου, ημερ. 6 Ιουνίου 2013).
Ο αιτητής, όπως έχει νομολογηθεί, και αναφέρομαι στην υπόθεση Καλφοπούλου (1998) 1 Α.Α.Δ. 55, θα πρέπει να καταδείξει, εκ πρώτης όψεως, το παράνομο της κράτησης του. Αν τούτο στοιχειοθετηθεί επαρκώς, τότε το βάρος απόδειξης μετατίθεται στο πρόσωπο που έχει τη φυσική κατοχή και τον έλεγχο του ατόμου. (Βλ. Παύλου (2004) 1(Β) Α.Α.Δ. 1372 και Ιωάννου (2011) 1(Β) Α.Α.Δ. 971).
Στη βάση των γεγονότων της παρούσας υπόθεσης διαφαίνεται, εκ πρώτης όψεως, ότι η κράτηση του αιτητή στη Μενόγεια είναι νόμιμη και αιτιολογημένη βασιζόμενη στα διατάγματα κράτησης και απέλασης, όπως αυτά παρουσιάζονται στα έγγραφα της παρούσας υπόθεσης.
Όπως λέχθηκε στην υπόθεση FASEL (ανωτέρω), το Ανώτατο Δικαστήριο ελέγχει τη νομιμότητα της κράτησης από άποψη διάρκειας, ερειδομένη στο Άρθρο 11.2(στ) του Συντάγματος και στο αντίστοιχο άρθρο 5(1)(στ) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Στην εν λόγω υπόθεση έγινε αναφορά στο απόσπασμα από την υπόθεση Khlaief ν. Δημοκρατίας (2003) 1 Α.Α.Δ. 1402, σύμφωνα με την οποία η κράτηση, διενεργουμένη προς το σκοπό απέλασης, δεν μπορεί να είναι δυνητικά απεριόριστη, αλλά περιορίζεται σε τέτοιο χρόνο που να είναι εύλογος.
Στην παρούσα υπόθεση ο αιτητής βρίσκεται υπό περιορισμό από τις 9 Δεκεμβρίου 2016 και από τις 21 του ίδιου μηνός βρίσκεται υπό περιορισμό στη Μενόγεια. Στην απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων, ημερ. 13 Ιουλίου 2016 (Τεκμ. 4 επί της ενστάσεως), αναφέρθηκε ότι ο αιτητής είχε υπογράψει σχετικό έντυπο απόσυρσης της διοικητικής του προσφυγής, «δηλώνοντας ότι στη χώρα του δεν αντιμετωπίζει βάσιμο λόγο δίωξης».
Με το διάταγμα κράτησης και απέλασης, ημερ. 9 Δεκεμβρίου 2016, εντέλλεται ο Αρχηγός Αστυνομίας να θέσει υπό περιορισμό τον αιτητή καθότι διαπιστώθηκε «ότι υπάρχει κίνδυνος διαφυγής . και παρεμπόδισης των διαδικασιών απέλασης του». Στις 28 Δεκεμβρίου ο Υπαστυνόμος, υπεύθυνος του ΥΑ&Μ Λεμεσού, με επιστολή προς το Διοικητή της ΥΑ&Μ αναφέρει ότι ο αιτητής είναι κάτοχος διαβατηρίου, το οποίο ευρίσκεται σε ισχύ, αλλά δεν συνεργάζεται για τον επαναπατρισμό του. Και αναφέρει επί τούτου διάφορα στοιχεία. Τα ίδια στοιχεία επαναλαμβάνονται και στην επιστολή ανανέωσης του διατάγματος κράτησης και απέλασης (Τεκμ. 12 επί της ενστάσεως). Δηλαδή επαναλαμβάνεται η μη συνεργασία του αιτητή για επαναπατρισμό του.
Στη βάση των πιο πάνω διαπιστώνεται ότι η κράτηση είναι νόμιμη και ως εκ τούτου, η αίτηση απορρίπτεται, με €1.500 έξοδα.
Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ,
Δ.
/ΔΓ